ट्रोजन युद्ध भाग १- पूर्वपीठिका.

ट्रॉय शहर डार्डनेल्स खाडीच्या पूर्व किनार्‍यावर गॅलीपलीच्या - पहिल्या महायुद्धातील प्रसिद्ध युद्धक्षेत्र - समोरील किनार्‍यावर आहे असा पुरातत्त्व शास्त्रज्ञांचा तर्क आहे आणि गेली १००-१२५ वर्षे तेथे उत्खनन करून ९ थरांची एक प्राचीन वसाहत प्रकाशात आणण्याचे काम चालू आहे. त्या थरांपैकी एक म्हणजे होमरचे ट्रॉय असावे.

दीड वर्षांपूर्वी मी ते उत्खनन पाहण्यासाठी इस्तनबूलहून गेलो होतो. त्यावर आधारित असा माझा लेख 'उपक्रम'च्या २०११ च्या दिवाळी अंकात तीन भागांमध्ये http://diwali.upakram.org/node/147 येथपासून पाहता येईल.

मस्तच रे! ट्रॉय हा चित्रपट सोडल्यास याबबतीतली माहिती इल्ला.
अजून एकदा वाचावा लागेल. शिवाय काही संदर्भ मला माहित नाहित तेही आधी शोधुन-वाचुन ठेवावे लागतील.

डोळस होऊन वाचल्यावर पुन्हा प्रतिक्रीया देईनच

लेख तत्काळ उडवावा.
सदर लेखक नुसताच पहिला लेख टाकून उत्सुकता चाळवून नंतर त्याविषयावर पोबारा करतात.
ह्या निंद्य कामात ऐसी ने तरी सहभागी होउ नये असे वाटते.
(पब्लिश करायचाच असेल तर ह्यांच्याकडून पाच पन्नास हजार रुपये डिपॉझिट मह्णून ठेवून घ्यावेत. ठराविक मुदतीत पुढील लेख न आल्यास डिपॉझिट जप्त व्हावे.)

रोचक लेखमाला.
बरीच पात्रं आणि त्याची अजब नावं यामुळे परत एकदा सावकाश वाचावा लागेल.
मला अधुनमधुन रामायण का जाणवतय? म्हणजे ते तीन देवी, सफरचंद मुळे कौसल्या, कैकयी आठवल्या. हरणाची शिकार आहेच. वहीनीमधे इंटरेस्ट असलेला भाऊ...आणि मुख्य म्हणजे पळवून नेलेल्या बायकोला परत आणण्यासाठी समुद्र ओलांडुन केलेलं युद्ध.
पुभाप्र.

इतक्या मोठ्या पटावरच्या इतिहासातल्या काही गोष्टी, काही नावं ऐकून ठाऊक होती. हे सारं मुळातून वाचण्याचीही इच्छा होती. ते सगळं एकत्र, सोप्या भाषेत इथे आमच्यापर्यंत आणल्याबद्दल मनःपूर्वक आभार.

@अस्मिता - तुमचे निरीक्षण बरोबर आहे. Comparative mythology नावाच्या विद्याशाखेत या साम्यस्थळांचा अभ्यास होतो. जोसेफ कॅम्पबेलचं या विषयावरचं लेखन वाचनीय आहे. माणसाला ज्या गोष्टींचा अचंबा वाटतो, भय वाटतं, हर्ष होतो; त्या साधारण सारख्याच असतात. याचंच प्रतिबिंब निरनिराळ्या संस्कृतींतल्या बोधकथांतील साम्यात पडलेलं दिसत असावं.

धन्यवाद बॅटमॅन, नंदन :-)
ग्रिकांमधे एक शंकरासारखा देव आहे असं वाचलेलं, डोक्यावर चंद्र, हातात त्रिशुळ असलेला. जसजसे लोक एका ठिकाणाहुन दुसरीकडे जातात (म्हणजे आर्य भारतात आले त्याटाइप) तसंतसा एकाच लोककथे मधे वेगवेगळा मसाला टाकण्यात येतो आणि एकाच ढाच्यातुन वेगवेगळ्या कथा तयार होतात.
बाकी खूप पूर्वी (म्हणजे कधी एके काळी आम्ही लहान होतो तेव्हा :-) ) सकाळ पुणे आवृत्तीत उन्हाळ्याचा सुट्टीत लहान मुलांसाठी एक पान यायचे. त्यात होमर, ओडीसी, इलियड बद्दल वाचलेले.
होमर आंधळा होता. ग्रिक देवता पर्वतावर राहतात. आणि मनुष्य पायथ्याशी. आणि त्या देवता अधुनमधुन मनुष्यवस्तीत येतात, लग्न वगैरे करतात, मुलं जन्माला घालतात, परत पर्वतावर जातात. लै मज्जा होती कै कै :-D

लै भारी! ग्रीक मैथॉलॉजीवर सटरफटर वाचलेलं असलं आणि ट्रॉय पाहिलेला असला तरी विशेष काही माहित नाही, त्यामुळे लेखमाला वाचताना मजा येणार हे निश्चित.
त्यात ब्याटम्यानची वेगळीच शैली म्हणजे बक्लाव्यावर मध!

भारी, पुढे वाचण्यास उत्सुक.

लेख अतिशय आवडला. येथे दिल्याबद्दल आभारी आहे.
पुनर्वाचन आणि लिंकांचं वाचन करून आणखी प्रतिसाद देईन म्हणतो.
असेच लिखाण येत राहो ही सदिच्छा.

आज सकाळमधे व्हॅलेन्टाईनच्या निमित्ताने माधुरी सौंदलगेकर ह्यांच्या लेखात अ‍ॅफ्रोडाइट व अ‍ॅडोनिस ह्यांची कथा आली आहे. आज वसंत पंचमी, भारतात काही ठिकाणी सुखी दांपत्य-जिवनासाठी रती-मदनाची पुजा केली जाते हे व्हॅलेन्टाईनच्या आसपास व्हावं हा विशेष योगायोग, लेखिकेने सकाळमधे अ‍ॅफ्रोडाइट व अ‍ॅडोनिसला रती व मदनाची उपाधी दिली आहे. वसंत पंचमीला सरस्वतीचीपण पूजा केली जाते.

सर्व प्रतिसादकांचे मनःपूर्वक आभार!!

@ मी: हे रोचक आहे :) व्हॅलेंटाईन आणि वसंतपंचमी एकाच दिवशी येणे हा कॉमन इंडोयुरोपियन परंपरेचा परिणाम म्हणावा काय?

सनावळ्यांनी भरलेला इतिहासाचा आढावा वाचण्याची माझी प्रवृत्ती नाही. रोचक शैलीमुळे रस निर्माण झाला आहे. पुढील भागाच्या प्रतिक्षेत.

ट्रॉय सिनेमा बघितला होता. मात्र या सगळ्या 'इतिहासा'ची गुंतागुंत माहीत नसल्याने विशेष कळला नव्हता.

मला नेहमी एक प्रश्न पडत आलेला आहे. योद्धा-नायक अनेक कथानकांमध्ये येतो. अकिलीस काय किंवा अर्जुन काय. पण अर्जुनाची वैयक्तिक वन ऑन वन युद्धं प्रसिद्ध आहेत. अकिलीसचं जे मी वाचलेलं आहे त्यावरून तो सेनापती असावा असं वाटतं. म्हणजे आपल्या नेताजी पालकर सारखा. तर यापैकी जास्त खरं कुठचं?

लिखाणाची शैली आवडलीच. थिसीस लिहीला नाहीयेस ते मजेशीर आहे.

लेख आज पुन्हा वाचला.. आता बरेच काही समजले आहे (असा दावा करायल काय जाते) असे वाटते आहे (हे टाकले की झाले ;) )आता दुसर्‍या भागाकडे जायला हरकत नै (जसं काय कोणी हरकत घेतच होतं :P )

शैली, बॅटमन्या, शैली!
नि रसाळ माहिती, ती मिळवायची चिकाटी, पुरवायचा उत्साह...
पण सरताज म्हंजे, शैली. जियो!

हा नकाशा पाहून ही जुनी लेखमाला आठवली. तस्मात् हे किंचित उत्खनन :)