सामान्यांच्या विचित्र आवडी --१४ टॅन आणि तिमा

सर , बऱ्याच दिवसांनी आये पण दुरुस्त आये .
वडापाव आणि मिसळपाव इतकी मर्यादित मराठी खाण्याची आयडेंटिटी होणे चूक हे पटले.
(पण काय करणार ? आम्हा फडतुसांना असले खाणे आवडते . गोळ्या खायला घालणार नाही ना मग ?)
पण पण आपले बापजादे जे खात होते, जे सहजतेने लोकली उगवतं तेच सगळे बरोबर , न्यूट्रीशस होते हे पटले नाही .
यामुळे कुणी आपणास मनोबा दिवेकर म्हणाले तर राग मानू नये . त्याही असेच काहीसे (आणि चुकीचे) सांगतात .
अवांतर : राजाभाऊंचं भेवडा आणि पुण्यातील कुठलीही भेळ यातील फरक डोळे उघडे/बंद कसेही ठेवून ओळखू शकेन .

धमाल धागा आहे खरा. धाग्यातले विरोधाभास मोजता मोजता थकलो.

टीएलडीआरवाल्यांसाठी: वडापाव, मिसळ, पावभाजी इत्यादी अत्यंत निरुपयोगी, निचभ्रू, वाईटसाईट पदार्थ खाऊन आणि त्यांची स्तुती करुन एरवी उच्चभ्रू म्हणवून घेणाऱ्या १४टॅन (मंजे मी) ज्याम अपराध केलेलाहे.
मजा आणि मेगा-विरोधाभास म्हणजे:
धाग्यातलं शेवटचं वाक्य.

आसपासचा दर दुसरा इसम ह्या प्रकारात रस घेणारा असल्यानं तोंडदेखलं का असेना अशा प्रकारात सामील व्हावं लागतं.

आता मी सुरू करतो.

आपल्याकडे "लोकप्रिय" , "फेमस" वगैरे आवडी म्हटल्या की त्या आपोआप सामान्य, नॉर्मल समजल्या जातात.

एक उदाहरण द्या जिथे हे समीकरण नाही. 'ऐसी' चालणार नाही. आणि, मलाही बऱ्याच लोकप्रिय गोष्टी आवडत नाहीत. मुक्ता बर्वे-स्वप्निल जोशी, चितळ्यांची आंबाबर्फी, तुला पाहते रे, आतिफ अस्लम, 'फ्रेंड्स' मालिका, झाकीर खान इ.

पिझ्झा-बर्गर हे बरेच प्राचीन पदार्थ आहेत, बॅटोबांकडे पास. वडापावने जन्म १९६० च्या सुमारास घेतल्याची नोंद आहे. ती सबळही असावी कारण ह्या सुमारास तीर्थरुप मुंबईच्या अगदी हृदयस्थानीच्या शाळेत शिकले. त्यांना शालेय जीवनात 'वडापाव'ची आठवण नाही. 'च्याऊम्याऊ'नामक प्रकाराची आहे. बर्गर अठराव्या शतकापासून आहे. पिझ्झा दहाव्या.

बरं. ह्या सगळ्या गोष्टी हे दरिद्री लोकांचं खाणं आहे हे मान्य आहे. पण त्यात प्रॉब्लेम आहे कुठे? झुणका-भाकर/चटणी भाकरीच्या आठवणींनी गलबलणारे किती आहेत? हे दरिद्री लोकांचं खाणं नव्हे काय? त्यांनी त्यातून बाहेर पडू नये काय? ते पोषक असतं म्हणून एकाएकी एक्स्क्यूज्ड? बरं, तिथेही येऊच आपण.

ह्या सगळ्या खरं तर ही acquired taste, "कष्टपूर्वक कमावलेल्या आवडी" आहेत. दारिद्र्य acquire करून ती taste तुम्ही develope करता.

आता महत्त्वाचा मुद्दा. मी, गौराक्का, माझ्या मातोश्री, तीर्थरुप हे काही 'जेवण' किंवा 'नाष्ता' म्हणून ह्यातलं काहीही खात नाही. किंबहुना ते आमचं leisure food आहे. कधीतरी चेंज हवासा वाटला की आम्ही रस्ता आणि त्यावरच्या गाड्या गाठतो. वडापाव खावासा वाटला म्हणून एकाएकी सगळे पैसे दान करून दिवाळं काढून वडापावच्या गाडीवर जाऊन उभं राहत नाही. डोम्बलाचं 'दारिद्र्य acquire करून develope केलेली taste'. हे आठवड्यातून एकदा म्हणजे डोक्यावरून पाणी. आणि पुलंचं खाद्यजीवन वाचलंच असावं तुम्ही. त्यात 'शंभर लाडू खाणाऱ्याने स्वत:ला खवैय्या म्हणणे योग्य नव्हे. हे म्हणजे शंभर गाणी गाणाऱ्याने स्वत:ला गवई म्हणवून घेण्यासारखे झाले. अस्सल खवैय्या एक सरंग्याचा तुकडा किंवा 'कुडकी' अख्ख्या जेवणाबरोबर पुरवतो!' इ. लिहीलेलं आहेच. दारिद्र्याचं ग्लोरिफिकेशन कोणालाही चुकत नाही!

बाकी बेफिकीर, व्यसनी आणि त्याद्वारे येणारा कूलपणा हे मान्य. पण खाद्यपदार्थ इझ हार्डली अ व्यसन. त्यातही तुमचा व्यवस्थित व्यायाम होत असेल तर काहीच नाही. आज मी व्यवस्थित पळू शकतो, तीसपस्तीस किलो वजन उचलून चालू/जिने चढू शकतो. खरंतर स्वत:ला होणाऱ्या क्षुल्लक इच्छा दाबून ठेवणं हे जास्त धोकादायक आहे. ह्यानेच व्यसनं वाढतात. ह्या क्षुल्लकतेच्या सीमेभोवतीच सगळा व्यसनांचा बाजार आहे हेही इथे नोंदवतो. ह्याबाबत एकच वाक्य शेवटून दुसऱ्या परिच्छेदात वाचा.

बटाटा ही भाजी नसेल तर त्यासाठी काहीतरी शास्त्रीय कारण द्या. बटाट्याच्या भाजीला शाकाहारी पंक्तीत केव्हापासून मानाचं स्थान आहे. इतिहास प्रकरण परत बॅटोबांकडे वर्ग. तुम्ही जो काही निकष लावला असेल त्याआधारे अजून तीस तरी भाज्या निकाली निघतील असा होरा आहे.

एकूणात घाणेरड्या जीवनशैलीतच कशी मज्जा आहे

ह्यावर मी माझाही वेटलौस ह्या धाग्यात लिहीलेलं आहेच. उगा वडापाव चांगला लागतो म्हणून डाळ-भात-भाज्या-चपात्या-मासे-बकऱ्या-कोंबड्या-अंडी सोडून तोच सकाळ संध्याकाळ खा असा मी काहीतरी उपदेश केलेला आहे अशी तुमची निराधार समजूत आहे. वडापाव हे स्ट्रीटफूड आहे. तळलेले बटाटे, चटपटीत चटण्या इ. जिव्हालौल्य पुरवणाऱ्या गोष्टी त्यात असल्यामुळे तो 'चांगला लागतो'. चांगला लागतो म्हणून मी खातो. तसंच पाणीपुरी. तसंच पावभाजी. तुम्ही चंगळ आणि गरजेत घोळ घातलेला आहे. आता ही चंगळ बरी नाही, त्याऐवजी पौष्टिक खावं ह्याला माझं उत्तर आहे लोकांनी दारू सोडावी, सगळीच व्यसनं सोडावी. त्यांच्यातून तर १ टक्काही पोषणात्मक फायदा नाही. आहे ते नुकसानच.

बाकी मआंजावर तसा मी अजून नवीन आहे. तुमच्या नसत्या एक्स्ट्रापोलेशनवर मत द्यायला मी बांधील नाही. शिवाय. शिवसेनेने केलेले कांगावे मी लिहून दिलेले नाहीत. वडापाव, मिसळपाव इ.ना मी कधीही वर्जिनल मराठी म्हटलेलं नाही. वडापावाचा जन्म मुंबईत झाला आहेच, तरीही तो काही मराठी म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या प्रदेशात पिकणाऱ्या धान्यांनी (संसाधनांनी) बनलेला पदार्थ नाही ह्याची मला जाण आहे. (ह्याला म्हणतात 'शास्त्रीय व्याख्या'!)

"मराठी लोक म्हणजे केवळ वडापाव पावभाजी मिसळपाव खाणारे लोक" अशी प्रतिमा फार काही थोर नव्व्हे.

ही अजिबात आपली प्रतिमा नाही. शिवाय ही प्रतिमा संपूर्णपणे राजकारण, सुमार चित्रपट-मालिका इ.मधून झालेली बावळट निष्पत्ती आहे. आणि तसंही थोर प्रतिमा मिळवून काय साध्य झालंय इतिहासात? अमेरिकेच्या, इंग्लंडच्या प्रतिमाहननाचा परिणाम म्हणजे पाऊण भारतीयांचे डोळे 'अब्रोड सेटल' होण्यावर लागलेले असणे हाच असेल, तर सरळ कचऱ्यात टाकावी प्रतिमा.

सांस्कृतिक दारिद्र्य दिसतं हो यातून.

सांस्कृतिक श्रीमंती (पेशवाई!) दाखवून पुण्याने (बाकी कोणत्याही शहराने) काय उखाडलं हे एकदा विशद करा. मुंबई कोणाचीही नाही. ती कष्टकऱ्यांची आहे. ते ल्यापटाप बडवणारे असोत किंवा ओझी वाहणारे असोत. त्यांची संस्कृती हीच शहराची म्हणून ओळखली जाणं ह्यात काही न्यूनत्व नाही. आणि कुठल्या शहरात आज्जा खायचा तेच नातू खातो? तुम्ही स्वत: दिवसभर बाकरवड्या, आंबाबर्फ्या, पियुष आणि दूऽध (श्रेय: मुंबई-पुणे-मुंबई) चेपून राहता का?

पण स्वत:च्या खाण्यातल्या आवडी ह्या हल्लीच्या सुमार सादरीकरणाचंच तार्किक समांतर नातं सांगतात,हे त्यांना सांगितलं गेलं तर बरं होइल. तुमच्या नजरेत करण जोहरच्या सिनेमांनी कधी टचकन भावनिक होणारे कधी उल्हासित होणारे, कधी सास-बहू सिरियली बघून गदगदून जाणाऱ्या लोकांच्या आवडी जितक्या विचित्र आहेत, तितक्याच विचित्र खाण्यापिण्यातल्या आवडींचं मात्र तुम्ही कोडकौतुक करता. ह्यात कन्सिस्टन्सी नाही.

हाहा! आय स्टॅण्ड गिल्टी. हो. माझ्या खाण्यापिण्याच्या आवडी अत्यंत सुमार आहेत. ॲव्हरेज, नीचभ्रू आहेत. गंमत माहितीये का मनोबा, मला त्याचं काडीचंही वैषम्य नाही. सगळ्याच बाबतीत अतिविचार करून काहीतरी अभिनिवेषपूर्ण व्यक्तित्व मिरवणं मला जमत नाही. मला कपोला, बर्गमन किंवा मजिदीचे सिनेमे आवडतात, बाख, शोपिनचं संगीत आवडतं म्हणजे मी ऑरगॅनिक व्हेगनवालाच असला पाहिजे ही 'कन्सिस्टन्सी' म्हंजे साजूक खुळचटपणा आहे. वडापाव, पावभाजी इ. पदार्थ पौष्टिक नाहीत हे मला कळतं, आणि ते मी अगदी कमी प्रमाणात, म्हणजे सुमारे एकूण आहाराच्या ५% किंवा कमी इतके खातो. माझ्या एकूण आरोग्य आणि पोषणविषयी ज्ञानाच्या आधारे ही सीमा योग्य आहे. गणित, संगीत, थोडीशी कला, साहित्य इ. चा विचार करून खाण्याबद्दलही 'इतका' विचार मला जमत नाही. ही सीमा योग्य नसेल, तर तुम्ही काय ठेवायची ते सांगा आणि त्याबरोबर तुमचं मी का ऐकावं हेही सांगा.

शेवटी,

आसपासचा दर दुसरा इसम ह्या प्रकारात रस घेणारा असल्यानं तोंडदेखलं का असेना अशा प्रकारात सामील व्हावं लागतं.

आणि आपण एकाच ओझ्याचे बैल असल्याकारणाने सवयीमुळे म्हणा किंवा कशानेही, 'ह्या प्रकारांत' रस निर्माण (!) होणं हे नैसर्गिकच नव्हे काय?

अधिक काय लिहीणे? लोभ तर असावाच.

ठिकठिकाणचे देशी दारूचे गुत्ते आणि प्रसिद्ध व्यायामशाळा, योगालयं असा धागा काढ बघू, मनोबा.

लेख थोडाफार पटतोय.
वडापाव हे विद्यार्थ्यांचे टैमपास खाणं आहे. सतत तेच खात असतील असं नाही. पाव बटाट्याचा अतिरेक झालाय हे ठीक आहे. स्वस्तात काही अन्न ( तू यास अन्न म्हणणार नाहीस तरीही) मिळण्याचा मार्ग आहे. शुद्ध कार्बोहाइड्रेट आहे. अधिक तेल आणि चणाडाळ पीठ म्हणजे स्निग्ध व नत्र. कोथिंबीर मिरची सी विटमिन आणते. हे सर्व पंधरा रुपयांत शंभरदीडशे ग्राम्स. पावाला गरीब कसे विसरतील?
मुद्दा क्रमांक २) सातत्य
झुणका भाकरचे प्रत्येक बाईच्या हातचे वेगळे प्रकार होतात. जाड रोडगे, कचवट झुणका होतो. अन्नपूर्णाबाई पाक किती बरवा । आतून राहतो हिरवा.।।
३) सायनला शाळेसमोर सिंधि लोकांचा उसळ पाव मिळायचा (६०-).*१ मुगाची उसळ पावात घालून देतात.
४) जेव्हा पोट भरल्याची भावना होते तेव्हा ते पुर्णान्नच असते.
५) व्यायाम - ते एक फॅड आहे. योगासनेही फॅडच आहे. मला पाचवीपासून सर्व आसने येतात पण कधीच केली नाहीत. त्यावर तेव्हापासून विश्वास नाही.
६) प्राणायाम : ट्याह्यापासून रामनामसत्यआहेपर्यंत श्वास चालतच असतो॥ त्यात कसले घंट्याचे आलेय वेरिएशन?
७) सकाळी बागेत/पार्कात म्हातारे सूर्याकडे बघत बसतात. अरे काय आता डोळ्यांची क्यांडलपावर व्हाढणारे? हाय तीच टिकवा.
बाकी लेख एकदम सणसणीत हाँ.
( टानोबा किंवा तिमा काय हे एक प्लेसहोल्डर आहेत. )

पुढच्या कट्ट्याला खारे शेंगदाणे,उडदाचे लाडू आणणारे.

*१ - '६० सालापासून आहे.

निव्वळ अच्चुत्त्य

इक्ते हळुवार झोडलेले ! हे ऐसीच वाचतोय ना असा संभ्रम वाटत होता.

शद पवार एकदा म्हणाले होते " राजकारणात आणि कुस्तीत समोरचा शक्तिमान असला की माती पकडून बसायचं असतं."

१४टॅन यांचा धागा अतिशय आवडलेला होता.

मला तरी फडतूस आवडीनिवडींच्या गौरवीकरणात विशेष निंदनिय काही वाटत नाही हां दारुचं कौतुक निघालं की मात्र वाईट वाटतं. खरं तर दारुचे व्यसन आरोग्याला जितके घातक तितकेच जंक फुडचे ही आणि तरीसुद्धा जंकफुडपेक्षा दारुवरतीच राग आहे.

घाटकोपरची पाणीपुरी काही वर्षे रोज खाल्लेली आहे. थँक गॉड!! उच्च रक्तदाबाचा विकार अजुन तरी नाही लागलेला :(

१४टॅन यांनी एकाच वाक्यात गौराक्का व स्वत:च्यात्यांच्या आईचे नाव घेतलेले आहे त्यावरुन गौराक्का या कुटुंबातील व्यक्ती असाव्यात असे वाटते.

वडापाव खावासा वाटला म्हणून एकाएकी सगळे पैसे दान करून दिवाळं काढून वडापावच्या गाडीवर जाऊन उभं राहत नाही.

=)) =))

'तू कितीही काही कर मनोबा, चिंजं काही तुला त्यांच्या गोटात घ्यायचे नाहीत!'
-अनुराव स्वप्नात आल्या(टॅन, जळू नकोस?) आणि म्हणाल्या दे ही प्रतिक्रिया. दिली.

मनोबा तुमचा लेख आवडला. तुम्ही ज्या सात्विक अभिनिवेशाने हे लिहिले आहे त्याची दाद द्यायलाच पाहिजे. टॅनोबांप्रमाणे मी काही , प्रतिवाद करणार नाही. पण तुम्ही लोकांना फार सिरियसली घेता, असं वाटतं! किंवा, तुम्ही ज्या नेटीय लोकांकडे मोठ्या अपेक्षेने बघता, त्यांच्याही जिभा वडापाव, पावभाजी अश्या गलिच्छ खाण्यासाठी वळवळतात, हे लक्षांत आल्यावर तुमचा अपेक्षाभंग होत असावा. पण, जसे काही लेखांमधे, आपण विसंगतीतले विनोद शोधत असतो, तसेच बरीच माणसं, विसंगतीने भरलेली असणारच, हे सत्य स्वीकारायला हवं.
नेटमुळे आणि पुढच्या पिढीमुळे, हेल्दी फूड कुठले असते, हे आता आम्हा वयस्कांनाही माहीत झाले आहे. पण आमच्या जिभांना, ते या वयांत पटणे अवघड आहे. तरीही, एरवी शुद्ध सात्विक आहार आणि एखादेवेळेस जिभेस पूर्ण स्वातंत्र्य, असे धोरण आम्ही अवलंबिले आहे. चमचमीत खाण्यावरचे लेख वाचले की जुन्या आठवणी जाग्या होतात आणि मग उस्फुर्त दाद दिली जाते.
वडापावाबद्दल म्हणाल तर मला ते कॉम्बिनेशन आवडत नाही. लहानपणापासून फक्त वडाच खाल्ला आहे. हल्ली त्या पावात, गनिमीकाव्याने इतकी तिखट ओली चटणी लपवलेली असते की, मी तो प्रकार खाऊच शकत नाही. बाकी भाजीपाव वा पावभाजी, विशिष्ट चव असेल तरच आवडते.
तरी, लोकांना फार सिरियसली घेऊ नका. गेंड्याची कातडी फक्त राजकारणात उपयोगी असते असं नाही, नेटवरही ती उपयोगी पडते.
खाईनात का लोकं काहीही! आग व्हायची तर त्यांची होईल, आपण का ताप करुन घ्यावा ?
अजापुत्रं बलि दद्यात्
देवो दुर्बल घातक:
असं एका सुभाषितात आहे. काही कारणाने, खाण्यापिण्यावर नियंत्रण ठेवावे लागले तर, मी त्या अजापुत्रं च्या ऐवजी,
जिव्हालौल्यं बलि दद्यात असे, दु:खाने म्हणतो.कारण,
मी खाण्यासाठी जगतो, जगण्यासाठी खाणाऱ्यांतला नाही.

या लेखातून दिसणारा वैयक्तिक टीकेचा सूर अश्लाघ्य आहे. एरवी मारे वैयक्तिक टीका सीरियसलि घेणाऱ्या लेखकाने इथे १४टॅन आणि तिरशिंगराव यांच्यावर वैयक्तिक टीका केली यात इन्कन्सिस्टन्सी तर आहेच, शिवाय आजिबात समर्थनीय नाही.

मनोबाने जुनीच कॅसेट परत टाकलीय म्हटल्यावर माझीही जुनीच प्रतिक्रिया. राजाभाऊची भेळ आणि कल्याण भेळ चवीला सारखीच असं इथे म्हणणारा मनोबा एका ऐसीच्या कट्ट्यानंतर फिरताना मुद्दाम वाट वाकडी करून "इकडे कल्याण भेळ मिळते, चांगली असते." असे सांगून मला आणि बॅटमॅनला ओढून घेऊन गेला होता.

नक्की विषय काय आहे?
फास्ट फूड खाणंपिणं -> व्यायाम->चांगल्या सवयी-> आंजावरचे वैट लोक -> टॅनोबा आणि तिरशिंगरावांची सुमार गुणग्राहकता अशा अनेक स्टॉप्सवर फिरून लेख शेवटी मुद्द्यावर येतो - "नसता ताप डोक्याला"
थोडक्यात लेखकाला नक्की काय अपेक्षित आहे ते न कळल्यामुळे आपला पास.
---------------------

अवघड आहे रे मनोबा,
कसे व्हायचे आता?

मनोबाचा त्रागा अस्सल चुलीवरचा नसेल तर चुलीत घाला की! काय म्हणता?

सर्व वाचकांचे आभार. शिव्या घालायला,वेडपट म्हणायला का असेना ज्यांनी धाग्याची दखल घेतली त्यांचेही आभार. धागा उपहासाने लिहिलेला नाही. किंचित आवेशानं लिहिलाही असेल, पण उपहास नाही.(तसंही तो प्रकार हुशार लोकांना जमतो म्हणे. मी काय उपहास करण्याइतका हुशार नाही.) असले धागे चालवून घेतल्याबद्दल संपादक मंडळाचे आभार.
.

वडापाव आणि मिसळपाव इतकी मर्यादित मराठी खाण्याची आयडेंटिटी होणे चूक हे पटले.

अल्पाण्शाने का असेना मुद्दा पोचवता आला, हे बरं वाटतंय.

(पण काय करणार ? आम्हा फडतुसांना असले खाणे आवडते . गोळ्या खायला घालणार नाही ना मग ?)

छे छे. गोळीवाले गब्बरशेठ. मी आपला फार फा्र तर ख्रिश्चन मिशनऱ्यासारखा "नका हो असं करु. वाईट असतं हे." असं म्हणत समजावेन.

पण पण आपले बापजादे जे खात होते, जे सहजतेने लोकली उगवतं तेच सगळे बरोबर , न्यूट्रीशस होते हे पटले नाही .

time tested आहे हो पारंपरिक खाणं. तालेब वाचा जरा.

यामुळे कुणी आपणास मनोबा दिवेकर म्हणाले तर राग मानू नये .

दिवेकर काय काय सांगतात नक्की तपशीलवार ठाउक नाही. पण त्या जे खूप काही सांगतात, त्यातला "रिजनल आणि सिझनल खा" हा मुद्दा चूक आहे का? बाकी मुद्द्यांचं माहित नाही.
.

क्रमश:

देसी चायनिजबद्द्ल काय मत मनोबाचं?
मला (वडापाव, मिसळ, पावभाजी याच्याबरोबरीने) तेही खुप आवडतं.

>>आपले बापजादे जे खात होते, जे सहजतेने लोकली उगवतं तेच सगळे बरोबर , न्यूट्रीशस

आपले बापजादे चारेकशे वर्षांपासून बटाटे खात आहेत. तसेच कोलंबस तिकडे पोचल्यावर तिथून आलेले मिरच्या टोमॅटो वगैरे पदार्थही खात आहेत. ते काही पारंपरिक नाहीत. तसाच वास्को द गामा कालिकतला आला तेव्हापासून पावही खात आहोत. मुद्दा हा की आपले बापजादेही लोकल पदार्थ खात नव्हते.

बाकी बिस्किट वैट आणि शंकरपाळे चांगले हे महान असतंय [कोक वैट आणि उसाचा रस चांगला; चॉकलेट वैट आणि चिक्की चांगली याप्रमाणेच].

टॅनोबा म्हणाले तसे वडापाव मिसळपाव हे पदार्थ कुणी रोज सकाळ संध्याकाळ खात नाहीत.

आणखी महत्त्वाचं म्हणजे भाजीपाव नावाने साठ सत्तरच्या दशकात जे* मिळत असे त्या प्रकारची पावभाजी आज उच्चभ्रू लोक खात नाहीत.

*तेव्हाची भाजी ही थोड्याश्या शिळ्या, खराब होऊ लागलेल्या आणि म्हणून स्वस्त मिळणाऱ्या भाज्या वापरून बनवली जात असेल. त्या तशा आहेत हे समजून येऊ नये म्हणून स्ट्राँग वास देणारे मसाले त्यात वापरत असतील आणि दिसून येऊ नये म्हणून शिजलेल्या भाज्या स्मॅश करून बनवत असतील. असा भाजीपाव हे खालच्या वर्गाचे अन्न असेलही. पण आज आपल्यासारखे लोक जी पावभाजी खातात ती शिळ्या/सडलेल्या भाज्यांपासून** बनवलेली नसते. त्यामुळे ते दारिद्र्याचे डोहाळे आहेत असे म्हणता येणार नाही.
**कित्येक आया याला "त्या निमित्ताने मुलं भाज्या खातात" अशा पॉझिटिव्ह प्रकारे घेतात.

बाकी बिस्किट वैट आणि शंकरपाळे चांगले हे महान असतंय [कोक वैट आणि उसाचा रस चांगला; चॉकलेट वैट आणि चिक्की चांगली याप्रमाणेच].

घरी बनवलेलं कमी प्रोसेस केलेलं असतं. स्वच्छ चरकात पिळलेला ऊस आणि १७६० रसायने वापरून तयार केलेला कोक यात निवड सोपी आहे. चिक्कीही चांगली.

मनोबा मनात आलं ते बोली भाषेत उतरवतो ते लेखन मला आवडतं. तसं टानोबाही नवा उमेदवार आहे. वयानुरुप लिहितो, कधी गंभीरही. आवडतं.
बोलतात/लिहितात म्हणून कळतात नवीन विचार. लिहा रे रग्गड.

अगदी उपयुक्त आणि उत्स्फूर्त आणि..आणि..

कृपया तिय्या जमवून देणे.

असंच एकदा नव्या पिढीच्या वीर्यनाशाविषयीही चळचळून लिहायला हवंय. लिही रे मनोबा. तूच पेलू शकतोस.

आपापले पौष्टिक पदार्थ कोणते याविषयीही प्रत्येकाने लिहाच.
सुरुवात करतो -
मी आठवड्यातून एकदा केळं,चिकू,खजूर आणि वाळक्या पावाच्या स्लाइसचे तुकडे एकत्र दुधात भिजवून खातो. रोजच्या पंचवीस कप चा'चे न्युट्रलाइजेशन थोडेफार होत असावे.
( कच्छी लोक सकाळी थोडा सुकामेवा आणि दूध घेतात असं ऐकून आहे.)सुकामेवा परवडणार नसल्याने कधीमधी खारीक खोबरं चावत असे.

Rice paper taco याचे मुंबई पुणे वर्शन चालू करायला हरकत नसावी. अंड्याचा नेहमीचा पर्याय पनीर घालून.

-----
निरनिराळ्या पदार्थांस मिशेलिन स्टार्स देतात त्याप्रमाणे मनोबा_तारांकित करण्याची पद्धत सुरू करायला हवी .

एकंदरीतच मनूकाका एक स्वयं कमलाबाई ओगलेंचे पुरुषरुप आणि "खाद्यसंस्क्रुती टिकलीच पाहिजे" चळवळीचे आद्य प्रणेते आहेत असं मला वाटतं...

>>>आयडी मिसनथ्रोप आहे >>

माणुसघाणा/णी? का आणखी काही?