V for Vendetta

एखाद्या चित्रपटातील एखादं वाक्य, संवाद आपल्या मनात घरं करून राहतं. काही केल्या ते मनातून हटत नाही व जेथे जेथे वाक्या संदर्भातील परिस्थिती असते तेव्हा आपल्याला हमखास ते वाक्य तो संवाद आठवतो. मग आपण हलकेच स्मित करतो व पुढील कामाला लागतो. तसेच काहीसे सध्या माझे होत आहे. मागील अनेक दिवस माझ्या सहीमध्ये, गुगल/फेसबुकच्या स्टेट्स मॅसेजमध्ये "remember remember the fifth of november" हे वाक्य होते. अनेकांनी विचारले या वाक्याचा संदर्भ काय आहे तर, आता सांगतो काय संदर्भ आहे ते.

२००५ मध्ये प्रसिद्ध झालेल्या एका चित्रपटातील नायकाच्या तोंडी असलेले ते वाक्य आहे. चित्रपटाचे नाव आहे V for Vendetta. चित्रपटाची सुरवातच या वाक्याने होते "remember remember the fifth of november" आधी तुम्हाला दोन गोष्टी कळायला हव्यात, एक Vendetta म्हणजे काय ? वेंडेटा म्हणजे एखाद्याच्या विरुद्ध आघाडी उघडणे अथवा निर्णायक लढाईचा बिगुल वाजवणे. व व्ही म्हणजे ? व्ही म्हणजे चित्रपटाचा नायक. जो स्वतःला व्ही म्हणून घेतो, चित्रपटात त्याचे नावच व्ही आहे.मी नायक म्हणालो का? व्ही खरंच नायक आहे का चित्रपटाचा ? रुढ अर्थाने तो नायक नाही. त्याला चेहरा नाही आहे. तो पुर्ण चित्रपटभर मुखवटा घालून वावरतो. त्याला स्वतःचे असे नाव नाही ना त्याला ते सांगायची इच्छा. का असावा चेहरा? का असावे नाव? नाव चेहरा आला की वर्ण येतो, जात नाव?, देश येतो, या सर्वाच्या पलिकडे असलेला हा नायक.

चित्रपटामध्ये सुरवातीला ४०० वर्षापुर्वी घडलेली एक छोटी घटना दाखवली आहे, ज्याचा संदर्भ पार्श्वभुमीवर पुढील वाक्य येत जातात "Remember, remember the 5th of November. The gunpowder, treason, and plot. I know of no reason why the gunpowder treason should ever be forgot." एका दुष्ट राजशक्ती विरुद्ध बंड करू पाहणार्‍या क्रांतिवीराला राज शक्तीचे प्रतिक विस्फोटाद्वारे उडवून देण्याच्या प्रयत्न केला म्हणून फाशीची शिक्षा दिली जाते व दिवस असतो......5th of November.

आता चित्रपट ज्या काळामध्ये आपल्याला घेऊन जातो तो काळ म्हणजे ४ नोव्हेंबर २०३०, परिस्थिती अशी आहे की इंग्लंडमध्ये सत्तापालट होऊन फॅसिस्ट पक्षाचा नेता हुकुमशहा म्हणून उदयास आला आहे. जसे एका हुकुमशहा च्या देशात चालायला हवे तसे सगळे तेथे चालत आहे. सामान्य जनतेला घराबाहेर राहण्याचे वेळापत्रक आहे, कला संगीत यावर बंदी आहे, हुकुमशहा विरुद्ध बोलायला विरोध आहे. बेबंदशाही माजलेली आहे. शक्ती व भिती या जोरावर जनतेवर अत्याचार नियमित चालू आहेत. मिडियापासून सर्व सुरक्षा यंत्रणादेखील त्या हुकुमशहाच्या पुर्णतः ताब्यात आहे. विरुद्ध आवाज दाबण्यासाठी आवश्यक ती सर्व यंत्रणा त्यांने उभी करून ठेवली आहे. ज्यावेळी घरातून बाहेर पडणे गुन्हा आहे, अशावेळी बाहेर पडलेल्या एका स्त्रीला (Evey Hammond) गुप्त पोलिस त्रास देत असताना व्ही तेथे येऊन तिला वाचवतो, व तिला व सर्व शहराला एक आश्चर्याचा धक्का देतो.

जनतेला संदेश, चेतावनी देता यावी म्हणून शहरात सर्वत्र मोठ मोठे स्पिकर लावले आहेत, ज्यातून रुक्ष आवाजात संदेश व चेतावनी ऐकण्याची सवय जनतेला आहे व व्ही त्यातून स्वातंत्र्य गीत वाजवता वाजवता राजशक्तीचे प्रतिक म्हणता येईल अशी एक इमारत विस्फोटाद्वारे नष्ट करतो, ती इमारत असते "Old Bailey" मुख्य क्रिमनल कोर्ट. "Remember, remember the 5th of November. The gunpowder, treason, and plot. I know of no reason why the gunpowder treason should ever be forgot." एका युद्धाची सुरवात. एक व्यक्ती विरुद्ध एक पुर्ण व्यवस्था, सिस्टम! दुषीत, दुष्ट अशी सिस्टम!!!

हादरा! एका बलदंड राजसत्तेला आव्हान देण्यात व्ही यशस्वी होतो. लढाईची सुरवात होते हुकूमशाही विरुद्ध व्हीची लढाई!!! Old Bailey सारखी एखादी पुरातन इमारत कोणीतरी हल्ला करून उडवली तर त्यात हुकूमशाहीला घाबरण्यासारखं काय आहे? हा प्रश्न मला पडला. चित्रपट तेथेच थांबवून विचार करताना एक गोष्टी लक्ष्यात आली. एखादा हुकूमशहा जनतेवर वर्षानुवर्ष आपला दरारा कश्याच्या जीवावर ठेऊ शकतो ? तर त्याची शक्ती त्याचे सैनिक, त्याची स्वतःची पोलिस व न्याय व्यवस्था हे आहेत. व्ही पहिला हल्लाच त्याच्या या शक्तीवर करतो. मुख्य क्रिमनल कोर्टाची इमारत तो विस्फोटाच्या द्वारे नष्ट करतो. चेतनाहीन जनतेत थोडेफार का होई ना नवचेतना जागृत होते. हुकूमशहा म्हणजे काही देव नाही आहे, यांना पण धक्का देतो येतो हे जनतेला हलकसं कळून येतं.

सर्वात प्रथम प्रश्न समोर येतो तो एकच हा व्ही कोण? कोणालाच माहिती नाही, हुकूमशहा गोंधळून गेला आहे, हा अचानक नवा शत्रु कोण निर्माण झाला हे शोधण्यासाठी तो आपली सर्व शक्ती लावतो. येथे थोडी वेगळी खेळी हुकूमशाही कडून खेळली जाते. तत्काळ हुकुमशाहीकडून सांगितले जाते की इमारत धोकादायक झाली होती म्हणून आम्हीच ती पाडली, व टिव्हीवर ते या संबधीत बातमी प्रसारित करून संभाव्य विद्रोहाचा धोकाला टाळण्याचा प्रयत्न करतात, पण तोच व्ही जनतेच्या समोर येतो. हुकुमशाहाच्या ताब्यात असलेल्या एका प्रसिद्ध टिव्ही चॅनलवर हल्ला करून ते ताब्यात घेऊन टिव्हीवर सर्व जनतेसमोर तो पहिली घोषणा करतो " Old Bailey इमारत मी उडवली, ही मदमस्त सत्तेत चूर असलेल्यांना माझी चेतावनी आहे. आज, पाच नोव्हेंबर मी पुढील वर्षी याच दिवशी पाच नोव्हेंबर ला ही सत्ता नष्ट करून हुकुमशहाला ठार मारेन.... remember remember the fifth of november!"

तो काय म्हणतो टिव्हीवर हे पुर्ण वाचणेच इष्ट ठरेल.

"Good evening, London. Allow me first to apologize for this interruption. I do, like many of you, appreciate the comforts of every day routine- the security of the familiar, the tranquility of repetition. I enjoy them as much as any bloke. But in the spirit of commemoration, thereby those important events of the past usually associated with someone's death or the end of some awful bloody struggle, a celebration of a nice holiday, I thought we could mark this November the 5th, a day that is sadly no longer remembered, by taking some time out of our daily lives to sit down and have a little chat. There are of course those who do not want us to speak. I suspect even now, orders are being shouted into telephones, and men with guns will soon be on their way. Why? Because while the truncheon may be used in lieu of conversation, words will always retain their power. Words offer the means to meaning, and for those who will listen, the enunciation of truth. And the truth is, there is something terribly wrong with this country, isn't there? Cruelty and injustice, intolerance and oppression. And where once you had the freedom to object, to think and speak as you saw fit, you now have censors and systems of surveillance coercing your conformity and soliciting your submission. How did this happen? Who's to blame? Well certainly there are those more responsible than others, and they will be held accountable, but again truth be told, if you're looking for the guilty, you need only look into a mirror. I know why you did it. I know you were afraid. Who wouldn't be? War, terror, disease. There were a myriad of problems which conspired to corrupt your reason and rob you of your common sense. Fear got the best of you, and in your panic you turned to the now high chancellor, Adam Sutler. He promised you order, he promised you peace, and all he demanded in return was your silent, obedient consent. Last night I sought to end that silence. Last night I destroyed the Old Bailey, to remind this country of what it has forgotten. More than four hundred years ago a great citizen wished to embed the fifth of November forever in our memory. His hope was to remind the world that fairness, justice, and freedom are more than words, they are perspectives. So if you've seen nothing, if the crimes of this government remain unknown to you then I would suggest you allow the fifth of November to pass unmarked. But if you see what I see, if you feel as I feel, and if you would seek as I seek, then I ask you to stand beside me one year from tonight, outside the gates of Parliament, and together we shall give them a fifth of November that shall never, ever be forgot."

ज्या स्त्रीला, म्हणजे (Evey Hammond) इव्हला व्हीने सुरवातीला वाचवले असते ती त्याच टिव्ही चॅनल मध्ये काम करत असते, ती स्वतःचा जीव धोक्यात घालून व्हीचा जीव पोलिसांपासून वाचवते व या प्रयत्नात ती बेशुद्ध पडते, व्ही तेथून निसटण्यात यशस्वी ठरतो.

व्ही ला आतंकवादी म्हणून जाहीर केले जाते. त्याने केलेले कृत्य हे आतंकवादी कृत्य आहे हे जनतेच्या मनावर बिंबवले जाते. व व्ही मारला गेला आहे अशी ब्रेकिंग न्युज दाखवली जाते. सत्तेवर झालेल्या पहिल्या हल्लामुळे, व्हीच्या भाषणामुळे निर्माण होऊ शकणारी चेतना, स्वातंत्र्याची ललक तेथेच शांत होईल या आशेपोटी.. काही अंशी ती खरी देखील ठरते.

आपला जीव वाचवण्याच्या नादात बेशुद्ध पडलेल्या इव्ह ला व्ही आपल्या घरी घेऊन येतो. इव्हचे आई-वडिल देखील हुकुमशाहीचा अहिंसमार्गाने विरोध करता करता गेले असतात. आता व्ही हुकुमशहा बरोबर तन, मन धन लावून त्याच्यासाठी काम करणार्‍या त्याच्या टिमच्या सदस्यांना मारण्यास सुरवात करतो.

इकडे इव्हला व्हीची भिती देखील वाटत आहे व एक प्रकारचा आदर देखील. व्ही क्रुरपणे माणसांना मारतो आहे व त्याचे तो समर्थन या वाक्यात करतो "Violence can be used for good." त्यामुळे नेमकं काय करावे हे तिला कळत नाही आहे, अपर्हायपणे तीला व्ही सोबत रहावे लागत आहे व पण त्यामुळे तीला हळू हळू व्हीचा मानवी चेहरा दिसू लागतो. तो कोण आहे हे जाणून घ्याची उत्सुकता तिला आहे व ती त्याला विचारते " तु मुस्लिम आहेस?" व्ही उत्तर देतो "No. I'm in television."

खरं पाहीले तर या चित्रपटाचे तीन भाग आहेत.
एक> व्ही, जो हुकुमशहा विरुद्ध लढतो आहे, एकटा.
दोन> व्ही, जो इव्हला (म्हणजेच सर्वसामान्य जनतेला) अन्याया विरुद्ध उभे राहण्यास प्रवृत्त करतो आहे.
तीन > व्ही, स्वतः.
हा चित्रपट तुम्हाला अतिरंजित पासून ते काहीतरी काय.. कसे कसे घडेल असे काही वाटायला लावू शकतो. पण तुम्ही हा चित्रपट पाहताना एक ही व्हीची फ्रेम चुकवू नका. कारण प्रत्येक व्हीची फ्रेम हा एक संदेश, एक अर्थ देतो असतो तुमच्या पहाण्याला. व्हीला चेहरा नाही आहे त्यामुळे तो आपल्या भावना, आपले विचार तुमच्या पर्यंत हाताद्वारे, कृतीद्वारे पोहचवतो. नेमका हा चित्रपट काय आहे? एका क्रांतीवीराची गाथा, एक तिरसट व्यक्तीचा वेडा प्रयत्न की अजून काही हे प्रश्न तुम्हाला येथे पर्यंत पडतातच.

व्हीला समांतर सरकार उभे करायचे नाही आहे, तर त्याला असलेले सरकार, व्यवस्था, सिस्टम उखडून टाकायची आहे. हा वेडपट कल्पना उराशी बाळगून हे युद्ध लढत नाही आहे. व्ही हा समंजस, आपल्या विचारांशी निष्ठांवंत व प्रामाणिक आहेच. त्याच बरोबर त्याला युद्धकलेची जाण, संगीताची, वाचनाची आवड देखील आहे. त्याचा मार्ग त्याने व्यवस्थीत आखून घेतला आहे व त्या बरहुकुम तो कार्य करत आहे. इव्हा मध्ये येणे यांने व्हीला फरक पडत नाही, पण इव्ह च्या जीवनात फारमोठा बदल घडून येतो. एकतर ती व्ही बरोबर आहे, ती व्हीची समर्थक आहे असा ग्रह गुप्त पोलिसांचा झालेला असतो व काही अंशी तो खरा देखील असतो. आई-वडिलांच्या हत्येचा बदला कोणीतरी घेत आहे हे पाहून ती आतून सुखावत असतेच पण व्ही मध्ये ती हळू हळू तिच्या वडिलांना पाहू लागली आहे की काय इतपत ती व्ही मध्ये गुंतते.

चित्रपट मध्यंतरी एक मोठा वळणावर येऊ थांबतो जेव्हा इव्हाला हुकुमशहाचे समर्थ गुप्त पोलिस इव्हला पकडतात व तीची रवानगी यातना गृहात केली जाते. व्हीच्या बद्दल माहिती मिळवण्यासाठी तीच्यावर वेगवेगळ्या प्रकारे शारिरीक व मानसिक अत्याचार केले जातात व तीच्या काळकोठडीत एका उंदराच्या बीळात टॉयलेट पेपर वर एका स्त्री कैद्याने लिहलेली आत्मगाथा तिच्या हाती पडते, सिस्टमने माणसाच्यावर केले अत्याचार व एकून जनतेला तुच्छ किंमत देऊन. त्यांचे जीवन मातीमोल करणारा हुकुमशहा बद्दल जस जसे तिला कळत जातात, एका प्रयोगाची किंमत, स्वातंत्र्य मागण्याची किंमत तीला समजत जाते, तस तसे तिच्यातील कुमकुवत इव्ह, सिस्टमला घाबरणारी इव्ह मरून जाते व एक कणखर इव्ह जन्मते. सिस्टमला सहकार्य अथवा मृत्यु यातील एक निवडण्याची वेळ येते तेव्हा खणखर इव्ह स्मिस्टमला सहकार्य करण्याचे नाकारते. अचानक तीला सोडलं जातं. काहीच कारण न देता, जिवंत. थोड्या वेळानं इव्हला कळतं ही हा सगळा व्ही ने केलेला बनाव आहे.

इव्हला व्ही सत्यकथन करतो, व सांगतो कश्या प्रकारे हुकुमशाही सरकारने अणूशक्तीचा वापर आपल्याच जनतेवर गुप्तपणे करणार्‍या एका प्रयोग शाळेत ८००००० हून अधिक कैद्यांचा बळी जातो. त्या प्रयोगशाळेत आग लागल्याने तो प्रयोग विधंसक रूप घेतो त्या आगीतून एकच कैदी वाचतो तो व्ही. व तीला कैदेच्या काळात जी पत्रे वाचायला मिळालेली असतात ती खरीखुरी पत्रे असतात जी व्हीच्या शेजारच्या कोठडीत असलेल्या मुलीने लिहलेली असतात. इव्ह ला स्वातंत्र्याची किंमत कळावी व त्याची ललक निर्माण व्हावी आपल्यासारखंच कोणीतरी दुसरे देखील असावे या भावनेतून व्ही इव्ह ला सशक्त करतो.

****** चित्रपट परिक्षण समाप्त ******

तसे पाहता चित्रपटात पुढे तीच स्टोरी आहे, खलनायकाचा खातमा, क्रांतीकारकाचे बलिदान व जनतेचा विजय.
हे लिहणार नाही आहे मी. हे तुम्ही चित्रपट पाहताना पहालचं. मी तुम्हाला चित्रपट पहा असे का सांगतो आहे त्या विषयी लिहतो.

चित्रपटाचे कथानक पाहिले तर एखादी बॉलिहुड चित्रपटाची कथा शोभेल अशी आहे. पण खरचं तशी आहे का?
चित्रपटातून काय घेण्यासारखं आहे, त्यात मनोरंजन मुल्य आहे का? हे प्रश्न थोडे बाजूला ठेऊन हा चित्रपट आहे हे विसरून आपण जर कथानक पाहिले तर...?

अनेकदा नकळत आपण देशातील सिस्टम विषयी बोलताना बोलून जातो, हिटलरशाही हवी होती, हुकुमशाही हवी होती, एका माणसाच्या हातात देश द्या कसा सुधारत नाही ते पहा. पण खरचं असे झाले तर?
जगातील कुठल्याही सुखाची किंमत ही जनतेचे स्वातंत्र्य असू शकत नाही. कोणी जर उद्या मी स्थिरता देतो, वाहतुक व्यवस्थेला शिस्त लावतो, बेबंदशाही मिटवतो, तुमच्या सगळ्या अडचणी दुर करतो फक्त एकहाती सत्ता द्या असे म्हणाले तर मी छातीवर हात ठेऊन सांगतो मी नकार देईन. माझे स्वातंत्र्य गमावून मला ही सिस्टम सुधरणे कदापी मंजूर नाही. कारण एकहाती सत्ता म्हणजे हुकुमशाही व कसलीही हुकुमशाही एक अधिकारशाही ही वाईटच. ती जनतेचे कधीच भले करू शकणार नाही. ती फक्त आपल्याला हुकुम देणार्‍या व्यक्तीच्याच भल्याचे विचार करेल ती सिस्टम आपण स्वतः मागणे म्हणजे आगीतून फुफाट्यात पडणे.

ज्यांना ज्यांना आपल्या देशात हुकुमशाही हवे असे वाटते त्यांनी हा चित्रपट नक्की पहावा व व्ही च्या तोंडी असलेल्या प्रत्येक वाक्याला समजून घ्यावे. हा योगायोग नव्हता की २००६ नंतर जगभरात अनेकजागी जनतेच्या आंदोलनात व्हीचा मुखवटा दिसत होता. there is something terribly wrong with this country. हे जाणवणं खूप महत्त्वाचे आहे. कधी कधी सिस्टमच्या आपण एवढे एकरूप होऊन जातो की चूक का बरोबर काय याकडे लक्ष आपले जात देखील नाही. आपल्या अधिकारांची, आपल्या स्वातंत्र्याची किंमत ही क्षणिक सुखासोबत होऊ शकत नाही. स्वातंत्र्य ही आपली शक्ती आहे. येथे, आपल्या घरी, ऑफिसमध्ये, नाक्या नाक्यावर, मैदानात आपल्याला हवे तेथे आपण आपल्या सरकारला शिव्या घालू शकतो, त्याच्या विरोधात बोलू शकतो. विरोध प्रकट करू शकतो हे स्वातंत्र्य आहे व याची किंमत तुम्ही पारतंत्रात गेल्यावर समजून घेणार आहात का?

V for Vendetta हा फक्त एक चित्रपट आहे, पण आपल्याकडे तर दिवसला एक या पेक्षा जास्त वेगाने चित्रपट बाहेर पडतात. चित्रपटाने काय फरक पडतो. पण आखून दिलेल्या मार्गापेक्षा वेगळा मार्ग निवडणे व त्याची सशक्त मांडणे करणे महत्त्वाचे ठरते. त्यामुळे एका चित्रपटाने काय मनोरंजन दिले या पलिकडे बघण्यास भाग पाडण्यास V for Vendetta यशस्वी होतो.

सिस्टम विरुद्धचा लढा हा एकांगी कधीच नसतो. खलनायकाला मारले म्हणजे यश नाही. तर जनतेच्या मनात स्वातंत्र्याची भूक निर्माण करणे व त्या पेक्षा सर्वात महत्त्वाचे स्वातंत्र्य म्हणजे नेमकं काय हे जनतेला समजावणे व ते एकदा कळाले की सिस्टम हरते. स्वातंत्र्य तेथे आहे, नायक व खलनायक दुय्यम होतात, स्वातंत्र्य व स्वातंत्र्य लढा हे नायक होतात. आपण सर्वजण शक्यतो ९९% ( मीमराठीचे सदस्य व हे वाचन करणारे सर्वजण ) आपल्या यशस्वी स्वातंत्र्यलढ्या लढ्या नंतर जन्मलो आहोत. १५ ऑगस्ट १९४७ पुर्वीचा भारत व त्या नंतरचा भारत जमीन-आस्मानचा फरक आहे. काही प्रमाणात V for Vendetta हा फरक दर्शवतो. सरकार विरूद्ध बोलणे, आपल्या अधिकाराच्या गप्पा मारणे हा द्रोह होता १९४७ पुर्वी. तुम्ही एक लेख जरी सरकार विरुद्ध लिहलात तर तुम्हाला सरळ यातनागृहात पाठवलं जात असे. त्यावेळची सिस्टम त्यांनी आपल्या सोयीसाठी निर्माण केली होती, सिस्टमच्या मदतीने भिती निर्माण करून स्वातंत्र्याची भावना समुळ नष्ट करणे हा उद्देश होता.

पण, चित्रपटात व्ही म्हणतो तसे And where once you had the freedom to object, to think and speak as you saw fit, you now have censors and systems of surveillance coercing your conformity and soliciting your submission. How did this happen? Who's to blame? Well certainly there are those more responsible than others, and they will be held accountable, but again truth be told, if you're looking for the guilty, you need only look into a mirror. हे सगळे आपण लादून घेतो स्वतःवर, कारण आपण आपल्या स्वातंत्र्याची खूपच कमी किंमत करतो व त्याचा गैरफायदा सिस्टम घेत.

व्ही चा उद्देश फक्त खलनायकाला संपवणे असते तर हा चित्रपटच उभा राहीला नसता. व्हीचा उद्देश हा स्वातंत्र्याची जाणीव करून देणे हा आहे, तो वेगाने हुकुमशहाच्या प्रत्येक प्रतिकावर, शक्तीस्थानावर हल्ले करून त्याला दुर्बळ बनवतो.

सरकार कोणाचे आहे याचा मला काय फरक पडतो हा जो कोणी विचार करतो त्यांने एकदा परत आत्मपरिक्षण करावे, व्ही म्हणतो तसे की सिस्टमला दोष देताना खरा गुन्हेगार कोण हे पहायचे असेल तर सर्वात आधी आरसा पहा. खरं आहे ते. आपली, आपल्यासाठी योग्य सिस्टम निवडण्याचा अधिकार असताना देखील तो अधिकार वापरला नाही तर आपल्याला नको असलेली, आपल्याला त्रासदायक सिस्टम तुमच्यावर अधिकार गाजवते हा दोष सर्वात जास्त तुमचा आहे, त्या सिस्टमला क्षणिक फायदासाठी निवडणार्‍यांचा आहे. ज्यांनी कधी सिस्टम निवडण्याचा अधिकार वापरलाच नाही त्यांनी तर भोगत असलेल्या प्रत्येक क्षणासाठी स्वतःला दोष द्यावा.

जेथे जेथे प्रस्थापितांच्या विरुद्ध आंदोलने होतील व लोक तळमळतेने आपल्या स्वातंत्र्याविषयी, अधिकारांच्या विषयी बोलताना दिसतील तेथे मला व्ही दिसेल कारण सरळ आहे, ज्यांने पारतंत्र म्हणजे काय, हुकुमशाही म्हणजे काय हे भोगले आहे त्याला आपल्या अधिकारांची व स्वातंत्र्याची किंमत समजते असा माझा समज आहे. पारतंत्र म्हणजे फक्त विदेशी शक्तीकडून येत नाही, ते आपल्या माणसांच्यामुळे देखील येऊ शकते. जगातील सगळेच हुकुमशहा हे त्याच मातीत जन्मलेले असतील, पण एकदा सिस्टमची ताकत हाती लागली त्याची शक्ती कळू लागते व एकदा शक्ती कळाली की हुकुमशहा निर्माण होण्यास वेळ लागत नाही.

हा पुर्ण चित्रपट मी एकटक पाहिला आहे, कारण भारत सुधारण्यासाठी काही काळासाठी का होईना हुकुमशाही हवी असे माझे देखील कधीकाळी मत होते, पण कालांतराने अनुभवातून, वाचनातून ते बदलत गेले व त्यावर शेवटचा हात या चित्रपटाने फिरवला. आपण आपले लोकशाहीने दिलेले अधिकार जेव्हा जेव्हा नाकारतो तेव्हा तेव्हा आपण हुकुमशाहीला इंचा इंचाने जवळ करत आहोत याची जाणीव पुन्हा जागृत करून देण्याचे काम या चित्रपटाने केले.

फक्त मनोरंजन करायचे, म्हणून का होईना हा चित्रपट पहा असा सल्ला मी माझ्या अनेक मित्रांना हा चित्रपट पाहिल्यानंतर दिला होता, व आता ही तोच देतो आहे, एकदा का होईना हा चित्रपट पहाच. अनेक चॅनेलवर हा लागतो कधी कधी, जर आधी कळले तर मी येथे कळवेन सर्वांना पण हा टोरंट, डिव्हीडी अश्या अनेक माध्यमातून उपलब्ध आहे थोडा शोध घेतला तर नक्की मिळेल. मी हे सर्वकाही पणे विस्कळीत लिहले आहे, मांडले आहे, १००% मान्य पण या मनातील भावना आहेत. वाचक समजून घेतील ही आशा. एकदा पहा हा चित्रपट शक्यतो माझ्यापेक्षा वेगळ्या पद्धतीने दुसरा कोणीतर भावना व्यक्त करेल ही इच्छा.

field_vote: 
0
No votes yet

प्रतिक्रिया

व त्या अनुषंगाने मांडलेले एकाधिकारशाहीबद्दलचे विचारही.

नायक व खलनायक दुय्यम होतात, स्वातंत्र्य व स्वातंत्र्य लढा हे नायक होतात.

ते अधोरेखित करण्यासाठीच व्हीला चेहरा नाही. केवळ मुखवटा आहे. कारण व्यक्ती कोण हे महत्त्वाचं नाही. चेहरा कुठचा, मुखवटा कुठचा हे महत्त्वाचं नाही. त्या मागे दडलेले विचार महत्त्वाचे.

सिनेमात आणखीन काही चांगले बारकावे म्हणजे पात्रांना दिलेली नावं. इव्ह हे उच्चारासाठी व्हीच्या उलटं आहे. पण त्या उच्चाराच्या स्पेलिंगमधली अक्षरं नुसती उलटपालट केलेली आहेत. इव्ह ही तात्पुरती त्याच्या विरुद्ध बाजूला असली तरी अंतरात तितकी विरुद्ध नाही हे दाखवण्याचा प्रयत्न आहे. ऍडम सटलर हे हिटलरशी साम्य दाखवणारं नाव आहे.

पण मला असंही वाटतं की व्यक्ती विरुद्ध सर्वाधिकारशाही असा लढा एकेकाळी प्रचंड पॉप्युलर होता. आता तो तितका नाही. तो बागुलबुवा आता कमी भीतीदायक झाला आहे. हे मी प्रगतीचं लक्षण मानतो.

  • ‌मार्मिक0
  • माहितीपूर्ण0
  • विनोदी0
  • रोचक0
  • खवचट0
  • अवांतर0
  • निरर्थक0
  • पकाऊ0

>>ते अधोरेखित करण्यासाठीच व्हीला चेहरा नाही. केवळ मुखवटा आहे. कारण व्यक्ती कोण हे महत्त्वाचं नाही. चेहरा कुठचा, मुखवटा कुठचा हे महत्त्वाचं नाही. त्या मागे दडलेले विचार महत्त्वाचे.

येस.

>>सिनेमात आणखीन काही चांगले बारकावे म्हणजे पात्रांना दिलेली नावं. इव्ह हे उच्चारासाठी व्हीच्या उलटं आहे. पण त्या उच्चाराच्या स्पेलिंगमधली अक्षरं नुसती उलटपालट केलेली आहेत.

हा मुद्दा लक्ष्यात आला नव्हता Smile

>>पण मला असंही वाटतं की व्यक्ती विरुद्ध सर्वाधिकारशाही असा लढा एकेकाळी प्रचंड पॉप्युलर होता. आता तो तितका नाही. तो बागुलबुवा आता कमी भीतीदायक झाला आहे. हे मी प्रगतीचं लक्षण मानतो.

या मुद्दावर माझे वचन कमी पडते आहे Sad

  • ‌मार्मिक0
  • माहितीपूर्ण0
  • विनोदी0
  • रोचक0
  • खवचट0
  • अवांतर0
  • निरर्थक0
  • पकाऊ0

*******************
Evey, please. There is a face beneath this mask but it's not me. I'm no more that face than I am the muscles beneath it or the bones beneath them. -V (V for Vendetta)

चित्रपटाचा मुद्दा आवडला होता, पण चित्रपट नाही आवडला -- अशी माझी आठवण आहे. मला तरी चित्रीकरण भडक वाटले होते, आणि पटकथालेखन अकुशल वाटले होते. पण त्याहून अधिक तपशील आठवत नाहीत.

  • ‌मार्मिक0
  • माहितीपूर्ण0
  • विनोदी0
  • रोचक0
  • खवचट0
  • अवांतर0
  • निरर्थक0
  • पकाऊ0

>>>मला तरी चित्रीकरण भडक वाटले होते

तसा एवढा भडक नाही आहे, शेवटची काही मिनिटे भडक वाटू शकतात.
Smile

  • ‌मार्मिक0
  • माहितीपूर्ण0
  • विनोदी0
  • रोचक0
  • खवचट0
  • अवांतर0
  • निरर्थक0
  • पकाऊ0

*******************
Evey, please. There is a face beneath this mask but it's not me. I'm no more that face than I am the muscles beneath it or the bones beneath them. -V (V for Vendetta)