कॉकटेल लाउंज : गाथा वाइनची - 1

अगदी प्राचीन काळी जेव्हा माणसाचे पहिल्यांदा स्त्रीशी भांडण झाले आणि ती 'फुरंगटुन' बसली त्या क्षणी माणसाला तितकाच मादक आणि नशीला पर्याय शोधण्याची गरज भासुन त्याने वारुणीचा शोध लावला. म्हणजे असे काहीतरी असावे हा माझाच जावइशोध आहे. Lol असो.

मानवाच्या उदयाबरोबरच वाइनचा उदय झाला असावा. मानवाने जे काही मादक पेय पहिल्यांदा प्यायले असेल ते वाइन असे समजले जाते (हा माझा जावइशोध नाहीयेय) सर्व प्राचिन संकृतींमधे वाइनला (वारुणी) अत्यंत मानाचे स्थान होते. सर्वच प्राचिन संकृतींच्या म्हणजे सुमेरिअन, इजिप्शीयन, ग्रीक, रोमन्स आणि अर्थातच आपल्या प्राचिन आर्य लोकांनीही वाइन बनवली, चाखली आणि तिची मादकता उपभोगली आहे.
मर्त्य मानवाचे सोडा हो, प्रत्यक्ष इंद्राच्या दरबारातही हिचे गोडवे गायले... आय मीन गडवे प्यायले गेलेत Wink

तर ही प्राचिन काळापासुन मानवाला माहित असलेली, वाइन, वारुणी, जिच्याबद्दल कविंनी काव्ये/कवने/कविता रचल्या, लेखकांनी ग्रंथच्या ग्रंथ लिहीले तीच्याबद्दल थोडी माहिती करुन घेवुयात.

वाइन ही प्रामुख्याने द्राक्षापासुन बनवतात. ती सफरचंद किंवा बेरीच्या वेगवेगळ्या प्रकारच्या फळांपासुनही बनवली जाते. तसेच ती धान्यापासुनही बनवली जाते उदाहरणार्थ जापनीज साके तांदळापासुन बनवितात. पण 90% वाइन ह्या द्राक्षापासुन बनवल्या जातात आणि वेगळा उल्लेख न करता नुसते वाइन म्हटले तर ती ग्रेप वाइनच असते, जगात सगळीकडे.

वाइन बनवण्याचा शोध युरोप आणि मध्यपुर्वेत लागला असे समजले जाते. त्यामुळे वाइन दुनिया ही दोन जगात विभागली गेली आहे
1. युरोपिअन
- फ़्रान्स
- इटली
- स्पेन
- पोर्तुग़ल
2. न्यु वर्ल्ड
- अमेरिका
- ऑस्ट्रेलिया
- चिली
- अर्जेंटिना
- इतर देश

आपल्यासारख्या पामरांना ह्यातुन बोध एवढाच घ्यायचा की न्यु वर्ल्ड मधल्या वाइन्स विकत घेणे सोपे असते, डोक्याला शॉट नसतो. ह्या वाइनच्या लेबल वर सर्व डिटेल्स लिहिलेल्या असतात. ह्या डिटेल्स काय ते पुढे येणारच आहे.

युरोपिअन लोकांना त्यांच्या प्रांतांचा जाज्वल्य का काय म्हणतात तसला अभिमान असतो (आणि तो सार्थेही आहे म्हणा) त्यामुळॆ त्या वाइन्सच्या लेबर वर फक्त त्या प्रांताचे नाव असते. आणि म्हनुनच ह्या वाइन्स विकत घ्यायच्या म्हणजे डोक्याला शॉट असतो. युरोपिअनांचे म्हणणे असे की आमच्या वाइन्स प्यायच्यात ना मग जरा ‘अभ्यास वाढवा आणि मोठे व्हा’ :lol:, अक्षरश:, कारण तुम्हाला युरोपचा भुगोल (वाइनच्या अनुषंघाने) माहित असणे जरुरीचे असते ह्या वाइन समजायला आणि विकत घ्यायला.

आता जरा वाइनचे वर्गीकरण (क्लासिफिकेशन) बघुयात.खालिल चित्रात वाइनचे वेगवेगळे वर्ग/प्रकार दर्शविले आहेत. (हे प्रकार सर्वसमावेशक नाहीयेत)


तर वाइनचे मुख्य प्रकार 3

1. टेबल वाइन

सर्वसाधारण पणे वाइन म्हणुन पिल्या जाणार्‍या 90% वाइन्स ह्या कॅटेगरी मधे मोडतात. ह्या वाइन्सना विंटेज वाइन्स किंवा व्हरायटल (Varietal) असेही म्हटले जाते.

विंटेज म्हणजे द्राक्षाच्या सुगीचे वर्ष. म्हणजे ज्या वर्षी द्राक्षे तयार होउन वाइन बनवण्यासाठी तोडली जातात ते वर्ष. दर विंटेजप्रमाणे वाइनची चव बदलु शकते. म्हणजे एखाद्या वर्षीच्या वातावराणातील बदल जसे तापमान, बर्फाचे वादळ, थंडावा ह्यांच्यामधील सुक्ष्म फरकाने द्राक्षाच्या चवीत बदल होउन वाइअनची चव बदलते. युरोपमधे विंटेज रिपोर्ट्स दर वर्षी प्रकाशित होत असतात, ते वाचुन कोणत्या विंटेजची वाइन घ्यायची ते ठरवतात तेथील दर्दी लोकं.

व्हरायटल म्हणजे कोणत्या प्रकारच्या/जातीच्या (म्हणजे व्हरायटीच्या ) द्राक्षापासुन वाइन बनली आहे ते. वाइन बनवण्यासाठी वापरण्यात येणार्‍या खास द्राक्षांच्या भरमसाठ जाती (प्रत) असतात. तर टेबल वाइन्स ह्या व्हरायटल असतात म्हणजे कोणत्या तरी एकाच प्रकारच्या द्राक्षापासुन बनवलेल्या असतात. म्हणजे व्हिस्कीमधे जसे 'सिंगल मॉल्ट' असते तसेच. पण व्हरायटल वाइन बनवायला कमीत कमी 75% द्राक्षही एकाच जातीची असावी लागतात. काही खास वाइनरीज 100% एकाच प्रतीच्या द्राक्षापासुन वाइन्स बनवतात पण मग त्या तश्याच महागही असातात. सर्व व्हाइट, रेड आणि रोज वाइन्स ह्या वर्गात मोडतात.

न्यु वर्ल्ड मानकाप्रमाने ह्या वाइन्स मधे जास्तीत जास्त 14% अल्कोहोल कंटेंट असु शकते.
युरोपिअन मानकाप्रमाने ह्या वाइन्स मधे 8% - 14% अल्कोहोल कंटेंट असु शकते.

2. स्पार्कलिंग वाइन

ह्या वाइन मधे कार्बन डायऑक्साइड वापरुन हीला बुडबुडेदार बनवले जाते.
सर्व शॅंपेन ह्या स्पार्कलिंग वाइन्स असतात पण सर्व स्पार्कलिंग वाइन्स ह्या शॅंपेन नसतात. असे का बुआ?
तर फ्रांस मधल्या शॅंपेन ह्या परगण्यात तयार होणारी द्राक्षे वापरुन शॅंपेन ह्या परगण्यात बनणारी वाइनच फक्त स्वत:ला शॅंपेन म्हणवुन घेउ शकते. बहुत्करुन स्पार्कलिंग वाइन (युरोपिअन) ह्या व्हाइट आणि रोज प्रकारच्या असतात. पण सध्या ऑस्ट्रेलिअन आणि इटालिअन स्पार्कलिंग वाइन ह्या रेड स्पार्कलिंग वाइनही असतात.

ह्या वाइन्स मधे 8% - 12% अल्कोहोल कंटेंट असते.

3. डिझर्ट आणि फोर्टिफाइड वाइन
डिझर्ट वाइन्स ह्या गोड वाइन्स असतात जेवण झाल्यावर घेण्यासाठी. मुळ वाइनमधे साखरेचा अंश वाढवुन त्या वाइन मधे गोडवा आणलेला असतो.

फोर्टिफाइड म्हणजे स्ट्रॉन्ग बनवणॆ. फोर्टिफाइड वाइन ह्या मुळ वाइनमधे स्पिरीट टाकुन स्ट्रॉन्ग बननलेली असते. जनरली ब्रॅन्डी वाइनमधे टाकुन फोर्टिफाइड वाइन बनवली जाते.

ह्या वाइन्स मधे 17% - 22% अल्कोहोल कंटेंट असते.

(इतरत्र प्रकाशित आणि क्रमश:)

field_vote: 
3
Your rating: None Average: 3 (1 vote)

प्रतिक्रिया

शिराझ नावाचं गाव जगाच्या नकाशावर दिसलं होतं तेव्हा काय आनंद झाला होता! पण आता इराणमधे दारूवरच बंदी आहे.

  • ‌मार्मिक0
  • माहितीपूर्ण0
  • विनोदी0
  • रोचक0
  • खवचट0
  • अवांतर0
  • निरर्थक0
  • पकाऊ0

---

सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.

आता दारवा संपून वाईनच्या देशांत आल्यावर कसं सोफिस्टीकेटेड वाटू लागलंय Wink
हा भाग मस्त. पुभाप्र

  • ‌मार्मिक0
  • माहितीपूर्ण0
  • विनोदी0
  • रोचक0
  • खवचट0
  • अवांतर0
  • निरर्थक0
  • पकाऊ0

- ऋ
-------
लव्ह अ‍ॅड लेट लव्ह!