नरोत्तम उर्फ अर्जुनराव पांडव यांचा हेप्पी बड्डे..

कल्ला, कल्ला!!!^१ अर्जुनाला ह्यापी बड्डे!!! (मना दिस्तो तो फकस्त पक्श्याचा डोला! अरे डोला रे डोला रे डोला म्हण्णारा यदाकदाचित वाला अर्जुन आठवला)

^१ पन ऑफ कोर्स इंटेंडेड!

या निमित्ताने काही गीतारत्ने ऐसीकरांसाठी देतो. गीताकारांची व्हिजन किती ब्रॉड होती आणि त्यांना त्रिकालज्ञ का म्हणत ते यावरून लग्गेच कळते.

हर्षवर्धनाने रोमवर स्वारी केल्याचा उल्लेख गीतेत आहे. (रोमहर्षश्च जायते|)

चहा हा स्टोव्हवरच करावा असेही गीतेत प्रिस्क्रिप्शन आहे. (सर्वस्य चाहं हृदि संनिविष्टो| )

आंतरजातीय विवाहाचा अगोदरच उल्लेखही आहे. (कुर्वत्सिद्धिमवाप्स्यसि |)

शेवटचा उल्लेख जरा विस्कटून सांगणे अवश्यमेव आहे. गोष्ट कर्नाटकातली आहे. एका ब्राह्मणाचे सिद्धी नामक धनगरकन्येवर प्रेम होते. त्याने तिच्या बापसाकडे तिची मागणी केली तर बाप म्हणाला की इंटरकास्ट विवाह होणे इल्ले. मग त्या चतुर पंडिताने गीतेतील उपरोल्लेखित ओळीचा उल्लेख दाखविला आणि त्याची कन्नड फोडही केली- कुर्बर-सिद्धी-मम-आप्पन-सशी. (धनगराची सिद्धी माझ्या वडिलांची सून आहे) आणि गीतावचनाच्या आधारे कार्यभाग साधोन घेतला!!

वरची मौक्तिके कै. सेतुमाधवराव पगडींच्या जीवनसेतू नामक आत्मचरित्रात उल्लेखिलेली आहेत. अजून कुणाला दुसरी कुठली मौक्तिके आठवत असल्यास त्यांनी यथाशक्ति यथामति जल्द-अज़-जल्द सहाय्य करावे. प्रतीक्षेत आहोत.

बाजुचे दिनवैशिष्ट्य अपडेटावे काय? याच्या विचारात आहे

महाभारतातलं नाही, रामायणातलं एक सुवचन ढकलपत्रातून आलेलं होतं:

शिक्षकः मुलांनो सुभाषिताचा अर्थ सांगा:

दक्षिणे लक्ष्मणो यस्य वामे तु जनकात्मजा...

विद्यारर्थी: सोप्पा आहे गुर्जी. दक्षिणेकडून लक्ष्मण आला आणि म्हणाला, जनका तुझी तर मजा आहे...

लई भारी.

या "चार जून" वरून आठवलं. बरोब्बर एका महिन्यापूर्वी "ष्टार वॉर्स" ची आठवण आलीवती : "मे द फोर्थ बी वुईथ यू !"
https://www.youtube.com/watch?v=D9XYKY4Km20

श्लोकांचे आधुनिक चष्म्यातून अर्थ देणारा एक धागा गेल्या वर्षभरातच येथे किंवा 'उपक्रम'मध्ये दस्तुरखुद्दानीच सुरू केला होता पण त्यावेळी वाचनखूण न ठेवल्याने आता तो मिळत नाही. कोणास आठवत आहे काय?

आता मुख्य विषय.

बहूनि मे व्यतीतानि जन्मानि तव चार्जुन - (मी पुष्कळ जुना आहे) कारण माझे अनेक जन्म झाले आहेत. पण अर्जुना, तू मात्र अगदी अलीकडचा म्हणजे चार जूनचाच आहेस.

कर्मण्येवाधिकारस्ते मा फलेषु कदाचन - काम करत राहणे हा तुझ्या हाती आहे पण नेहमीच फळे मिळतील असे नाही. कधीकधी चण्यावरच संतोष मानावा लागेल.

सर्वस्य चाहं हृदि संनिविष्टो - सगळयांच्या हृदयात स्थान मिळविलेला चहा आणि ष्टो मीच आहे.

कमले कमला शेते हरः शेते हिमालये| क्षीराब्धौ च हरि: शेते मन्ये मत्कुणशङ्कया|| - कमळगावात कमळाची शेते आहेत. हिमालयात कमळाची हिरवी शेते आहेत. हरीच्या मालकीची कमळाची धोधो (क्षीराब्धौ)शेते आहेत. ह्याबाबत कोणालाहि शंका नाही.

तमसो मा ज्योतिर्गमय - तुम सो जा माँ, ज्योति चली गई है}

पयसा कमलं कमलेन पयः - पैशाला एक कमळ, एका कमळाच्या अनेक पै.

एका विद्वान प्राध्यापकांनी गीतेचा अभिनव अर्थ सांगणारे एक पुस्तक लिहिले. ते छापायला कोणीच प्रकाशक तयार नव्हता. आपले विचार जगापुढे जायलाच हवेत असे प्राध्यापकांना फार वाटत होते म्हणून पुस्तक स्वतःच प्रकाशित करण्याचे त्यांनी ठरविले. पण जवळ भांडवल नव्हते म्हणून कोणी दानशूर मदत करेल काय असा शोध ते घेऊ लागले. शिक्षणमहर्षि आणि साखरसम्राट अशा ***पाटील ह्यांच्याकडे जा, त्यांना शिक्षणकार्यात रुचि आहे आणि ते अवश्य मदत करतील असा सल्ला त्यांना कोणीतरी दिला आणि त्यानुसार ते शि.म.सा.स. ह्यांच्यापर्यंत जाऊन ठेपले. शि.म.सा.स. ह्यांना पुस्तकातील नव्या विचाराचे महत्त्व पटवून देण्याचा प्राध्यापकांनी आटोकाट प्रयत्न केला पण शि.म.सा.स. बधेनात. अखेर प्राध्यापकांना अखेरचा बाण भात्यातून काढला. पलीकडच्याच तालुक्यातील शि.म.सा.स. मोहिते-पाटील आणि आपले शि.म.सा.स.***पाटील ह्यांचा जिल्हापरिषदेचा राजकारणावरून उभा दावा आहे असे त्यांनी ऐकलेच होते. ते शि.म.सा.स.***पाटील ह्यांना म्हणाले, "पहा गीतेमध्ये किती सत्यवचन आहे. सातव्या अध्यायात भगवंतांनी स्वतः म्हटले आहे की 'मोहितं नाभिजानाति मामेभ्यः परमव्ययम्' मी त्या मोहित्याला बिलकूल जाणत नाही कारण तो मला परका आहे." हे ऐकल्याबरोबर पारडे फिरले आणि पुस्तक खरोखरच थोर विचारांनी भरले आहे असे शि.म.सा.स.***पाटील ह्यांना पटले. ते म्हणाले, "सर असं म्हणतीय काय गीता, आता तुम्ही मुळीच काळजी करू नका, तुमचे पुस्तक आता आमच्याकडं लागलं. आम्हीच आमच्या कारखान्याच्या छापखान्यात छापून ते प्रसिद्ध करतो आणि प्रत्येक मेंबराला त्याच्या घरासाठी आणि मुलाबाळांसाठी ५-५ कॉपीज घ्यायला लावतो."

त्याच धाग्यात कोणीतरी दिलेला हा पाचकळ विनोद. मुलगा गुर्जीना म्हणतो, :गुर्जी, आता तुमीच बगा, गांधी म्हंत्यात सोच्छता ठेवा. टिळक म्हंत्यात मी फोलपटं उचलणार न्हाइ. आता आम्ही पोरासोरांनी कुनाचं ऐकाव?'

हा लेख अपूर्ण आहे. उगाच विद्रट (सापडलाय ना शब्द, आता वापरा चिक्कार!) लोकांनी आमच्या महान संस्कृतीची टवाळी करण्यासाठीच हा धागा उघडला आहे आणि त्याला प्रतिसादरूपी प्रोत्साहन देत आहेत. एखादा खरोखर हुशार, शिकलेला, बहुश्रुत सदस्य असता तर त्याने पाश्चात्य-सौर कालगणना कशी भारतीयांकडूनच उचललेली आहे यावर एक संशोधनपर निबंध लिहीला असता.

वा वा फारच छान धागा अन प्रतिसाद. मजा आली.

" महाराष्ट्रात हे पांडव आणि यादव वगैरे लोकांचे बड्डे साजरे करणं बंद करा " अशी आरोळी यायच्या आत आम्च्याकडून वाढदिवसाच्या शुभेछा ...

हैप्पी बड्डे अर्जुनराव .. !!

आणि नेहमीच्या सवयीप्रमाणे विचारतो .. पार्टी कुठे आहे ??
तुमचा तो काय तो सोमरस वगैरे सकट एक झक्कास पार्टी पाहिजे ...

>>हर्षवर्धनाने रोमवर स्वारी केल्याचा उल्लेख गीतेत आहे. (रोमहर्षश्च जायते|)

इथे कोणास असा प्रश्न पडेल की श्लोकात हर्षवर्धन रोमला फक्त गेल्याचे म्हटले आहे, स्वारी केल्याचे म्हटलेले नाही. त्या शंकामंडूकांनी "तो गेला, त्याने पाहिले आणि त्याने जिंकले" हे प्रसिद्ध सुभाषित आठवावे.

(किंवा हल्ली अनेक हौशी तरूण सिंहगड किंवा तत्सम गडांवर जातात आणि मग पेपरमध्ये 'तरुणांनी *** गड सर केला' अशा बातम्या येतात. तद्वत रोमला जाणे म्हणजेच रोम सर करणे असा अर्थ घ्यावा).

वा! थोर, म्हणजे अगदी उच्च धागा!!!
(आमच्या धाटगुरुजींनी असं संस्कृत शिकवलं असतं तर आम्हीही त्या ब्याटम्यानासारखे पंडित नसतो झालो?)

लै भारी.....
पुन्हा वाचला. पुन्हा आवडला. बॅट्या, अरुण जोशी व अरविंद कोल्हतकर अशा सर्वांचेच प्रतिसाद भन्नाट.

काही अवांतर मौक्तिके:

क्र. १:

कुठे वाचला/ऐकला साफ विसरलो. देवळात कीर्तन चाललं होतं, बुवा म्हणत होते "ऐन समयी रणांत, बाण मारिसी ताकांत".

लोकांना कळेना काय भानगड. मग बुवांनी एक्स्प्लेन केलं की रामरावण युद्धात रामाने मारलेले काही बाण रावणाने चुकवले की ते रावणाच्या किचनमधल्या ताकाच्या डेर्‍यांत पडायचे म्हणून

नंतर मग कळ्ळे, बुवा पार म्हंजे पारच गंडले होते. "ऐन समयी रणांत, बाण मारी सीताकांत" हा मूळ पाठ होता

क्र. २:

बुवांचे कीर्तन सुरू होते त्यात एका अभंगात करंटा असा शब्द आला. एकाने त्याचा अर्थ काय असे विचारले तर बुवा गडबडले पण अंगभूत चातुर्यामुळे सांगितले की "ईश्वरभक्तीमुळे शरीरात करंट मारतो त्याचे वर्णन आहे" म्हणून

हॅप्पी बड्डे अर्जुनराव!

छत्रपतींच्या आधीचे सर्व जन्मदिवस तिथीनुसार साजरे करावेत असा शासनाचा अध्यादेश असताना हा घोळ का बरे माजवला जात आहे? श्री अर्जुनराव इन्द्रसेन पाटील (पांडिल) हस्तिनापुरकर यांचा जन्म जून महिन्यातल्या चतुर्थीस झाला आहे. त्यातूनही 'मे महिन्यानंतरच्या चतुर्थीस' इतका स्पष्ट कालनिर्णय आपल्या पवित्र ग्रंथात असताना जनतेत असा संभ्रम माजवणे आणि अफवा पसरवणे सरकारला योग्य वाटत नाही. हा दंडनीय अपराध आहे याची नोंद संबंधितांनी घ्यावी. छत्रपतींशिवाय इतर कोणाचेही तीन-तीन जन्मदिवस साजरे केलेले याउप्पर खपवून घेतले जाणार नाहीत असा इशारा देण्यात येत आहे. तिथीनिश्चितीसाठी कोणतीही समिती इतःपर नेमली जाणार नाही याचीही नोंद घ्यावी.
आदेशावरून,
पोलीस-कमिशनर.

मी बालाजी तांबेंचा मोठा फॅन आहे... आज सकाळमधे,
.
मनोsर्थाव्यवभिचरणेन ! हा शब्द वाचला... माझ्या बुद्धीमत्तेप्रमाणे लावलेला अर्थ...
.
मनोबा अर्थव्यवहारासाठी व्याभिचार करतो

गुरुजी : "कर्मण्येवाधिकारस्ते मा फलेषु कदाचन" , बंडू याचा अर्थ सांग .
बंडू : करमत नसल्यामुळे राधिका रस्त्यावर फिरत असते ,तिला पाहताना मला काय फळ मिळेल ?