लोकांनी पृथ्वीचा आकार कसा शोधला?

क्लास!

मज्जा आली!

खरंच मस्त !

ह्या निमित्ताने माझ्या लहानपणातल्या एका आवडत्या पुस्तकाची आठवण करून दिल्याबद्दल आभार!
लोकांनी पृथ्वीचा आकार कसा शोधला? - अनातोली तोमीलीन

संतापलेल्या चिनी सर्पराक्षसाने खांब वाकवून तारे एका बाजूस घरंगळवणे, जंबूद्वीप, चपट्या भाकरीच्या सावलीची सिद्धता, पाय डोक्यावर धरून छत्रीसारखा वापरणार्‍यांची टोळी, शून्य याम्योत्तर वृत्त, आफ्रिगीर, एरातोस्थेनीस, इब्न इद्रीसी, इब्न खोर्दाबेख, इलेसवीग-होल्स्टीन, गोत्तोप्स्+र्क* वगैरे नावं.. सगळं वाचून काहीच्या काही अद्भुत वाटायचं.

*कळपाटाची मर्यादा. प्+स्+र्क = प्स्र्क होतं पण प्स्+र्क अपेक्षित आहे. चार व्यंजनांचा जोडशब्द बहुधा मी प्रथमच वाचला होता; उच्चारताना कसरत होई.

गोत्तोर्प्स्क!

ह्या किल्ल्याचं नाव विकिपीडियावर ‘Gottorf’ असं दिलेलं आहे, आणि त्यात ठेवलेल्या लाकडी पृथ्विगोलाचं डेनिश भाषेतलं नाव Den gottorpske kæmpeglobus असं दिलं आहे. याचा अर्थ ‘गोत्तोर्प्स्क’ हे किल्ल्याचं थेट नाव नसून ह्या नावाची षष्ठी विभक्ती असणार. सिरिलिक ते देवनागरी प्रवासात कुठेतरी थोडी गफलत झालेली दिसते.

पण असो. ह्या अनिल हवालदारांबद्दल उत्सुकता आहे. लहान मुलांची कित्येक पुस्तकं त्यांनी रशियनमधून मराठीत आणलेली आहेत. ते मॉस्कोत राहायचे की भारतात राहूनच हा उद्योग करायचे? मुळात या फंदात पडले कसे? कम्यूनिस्ट वगैरे होते की काय? कुणाला काही ठाऊक असेल तर प्लीज लिहा. काही असलं तरी माझ्यावर त्यांचे अनंत उपकार आहेत.