बियरचा कुंभमेळा आणि इम्पॉर्टन्ट इंडियन डॉक्युमेंट

माझ्यासारख्या साध्याभोळ्या, उसंतपदाला पोहोचलेल्या स्त्रीला, जर्मनीत “म्युनिक बियर फेस्टिवलला चलणार का? तिकीट एकदम स्वस्त आहे”, असा प्रश्न विचारल्यावर, मी भयंकर दचकून खुर्चीतून खालीच पडले. आमच्या अख्ख्या गणगोतात कुणीही स्वप्नातसुद्धा दारू पिण्याच्या उत्सवाला, समुद्र ओलांडून गेल्याचा इतिहास नाही. इश्श! स्त्रीच्या जातीला शोभतं का असलं अगोचर वागणं? दिसायला नुसतीच सुंदर, सोनेरी, फेसाळती, कडवट बियर, फारशी नशाही न देता लोकांना इतकी कशी आवडते बुवा? मला कसं माहीत? जाऊ द्या झालं!

प्रस्तावित कार्यक्रमानुसार दोन लाख रुपयांत, तीन देश – जर्मनी, ऑस्ट्रिया आणि डेन्मार्क! तेसुद्धा विमानातून लँड झाल्यावर पुन्हा परतीच्या विमानात बसेपर्यंत टॅक्सीनं सगळा युरोपप्रवास असेल; हे आमिष गळाला लागण्यासाठी पुरेसं आकर्षक होतं. आमचं तिकीट आणि व्हिसा झाल्यावर सहलीचे आयोजक गंभीर आजारी पडल्यानं वेळापत्रक आणि काही हॉटेल बुकिंग शेवटपर्यंत गंडलेली होती. त्यामुळे सहल संपेपर्यंत या दोन गोष्टींतलं रहस्य कायम होतं. बुकिंग नसणं पथ्यावर पडून आम्ही चेकोस्लोवाकियामधलं प्राग आणि स्वीडनमधलं माल्मो अशा आणखी दोन शहरांत आणि देशांत भटकून आलो. पाच देशांत टॅक्सीनं प्रवास करताना फक्त एकदाच टोल नाका दिसला आणि आमचे पासपोर्ट, व्हिसा वगैरे कोणीही कुठेही विचारले नाहीत.

सहलीचा व्हाट्सॲप ग्रुप तयार झाला होता. या आयोजकांसोबत प्रथमच प्रवास करणारे चिंतातुर जंतू (इथले मान्यवर आणि आदरणीय सदस्य निराळे) बुकिंग आणि वेळापत्रकाबद्दल उगीच प्रश्न उपस्थित करत होते. काही अनुभवी प्रवासी मनोमन हसत होते. दोन सदस्यांनी सहल संपेपर्यंत ग्रुपात आपलं मौनव्रत अभंग राखून एक अनोखा आदर्श ठेवला. शेवटी सुखरूप परतल्यावर, “सहलीत झालेला जास्तीचा खर्च देणार नाही”, असलं भयंकर बाणेदार विधान करून त्या दोन व्यक्ती अचानक ग्रुप सोडून चालत्या झाल्या. दोन जणांचे पैसे फाट्यावर मारून त्या गेल्याने सगळीकडे सुईपटक सन्नाटा पसरला.

आमच्या आठ जणांच्या लहानशा ग्रुपमध्ये मी स्वतःसकट फक्त चार सदस्यांना ओळखत होते. आम्ही सगळेच ज्येष्ठ नागरिक ६०+ आणि ७०+ असे होतो. ज्येष्ठतम सदस्या आपला इतरांनी लाडिक सांभाळ करावा अशी गोड अपेक्षा बाळगून इकडची काडी तिकडे करत नव्हत्या. (मॅनेजरनं) त्यांच्या ब्यागा उचलणं, त्यांना चालेल असं खाऊ घालणे, थंडीसाठी उपयुक्त जॅकेट घेऊन देणं, अशा अतोनात जबाबदाऱ्या एका करुणेचा महासागर सदस्याच्या गळ्यात आपोआप पडल्या. कधी वॉशरूममध्ये अडकल्यावर बाहेरून हँडलवर कॉईन फिरवून दरवाजा उघडावा लागे. काही ठिकाणी वजनदार, घट्ट दरवाजे उघडायला त्यांची शक्ती कमी पडायची. पुढच्या प्रवासाच्या आधी त्यांनी वजनं उचलून सराव करावा, असं मी त्यांना सांगितलं नाही. कारण हा त्यांचा शेवटचाच विदेश प्रवास आहे असे त्या म्हणत होत्या.

आमच्या सोबत येणारा मूळ श्रीलंकन, आता जर्मनीत स्थायिक असणारा ड्रायव्हर कम मॅनेजर कम ऑलराऊंडर मोहन यानं काही हॉस्टेल / एअरबीएनबी अशी बुकिंग सहज, फटाफट करून आमच्या चिंता मिटवल्या. त्यानं विविध प्रसंगी अफाट मदत केल्यानं मी त्याला, 'मोहन है तो मुमकिन है' म्हणू लागले. कार चालवत असताना बरेचदा श्रीलंकन राजकारणावर ऑनलाईन मोबाईल चर्चांमध्ये, सिंहली भाषेत हिरीरीनं भाग घेऊन तो तुफान बडबड करत होता. ‘राजकारणावर चर्चा केली नाही तर कसली आलीय सहल’, नाही का? अशी अफलातून वल्ली सारथी असल्याने सहलीला चार चांद लागले.

शाकाहारी मंडळी कासावीस होऊन, खायच्या कोणत्या गोष्टी सोबत न्यायच्या याच्या अंतहीन याद्या करून गुजराथ्यांना लज्जित करत होती. काही ठिकाणी किचनची सोय असल्याने ब्रेकफास्टच्या पदार्थांची यादी मारुतीच्या शेपटाप्रमाणे वृद्धिंगत होऊ लागली. त्यामुळे मांसाहारी सदस्य धुमसू लागले. रेडी टू कुक पोहे, शिरा, उपमा, पावभाजी, पिठलं, शेवयांचा उपमा, तसंच चटणी, लोणची आणि चिवड्याचे ३-४ प्रकार, शंकरपाळे, करंजी, खाकरा, ५-६ प्रकारचे लाडू, शेव, बिस्किटं इत्यादी सटरफटर फराळी पदार्थांनी ब्यागा ओसंडून गेल्या होत्या. ग्रुपचा मूळ उद्देश पर्यटन नसून आंतरराष्ट्रीय अन्न वाहतूक करणं असा असावा की काय अशी शंका मेंदूला कुरतडू लागली.

निवासी किचनमध्ये मॅनेजर त्याच्या राईस कुकरमध्ये चिरलेल्या भाज्या घालून चविष्ट भात करायचा. कधी लंच तर कधी डिनरला भात खाऊन लोक्स त्याला दुवा द्यायचे. वाण्याच्या दुकानात गेलं की अंडी, सॉसेज, ब्रेड, बटर, चीज, सॅलड, वाईन, बियर अशी खरेदी व्हायची. पोटभर ब्रेकफास्ट करून निघालो तरी प्रवासात सटरफटर खाणं सुरूच असे. प्रेक्षणीय स्थळाजवळ पार्किंग एरियात मॅनेजर गाडीतल्या बॅटरीवर किटलीत गरम पाणी करून रेडीमिक्स चहा, कॉफी करून सगळ्यांच्या दिलाचं गार्डन करायचा. सहल संपल्यानंतर पाकीटबंद असलेले विविध पोतंभर पदार्थ मॅनेजरला भेट म्हणून देण्यात आले.सतत छप्पन भोग पाकीटं पाहून मला नॉशिया आला. अधूनमधून रात्रीचं जेवण टाळून मी पोटाला विश्रांती दिली. भूक असावी पण शिदोरी नसावी असं वाटू लागलं.

आमची प्रवासाची सुरुवात, मुंबई-दोहा-म्युनिक अशी होती. ग्रुप बुकिंग केले होते. वेब चेकइन झाले नसल्याने आम्ही कतार एअरवेज ऑपरेटेड बाय इंडिगोच्या लाईनीत उभे राहिलो. ग्रुपचे सहा सदस्य मुंबईहून दोहाला जाणार होते.दोन सदस्य थेट दोहा येथे भेटणार होते. इंडिगोचा भोंगळ कारभार सुरू होता. ३ सदस्यांना दोन्ही बोर्डिंग पास सीट नंबरसकट मिळाले. तिघांच्या दोहा-म्युनिक पासवर सीट नंबर नव्हते. त्याचा पाठपुरावा न करता सगळे विमानात चढले. दोहा विमानतळावर कळले की फ्लाइट फुल असल्याने त्या तिघांना जाता येणार नाही. दोहाच्या अतिशय तत्पर आणि कुशल स्टाफनं त्यांना घाईघाईने दोहा-इस्तंबूल-म्युनिक असे आणखी उड्या मारत आमच्यानंतर तासाभरानं पोहोचणाऱ्या विमानात बसवून दिलं.

म्युनिकला उतरल्यावर अत्यंत अडचणीच्या, लहानशा हॉलमध्ये दीड तास रांगेत उभं राहून इमिग्रेशन झालं. तोपर्यंत इतर तिघेही म्युनिकला पोहोचले. शुकशुकाट असलेल्या बॅगेज क्लेम एरियात आता ड्रायव्हरची वाट बघणारे आम्ही फक्त आठ भारतीय प्रवासी शिल्लक होतो. सिक्युरिटी स्टाफनं तासभर बसू दिलं, मग गोड बोलून बाहेर हाकललं. आमचा मॅनेजर वाहतूक मुरंब्यात फसल्याने दीड तास उशिरा आला. आमचा सारथी रथ घेऊन आला आणि सामान आणि आम्ही रथारूढ होऊन मार्गस्थ झालो. रात्री एका सुरेख दुमजली घरात राहिलो. सकाळी डखाऊ कॉन्सन्ट्रेशन कॅम्प आणि दुपारी म्युनिक बियर फेस्टिवल असे अफाट कार्यक्रम त्या दिवशी होते.

भर पावसात, थंडगार हवेत म्युनिक बियर फेस्टिवलमध्ये तरुण मुलं-मुली सुरेख ड्रेस कोडमध्ये बागडत होती. जायंट व्हील, मेरी-गो-राउंड वगैरे अनेक राईड्स आनंदात भर घालत होत्या. फेसाळती बियर प्यायला गर्दी ओसंडून वाहत होती. बियरकुंभात शून्य रस असलेल्या दोन ज्येष्ठ सदस्या गर्दीत हरवल्या, तर कसं शोधायचं असा प्रश्न पडला होता. तर तो प्रश्न अनपेक्षितरीत्या मी सोडवला. मैत्रिणींना सांगून एका ठिकाणी वॉशरूमला गेले होते. हो म्हणत त्या फोटो काढत समोरून निघून गेल्या होत्या. मी बाहेर आल्यावर मला कोणीच दिसलं नाही; म्हणून मी सरळ समोर जाऊन शोधलं. पुन्हा परत येऊन शोधलं अन... मी मज हरपून बसले गंऽऽऽ! शोधाशोध करून एकही ओळखीची व्यक्ती आढळली नाही. आता काय करावं, कुठला लँडमार्क शोधून उभं राहावं हा मुख्य प्रश्न होता. फुकट वायफाय शोधण्यात तज्ज्ञ असल्यानं प्रथम ते हुडकलं तर मेल्यांनी आंतरराष्ट्रीय बियर उत्सवात ती सोय ठेवली नव्हती. धिक्कार असो!

विनंती करून मॅनेजरला फोन करण्यासाठी गिऱ्हाईक शोधायला सुरुवात केली. एका बूथवर चौकशी केली पण त्यांना इंग्रजी समजत नव्हतं. एका इंग्रजी भाषा समजणाऱ्या, देखण्या, जर्मन तरुणाला विनंती केल्यावर त्यानं मॅनेजरला फोन लावून मी कुठे आहे ते सांगितलं. मॅनेजरला कोणी तरी ग्रुपमधून हरवलं आहे, इतकंच समजलं होतं पण जत्रेतल्या खाणाखुणा समजणं ब्रह्मदेवाच्याही आवाक्याबाहेर होतं. मी पाच मिनिटांनी एका भारतीय तरुणाला गाठून त्याला फोन करायची विनंती केली. त्यानं मला सांगितलं, “ह्या बव्हेरियाच्या पुतळ्याजवळ उभी राहा.” मी विचारलं, “इथे असे किती पुतळे आहेत?” तर तो म्हणाला, “अख्ख्या जर्मनीत हा एकच पुतळा आहे.” माहितीचा अनपेक्षित ज्ञानदीप प्रकाशित झाला. भक्कम खूण सापडल्यानं मला आनंद झाला. त्यानं मॅनेजरला फोन लावून, मी त्या मोठ्ठ्या पुतळ्याच्या पायऱ्यांशी उभी आहे, असं सांगितलं. मॅनेजरनं ग्रुप सदस्याला कळवलं. मग मी वाट बघू लागले. तिथे बाजूलाच चार पोलीस उभे होते. त्यांची मदत घ्यायची वेळ आली नाही.

पंधरा मिनिटांत एक ओळखीचा चेहरा मला शोधताना दिसला. आमच्या ग्रुपमध्ये फक्त त्याच्याकडेच इंटरनॅशनल रोमिंग होतं. मग त्यानं आमची विजयी सेल्फी काढून ग्रुपवर पोस्ट केली. त्यामुळे मॅनेजरला मी सापडल्याची वार्ता पोचली. त्यानंतर आम्ही दोघंही जत्रेत गल्ली चुकलो आणि आमचा ग्रुप दहा मिनिटांनी सापडला. मैत्रिणी दिसल्यावर मी, ‘दोस्त दोस्त ना रहा, प्यार प्यार ना रहाऽऽऽ’ हे गाणं ओरडून गायला लागले. तरीही कुणी पोलिसांना पाचारण केलं नाही. त्या मला मिठ्या मारून आनंद व्यक्त करू लागल्या. काही तरी खटाटोप करून ‘मी पुन्हा येईन, मी पुन्हा येईन’, याची त्यांना खात्री वाटत होती म्हणे. हरवण्याची भीती असलेल्या ज्येष्ठा मात्र मनोमन हादरून गेल्या होत्या. हरवण्याची ख्याती असलेल्या कुंभमेळ्यात जाऊन मी सुखरूप परत आले होते, त्यापुढे बियरकुंभ किस झाड की पत्ती!! मैत्रिणींनी मला आनंदानं वाईन प्यायला दिली. लवकरच बियरजत्रेचा मेरुमणी असलेले प्रचंड फेसाळते मग्ज/कुंभ पुढ्यात घेऊन आम्हीही भर पावसात थंडगार बियर ढोसण्याचा प्रयत्न करू लागलो. आम्ही दोघी मैत्रिणी मिळून एक मगसुद्धा संपवू शकलो नाही हे सांगताना मला मुळीच लाज वाटत नाही. दर्दी सदस्यांचं मात्र समाधान झालं नाही. त्यांना सकाळपासून निवांतपणे बियरजत्रा अनुभवायची इच्छा होती.

बियरला नावं ठेवून शेवटी बियरबरोबर फोटो काढणाऱ्या सुंदऱ्यांना पश्चात्ताप झाल्यामुळे त्यांचे चेहरे झाकले आहेत.

त्या रात्रीचं बुकिंग प्लास्टिकच्या तंबूमध्ये असल्याचं आढळल्यावर थंडीत, पावसात काकडून मरायच्या भीतीनं ते रद्द करून दुसरीकडे गावाबाहेर हॉटेलमध्ये केले. बुकिंगच्या फोटोत वेगळे तंबू दाखवले होते.

ऑस्ट्रिया आणि इतर ठिकाणी, ए&ओ हॉस्टेलमध्ये बंकबेडची सोय होती. त्यावर चढून झोपणं ही एक कसरत होती. ज्येष्ठतम सदस्या पहिल्या निवासापासून रोज सकाळी भलतीकडेच झोपलेली आढळून येत होती.कधी किचनमधला सोफा, कधी शुभ्र पांघरुणासह खुशाल जमिनीवर! तिची रुम पार्टनर फार घोरते म्हणून दुसरीकडे झोपावं लागतं असं तिनं सांगितलं. झोपेत चालायची सवय असताना तिला कुटुंबियांनी एकटीला सहलीला का बरं पाठवलं, अशी खुसफुस आम्ही करत असू. नवीन राहायचं ठिकाण आलं की, उद्या सकाळी ही ज्येष्ठा कुठे झोपलेली आढळेल, याच्या पैजा आम्ही घेऊ लागलो.

आम्ही मुक्कामाच्या ठिकाणी बरेचदा रात्री ९-१० वाजता पोहोचत होतो. एअरबीएनबी गावाबाहेर असे. गरम कपड्यांनी अलंकृत मॅनेजर आणि एक सदस्य मोबाईलच्या अंधुक उजेडात किल्ल्या, कोड नंबर शोधत असताना एखाद्या रहस्यमय चित्रपटाचं शूटिंग सुरू आहे असं वाटे. आम्हीपण संभाव्य दरोड्यासाठी गाडीत दबा धरून बसलो आहोत वाटत असताना, माझ्या मनात पिंक पँथरचं पार्श्वसंगीत सुरू असे. ‘खुल जा सिम सिम’ झाल्यावर आम्ही आनंदानं बडबडत, गाडीतून उतरून खोल्या ताब्यात घेत असू. मॅनेजरला, ‘हळू बोला, सगळे झोपलेत’ सांगताना कंठशोष करावा लागे. बहुतेकदा पहिल्या, दुसऱ्या मजल्यांवर खोल्या असायच्या; त्यात वर्तुळाकार त्रासदायक जिने! प्रचंड सामान नेणं आणि उतरवणं यात सगळ्यांची कसोटी लागायची.

जर्मनी, ऑस्ट्रिया, डेन्मार्क, स्वीडन, चेकोस्लोवाकिया अशा पाच देशांत, आल्प्स पर्वतरांगांमधून, सुंदर रस्त्यांवर, लहान गावांतून, हिरव्यागार शेतांमधून आमचा छान प्रवास सुरू होता. ऑस्ट्रियात एका मिठाच्या खाणीत छोट्या रेलगाडीतून प्रवास केल्यावर एका लाकडाच्या घसरगुंडीवरून खोलवर पाताळात घसरून जायचं होतं. या स्टंटमध्ये माझ्या भीषण किंकाळ्यांनी अवघी मिठाची खाण दणाणून गेली होती. तिथे माझ्यापेक्षा ज्येष्ठ निमूट घसरून येताना आढळले.

बर्लिनला आम्ही रात्री दहा वाजता हॉस्टेलवर पोहोचलो. तिथे मैत्रिणीचा भाऊ मला भेटायला येऊन थांबला होता. तो मला आणि माझ्या मैत्रिणीला, ट्रामनं एका उत्तम भारतीय हॉटेलात जेवायला घेऊन गेला. भरपूर गप्पा मारून रात्री दीड वाजता पुन्हा हॉस्टेलवर परतलो. त्याच्यामुळे रात्रीबेरात्री बर्लिनमध्ये हिंडण्याची मौज अनुभवली. हॅम्बुर्गला क्रूझ राईडनंतर मेहंदी नावाच्या भारतीय हॉटेलात जेवायला गेलो.

भारतीय हॉटेलात जेवायचं असा हट्ट धरला की मॅनेजर म्हणायचा, ३६५ दिवस तुम्ही तेच खाता ना! मग इकडे जे पर्याय आहेत ते खाऊन बघा! भारतीय हॉटेलात जेवून आल्यावर, त्याचा हट्ट धरणारे लोक्स पदार्थांना नावं ठेवत होते. मेल्यांनो, तुमच्या आग्रहाखातर जेवलो ना, मग गप खावा की गुमान! लंचनंतर दोन-तीनदा साबणानं हात धुतले तरी, तो मेला बटर पनीरचा वास अगदी डिनरपर्यंत गेला नव्हता.

रिपरबान हा हॅम्बर्गमधला रेड लाईट एरिया आहे. प्रथम फक्त पुरुष सदस्य तिथे जाणार असं ठरलं होतं. आम्ही का नाही जायचं? आम्हीपण येणार असं स्त्री सदस्या म्हणू लागल्या. खुलेआम फुकटात कामक्रीडा बघायला मिळणार म्हणून काही जण हुरळून गेले होते. फुकटात कोण दाखवेल, असा बाळबोध विचार माझ्या मनात रुंजी घालत होता. तिथे सेक्स शॉप होती, सेक्स टॉयची दुकानं होती. तिकीट काढून आत गेल्यावर अर्थातच शोज असतील. रस्त्यावर इतर साधी दुकानंही दिसली. आम्ही मैत्रिणी तिथल्या मेकअपच्या दुकानांत जाऊन रंगीबेरंगी विग घालून फोटो काढून फिदीफिदी करून आलो. आशेची पाखरं आणखी दूरवर जाऊन फुकटात काहीच दिसलं नाही म्हणून निराश होऊन परतली.

आमचं परतीचं तिकीट मंगळवारचं होते. कोपनहेगन, स्वीडन असा परतीचा प्रवास सुरू झाला होता. रविवारी एक म्युझियम बघायला गेलो तेव्हा माझं बॅकपॅक गेटजवळच ठेवायला सांगितलं. म्हणून आतल्या खणात ठेवलेले १५५ युरो आणि पासपोर्ट काढायला गेले तर ते चोरीला गेले होते. शनिवारी कुठे तरी गर्दीत पाकीट आणि रायटिंग पॅड चोरीला गेलं होतं, असं लक्षात आलं. पाकीटमारांपासून सावधान वगैरे सूचना वाचल्याचे आठवले.माझं रायटिंग पॅड चोरून कुणाला काय मिळणार होतं? मी काही लिहू नये म्हणून हे आंतरराष्ट्रीय कारस्थान होतं, चाणाक्ष असल्यानं मला ते तत्काळ समजलं.

अंधारात हरवलेली सुई उजेडात शोधून सापडणार नाही हे १००% माहीत असूनही मी शोधलं. काळजीवाहू सदस्यांनी, चुकून आपल्या सामानात तर गेलं नाही ना, म्हणून शोधलं. रात्री मुक्कामाला होतो त्या एअरबीएनबीमध्ये फोन करून विचारलं. रायटिंग पॅडपेक्षा पासपोर्ट जास्त महत्त्वाचा आहे असं सर्व म्हणू लागले. परतीच्या प्रवासासाठी इमर्जन्सी पासपोर्ट कुठे करायचा याचा विचार सुरू झाला. चुलत मैत्रीण एका देशात भारतीय दूतावासात मोठ्या पदावर कार्यरत आहे. तिला पुढचं प्रोसिजर विचारलं. जर्मनीत पोलीस स्टेशनला पासपोर्ट, पैसे हरवल्याची तक्रार दाखल करून, तो रिपोर्ट फ्रँकफर्टच्या दूतावासात देऊन इमर्जन्सी पासपोर्टसाठी अर्ज करायचा होता. त्या रात्री आम्ही फ्लेन्सबर्ग इथे होतो. तिथल्या छोट्याश्या स्टेशनातला देखणा पोलीस म्हणे, रिपोर्टची आवश्यकता नाही. रविवार सुट्टीचा दिवस होता किंवा माहितीच्या अभावामुळे त्यानं नकार दिला असावा.

इमर्जन्सी पासपोर्ट करून घेण्यासाठी सोमवार हा एकमेव वर्किंग डे मिळणार होता; कारण मंगळवारी फ्रँकफर्टहून सकाळी साडेदहाची फ्लाईट होती. सोमवारी थेट फ्रँकफर्टला गेलो असतो तरी दुपारी पोहोचणार होतो. त्यामुळे सकाळी ९ वाजता हॅम्बर्गला पोहोचून, पोलीस स्टेशनमधून रिपोर्ट घेऊन तिथल्या दूतावासात अर्ज करायचं ठरलं. पोलीस स्टेशन स्वच्छ, सुंदर होतं. उत्साही, तरुण स्टाफ कार्यरत होता. तक्रार दाखल करून घेणारी सहा फूट, उंच हसरी ऑफिसर फारच तत्पर होती. जर्मन भाषा येणारा मॅनेजर असल्याने काम सोपे झाले. "पोलीस स्टेशन" हे अनपेक्षित प्रेक्षणीय स्थळ बघून ग्रुप सदस्य खुश झाले. इतक्यात सायरनवाली गाडी आली आणि दोन पोलीस धावत निघाले. एक मित्र मला चिडवू लागला की, तुझे १५५ युरो शोधायला पोलीस फोर्स पाठवला आहे. आम्ही सगळ्यांनी तिथल्या वॉशरूमचा अलभ्य लाभ घेतला. तिथून आमची वरात भारतीय दूतावासाकडे निघाली.

तिथे आमचा गलबला पोहोचला तेव्हा दहा वाजले होते. तिथल्या अधिकाऱ्यानं, "यु हॅव लॉस्ट ॲन इम्पॉर्टन्ट इंडियन डॉक्युमेंट!" असं जोरात सांगून आधीच मेलेल्या मला अपराधबोधाखाली पुन्हा ठार मारलं. त्यानं जर्मन भाषेत लिहिलेल्या पोलीस तक्रारीत पासपोर्ट नंबरऐवजी फाईल नंबर टाकल्याची चूक दाखवली. रिपोर्ट पुन्हा पोलीस स्टेशनात जाऊन दुरुस्त करून, सायबर कॅफेत ऑनलाईन फॉर्म भरायला सांगितलं. सगळी कागदपत्रं घेऊन एक वाजायच्या आत फॉर्म भरायचा होता. संध्याकाळी साडेपाचपर्यंत पासपोर्ट देण्याचा प्रयत्न करू असं अधिकारी म्हणाला. जुन्या पासपोर्टची फोटोकॉपी, व्हिसाची फोटोकॉपी आणि दोन फोटो हवे होते. माझ्याकडे सगळं डिजिटल उपलब्ध होतं. मग एक ग्रुप सदस्य, त्यांनी कसं सग्गळं दोन प्रतींसकट सोबत आणलं होतं, ते सांगून मला खजील करायचा व्यर्थ प्रयत्न करू लागले. “अबे हो! मग एवढी तयारी करून काही उपयोग झाला का? पासपोर्ट तर माझा चोरीला गेला ना, मॅड लेकाचे!” धड पासपोर्टही हरवता येत नाही!

आज फिर जीने की तमन्ना ( भाटीया) है
आज फिर खोने का इरादा है उर्फ सखूबाईंचा चेहरा का तमन्ना भाटीयाचा!

त्यांच्या फोटोकॉप्याच चोरीला गेल्या असत्या तर बॅकअप काय होता माहीत नाही. ग्रुप सदस्यांना सिटी सेंटरमध्ये सोडून मॅनेजर, मी आणि तारणहार मैत्रीण पुन्हा पोलीस स्टेशनमध्ये जाऊन रिपोर्ट दुरुस्त केला.मॅनेजरच्या ३५ वर्षांच्या कार्यकाळात पासपोर्ट चोरीला जाण्याचा पहिलाच प्रसंग होता. एक फोटोबुथवर माझा फोटो काढून घेतला. कुठेही सायबर कॅफे किंवा फोटोकॉपी सेंटर सापडले नाहीत. कसंबसं १२ वाजेपर्यंत दूतावासात पोहोचलो. तिथे आमचं नशीब जोरदार असल्यानं शुकशुकाट होता. आमच्या चुलत मैत्रिणीनं तिथल्या अधिकाऱ्याला मेसेज करून मदत करायची विनंती केली होती. त्यामुळे अत्यंत प्रेमानं आम्हांला सगळी मदत मिळाली. मोबाईलवरून काही केल्या लॉगइन रजिस्टर होत नव्हतं. अधिकाऱ्यानं आमच्या मॅनेजरच्या लॅपटॉपवरून माझं लॉगइन रजिस्टर करून दिलं. मग आम्ही तिघांनी मिळून एक वाजेपर्यंत आठ पानी फॉर्म भरून दिला. अधिकारी म्हणाला, “४-४:३०पर्यंत या, तुम्हाला पासपोर्ट दिल्याशिवाय मी घरी जाणार नाही.” मला गहिवरून येऊ लागलं. त्या दिवशी पासपोर्ट मिळाला नसता तर मला एक दिवस राहून, तिकीट पोस्टपोन करावं लागलं असतं. मग आम्ही चिंतामुक्त होऊन जेवण, शॉपिंग वगैरे करून चार वाजता हजर झालो. माझा इमर्जन्सी पासपोर्ट लॅमिनेट करायला एक जण घेऊन गेला होता. तो साडेचार वाजता आला. तोपर्यंत हळूहळू सगळा ग्रुप भारतीय दूतावासात बागडू लागला. फोटो काढणं, वॉशरूम वापरणं होईपर्यंत माझा पासपोर्ट आला. अधिकाऱ्यानं तो देत असताना सांगितलं की, आता जुना पासपोर्ट सापडला तरी तो वापरायचा नाही. भारतात गेल्यावर नवीन पासपोर्ट इश्यू करून घ्यायचा. मी विचारलं, “समजा माझा पासपोर्ट पोलिसांना सापडला तर ते माझ्या पत्त्यावर पाठवतील का? कारण त्यावर माझा १० वर्षांचा अमेरिकन व्हिसा आहे.” “जगातले कुठलेच पोलीस असं करणार नाहीत, फार तर इथे दूतावासात पाठवतील”, असं त्यानं सांगितलं. आम्ही सगळ्यांनी स्टाफचे तहे दिलसे आभार मानून, दुवा देऊन फ्रँकफर्टच्या दिशेनं प्रस्थान केलं. माझ्या पांढऱ्या पासपोर्टमुळे फ्रँकफर्ट आणि मुंबईला इमिग्रेशनला थोडा वेळ लागला. मुंबईला मला इमर्जन्सी फॉर्मात यावं लागलं.चित्रविचित्र घटनांनी मौजमजेची झालेली सहल आटोपली आणि हिंडकावळी अपुल्या घरट्यात परतली.

हिंडकावळीचा पांढरा पासपोर्स

पुढच्या प्रवासासाठी नवीन पासपोर्ट करायला टाकला आहे. शिर सलामत तो पासपोर्ट पचास!