भारतात किती टक्के लोकांना हिंदी येते?
भारतात किती टक्के लोकांना हिंदी येते? मला किती टक्के लोकांची प्रथमभाषा हिंदी आहे हे नको आहे (हे साधारण ४० टक्क्यांच्या आसपास असल्याचे वाचले आहे - सर्वसाधारणपणे ज्याला हिंदी पट्टा म्हटले जाते तो). असा भाग सोडूनही हिंदी येणारेही बरेच जण असावेत असे वाटते, उदा. महाराष्ट्रातले बहुतांश लोक, गुजरात, प. बंगालमधील काही लोक, दाक्षिणात्य राज्यांतीलही काही लोक वगैरे. हे सगळे पकडून हिंदी येणारे किती जण असतील? अनेकदा हिंदीविरोधी मतांमध्ये 'हिंदी फक्त ४०% लोकांना येते, बाकी ६०% लोकांना हिंदी येत नाही' छाप विधाने असतात, पण हिंदी येणारे बरेच जास्त असतील असे वाटते.
हिंदीविरोधकांना भारतात किती
हिंदीविरोधकांना भारतात किती लोकांना हिंदी येत नाही यापेक्षा किती लोकांना इंग्रजी येत नाही ते मोजा म्हणावं. येड पांघरून सोता पेडगावला जायला हरकत, लोकाले नेऊ नगा.
भारतात जम्मू काश्मिर, हिमाचल, पंजाब, हरयाणा, राज्स्थान, गुजरात, महाराष्ट्र, उत्तर प्रदेश, बिहार, प. बंगाल, झारखंड, छत्तीसगड, मध्य प्रदेश, ओरीसा, आसाम, सिक्किम, अरुणाचल प्रदेश, तेलंगाणा इथे (आणि शेजारी पाकिस्तान, नेपाळ, बांग्लादेश, भूतान, इथे) जरासाही संबंध आला तर हिंदी "नेटिव फ्ल्यूएंसीने" येते. याउलट नेटीव फ्ल्यूएंसीने इंग्रजी यायला काँवेंटात कितीही घासली तरी शेवटी बोंबाबबच असते.
सही: पुरोगाम्यांना लॉजिक माफ असतं.
अगदी रफलि बोलायचं तर
दक्षिणेकडची चार अन नॉर्थ ईस्टकडची सर्व साताठधा राज्ये वगळायची म्हटली तरी उर्वरित किमान ७०% लोकांना हिंदी येते/समजते असेच म्हणावे लागेल. हे चूक आहे पण ऑन द कॉशस साईड एरर आहे. त्यामुळे भारतात >७०% लोकांना हिंदी आर्रामात येते/समजते. अर्थात हा ट्रेंड गेल्या शतकापासून सलग चढता आहे असे मला वाटते.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
आसाम आणि अरुणाचल मधे सर्वांना
आसाम आणि अरुणाचल मधे सर्वांना हिंदी येते. इतर पूर्वोत्तरेच्या राज्यांत देखिल सगळ्या शिकलेल्या लोकांना येते.
सही: पुरोगाम्यांना लॉजिक माफ असतं.
चला मग तर तीही राज्ये
चला मग तर तीही राज्ये समाविष्ट झाली. उरली फक्त दक्षिणेकडची ४ राज्ये. त्यांची लोकसंख्या साधारणपणे २५ कोटी धरा.
कर्नाटक-तमिळनाडू: प्रत्येकी ७ कोटी, केरळ ४ तर आंध्र(जुनेवाले कंप्लीट) ८ कोटी= २५ कोटी. म्ह. १२० कोटीपैकी किमान ९५ कोटींना हिंदी समजते, द्याटिज़
९५/१२०=१९/२४=०.७९ (अप्रॉक्स). म्ह. जवळपास ७९% लोकांना हिंदी येते/समजते.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
हिंदी अजिबात समजत नाही असे
हिंदी अजिबात समजत नाही असे फक्त केरळ व तामीळनाडू असतील. त्यापैकी केरळी लोकांना इंग्रजी सुद्धा येत नाही.
--------------------------------------------
ऐसीवरील गमभन इतरांपेक्षा वेगळे आहे.
प्रमाणित करण्यात येते की हा आयडी एमसीपी आहे.
यग्जाक्टलि. मी आपला
यग्जाक्टलि. मी आपला काँझर्व्हेटिव्ह एस्टिमेट देत होतो. जर कर्नाटक व आंध्र दोन्ही घ्यावयाचे तर ९५+१५=११०. आणि १२१ कोटीपैकी ११० कोटींना येत असेल तर ९०% लोकांना हिंदी समजते असेच धरावे लागेल.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
समजते
पण "हो हिंदी वापरास आमची (कुरकुरत का असेना) मान्यता आहे" असे म्हणणारे किती ?
आणि कर्नाटक, आंध्र ह्यांना "हिंदी समजणारे प्रदेश " धरलेत.
आता असं बघा :-
तुम्हाला हिंदी समजते का ? असा प्रश्न भारतभरातल्या लोकांना विचारला तर तर वरती जे १२५कोटी पैकी ११० कोटी हा आकडा आलाय तो तसाच
येइल का ? की सत्तर ऐंशी कोटीपर्यंत खाली येइल ?
लोकांची उत्तरं खरी मानायची की इथली गृहितकं ?
--मनोबा
.
संगति जयाच्या खेळलो मी सदाहि | हाकेस तो आता ओ देत नाही
.
memories....often the marks people leave are scars
दक्षिणेकडची चारही राज्ये
दक्षिणेकडची चारही राज्ये वगळली तरी टक्केवारी ८० च्या जवळपास येते. ती राज्ये धरल्या न धरल्याने ८०% पेक्षा कमी तरी होणार नाही. आता बोल.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
असेलही
पण दक्षिणेच्या लोकांना धरताना त्यांना हिंदी येते की नाही हे त्यांनाच ठरवू द्यावं असं वाटतं.
निदान "मला हिंदी येत नाही" हे म्हणण्याचा तरी अधिकार प्रत्येकाचा असावा.
ह्याउलट "मला हिंदी येते" असे एखाद्याचे म्हणणे असेल तर त्याची त्यातील पात्रता तपासण्यासाठी
काही काठिण्यपातळीच्या परिक्षा (toefl,ielts च्या धर्तीवर) असण्यास माझी ना नाही.
--मनोबा
.
संगति जयाच्या खेळलो मी सदाहि | हाकेस तो आता ओ देत नाही
.
memories....often the marks people leave are scars
च्यायला! एकदा सांगितलं
च्यायला! एकदा सांगितलं ना अख्खी दक्षिण हिंदीनिरक्षर धर म्हणून? पुन्हा तेच तेच काय लावतोएस? अख्खी दक्षिण वगळून टक्केवारी काढली तरी ८०% भरते.
अर्थात, दक्षिणेचे % हे 'शाकाय वा स्यात् लवणाय वा स्यात्' असल्याने धरा, न धरा- मेजॉरिटीत्वात फरक पडत नाही इतकाच मुद्दा आहे.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
+१
+१
अरुणाचलातल्या मोजक्याच लोकांशी परिचय आहे. जितक्यांशी आहे त्यांना हिंदी येते. भलेही त्यांचा accent वेगळा असेल; पण येते.
तसेही पंजाबी, गुज्जू आणि मराठी असे सारेच आपापला मूळ लहेजा घेउनच , त्याच ढाच्यात हिंदी बोलतात की!
गुज्जूंची हिंदी गोग्गोड वाटते, आवडते ब्वा आपल्याला.
--मनोबा
.
संगति जयाच्या खेळलो मी सदाहि | हाकेस तो आता ओ देत नाही
.
memories....often the marks people leave are scars
...
सामान्यतः मराठी माणूस (विशेषतः मुंबईकर, आणि काही अंशी पुणेकरसुद्धा) 'हिंदी'च्या नावाखाली जे काही बोलतो, ती हिंदी नसून हिंदीवरील सूड असतो.
त्यापेक्षा त्याने "मला हिंदी येत नाही" म्हटलेले परवडले. (प्रामाणिक वैयक्तिक मत.)
बाकी चालू द्या.
भारतात किती टक्के लोकांना
यात विविध स्तरावरील टक्केवारी वेगळी यावी.
येते म्हणजे कोणत्या पातळीवर? निव्वळ समजते, हिंदी वाचता येते, देवनागरी लिपितून हिंदी लिहिता येते, स्वतःला वाक्य रचना करता येते, चांगला शब्दसंग्रह आहे यापैकी प्रत्येक स्तरावर वेगवेगळी आकडेवारी यावी.
ही टक्केवारी कशासाठी हवी आहे त्यावर यापैकी तुम्हाला कोणती टक्केवारी अपेक्षित आहे? हे ठरवता येईल.
- ऋ
-------
लव्ह अॅड लेट लव्ह!
उत्तर
मान्य.
मला इथे हिंदी येणे म्हणजे फार उच्चप्रतीचे हिंदी येणे अपेक्षित नाही. मनात साधारण दोन गट आले
अ. समजणे, संवाद साधण्याइतपत बोलता येणे, वाचता येणे आणि तितपत लिहिता येणे. ह्या गटात अर्थात निरक्षर येणार नाहीत. अगदी बिनचूक लिहिता-बोलता यावे अशी अपेक्षा नाही, तसे म्हटल्यास हिंदीभाषक पट्ट्यातीलच अनेक जणांना येत नाही वगैरे मुद्दे येतील.
ब. समजणे, संवाद साधण्याइतपत बोलता येणे. ह्या गटात अ गटापेक्षा आणखी लोकांची भर पडेल. विशेषत: काही बंगालीभाषक, काही दाक्षिणात्य इ. ज्यांना हिंदी लिहिता-वाचता येत नाही.
फार विशिष्ट हेतू असा नाही. कुतूहल आहे. भारतात ४० % हिंदीभाषक आहेत म्हणताना ती प्रथमभाषकांची संख्या असते (माझ्या माहितीप्रमाणे). आजघडीला द्वितीयभाषा म्हणून हिंदी येणार्यांची संख्याही बर्यापैकी असावी, परंतु ही किती असावी ह्याचा आकडा फारसा दिसला नाही. (उदा. इंग्रजीबद्दल मूलभाषकांची (नेटिव्ह) संख्या, तसेच प्रथम किंवा द्वितीयभाषा म्हणून बोलणार्यांची एकुण संख्या अशा दोन प्रकारच्या आकडेवारी दिसतात.
....
@बॅटमॅनः ८०% आकडा हा फारच जास्त वाटतो.
८०% आकडा जास्त वाटतो पण
मी तो एकदम बेशिक येणे- जुजबी संभाषण करू शकणे किंवा किमानपक्षी बोललेले समजणे इतपत लूज़ निकष धरलाय. बोलणे सोडून दे, पण बोललेले समजणे या निकषावरती हा आकडा तितकासा मोठा नसावासे वाटते.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
पण बोललेले समजणे या निकषावरती
+१ सहमत आहे.
भारतात किमान ७५-८०% लोकांना बोललेले हिंदी कामापुरते समजुन घेता येत असेल असे मलाही वाटते (अर्थात अंदाज)
- ऋ
-------
लव्ह अॅड लेट लव्ह!
+१
इंडीड.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
यावरून एक आठवले. अधिकृत
यावरून एक आठवले. अधिकृत प्रशासकीय हिंदी व/वा मराठी किती लोकांना समजत असावे? हा शोधही बोधप्रद ठरावा
विशेषतः बँका, पोस्ट ऑफीसेस इथे ज्या सुचना शुद्ध हिंदीत म्हणून दिल्या असतात त्यातील कित्येक शब्द हे कुठून शोधले असतात हा संशोधनाचा विषय ठरावा.
- ऋ
-------
लव्ह अॅड लेट लव्ह!
ळॉळ ते स्ट्रिक्टलि राजवाडे
ळॉळ
ते स्ट्रिक्टलि राजवाडे परंपरेतले संस्कृतनिष्ठ शब्द असतात.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
सरकारी हपिसं सोडा. मला जालावर
सरकारी हपिसं सोडा. मला जालावर आलो तेव्हासुद्धा अनेक अनोळखी शब्द दिसले. परिप्रेक्ष्य वगैरे. आता परिप्रेक्ष्यावरून त्या शब्दांचा अर्थ समजला पण ते शब्द आधी कधी ऐकले नव्हते.
आधी रोटी खाएंगे, इंदिरा को जिताएंगे !
डिठ्ठो अगदी. व्याप्तिनिर्देश
डिठ्ठो अगदी.
व्याप्तिनिर्देश काय न विदागार काय न श्रेयाव्हेर काय.
********
It is better to have questions which don't have answers, than having answers which cannot be questioned.
शेम २ शेम
विदा, श्रेयाव्हेर, रच्याकने, इ.इ. शब्द फक्त जालकर्यांच्या लेखनातच दिसले.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
महाराष्ट्रात?
महाराष्ट्रासारख्या राज्यांत सगळ्यांना हिंदी येते असं गृहितक वरच्या काही प्रतिसादांत दिसतंय. पण ते तितकंसं खरं नाही. आदिवासीबहुल प्रदेशांत तर मराठीदेखील समजत नाही. शिक्षणातून प्रमाण मराठी लादली जाते त्याचा त्यांना त्रास होतो. अशा माणसांना जुजबी संभाषणापुरतीही हिंदी येत असेल असं नाही. किंवा, खेडोपाडी तंबूतल्या सिनेमांमध्ये अजूनही टिनपाट (आणि मुंबई-पुण्याला प्रदर्शितही होत नाहीत असे) मराठी सिनेमे भरभरून पाहायला मिळतात, पण हिंदी सिनेमा म्हणाल तर एखादा सलमान खानचा वगैरे असतो. अशा ठिकाणी किती लोकांना हिंदी बोलता येत असेल ते सांगता येत नाही. स्वातंत्र्यानंतरच्या आदर्शवादी वातावरणात लोक हिंदी शिकले असतीलही, पण नंतरच्या काळातली खेड्यांतली हिंदीची जागा त्यातल्या त्यात टिकली असेल तर ती टीव्ही आणि सिनेमामुळे. त्यात पुन्हा मध्य प्रदेशाला लागून असलेली खेडी आणि आंध्र किंवा कर्नाटक सीमेवरची खेडी ह्यांत फरक असावा.
- चिंतातुर जंतू
"ही जीवांची इतकी गरदी जगात आहे का रास्त |
भरती मूर्खांचीच होत ना?" "एक तूच होसी ज्यास्त" ||
आकडेवारी नाही आणि कदाचित
आकडेवारी नाही आणि कदाचित प्रश्न विचारण्यामागच्या हेतूशीही फार संबंध नसेल, पण हिंदी बोलणारी भारतीय जनता याबद्दल शशी थरूर यांचा लेख कालच वाचनात आला. हिंदी टिकली आणि वाढते आहे ती टीव्ही, बॉलिवूड या करमणूकीमुळे असं थरूर यांचंही म्हणणं आहे.
Why The Hindi-First Order Threatens Efficiency
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
मोदी
मोदींना इंग्रजी बोलण्याचा अात्मविश्वास नसल्यामुळे हा सरकारी हिंदीचा उदोउदो चालला आहे असा माझा एक (गैर)समज आहे. त्यात वरील चर्चेत मराठी मंडळींना हिंदीचे फारच कौतुक दिसते आहे. मराठीतून ट्विट का नाही म्हणे? मराठी सुद्धा संघराज्याची एक भाषा आहेच. नोटेवर सुद्धा मराठीत किंमत छापतात.
बाकी रस्त्यावर बोलण्याइतकी हिंदी अनेकांना येते मात्र सरकारला अपेक्षित असलेली प्रशासनाची भाषा ती नाही. प्रशासकीय हिंदी फारच दिव्य आहे.
ह्येच म्हनाय्ला आल्तो.
हिंदी पिच्चर अन सिरियली किती लोक पाहू व समजू शकतात?
-: आमचे येथे नट्स क्रॅक करून मिळतील :-
वाटलंच होतं हा मुद्दा निघणार.
वाटलंच होतं हा मुद्दा निघणार. डीकलोनायझेशन अजूनही पूर्ण झाले नसल्याचा मूर्तिमंत पुरावा आहे असे प्रतिसाद म्हंजे.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
डीकलोनायझेशन अजूनही पूर्ण
समजलं नाही.
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
डीकलोनायझेशन
हिंदीसोबत मराठीचाही आग्रह धरला तर वसाहतवाद?
हिंदी नको असे नाही. प्रादेशिक भाषांपैकी हिंदीला प्राधान्य याला आक्षेप आहे. हिंदीबरोबरच मराठीतही ट्विट करा की. शशी थरुर यांनी चांगले उदाहरण दिले आहे. मुलायमसिंग यांनी हिंदीत पत्रव्यवहार केला तर चालतो. ज्योती बसूंनी बंगालीत उत्तर दिले तर विचित्र का वाटते बॉ?
बाकी शिवशेणा आणि मनसेला हा मुद्दा समजला तरी आहे काय?
बाकी ठीके की. हिंदीसोबत मराठी
बाकी ठीके की. हिंदीसोबत मराठी पंजाबी मलयाळम पायजे ते करा. पण 'इंग्रजी बोलण्याचा आत्मविश्वास नसेल' हे पारतंत्र्यवाचक पालुपद अस्थानी होतं.
बाकी सेनांची सेल्फ प्रोक्लेम्ड अस्मिता-अप्रोप्रिएशन्स मान्य करण्याची मला गरज वाटत नाही दरवेळेस.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
पारतंत्र्यवाचक
मोदींना इंग्रजी येणे न येणे त्यांचा वैयक्तिक प्रश्न आहे. मात्र मोदींना इंग्रजी येत नसल्याने त्यांना येणाऱ्या दुसऱ्याच एका प्रादेशिक भाषेला सरकारी प्राधान्य दिले जात आहे की काय अशी शंका फक्त व्यक्त केली. मुलायम वगैरे मंडळींचाही तोच प्रॉब्लेम आहे. इंग्रजी येत नसल्याने हिंदीचा उदोउदो करतात.
मोदीला इंग्रजी बोलता येते,
मोदीला इंग्रजी बोलता येते, समजतेही उत्तम. त्यामुळे अन्य राष्ट्राध्यक्ष इंग्रजीत बोलतात ते समजावण्यासाठी मोदीला ट्रान्सलेटर लागत नाही, तशी न्यूजच आली होती.
अन दिले थोडे प्राधान्य तर फार काही बिघडत नाही. एका मर्यादेपलीकडे तसेही इंग्रजीचे स्तोम माजवायचे कारण नाही. अन मोदी काही म्हणाला तरी खालपर्यंत ते पूर्णपणे झिरपणारे थोडीच? आहे त्यापेक्षा चार जादा लोक हिंदी बोलले तर माझ्या मते बिघडत नाही.
सर्वांत महत्त्वाचे म्हणजे, अशी शंका येणे हे मला जरा रोचक वाटते. मोदी नसून अन्य कोणी पंप्र असता तरी माझे हेच मत असते. इंग्रजीचा इतका उदोउदो झालाय की अन्य भाषेला अग्रिमस्थान दिलेले विचित्र वाटतेयसे दिसतेय, म्हणून तशी टिपणी केली.
यद्यपि मुलायमसिंगबद्दल सहमत आहे.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
(उगाच)
शशी थरूरांना निश्चितच हिंदी येत नसणार. गूगल करूनही "देशातले अन्य लोक हिंदीत बोलतात ते समजण्यासाठी थरूरांना ट्रान्सलेटर लागत नाही" अशी बातमी सापडली नाही. थरूरांना हिंदी येत नाही म्हणून ते "हिंदी का लादता" अशा प्रकारचे विचार मांडतात. शिवाय चार जादा लोक हिंदी बोलण्याच्या कल्पनेनेच थरूरांना पोटशूळ उठतो.
पण मनमोहन सिंगांना निश्चित हिंदी येत असणार. त्यांनी कुठे काही कॉमेंट केली आहे?
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
एक रोचक लेख
एकुणच हिंदी व इंग्रजी या दोन्ही 'सत्ताधिशांच्या' भाषा आहेत. बहुसंख्य जनसामान्यांना त्या दोन्ही 'परक्या' आहेत. ज्यांना प्रादेशिक भाषा म्हटले जाते (म्हणून हिणवले जाते) त्यांच्यापेक्षा हिंदी ही व्याप्तीमध्ये फार वेगळी नाही (मुद्दामहुन विविध भाषांना हिंदी या नावाखाली ढकलल्याने हिंदीभाषिक लोकसंख्या मोठी दिसते) वगैरे मुद्द्यांवरून लिहिलेला Hindi English controversy and Gujrat Model हा लेख रोचक आहे.
- ऋ
-------
लव्ह अॅड लेट लव्ह!