दखल
#ऐसीअक्षरे #दिवाळी२०२३
दिवाळी अंक पाहिलात का?
दिनवैशिष्ट्य
२४ एप्रिल
जन्मदिवस : यंत्रमागाचा शोध लावणारा एडमंड कार्टराईट (१७४३), लेखक अँथनी ट्रॉलॉप (१८१५), सिनेदिग्दर्शक रॉबर्ट वीनं (१८७३), चित्रकार विलेम द कूनिंग (१९०४), सिनेअभिनेता, लेखक, निर्माता व दिग्दर्शक राजा परांजपे (१९१०), द. भारतीय अभिनेता राजकुमार (१९२९), अभिनेत्री शर्ली मॅक्लेन (१९३४), गायिका व अभिनेत्री बार्बारा स्ट्राइसंड (१९४२), डीएनएमधली माहिती आरएनएमध्ये प्रसारित होते हे शोधणारा नोबेलविजेता रॉजर क्रॉनबर्ग (१९४७), फॅशन डिझायनर जाँ-पोल गोल्तिए (१९५२), लोककलावंत तीजन बाई (१९५६), क्रिकेटपटू सचिन तेंडुलकर (१९७३)
मृत्युदिवस : लेखक डॅनिएल डीफो (१७३१), गायक दीनानाथ मंगेशकर (१९४२), चित्रकार जामिनी रॉय (१९७२), उद्योगमहर्षी शंतनूराव किर्लोस्कर (१९९४), अभिनेत्री, नाट्यदिग्दर्शिका व निर्माती पर्ल पदमसी (२०००)
--
जागतिक प्रयोगशाळा-प्राणी दिन
भारतीय जलसंपत्ती दिन.
प्रजासत्ताक दिन : गाम्बिया (१९७०)
वंशविच्छेद स्मृती दिन : आर्मेनिया
लोकशाही दिन : नेपाळ
१८०० : 'अमेरिकन लायब्ररी ऑफ कॉंग्रेस'ची स्थापना
१८९१ : ऑस्कर वाइल्डलिखित पुस्तक 'द पिक्चर ऑफ डोरिअन ग्रे' प्रकाशित.
१९१४ : पुंज सिद्धांतामधला महत्त्वाचा फ्रँक हर्ट्झ प्रयोग जर्मन भौतिक संघटनेसमोर दाखवला गेला.
१९१५ : आर्मेनियन वंशविच्छेद - इस्तंबूलमध्ये आर्मेनियन वंशाच्या २५० बुद्धिवादी आणि नेत्यांना अटक; पुढे ऑट्टोमन साम्राज्यभर झालेल्या आर्मेनियन वंशविच्छेदाची ही सुरुवात होती. सुमारे ८ ते १५ लाख मृत. आजही तुर्कस्तानात ह्या हत्याकांडाच्या उल्लेखाला तुर्कस्तानचा अवमान केल्याच्या आरोपाखाली शिक्षा होऊ शकते.
१९२२ : ब्रिटिश साम्राज्य बिनतारी (रेडिओ) टेलिग्राफने जोडण्याची योजना कार्यान्वित; इंग्लंडमधून कैरोशी संदेशवहन सुरू.
१९२३ : सिगमंड फ्रॉईडने त्याचा मानसशास्त्रीय सिद्धांत Das Ich und das Es (The Ego and the Id) या शीर्षकाखाली प्रसिद्ध केला. त्यात मांडलेल्या इगो, इड आणि सुपर-इगोच्या संकल्पनांनी आधुनिक मानसशास्त्राचा पाया घातला.
१९६७ : रश्याचे अंतराळयान सोयुझ-१ कोसळून अंतराळवीर व्लादिमिर कोमारोव्ह मृत्युमुखी
१९७० : चीनचा पहिला उपग्रह 'डॉँग फँग हॉँग-१'चे प्रक्षेपण
१९८१ : आय.बी.एम.ने पहिला वैयक्तिक संगणक प्रदर्शित केला.
१९९० : खगोलातल्या अनेक महत्त्वाच्या घटनांचे प्रथम निरीक्षण करणाऱ्या हबल अवकाशदुर्बिणीचे प्रक्षेपण
२००५ : जगातला पहिला क्लोन केलेला कुत्रा जन्माला आला.
२००६ : नेपाळचा राजा ग्यानेंद्रने ४ वर्षांपूर्वी बरखास्त केलेल्या संसदेला पुन्हा मान्यता दिली.
२०१३ : बांगलादेशातील सर्वात भीषण औद्योगिक अपघात - औद्योगिक इमारत कोसळून ११२९ कामगार ठार; २५०० जखमी.
दिवाळी अंक २०२३
आवागमन (navigation)
सध्या कोण कोण आलेले आहे?
There is currently 1 user online.
- मार्मिक गोडसे
प्रतिक्रिया
गझल कीती लोक ऐकतात? फारच रडका
गझल कीती लोक ऐकतात? फारच रडका प्रकार आहे.
तरीही त्यातल्यात्यात आवडणार्या म्हणजे
आवरगी....
हंगामा है क्यु बरपा.....
होशवालों को खबर क्या....
अंदाज आरश्याचा....
आयुष्य तेच आहे...
मी किनारे सरकताना पाहीले....
तु नभातले तारे माळलेसका तेव्हा..
™ ग्रेटथिंकर™
गझला ऐकत नाही. मूड फारच
गझला ऐकत नाही. मूड फारच एककल्ली होऊन जातो व त्रास होतो.
पण "आज जाने की जिद ना करो - फरीदा खानम" आवडते
http://aisiakshare.com/node/228
ह्या यादीतील फक्त "झुकी झुकी
ह्या यादीतील फक्त "झुकी झुकी सी नझर" आणि "तुम इतना जो मुसकुरा रही हो" (फिल्मी) गझला आहेत. बाकी सारी गाणी गीते/नज़्म़ आहेत.
@शुचि: "आज जाने की ज़िद ना करो"ही उत्तम नज़्म आहे, पण गझल नाही.
दगड तो, नका त्यास शेंदूर फासू
अशानेच नाच्यास नटरंग केले
होय होय नज्म आहे. बरोबर.
होय होय नज्म आहे. बरोबर. माझ्या लेखाखालील प्रतिसादांत काहीजणांनी (दिलतितली व चित्तरंजन भट) ही चूक नजरेस आणून दिलेली आहे.
घोडा बोलो या चतुर.
घोडा बोलो या चतुर.
नज्म आहे कारण माझ्या लेखाखाली
नज्म आहे कारण माझ्या लेखाखाली खर्याखुर्या गाण्यातल्या जाणकार लोकांनी तसा प्रतिसाद दिला आहे
बाकी फरक मलाही हवा आहे.
बाळबोध प्रश्न
गझल आणि गीत/नज़्म यात फरक काय? त्याला कसे ओळखायचे?
प्रश्न खरोखर गंभीरपणे विचारला आहे, खोचकपणे नाही.
+१ मलाही गाणे/गझल्/नज्म यातील
+१ मलाही गाणे/गझल्/नज्म यातील फरक हवा आहे
एकाच वृत्तातील, एकच यमक
@उपाशी बोका व शुचि:
- सुरेश भट ह्यांच्या "गझलेची बाराखडी"मधून साभार उद्धृत.
दगड तो, नका त्यास शेंदूर फासू
अशानेच नाच्यास नटरंग केले
धन्यवाद मिलिंद. होय प्रत्येक
धन्यवाद मिलिंद. होय प्रत्येक शेराचे हे स्वतंत्र कविता असणं मी देखील नोट केलय खरं.
धन्यवाद
माहितीबद्दल धन्यवाद.
घुंगरू टुट गये - चा उल्लेख
घुंगरू टुट गये - चा उल्लेख सुद्धा या यादीत खटकतो ओ. उसे "तर्क" कर दिजिये.
गब्बर - यादीतल्या पहिल्या २
गब्बर - यादीतल्या पहिल्या २ खटकल्या नाहीत तूला? J)
(१,२,४,५,८ या आनंद शिंदेंच्या
(१,२,४,५,८ या आनंद शिंदेंच्या गाण्यापैकी वाटतात.)
(No subject)
मार्मिक.
श्री श्री श्री १०८ आनंद
श्री श्री श्री १०८ आनंद शिंदें आणि १००८ कुमार सानूच नाव घेतांना कानाला हाथ लावला असेलच...तशी खात्री आहे...पण सहजच चुकून महान कलाकरांचा अपमान होऊ नये म्हणून सुचवलं. चूभूद्याघ्या.
..
कोणाच्या ?
श्री श्री श्री १०८ आनंद
हे बघा, इथेही मराठी माणसाला कमीच लेखलंत तुम्ही. कुठे नेऊन ठेवलाय महाराष्ट्र माझा?
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
१. रंजिश ही सही, दिल ही
१. रंजिश ही सही, दिल ही दुखाने के लिये आ...
२. तुमको ये शिकायत है के हम, कुछ नही केहेते
३. जो हमने दास्तां अपनी सुनायी, आप क्युं रोये?
तुमचा चॉइस खरच छान आहे.
तुमचा चॉइस खरच छान आहे.
गजलांवर मला सुरू करूच नकोस!
"होटोंको सी चुके तो जमानेने ये कहा,
जमानेने ये कहा....
ये चुपसी क्यों लगी है, अजी कुछ तो बोलिये |
खुद दिल से दिलकी बात कही, और रो लिये
मुरझा चुका है फिर भी ये दिल फूल ही तो है..
हां फूल ही तो है..
अब आपकी खुशी, इसे कांटोंमे तोलिये ||
खुद दिल से दिलकी बात कही, और रो लिये
युं हसरतोंके दाग, मुहब्बतमें धो लिये,
खुद दिल से दिलकी बात कही, और रो लिये"
ही माझ्या अतिशय आवडत्या
ही माझ्या अतिशय आवडत्या गझलांपैकी एक आहे. मात्र तुम्ही त्यातील जो शेर गाळलात तो मला हासिलेगज़ल शेर वाटतो. (पिन्डे पिन्डे मतिर्भिन्ना...)
केवढ्या सहजतेने बहुतेकांच्या जीवनाची कथा आणि व्यथा सांगितली आहे! राजेन्द्र कृष्ण ह्यांनी आयुष्यात आणखी काहीही लिहिले नसते तरी ह्या एका शेरासाठी त्यांच्या लेखणीवर जान कुर्बान!
दगड तो, नका त्यास शेंदूर फासू
अशानेच नाच्यास नटरंग केले
अर्थात
तो शेर तर अतिप्रचंड फेमस आहे.
पण त्याव्यतिरिक्तही माझ्या मनाला भिडणारे हे दुसरे दोन शेर आहेत, ते वाचकांच्या समोर आणावेत म्हणून ते इथे उधृत केले, इतकंच!
अजून एक...
"दिलको मिलेगा दाग, जिगरको मिलेगा दर्द,
इन दौलतोंसे हमने, खजाने बना लिये..
अब तुमने कितनी दूर, ठिकाने बना लिये |
जाना था हमसे दूर, बहाने बना लिये...
अब तुमने कितनी दूर, ठिकाने बना लिये ||"
काकाश्री काश हम आज आपके रूबरू
काकाश्री काश हम आज आपके रूबरू होते
साथ में मदिरा के दो प्याले होते
गझलों और नज्मों से बात शुरु होती
चंद शेर हम पेश करते और
कुछ तराने आप भी सुना देते
---
प्रेरणा इथून
नेकी और पूछ
हम तो यहीं बसें है, शायद आप भी यहीं,
आईये हुजूर, मेहेफिल जमाने के लिये...
कबाबौ-शराबका जिम्मा हम लेते है, बस
आपकी मौजूदगी गजल सुनाने के लिये...
चांगल्या प्रतिसादात खुसपट
चांगल्या प्रतिसादात खुसपट काढल्याबद्दल क्षमस्व, पण शेराची अर्थहानी होत असल्यामुळे राहवले नाही.
"दिलको मिलेगा दाग, जिगरको मिलेगा दर्द" नाही, 'दिलको मिले जो दाग, जिगरको मिले जो दर्द' हवे. अन्यथा काळ व वचन दोन्ही चुकतात, व त्यामुळे दुसरी ओळ तितकी प्रभावशाली होत नाही.
दगड तो, नका त्यास शेंदूर फासू
अशानेच नाच्यास नटरंग केले
खुसपट कसलं त्यात?
सहमत. गजल पुन्हा ऐकून खात्री करून घेतली आहे.
तुम्ही म्हणता तशीच ओळ आहे.
करेक्शनबद्दल धन्यवाद.
१०
१. रंजिश ही सही, दिल ही दुखाने के लिये आ...
२. हंगामा है क्यु बरपा.....
३. हमको किसके गम ने मारा ये कहानी फिर सही ..
४. कल चौदहवी की रात थी ..
५. मुझे फिर वोही याद आने लगे है .. जिन्हे भूलने मे जमाने लगे है ..
६. सरकती जाये है रुख से नकाब .. आहिस्ता आहिस्ता ..
७. दिल मे एक लहर सी उठी है अभी ..
८. आवारगी ..
९. कैसी चली है अबके हवा तेरे शहर मै ..
१०. वक्त पर बोलना ..
बाबा बर्वे
" समर्थाचिया सेवका वक्र पाहे
असा सर्व भूमंडळी कोण आहे ? "
ही सर्व गाणी पंकज उधास व
ही सर्व गाणी पंकज उधास व जगजित सिंग यांची आहेत.
यही तो मै कह रहा हूं मालिक.
यही तो मै कह रहा हूं मालिक. मेहदी हसन, बेगम अख्तर, तलत महमूद यांना न्याय मिळत नाही ही आमची कैफियत आहे. अभिजीत मोहोळकरांना पाचारण केलेच पायजे.
मेहदी हसन, बेगम अख्तर, तलत
तुमच्या यादीत कुंदनलाल सैगलांचेही नाव घालावेसे वाटते.
दगड तो, नका त्यास शेंदूर फासू
अशानेच नाच्यास नटरंग केले
एकदम सहमत. सैगल साहेब म्हंजे
एकदम सहमत. सैगल साहेब म्हंजे काय ... इतना ऊंचा बंगला के मानो गगन का तारा.
जोडीला पंकज मलिक यांचे फक्त नाव ऐकलेय. त्यांच्या गझला ऐकलेल्या नाहीत. तुम्ही ऐकलेल्या असतील तर त्यांबद्दल लिहा.
पंकज मलिकांची गाणी आवडतात पण
पंकज मलिकांची गाणी आवडतात पण त्यांनी गझला गायल्याचे ऐकिवात नाही (निदान मी तरी ऐकलेले नाही).
दगड तो, नका त्यास शेंदूर फासू
अशानेच नाच्यास नटरंग केले
ये रातें ये मौसम...
त्यांची गैरफिल्मी गाणी माहीत आहेत का? उदाहरणार्थ -
- चिंतातुर जंतू
"ही जीवांची इतकी गरदी जगात आहे का रास्त |
भरती मूर्खांचीच होत ना?" "एक तूच होसी ज्यास्त" ||
अवांतरः मला त्यांच नाव पंकज
अवांतरः मला त्यांच नाव पंकज मुळीक आहे अस वाटायचं.
आधी रोटी खाएंगे, इंदिरा को जिताएंगे !
मुळिक
बंगाली सहकार्याकडून त्याचा उच्चार 'मुळिक' असाच ऐकला आहे.
'मलिक' हे पंजाबीकरण असावे!
हो, त्यांची गैरफिल्मी गाणी
हो, त्यांची गैरफिल्मी गाणी ऐकली आहेत. उत्तम आहेत. "तेरे मंदिर का हूं द्पक जल रहा", "प्राण चाहे, नैन न चाहे", "छोड मुसाफिर मायानगर" इत्यादी त्यांच्या चित्रपट गीतांच्या तोडीस तोड, किंबहुना काकणभर सरस आहेत
दगड तो, नका त्यास शेंदूर फासू
अशानेच नाच्यास नटरंग केले
जिए तो जिए कैसे कुमार शानूने
जिए तो जिए कैसे कुमार शानूने गायलं आहे ना?
********
It is better to have questions which don't have answers, than having answers which cannot be questioned.
लाटकर साहेब - गजल हा
लाटकर साहेब - गजल हा साहित्यातला प्रकार आहे. तुमचा धागा गायल्या गेलेल्या गजला(?) बद्दल दिसतोय.
तुम्ही निवडलेल्या बर्याच गजल(?), गजल म्हणुन अगदी स्वस्त ( चीप ) आहेत हे नमुद करु इच्छिते.
पत्ता पत्ता
१. पत्ता पत्ता बुटा बुटा - मेहदी हसन आणि हरिहरन या दोघांचं सादरीकरण ऐकलय. पूर्णपणे वेगळी पेशकश असली तरी दोन्ही ऐकायला छान वाटतं.
२. रंजिश ही सही - मेहदी हसन
गझल हा प्रकार फार नाही आवडत, अपवाद वरच्या दोन गझला.
मला हरिहरनची पत्ता पत्ता नाही
मला हरिहरनची पत्ता पत्ता नाही आवडत.
तशी गाणं म्हणून चांगली असेलही ती कदाचित, पण गजल म्हणून विचित्र वाटते.
आणि त्यात त्याचे ते द्रविडी सूर येऊन मिसळले की मग सगळा प्रकारच विनोदी होऊन जातो!!!
स्पष्टोक्तीबद्दल क्षमस्व.
मला शेरो शायरी म्हणजे
मला शेरो शायरी म्हणजे नाटकीपणा वाटतो.
हांय? गजल आवडतात पण शेर
हांय? गजल आवडतात पण शेर नाही??
********
It is better to have questions which don't have answers, than having answers which cannot be questioned.
मला तर
मला तर, सगळं जग, हेच एक नाटक वाटताय हल्ली!
आता झालीये ना एन्ट्री मग रोल,
आता झालीये ना एन्ट्री मग रोल, अभिनय सिन्सिअरली बजवा बघू.
सिरियसली
सिरियसली,
मला या गजल आवडतात.
१. दिल जलानेकी बात करते हो
२. दिल धडकनेका सबब याद आया
३. कुछ दिन तो बसो मेरी आँखोंमे
४. पारा पारा हुवा पैराहमें जान
५. तुम्हारे खतमें नया इक सलाम किसका था
६. इतना टूटा हूं के छूनेसे बिखर जाऊंगा
७. अहदे गममें
८. शोलासा जल बुझा हूं
९. आधी रातको ये दुनियावाले
१०. रंजकी जब गुफ्तगु होने लगी
आज कुछ बात है के हर एक बात पे
आज कुछ बात है के हर एक बात पे रोना आया.
क्र. ७ हा एक दुर्लक्षित जेम.
'जहॉआरा' चित्रपटातील, "वो
'जहॉआरा' चित्रपटातील, "वो चुप रहें तो मेरे दिलके दाग जलतें है| " पण चांगली आहे.
संगीत - मदन मोहन
गायीका - लता मंगेशकर
*********
केतकीच्या बनी तिथे - नाचला गं मोर |
गहिवरला मेघ नभी - सोडला गं धीर ||
जहॉआरा मधे झक्कास कलाकृत्या
जहॉआरा मधे झक्कास कलाकृत्या आहेत.
गझलेतलं किंवा एकुणातच
गझलेतलं किंवा एकुणातच शेरोशायरीतलं काही कळत नसल्याने धाग्यास पास. 'काय मंडळी वर खाली टिंबं असलेल्या वाक्यांच्या माळाच्या माळा लावतात! वा!' एवढंच वाटतं.
ते 'साधा डोसा, मसाला, म्हैसूर
ते 'साधा डोसा, मसाला, म्हैसूर मसाला' या कंपॅरिझनची आठवण येऊन अंमळ हळवा झालो!!!
अरे कुठे नेऊन ठेवलात भटोबा माझा?
मला गझल म्हणजे पिक्चर मधील
मला गझल म्हणजे पिक्चर मधील गायलेल्या गझल आवडतात. तलत मेहमुदची गाणी ऐकायला छान वाटते.
मला खूप आवडणार्या काही गझला...
पुढील गझला ऐका - सगळे विसरुन जाल
मिल भी जाते है तो कतरा के निकल जाते है ... हाए मौसम की तरहा दोस्त बदल जाते है
https://www.youtube.com/watch?v=-Slgyu9iu54
कटेगी अब ये जिंदगी रोते रोते ये कह कर गयी है खुशी रोते रोते: - (दहलवी साब की गझल)
https://www.youtube.com/watch?v=0wzkKehV6Ro
मैं यूं ही गुजार देता शब ए गम संभल के संभल के
तुम्हें क्या मिला बता दो मेरी जिंदगी बदल के
https://www.youtube.com/watch?v=o-VC4N-0ZEA
चांद अंगडाईंया ले रहा है चांदनी मुस्कुराने लगी है
एक भूली हुई सी कहानी... फिर मुझे याद आने लगी है ...
https://www.youtube.com/watch?v=4ym4nkAjCiM