मनातील छोटे मोठे प्रश्न किंवा विचार - भाग ३८

दुसरीकडे गब्बरला गोग्गोड शाणा शाणा बाळ देखिल मानावे लागते. इतके टोकाचे विचार मांडून आणि त्यावर लोकांनी टोकाची टिका केलेली असून (अगदी व्यक्तिगत सुद्धा) गब्बर नेहमी अतिशय शांत सभ्य असतो. दाखवत नाही, असतो..

दुसर्‍या शब्दात - खिशात टाकतो. :D, wraps us around little finger. (मनोबाचा चा अपवाद बर्का ;) )

पण नेमके आपण गरीब असलो किंवा आता झालो तर ??!!

तर काही होणार नाही. गब्बर फारतर मनातल्या मनात आपल्याला जाळून चेचून ठार मारेल. पण अजोंची कमेंट म्हणजे अलेक्झांड्रिया, नालंदा, इ. ठिकाणच्या लायब्रर्‍या उध्वस्त करणार्‍यांच्या तोडीची वाटते. अशी मनोवृत्ती अजून घातक.

भाषा आणि गणित यांना नैसर्गिक अस्तित्व नाही असा एक शास्त्रीय विचारप्रवाह आहे. तो मांडणारे शास्त्रज्ञच आहे, ऋषी वा प्रतिगामी नाहीत. माझं विषयकौशल्य वा भाषाकौशल्य मधे येत असल्याने मी तो विचार नीटपणे मांडू शकत नाही.
शिवाय प्रतिगामी असतानाही मला शास्त्रज्ञांचा खूप अभिमान होता. न्यूटन माझा गुरू आहे असं माझ्या माहितीत लिहिलं होतं ऐसीवर. पुरोगाम्यांना संपवावं असंदेखिल मी कधीही म्हणालो नाही. "प्रत्येक मूल्यावर प्रश्नचिन्ह उभे करणार्‍या सिनिकल पुरोगामित्वापेक्षा*" "कल्याणकारी सहज पुरोगामित्वाचा" मी पुरस्कार करतो असं देखिल मी मधे मधे म्हणायचो.
------------------
*ऐसीवरचे सगळे पुरोगामी असलेच असल्यामुळे मी प्रतिगामी हे टायटल घेतले. वास्तविक माझी फक्त शाखा वेगळी होती पुरोगामित्वाची.

=))

बॅट्या नको ना रे पर्दा फाश करुस. मी रोज रात्री ठरवते की मी यावेळेस नक्की ऐसी सोडणार अन सकाळी पुनश्च "ये रे माझ्या मागल्या."

आम्ही आधीच सांगितलं होतं.

पत्रिकेतले ग्रह, मनातल्या/मेंदूतल्या वेव्हज हे सहज 'गिव्ह अवे असतात'.

ऐसीकरांना!
ठराविक असं कुणालाही नाही.

यावरून सहज असं वाटलं -
मी (तरी) ऐसीचा चॅट फोरम असल्यासारखाच उपयोग करतो.
१. मोबाईलवर टाइप करणे अवघड आहे.
२. ट्वीटरवर ते शब्द लिमिट डोक्यात जातं
३. फेसबूक समविचारी लोकांचा ग्रूप नसतो.
४. फेसबूक जास्त पोस्ट टाकल्या कि 'याची सटकली' असे लोकांना वाटते.
५. फेसबऊकवर ' विचार आणि तत्त्वज्यान' लिहिले तर लोक अशा माणसाला **** समजतात.
६. दुसरीकडे समान संस्कृतीचे लोक जालावर मिळत नाही.

अशा बर्‍याच कारणांनी हा आमचा प्रेफरड फोरम आहे. पण दुसरीकडे ऐसीचे प्रमोटर्स हा फोरम एका विशिष्ट पद्धतीचा राखू इच्छितात.
१. गंभीर
२. आधुनिक
३. विनोद असेल तर वेगळ्या धाग्यावर
४. प्रत्येक जागी खवचटपणा आणि अवांतर नको
५. माहितीपूर्ण आणि संपूर्ण प्रतिसाद असावेत.
६. व्यक्तिगत नसावं
७. दर्जेदार लेखन (आम्ही कुठून आणणार?)
.
.
.
इ इ इ
आणि अशा प्रकारचे लेखन करणारे कितीतरी सदस्य देखिल इथे आहेतच.
तर ...मंडळी...
आमच्या गुटर्गू गुटर्गू मुळे ऐसीच्या संपादकांची, प्रमोटर्सची चिडचिड होते का?
....
आणि अधिकृत पॉलिसीमुळे काहीही म्हणता येत नाही म्हणून...
अजूनच चिडचिड होते क?

=========================
फुल्यांचे सौजन्य - कोल्हटकर सर

प्रतिसादाबद्दल आभार. 'मर्यादित परिघ ' हा 'प्रश्नकर्त्याचा मर्यादित परिघ' असं अपेक्षित आहे असं मानतो.
प्रश्नकर्त्याचा परिघ मर्यादित आहे; हे मान्य केलं तरी शंका राहते.
त्या मर्यादित परिघातही पहिल्या चार मुद्द्यांचा उल्लेख करणारी मंडळी सर्रास दिसतात; पण नंतर उल्लेख केलेली मंडळी दिसत नाहित;
हे का होत असावं ?
ज्यांचा परिघ तितका मर्यादित नाही; त्यांना नेमकं काय काय अणि कसं दिसतं ?
त्यांचे आयाम कोणते आहेत ह्या गोष्टींकडे पहायचे ?

स्वतःच्या जोडिदाराला प्रेमानं "होउ दे तुलाही जरा बदल. हा अमक्यांच्या घरचा तमका सदस्य फार मस्त आहे आहे अशा गोष्टीत. तूही जरा त्याच्यासोबत जाउन ती मौज करुन ये. मी आहेच की जन्मभर"

चिजं - तुमच्या हे ऐकीवात आहे????

वर उपस्थित केलेल्या माझ्या प्रश्नांच्या उत्तराच्या मी अद्याप प्रतीक्षेत...

>> पण मन१ ह्यांचा मूळ मुद्दा काय आहे तेच नीटसं समजलेलं नाही. म्हणजे, असं सगळं म्हणल्यामुळे शरीरसंबंधांविषयीचा दृष्टिकोन निकोप आहे हे कसं सिद्ध होतं ते समजलं नाही. शिवाय, शरीरसंबंध सोडून इतरही अनेक गोष्टी उत्तम मित्रांत खाजगीमध्ये शेअर केल्या जात असतील, पण कोणत्याही इतर वर्तुळात केल्या जाणार नाहीत. (उदा : व्यवसायातली असुरक्षितता, सांसारिक ताणतणाव, वगैरे). मग अशा बाबतींतही दृष्टिकोन निकोप नाही असं सिद्ध होईल का?

=)) =)) __/\__

>>अर्धं लिंबू या कल्पनेचा जरा प्रगत अवतारही यात आहे. म्हणजे प्रतिसादात "क्या बात! तोडलंस मित्रा" वगैरे लिहायचं आणि श्रेणी भडकाऊ द्यायची.

एका आयडीने तोडलंस म्हणायचं आणि दुसर्‍या आयडीने खोडसाळ प्रतिक्रिया द्यायची.

नाही.

केवळ I can get away with it, म्हणून कुणालाही शारिरीक इजा करणे माझ्या विचारातही येत नाही. इन फॅक्ट कुणालाही इजा करणे.

मात्र, पेशंटच्या तोंडात मारायची वेळ येईल असा सिनारिओ मला इंटर्नशिपमधे घडलेला आठवतो आहे.

एक क्वाड्रुप्लेजिक (चारी हातापायातली ताकत गेलेली), बोबडी वळून बोलता न येणारी एक तरूण स्त्री, सुमारे २८-३० वर्षे वयाची असावी. तिला ३-४ नातेवाइकांनी कशीबशी उचलून कॅज्युल्टीमधे आणून बेडवर टाकली. (सरकारी दवाखान्याचा अपघात विभाग, जिथे २४ तास इमर्जन्सी सेवा उपलब्ध असते) ड्यूटीवरील आम्ही दोघे इंटर्न्स अत्यंत काळजीने तिची तपासणी करू लागलो. न्यूरॉलॉजिकल एक्झाम वगैरे. पेशंटला नक्की मेंदूत कुठे प्रॉब्लेम आल्याने मानेखालील शरीर प्लस बोलणे बंद व डोळेही फिरतील याची चर्चा आम्ही करीत होतो. पेशंटची परिस्थिती गंभीर होती.

तोपर्यंत ऑन ड्यूटी मेडीकल ऑफिसर जे एमडी मेडिसिन होते, ते तिथे आले. त्यांनी दोन मिनिटे पेशंटला पाहिले, मग २ वाक्ये नातेवाईकांशी बोलले, पेशंटचे नांव विचारले, अन नातेवाईकांना खोलीबाहेर काढले. दार बंद केले, अन शांतपणे पेशंटला म्हटले, "विमल, उठ आता".

आम्ही आता पुढे काय याचा विचार करू लागलो. कारण ती पेशंट व्हॉइस कमांड्स फॉलो करू शकत नाही इतपत बेशुद्ध आहे अशा कन्क्लुजनवर आम्ही होतो. अपेक्षेप्रमाणे पेशंटचा रिस्पॉन्स नव्हता.

सरांनी तिला बकोट धरून बसती केली, अन एक खणखणीत कानाखाली वाजवली. "पटकन उठ अन उभी रहा, नाहीतर दुसरी देतो." म्हणत आवेशात हात उगारला, अन विमलबाई मस्तपैकी खडखडीत बरी होऊन उभी राहिली. ही सो कॉल्ड 'हिस्टेरिया' नामक आजाराशी आमची पहिली समोरासमोर ओळख होती. घरी झालेल्या भांडणांनंतर हे प्रकरण झालेले होते.

याव्यतिरिक्तही काही वेळा पेशंटला भानावर आणण्याकरता हातावर वगैरे चापट मारलेली पाहिली, उदा. तपासणी/इंजेक्शन इ. करण्याचा प्रयत्न करताना पेशंट डॉ.चा हात गच्च धरून ठेवतात. काहींदा व्हायोलंट होतात इ. पण उगाचच कानाखाली देणे वगैरे, नो. नॉट डन.

तेव्हा अडकित्ता स्कूल ऑफ थॉट काय असते ते नीट समजवून घेऊन मग लेबलिंग केलेत तर बरे. नैतर काये ब्वा, की आमचंच स्कूल असल्याने ... ;)

तुम्ही काय काय लिहिता याची समरी नैये हो ही. संस्थळावर वातावरण कसे असावे, सदस्यांनी काय करावे इ इ बद्दल "फक्त" आहे.

ननिंबद्दल माझे म्हण्णे थोडे वेगळे आहे. ते फक्त तेलाबद्दल बोलतात असे म्हणवत नाही.
जे जे काही आहे ते वाईट अथवा चूकच आहे; सध्या वाईट होत नसले तरी प्रवास वाईटाकडेच सुरु आहे;
किंबहुना आधी होते तेच बरे होते; असा ननिंचा खूपदा सूर आहे की काय असे वाटते. (आता हे खूप खूप अ‍ॅग्रीगेट करुन सांगतो आहे.)
"आधी होते तेच बरे होते " ह्या सुरामुळे ननि हे सोफिस्टिकेटेड अजो आहेत असे आमचे मत व्हायला लागते.
(नया जमाना व्हर्सेस पुराना जमाना; एकूणातच "संस्कृती नामक शोधाच्या आवशीचा घो ")

- 'आई' ही तद्भव नेमकी कशी? (बोले तो, प्रवास?)

- मराठीव्यतिरिक्त आईकरिता 'आई' असाच शब्द अध्येमध्ये कोठे नाही, पण थेट आसामीत सापडत असल्याबद्दल ऐकलेले आहे^१, त्याचे रहस्य काय?

- 'मामा' द्राविडी? बोले तो, हिंदीतील 'मामा', बंगालीतील 'मामा', झालेच तर उर्दूतील 'मामू', हे सर्व द्राविडी?^२ (दूरदर्शन-महाभारतातील 'मामाश्रीं'बद्दल काही बोलत नाही.)
.........

^१ पहा: 'जय आई^१अ अहोम!'.

^१अ प्रस्तुत शब्दकोशदुव्यावर याचा उद्गम संस्कृतातील 'आर्यिका'पासून असल्याचे म्हटलेले आहे, परंतु ते फारसे पटत नाही. बोले तो, महाराष्ट्र आणि आसाम वगळल्यास उर्वरित अखिल आर्यावर्तातील आया या थेट दासदस्यूंमधून निवडलेल्यांपैकी असत असाव्यात काय?

^२ पण... पण... पण... त्या झाडून सर्व शब्दकोशदुव्यांवर तर हा शब्द संस्कृतातील 'मामक'वरून उद्भवला असल्याचे म्हटले आहे. 

मला तर वाटतं की "आ-आ-बा-बा-बा" म्हणावयास आपण लहान मुलांना प्रभावित (influence) करतो.

बाबा, काका आणि दादा हे नातेविषयक शब्द मराठी आणि बंगालीत सारखे कसे? नातेविषयक शब्दांची देवाणघेवाण व्हावी इतके दळणवळण या दोन प्रांतांत (इंग्रजपूर्व काळात) असल्याचे तर कधी ऐकलेले नाही. हे तिन्ही शब्द या दोन्ही भाषांनी फारसीमधून घेतले आहेत, असे दिसते.

इंग्रजी राज्य प्रस्थापित होण्यापूर्वी महाराष्ट्र- बंगाल काही संबंध नव्हता असे नाही. नागपूरच्या भोलल्यांनी बंगाल प्रांतावर स्वार्‍या करून महसूल मिळवला होता. बंगालातही मुस्लिम राजवट असल्याकारणे मराठीपेक्षा फारसी भाषेतून हे शब्द आले असणे जास्त शक्य वाटते.

आबा (आजोबा) शब्दाचा पण फारसीशी संबंध असावा अशी दाट शंका मला आहे.

संबंध आहेच. अब्बा- वडील या अर्थाने बाप किंवा तत्सम घरातील वडील पुरुषाला आबा म्हणतात.

संस्कृत नाटकांत अयि/ आर्ये वगैरे संबोधने (विशेषतः त्यांची प्राकृत रूपे) आढळतात, त्यावरून आई, आजी आले असावेत असा माझा आधी अंदाज होता

अयि, हे अग सारखे वापरले जाई. आर्ये हे बाई/ स्त्रिये प्रमाणे. ते आजी अथवा आई या अर्थी येत नाही.

पण 'आज्जि' आपण वापरतो त्याच अर्थाने सिंहली भाषेतही आहे

हे रोचक आहे.

मराठीत कधीकधी आत्याबाई आणि मामंजी ही संबोधनं अनुक्रमे सासू आणि सासरा यांसाठी वापरतात,

होय्,मुलीचे लग्न आत्याच्या मुलाशी करून देण्याची काही समाजांत पद्धत होती. त्यामुळे मुलगी सासूला (खरी आत्या असो वा नसो) आदराने आत्या म्हणत असे. तिच्या नवर्‍याने मामाच्या मुलीशी लग्न केल्यामुळे तो सासू- सासर्‍यांना मामा - मामी म्हणे. अशा पद्धतीमुळे खरोखरीव मामा - मामी नसले तरी तसे म्हणण्याची पद्धत होती. बर्‍याच लोकांत मामाच्या मुलीशी लग्न चालते, पण मामाच्या मुलाशी नाही. त्यामुळे सुना सासर्‍याला मामाजी किववा मामंजी का म्हणतात ते माहीत नाही

पण 'आज्जि' आपण वापरतो त्याच अर्थाने सिंहली भाषेतही आहे. (आ आ आज्जितला असं तिकडे शिकवतात.) म्हणजे मग द्रविड भाषांकडे पण पाह्यला पाहिजे.

सिंहली ही दक्षिणेकडची भाषा असली, तरी ती द्रविडियन भाषा नाही. ती इंडो-आर्यन भाषाकुलातली भाषा आहे.

म्हणजे 'जा ते पुस्तक वाच' इतकच सांगायचय का ?
ते तसं असेल तर त्यालाच 'मोकळा संवाद' म्हणायचं का ?

कस्टम मेड पुस्तके नसतात.
आमच्या ईशान्यच्या वर्गात (ईयत्ता दुसरीच्या परीक्षा संपल्यात.) एक मुलगी आहे. तिची आई माझ्या बायकोला सांगत होती. टीवीवर प्रणयदृश्य चालू होते. भारतात दाखवतात तसलेच, फार कै नै. ऐसा सीन देखने के समय मेरी *** में कुछ कुछ होता है। तिच्या आईची झोपच उडाली तेव्हापासून. एरवीही ती मुलगी जास्तच मॅच्यूअर आहे असे तिचे निरीक्षण होते.
मीच तिच्याजागी त्या मुलीचा पालक आहे असे कल्पून -
१. माझी झोप उडावी का?
२. तिला आता लैंगिक सिक्षण द्यावे का?
३. काय सिलॅबस असावा?
४. हे शिक्षण फक्त आई-बाबांनीच द्यावे?
५. पालकांना पुरेसे ज्ञान असते का?****
माझ्यामते मुल कोण आहे, काय केस आहे, काय वय आहे, काय भावना आहेत, घटना काय आहे, इ इ पाहून ग्रॅज्यूअल शिक्षण देता येईल.
================
*** तिने तिच्या लैंगिक अवयवाचे नाव घेत थेट शब्द उच्चारला.
**** माझा मुलगा (आता तिसरीत जाईल)'तिथे' खूप खाजवे आणि त्याची आई त्याच्यावर ते पाहून चिडे. हे तो आमच्यासमोर बिनधास्त करे, पण आई चिडते हे पाहून तो आम्हाला टाळून, दुसर्‍या खोलीत जाऊन तसे करू लागला. (तसं म्हणावं तर काहीही समज नाही. ओ कि ठो कळत नाही. मजेत 'किस से शादी करोगे?' म्हटलं तर मम्मीसे म्हणतो, का तर म्हणे She is my favourite Mumma.) आता मला आठवेना कि आपण स्वत: केवढे होतो तेव्हा आपल्या हालचाली चालू झाल्या. पहिला प्रश्न - त्याला तसं करू द्यावं का नये का काय? मला निश्चित माहित नव्हतं तरी मी त्याला म्हणालो किमान इतर समोर असताना नको करू. पण त्याला फरक पडला नाही. मग मी बायकोला आणि २-३ जवळच्यांना तिथल्या त्वचेची काही समस्या तर नाही हे पाहायला सांगीतले. ते तसं काही नाही म्हणाले. शेवटी मी त्याला असं न करण्यासाठी काय करू (न करणं चूक कि अचूक ते आत्ताही मला माहित नाही.) म्हणून चर्चा केली. शेवटी मी म्हणालो कि न खाजवण्यासाठी मी तेल लावतो नि मग तू 'भगवानजी का नाम लेते सो जाओ'। शेवटी अलिकडे प्रकार फार कमी झाला आहे. पण याला ६ महिने गेले.
मी माझ्या डॉक्टर मित्राला बोललो. तो म्हणाला इंफेक्शन इ नाही ना? (मी - नाही) आणि त्यावेळी इरेक्शन होते का? (मी - हो), मग मला का विचारतो, बाप असल्याच्या जिम्मेदार्‍या सांभाळ. यात डॉक्टरांचा काही रोल नाही. (अर्थातच हसत)

आता पोराला कोणतं पुस्तक देणार? मलाच कोणतंतरी पुस्तक वाचावं लागेल. ताप कुठला!!!
=================================================================================
पुस्तकेच न वाचणार्‍या पालकांचे व मुलांचे देखिल एक जग आहे.
=================================================================================
आमच्या आईबापांनी काही शिकवले नाही, त्याने फरक पडला नाही म्हणता येणार नाही. काही गैरसमज उशिरापर्यंत राहिले. बट कमॉन, या शिक्षणात काही गैरसमज राहणार नाहीत असे म्हणता येत नाही.

हा हा हा. बरोबर.

अवांतर- न्यूनगंड हा सेक्सिस्ट शब्द आहे. त्याजागी न्यूनहेण्ण असा शब्द पाहिजे.

(कन्नडः गंड- पुरुष, हेंड/हेण्ण - स्त्री.)

सितारे तोडो, या घर बसाओ,
क़लम उठाओ, या सर झुकाओ ;
तुम्हारी आँखों की रोशनी तक है खेल सारा !!
ये खेल होगा नहीं दुबारा ! ये खेल होगा नहीं दुबारा !

ह्याशिवाय अजून एक मुद्दा आहे तो म्हणजे विशेष काही येत नसणे.
उदा :- इथं मोठ्या कलाकृतींबद्दल गप्पा चालतात. जाणकार वगैरे मंडळी बोलतात.
कुणी अगदि भक्कम संदर्भ घेउन इतिहासाबद्दल वगैरे बोलतो.
लोकं बहुश्रुत आहेत.
मी नाहिये.
.
.
हे हत्तीचं उदाहरण लागू करायचं तर 'कर. कर अजून्प्रयत्न कर. तूही बहुश्रुत होशील' असं म्हटल्यासारखं वाटतं.
ह्याबद्दल दोन वेगळ्या शंका आहेत
१.जर हे होण्यासाठीची प्रोसेस कंटाळवाणी वाअटत असेल; त्यात काहीही रस वाटत नसेल, तरी ते करायचं ?
का करायचं ? मला वाटतं इथल्या मंडळींना ते करण्यात मजा येतम्हणून, त्याची आवड होती म्हणून त्यांनी ते केलं.
मला नाहिये आवड. तरी आम्ही बहुश्रुत व्हायचं ? का ?
(कुणाला हा प्रश्न 'मी गटारीतून बाहेर का येउ ? वळवळत पडलोय की सुखानं ' असा वाटू शकणं शक्य आहे. )
.
.
२. 'तारे जमीं पर ' मध्ये कसं त्या इशान अवस्थीला 'असं कसं हे जमत नाही.? सगळ्यांना जमतं तुलाच का नाही ?'
असं म्हणत प्रेशर टाकलं जत असतं . (जोर जोर से खींच के सभी उंगलियों को सीधा करने में लगे पडे है सब. फिर भले वो उंगली टूट क्यूं न जाये.)
हत्तीचं उदाहरण त्याच लायनीवरचं वाटतं. 'कर. करत रहा. जमेल . प्रयत्न कर. असं कसं जमत नाही' .
खरं तर हे प्रोत्साहनपर आहे; सद् भावनेतून आलेलं आहे; हे समजतं आहे.
तरी पण मूळ शंका आहे ती ही :- अरे करायचच नाहिये ना यार. सोडा ना यार.