हवा-आणि-सागर-प्रदूषणा विषयी अमेरिकेचा पवित्रा

इक्विटी सगळी घरात असते .

पण त्याने प्रदूषणात कशी काय वाढ होते?

अगदी लॅपटॉप, सोफे, गाड्या घोडे पासून घर सगळ्याचे हफ्ते जातात पगारातून. अमेरिकीची सगळी इक्विटी या सगळ्या सुखवस्तूपणात आहे. म्हणूनच प्रदूषण कमी करणे इतके सोपे नाही.

ते शक्य नाही हे मलाही कळतंय. पण तुम्ही स्कूटर वगैरेचा अनप्रॅक्टिकल मुद्दा मांडलात म्हणून मी ही तसं म्हंटलं.
एका देशातले उपाय दुसरीकडे लागू पडतीलच असं नाही. तुम्ही म्हणता तशी युरोप, कॅनडा-अमेरिकेतल्या लोकांनी गाड्या काढून स्कूटरी घेतल्या तर मग हिवाळ्यात काय करायचं? तिथे बर्‍याच भागात हिवाळ्यात फ्रीझ होतं, खूप ठिकाणी बर्फ पडतो. तिथे स्कूटर चालवणे सुरक्षित आहे का?
बर्‍याच लोकांना रोजच्या कामासाठी ५०-६० किमीचा प्रवास करावा लागतो, तो स्कूटरवरून करणे कितपत प्रॅक्टिकल आहे?
तीच गोष्ट पब्लिक ट्रान्सपोर्ट्ची. जिथे प्रवासाची अंतरं कमी आहेत त्या युरोपात किंवा न्यूयॉर्कसारख्या चिंचोळ्या शहरांत तो अस्तित्वात आहेच की. पण तो सगळीकडेच विशेषतः अमेरिका-कॅनडासारख्या प्रचंड देशांत प्रॅक्टिकल असेलच असं नाही.
आणि फक्त स्कूटर आणि पब्लिक ट्रान्सपोर्ट असल्याने प्रदूषण नाहिसं होत असतं तर आज पुण्यासारख्या (केवळ उदाहरणार्थ पुण्याचं नांव; उगाच जाज्वल्यांशी मारामारी नकोय!)शहरात ते बेसुमार प्रदूषण का आहे?

माझं म्हणणं इतकंच की होय, प्रदूषणाचा प्रश्न मोठा आहे. जगातल्या सगळ्या देशांनी एकत्र येऊन तो सोडवायला हवा. आपापल्या देशांतलं प्रदूषण कमी (नाहिसं करणं शक्य नाही) करायला हवं. त्यात विकसनशील देशांना थोडीशी, थोडा काळ सूटही द्यायला हवी. पण तुम्ही कवितेत केल्याप्रमाणे अद्वातद्वा दोषारोप करून काहीही साध्य होणार नाही कारण विकसित देशांवर जबरदस्ती करणारे कोणतेही उपाय आज उर्वरित जगाकडे नाहीत. हा प्रश्न वाटाघाटींनीच सोडवायला हवा. विकसित देशांच्या नांवाने केवळ गळे काढत राहिलं तर ते बोडकीचं रूदन ठरेल. विशेषतः तुम्ही म्हणताय असं दोन मोठे देश प्रदूषण करत असतांना तर ते रूदन नव्हे रूदाली ठरेल. फरक तुम्ही जाणताच.
असो. मला वाटतं माझं म्हणणं मी पुरेसं स्पष्ट केलंय. बघा पटतंय का?