विज्ञान

कोरोना लस (भाग ४) - इनॲक्टिव्हेटेड लशी

गेल्या आठवड्यात भारत बायोटेकच्या इनॲक्टिव्हेटेड लशीच्या तिसऱ्या चाचणीचे अंतरिम निष्कर्ष जाहीर झाले आहेत. त्याविषयी अधिक माहिती.

'42’ ची अशीही गोष्ट

'42’ ची अशीही गोष्ट हे शीर्षक वाचल्यानंतर अनेकांच्या मनात वेगवेगळ्या प्रतिक्रिया उमटतील, याची पूर्ण कल्पना आहे. काहींना 1942च्या स्वातंत्र्य लढ्याची आठवण येईल; काहींना दुसऱ्या महायुद्धाच्या काळातील 1942 साली घडलेल्या घटना आठवू लागतील; काहींना ‘समर ऑफ फॉर्टी टू’ या इंग्रजी चित्रपटाची आठवण येईल; काहींना ‘नायंटीन फॉर्टी टू लव्ह स्टोरी’ या हिंदी चित्रपटाची आठवण ताजी करेल; तर काहींना हॅरिसन फोर्डच्या बेसबॉलवरील ‘42’ या चित्रपटाची आठवण येईल. परंतु ही गोष्ट आहे 42 या संख्येबद्दलची व या संख्येच्या करामतीची.

धाग्याचा प्रकार निवडा: : 
माहितीमधल्या टर्म्स: 

सजीवता आणि सक्रिय अनुमानाचा सिद्धांत

सजीव असणे म्हणजे नेमके काय? ह्या प्रश्नाचे उत्तर तत्त्ववेत्ते फार पूर्वीपासून शोधत आलेले आहेत. पण भौतिक-रसायन-जीव शास्त्र ह्या प्रश्नाकडे वळून चार-पाच दशकेच झाली आहेत. सजीव प्राणी म्हणजे एक प्रकारची स्वयंनियोजीत संस्था (self-organizing system) असते असा विचारप्रवाह त्यातून निर्माण झाला. तरीही जाणीव (consciousness) आणि विशेषतः स्व-ची जाणीव (self-consciousness) म्हणजे नेमके काय ह्या प्रश्नांची समाधानकारक उत्तरे अजून मिळत नव्हती. गेल्या दोन दशकांत मज्जातंतू संशोधकांनी इतर सर्व शास्त्रांची मदत घेऊन ह्या प्रश्नांवर संशोधन सुरू केले आहे.

धाग्याचा प्रकार निवडा: : 
माहितीमधल्या टर्म्स: 

करोना विषाणू, म्युटेशन आणि आपण - डॉ. योगेश शौचे

करोना विषाणूशी लढा देण्याबरोबरच दैनंदिन आयुष्यही हळूहळू पूर्वपदावर येत असताना आता करोनाच्या नव्या प्रकाराने पुन्हा एकदा सर्वांना घाबरवून सोडले आहे. विषाणूच्या या नव्या प्रकाराविषयी अनेक प्रश्न उपस्थित होत आहेत आणि अनेक गैरसमजही आहेत.

गुरु-शनी यांची पिधान युती - Great Conjunction

ग्रहांच्या युती अधूनमधून होत असतात ज्यांना पिधान युती असे म्हटले जाते. गुरू आणि शनि या आपल्या सौरमालेतील दोन सर्वात मोठ्या ग्रहांची पिधान युती 21 डिसेंबरला जगभरातून दिसली. दोन मोठ्या ग्रहांची पिधान युती असल्यामुळे याला ग्रेट कन्जंक्शन (Great Conjunction) असे म्हटले गेले. सुर्यास्तानंतर गुरू आणि शनी एकमेकांच्या अत्यंत जवळ, म्हणजे साधारण एक दशांश कोन इतके जवळ आले.

फोटोत गुरूचे तीन चंद्र, शनी ग्रह, शनीभोवती असणारी कडा आणि शनीचा चंद्र टायटन दिसत आहेत.

धाग्याचा प्रकार निवडा: : 
माहितीमधल्या टर्म्स: 

कोरोना लस - कशी तयार होते

ज्या लशीबद्दल एवढा उहापोह चाललाय ती कशी तयार करतात किंवा ती इतकी लवकर कशी तयार करता येणार आहे असे अनेक प्रश्न मनात उभे राहतात. ह्यासाठीच त्याबद्दलची माहिती थोडक्यात पाहू.

कोरोना लस (भाग ३) - वाहक व प्रोटीन आधारित लशी

कोरोनाची महासाथ आटोक्यात आणण्यासाठी विविध लशी उपलब्ध होऊ लागल्या आहेत. त्या निमित्ताने लशींचे प्रकार आणि संशोधनाच्या विविध टप्प्यांवर असलेल्या लशींचा थोडक्यात परिचय करून देणारी ही लेखमाला आहे. या भागात आपण विषाणू वाहक आणि प्रोटीन आधारित लशींचा परिचय करून घेऊ.

कोरोना लस (भाग २) - जनुकीय लस

कोरोनाची महासाथ आटोक्यात आणण्यासाठी विविध लशी उपलब्ध होऊ लागल्या आहेत. त्या निमित्ताने लशींचे प्रकार आणि संशोधनाच्या विविध टप्प्यांवर असलेल्या लशींचा थोडक्यात परिचय करून देणारी ही लेखमाला आहे. या भागात आपण जनुकीय लशींविषयी माहिती घेऊ.

करोनाव्हायरस, लस आणि आपण सगळे - डॉ. राजीव ढेरे (भाग २)

कोरोना हा केवळ जास्त धोकादायक फ्लू आहे का? लशीकरण झाल्यानंतरही मास्क आणि सोशल डिस्टंसिंग पाळावं लागेल का? या आणि इतर तांत्रिक प्रश्नांची उत्तरं देत आहेत सीरम इन्स्टिट्यूटचे एक्झिक्यूटिव्ह डायरेक्टर डॉ. राजीव ढेरे.

करोनाव्हायरस : इन्फेक्शन नक्की कसे होत असावे?

कोविड १९ महासाथ येऊन सहाएक महिने झालेत. आता लोकांना इन्फेक्शन नक्की कसे होत असावे याबद्दल साधारणपणे एकमत होऊ लागले आहे. या विषयातील तज्ज्ञ लोकांच्या संशोधनाच्या आधारे जनहितार्थ घेतलेला हा एक आढावा.

पाने

Subscribe to RSS - विज्ञान