डाॅक्टरांची फी

ठराविक तासांची ड्यूटी नसणे, २४ तास कधीही आणि मध्यरात्रीसुद्धा अगदी नेहमी इमर्जन्सी केसेस येणे, तांबारलेल्या डोळ्यांनी तातडीच्या शस्त्रक्रिया करणे, प्रचंड तणाव असलेल्या स्थितीत बराच काळ उभे राहून शरीराच्या नाजूक अवयवांना कापणे अन शिवणे अन तेही जिवंत ठेवून हे सर्व अधिकच्या प्रिमियमला पात्र ठरत असावं.

कमी पैशातही हीच सर्जरी इतरत्र होत असेल. अमुक डॉक्टरची फी जास्त असणे हे कमावलेल्या कौशल्याचं, ब्रँडनेमचं लक्षण असतं. अमुक लाख मोजल्याशिवाय कुठेही सोयच उपलब्ध नसेल तर कदाचित अन्याय म्हणता येईल.. बट नॉट शुअर.

बसवाल्या ड्रायव्हरशी केलेली तुलना कामाशी बांधिलकी या दृष्टीने योग्यच आहे, त्यामुळे आदर दोन्हींचा असावा, पण कामाची "आर्थिक किंमत" त्या पॅरामीटरने ठरत नाही.

किंमत मागणी पुरवठा तत्त्वाने ठरली आहे असे वाटते. त्यात काही गैर नसावी

जर काही ठिकाणी मुद्दाम (काही कट करून वगैरे) पुरवठा कमी केला गेला तर तक्रार योग्य आहे, पण तसे दिसत नाही

माझ्या नात्यातील एका व्यक्तीची बायपास सर्जरी १० वर्षापूर्वी झाली होती. तेव्हा एकूण खर्च ५०००० रुपयाच्या आसपास आला होता. मेडिकल'सेवे'चे इन्फ्लेशन बघितले तर दहा वर्षात ही किंमत पाचपट झाली आहे हे सहज लक्षात येईल. त्यामुळे अडीच लाख रुपये खर्च हा सद्य बाजाराच्या दरानुसारच वाटतो आहे. हा दर योग्यच आहे असे मला म्हणायचे नाही.

उदा. आजकाल मोतीबिंदूसारख्या शस्त्रक्रियांचा खर्च सत्तर ते ऐंशी हजारापर्यंत गेला आहे.

एकंदर किंमत बाजाराच्या दरानुसार असल्याने त्याच्या अंतर्गत आयटमायझेशन कसे केले आहे याने पेशंटला तत्त्वतः काहीही फरक पडत नाही. माझा असा अंदाज आहे की इन्शुरन्स कंपनीच्या नियमांना वळसा घालण्यासाठी हॉस्पिटले सोयीस्कर आयटमायझेशन करतात. उदा. इन्शुरन्स कंपनीच्या नियमानुसार सलाईनच्या बाटलीचे पैसे देणार पण बाटली अडकवण्याच्या स्टँडचे भाडे नाही असे काही असेल तर बाटली व स्टँड असे मिळून सर्व पैसे बाटलीला लावले जात असावेत. त्याचप्रमाणे डॉक्टरची फी इन्शुरन्स कंपन्यांना एक्स्क्लुड करता येत नसल्याने जो खर्च मिळण्याची शक्यता कमी आहे तो डॉक्टरच्या फीमध्ये पकडला जात असावा.

तुम्ही इन्शुरन्स क्लेम केले की नाही याचा यात फरक पडू नये. बिलिंग सिस्टम सोपी ठेवण्यासाठी सर्वच पेशंटला एकाच प्रकारचे दर लावण्याचा हॉस्पिटलचा हेतू असावा.

पुन्हा एकदा हॉस्पिटलचा दर व एकंदर सिकनेस केअर व्यवस्थेचे मला चुकूनही समर्थन करायचे नाही. भरमसाट पैसे घेऊनही अत्यंत कमी अकाऊंटॅबिलिटी असलेली ही व्यवस्था आहे. दुर्दैवाने आपल्या लोकप्रतिनिधींना हा प्रश्न महत्त्वाचा वाटत नाही व तुलनेने भंकस असे घरवापसी, गोहत्याबंदी वगैरे विषयांवर वेळखाऊपणा चालतो याचे वाईट वाटते.

हेल्थकेअर ही इंडस्ट्री आहे यातच सर्व काही आले. शिवाय यात ऑटोमेशन फारसं नाही त्यामुळे मानवी कौशल्याला अतोनात महत्त्व आहे; पण एकदा आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स असलेले रोबॉट डॉक्टर आले की मानवी डॉक्टरचे काम फक्त निदान करण्यापुरते उरेल.
शिवाय माणसांची शरीरं जितकी स्टॅन्डर्ड असतील तेवढा उपचारावरचा खर्च कमी होईल. त्यामुळे सहज बदलता येण्याजोगे कृत्रिम, स्वस्त अवयवही बाजारात यायला लागतील. दर काही वर्षांनी बदलले की झाले.

डॉ संजीव मंगरुळकरांचा ब्लॉग जरुर वाचा.
http://svmangrulkar.blogspot.in/

मानसिक आरोग्य हे शारिरिक आरोग्या इतकेच महत्वाचे आहे. मानसोपचार तज्ञांच्या फीया व त्यांची सेशन्सची संख्या, तसेच मानसोपचार तज्ञांची संख्या पहाता अंधश्रद्धेला बळी पडलेल्या गरीब लोकांना कुठल्या तोंडाने सांगणार की बाबा बुवांकडे न जाता मानसोपचार तज्ञाकडे जा म्हणून! अंधश्रद्धेचे बळी हेच अंधश्रद्धेचे वाहक असतात त्यामुळे समस्या अधिकच अवघड बनते.

वैद्यकिय खर्च अफाट आहे यात वाद नाही. मागणी-पुरवठा ब्रँडनेम वगैरेंबाबत फारसा सहमत नाही. हृदरोगासंबंधीच बोलायचं तर, माझ्या ओळखीचे नात्यातले जे काही हार्ट सर्जन आहेत त्यांचं म्हणणं अगदी साधं आहे. आधुनिक उपकरणं, दवाखाने, स्टाफ इत्यादीचा खर्च इतका अफाट आहे की त्याचे हफ्ते भरण्याकरता डॉक्टरकडे दुसरा पर्याय नाही. असो.

ही एक बातमी इतरांकरता.

एक तर हे डॉक्टर रोज एखादीच शस्त्रक्रीया करत असतात.
त्यात डॉक्टर ला हार्ट ची शस्त्रक्रीया करण्या इतके प्राविण्य मिळवायचे असेल तर वयाची ३०-३२ वर्षे शिकत रहावे लागते. बाकीची जनता २१-२२ वर्षी कमवायला लागते तेंव्हा हे डॉक्टर जवळजवळ फुकट काम करत असतात.

आयटी मधे फक्त पाट्या टाकुन ८ तासाला सहा सात हजार मिळवणारे हजारो आहेत. तर इतकी मोठी शत्रक्रीया करणार्‍याने ८०००० घेतले तर कमीच आहेत.

त्यात आजारी, मरणाच्या दारात असलेले पेशंट आणि त्यांचे नातेवाईक बघणे आणि त्यांच्याशी डील करणे हे कीती मानसिक श्रमाचे काम आहे हे फक्त डॉक्टरलाच समजु शकते.

रोचक चर्चा.
वाचतो आहे.

पण सिटी बसच्या चालकानेही अापल्या कामात ब्रेक दाबायला किंवा बस वळवायला पाव सेकंदाचा उशीर केला, तर परिणाम तेवढेच गंभीर नाहीत का? त्याच्यावरही पन्नास-साठ लोकांचा जीव अवलंबून नाही का?

प्रश्न ठीक आहे.

सिटी बसेस अनेक (हजारो) आहेत.

तसेच सिटी बस मधे ड्रायव्हर म्हणून नोकरी करायला तयार असणारे कोट्यावधी आहेत. व म्हणूनच त्यांचा "मेहेनताना" डॉक्टरांच्या मानाने क्षुल्लक आहे. त्यांनी जास्त पैसे हवे असतील तर ड्रायव्हरकी सोडून डॉक्टर व्हायचा यत्न करावा. (हे इतके सोपे नाही, गब्बर. अशी संधीच उपलब्ध नसेल तर काय करायचे ??). प्रचंड लोकसंख्येचा अर्थ हा देखील आहे की - There is abundant supply of bodies. पण याचा अर्थ हा नाही की - There is abundant supply of seats in medical colleges.

खरंतर सिटी बस च्या ड्रायव्हर चा मेहेनताना मार्केट रेट पेक्षा जास्तच असेल कदाचित.

------

आता लगेच - गब्बर, त्यातले काही/अनेक डॉक्टर कॅपिटेशन फी भरून डॉक्टर झालेले आहेत - त्याचे काय ?? ते कुठे "मेरिटॉक्रसी" मधून आलेले आहेत ????? असा आविर्भाव असेलच अनेकांचा.

नाय ओ.
ऐसी अक्षरे वर चर्चेची पातळी अतिबेसिक आहे असे काहींचे निरिक्षण आहे. म्हणून अतिबेसिक प्रश्न आधीच नोंदवून ठेवले की जरा अग्रवर्ती (अ‍ॅडव्हान्स्ड) मुद्द्यांना जागा मिळते. (आता यातून - गब्बर स्वतःलाच अ‍ॅडव्हान्स्ड विचार करणारा समजतो की काय ?? असा प्रश्न उपस्थित होईलच.)
पण अधिक महत्वाचा प्रश्न हा आहे - की - तुमचा हा प्रश्न माझ्यासाठी अपेक्षित होता की अनपेक्षित ??

= )) = )) = ))
.
आज का दिन इतना तूफानी गया है और कल शुक्रवार है| तो कल क्या होगा? :)

१) डॉक्टर चा व्यवसाय करायला लायसन्स लागते. अर्थात ट्रेनिंग, लर्निंग, एज्युकेशन, इंटर्नशीप हे सुद्धा करावे लागते. हे सगळे बारावीनंतर किमान ४ ते ८ वर्षे चालते. पण हे सगळे त्या लायसन्स साठी केलेले असते. म्हंजे ते लायसन्स मिळाल्याशिवाय डॉक्टर चा व्यवसाय करता येत नाही.

२) ड्रायव्हर बनण्यासाठी सुद्धा लायसन्स लागते. लायसन्स असल्याशिवाय सिटिबस चालवता येत नाही.

आता या दोन पैकी प्रत्येक लायसन्स साठी किती माणसं किती महिने परिश्रम करतात याचे विश्लेषण केलेत तर तुमच्या प्रश्नाचे किमान ५०% उत्तर तुम्हास मिळेल.

हिंट देतो - ज्या लायसन्स चा पुरवठा कमी त्याची किंमत जास्त.