मनातील छोटे मोठे प्रश्न किंवा विचार - भाग ३५

नवरा — असू शकते, असतेही; पण मैत्रिणीपेक्षा आई अधिक असते. दिवाणखाना कमी असतो, पण देऊळ जास्त असते.
आकाश कमी असते, पण पृथ्वी अधिक असते.थोडक्यात, बायको हे एक बंदर असतं कावेरी, नवरा नावाच्या गलबतासाठी.
गलबत शिडं उभारुन सातासमुद्रात मुशाफरी करायला बाहेर पडतं.हे समुद्र असतात व्यवहाराचे, कलेचे, ध्येयाचे, प्रेमाचे आणि द्वेषाचेही.
या दर्यात शिरावं, दूरवरचे किनारे पाहावे, वादळवा-याशी मुकाबला करावा, चंद्रचांदण्यांशी सोयरीक करावी. संतप्त लाटांची मस्ती अंगावर घ्यावी.
जगणं असं असावं की पावला-पावलांवर मरणाशी मुलाखत व्हावी.परंतु हे सारे उद्रेक अंगावर घेताना गलबत सतत पाहात असतं आपल्या बंदराकडे.
पराभवाच्या जखमा किंवा विजयाचे झेंडे घेऊन ते पुन्हा बंदरात येतं आणि तेथील हिरव्या निळ्या प्रकाशात, प्रशान्त पाण्याच्या गालिच्यावर विश्रांत होतं.
गलबताच्या पराक्रमाचा उदय बंदरात होतो, पराजयाचे सांत्वनही त्याला बंदरातच मिळतं...

.... एक पफ.. एक मिनिट थांबून वाटल्यास दुसरा पफ..

असू शकते, असतेही; पण मैत्रिणीपेक्षा आई अधिक असते. दिवाणखाना कमी असतो, पण देऊळ जास्त असते.
आकाश कमी असते, पण पृथ्वी अधिक असते.थोडक्यात, बायको हे एक बंदर असतं कावेरी, नवरा नावाच्या गलबतासाठी.
गलबत शिडं उभारुन सातासमुद्रात मुशाफरी करायला बाहेर पडतं.हे समुद्र असतात व्यवहाराचे, कलेचे, ध्येयाचे, प्रेमाचे आणि द्वेषाचेही.
या दर्यात शिरावं, दूरवरचे किनारे पाहावे, वादळवा-याशी मुकाबला करावा, चंद्रचांदण्यांशी सोयरीक करावी. संतप्त लाटांची मस्ती अंगावर घ्यावी.
जगणं असं असावं की पावला-पावलांवर मरणाशी मुलाखत व्हावी.परंतु हे सारे उद्रेक अंगावर घेताना गलबत सतत पाहात असतं आपल्या बंदराकडे.
पराभवाच्या जखमा किंवा विजयाचे झेंडे घेऊन ते पुन्हा बंदरात येतं आणि तेथील हिरव्या निळ्या प्रकाशात, प्रशान्त पाण्याच्या गालिच्यावर विश्रांत होतं.
गलबताच्या पराक्रमाचा उदय बंदरात होतो, पराजयाचे सांत्वनही त्याला बंदरातच मिळतं...
अशी आहे बंदराची महती..
म्हणजे बायकोची....
म्हणजेच तुझी!

ही भाषा पुस्तकातच बरी!

असल्या भाषेत कुणी बोलत नाही आणि बोललेच तर, त्याला 'सखाराम गटणे' असे म्हणतात! ;)

जवळ जवळ प्रत्येकच धाग्यावर, धाग्याचा विषय सोडुन काहीतरी वेगळ्याच प्रतिसादांची लाईन लागलेली असते. त्या प्रतिसादांचा धाग्याशी काही संबंधच नसतो. बर्‍याच वेळा एक एक ओळीचे चाट केल्या सारखे प्रतिसाद असतात. संपादक असे प्रतिसाद बाजुला काढुन एखाद्या कायम चालणार्‍या खरडवही सारख्या धाग्यावर का हलवत नाही?

प्रकाटाआ

>> दिवाणखाना कमी असतो, पण देऊळ जास्त असते.
आकाश कमी असते, पण पृथ्वी अधिक असते.थोडक्यात, बायको हे एक बंदर असतं कावेरी, नवरा नावाच्या गलबतासाठी.
गलबत शिडं उभारुन सातासमुद्रात मुशाफरी करायला बाहेर पडतं.हे समुद्र असतात व्यवहाराचे, कलेचे, ध्येयाचे, प्रेमाचे आणि द्वेषाचेही.
या दर्यात शिरावं, दूरवरचे किनारे पाहावे, वादळवा-याशी मुकाबला करावा, चंद्रचांदण्यांशी सोयरीक करावी. संतप्त लाटांची मस्ती अंगावर घ्यावी.
जगणं असं असावं की पावला-पावलांवर मरणाशी मुलाखत व्हावी.परंतु हे सारे उद्रेक अंगावर घेताना गलबत सतत पाहात असतं आपल्या बंदराकडे.
पराभवाच्या जखमा किंवा विजयाचे झेंडे घेऊन ते पुन्हा बंदरात येतं आणि तेथील हिरव्या निळ्या प्रकाशात, प्रशान्त पाण्याच्या गालिच्यावर विश्रांत होतं.
गलबताच्या पराक्रमाचा उदय बंदरात होतो, पराजयाचे सांत्वनही त्याला बंदरातच मिळतं...
अशी आहे बंदराची महती..
म्हणजे बायकोची....
म्हणजेच तुझी!

मध्यमवर्गीयांचे गंड ओळखून लिहिलेली टाळीखाऊ वाक्यं वाटतात. म्हणजे काय, तर दर्यात शिरणं, चंद्रचांदण्यांशी सोयरीक वगैरे सगळं काही आपण केलं असं आयुष्याच्या अखेरीला म्हणता यावं अशी इच्छा तर खूप असते, पण तसं काही केलेलंच नसतं. म्हणजे पराक्रम किंवा पराजय ह्यातलं काही तरी जमण्यासाठी जी बेदरकारी करावी लागते तीच कधी जमलेली नसते. शिवाय, आपण असं जगलेलो असू तरच आपण हीरो असू आणि अशा हीरोलाच बायकोवर आपलं प्रेम आहे हे म्हणायचा हक्क आहे अशीही काही तरी एक गैरसमजूत असावी. असं वाटणारे लोक प्रेक्षागृहात आहेत हे लक्षात घेऊन ही वाक्यं लिहिलेली वाटतात. मग ते लोक आपल्या बेदरकारीरहित आयुष्याच्या टोचणीसह इथल्या पतीला हीरो आणि पत्नीला हिरॉईन मानतात, आणि टाळ्यांचा कडकडाट करतात किंवा अश्रूभिजल्या नयनांनी आपल्या बायकोकडे स्नेहार्द्र कटाक्ष टाकतात.

पुढील संवादाबद्दल ऐसीकरांचं मत जाणून घ्यायला आवडेल.
कसं काय वाटलं ते अवश्य कळवा.

काहिंनी ह्याची बोळवण "पकाउ साला, लेक्चबाजी" , "शब्दबंबाळ" , "सावन की घटा गाणार्‍याचा म्हातारा झाला की सावन की घटा स्टाइल प्रवचन-उपदेश" अशी केली आहे. काहिंना हे काहीतरी अत्यंत सेन्सिबल, उच्च वगैरे वाटलं. तुमचीही मतं जाणून घ्यायला आवडेल.

स्त्रीवाद्यांना आवडणार नाही. कारण फार पुरुषप्रधान बोल आहेत. बायकोवर प्रेम असणारांना (मंजे काही पुरुषांना) आवडेल. बाकी मनोबा, तू माझा एक प्रतिसाद नेहमी नेहमी पेस्टवत असतोस. हे घ्या अजोंचे स्त्रीविषयक बोल म्हणून. त्यात आणि इथे बरंच विचारात साधर्म्य आहे. (पण माझी भाषा किती दरीद्री आहे ते उघडं पडतं.)

नाती गोती नावाचं एक नाटक ऋषिकेश जोशी यांनी आणलं आहे रंगमंचावर. त्यात शाकुंतलापासून ते अगदी आतापर्यंत स्त्रीपुरुष नाती नाटकांत कशी दाखवली गेली आहेत त्याचा आढावा आहे. त्यात हा प्रवेश घेतलेला आहे.

दोन तीन वाक्यांपुढे वाचू शकले नाही. हे असले काहीतरी बोलणार्यासोबत इतकी वर्ष संसार केला म्हणजे ती बाई बहिरी असणार बहुतेक...

फारच मार्मिक आहे हा संवाद. आवडला.

मला तरी हे झकास विडंबन वाटतंय.
एखाद्या ग्रीक वगैरे ट्रॅजेडीत, किंवा एखाद्या महानायकाच्या तोंडी शोभणारी वाक्य सामान्य माणसाच्या संदर्भात टाकल्यावर कसं होईल? त्या टाईप.
छोट्याश्या कर्तृत्वाला अलंकारीक भाषेत बोलून दाखवलं की जसं विजोड वाटतं, तसं वर्णन वाटलं.
उदा. मूळ वाक्य-
"मी रक्ताच्या शिडकाव्यांनी शिंपलेलं हे जनमानसाचं रोप! अशा अनेकानंत बलिदानांनी आज त्याचा महावृक्ष झाला आहे!!
नवीन वाक्य -
"मी माझ्या रक्ताने सिंचलेलं हे होमलोन! माझ्या इ.एम.आयरूपी बलिदानांनी त्याचं आज ह्या घरात रूपांतर झालं आहे." इ.इ.

आणि बायकोला बंदर ही वपिष्ट उपमा वाटते.

ही झैरात. विषयाशी संबधित म्हणून आठवलं.

वेल, चर्चा बरीच (चांगली) चाललीय, पण या निमित्ताने आणि मराठीभाषादिनानिमित्तानेही, मराठी भाषेच्या बदलत्या रूपावरसुद्धा चर्चा झाली असती तर औचित्यही जाणवले असते. असो.
धाग्यातील उतारा साहित्य-अकादमी-पारितोषिकविजेत्या 'नटसम्राट'मधला आहे आणि मुख्यत्वाने हीच कलाकृती कुसुमाग्रजांच्या ज्ञानपीठ पुरस्कारास कारणीभूत ठरली हे सर्वांना ठाऊक आहेच. हे नाटक 'किंग लिअर' या शेक्स्पीअरच्या अभिजात कृतीवर बेतलेले आहे हेही सर्वांनाच माहीत आहे. अशा क्लासिक् कृतींची भाषा कधीच जुनी होत नसते. आणि हे अन्य माध्यमांतील कलाकृतींनाही लागू आहे, उदा. रंगचित्रे, शिल्पे, वगैरे. या कृती त्या त्या परिप्रेक्ष्यातच (सोपा शब्द सुचवा बुवा) तपासायच्या असतात. अशी पल्लेदार वाक्ये लिहिणे (आणि रंगमंचावर ती तेव्हढ्याच ताकदीने सादर करणे) हा आदराचा विषय असतो. त्यामुळेच अनेक नामांकित अभिनेते 'हॅम्लेट' किंवा 'ऑथेल्लो' सादर करायला मिळावा म्हणून आसुसलेले असतात आणि म्हणूनच अशा साहित्यकृतींची नवनवी रूपांतरे अनेक भाषांतून अनेक कालखंडांतून निर्माण होत असतात. भय, संशय, तिरस्कार, वासना, प्रेम या मानवाच्या आदिम प्रेरणा ह्या कालातीत असतात, आणि त्या समर्थपणे व्यक्त करणारी कलाकृती प्रभावी, क्वचित कालातीत ठरते.
अशासारख्या कलाकृतींना अभिव्यक्तीचे स्थळकाळानुसार बदलणारे नियम लागू होऊ नयेत असे (आपले मला) वाटते.

कोणत्याही प्रकारच्या बुवाचे पुढे ब्राह्मणीकरण का होते?

साईबाबा असोत की गजानन महाराज की स्वामी समर्थ .....
त्यांच्या मठात पुढे सोवळे ओवळे सुरू होते.
त्यांना दुधाची आंघोळ
काकड आरती वगैरे वगैरे

अभिजात म्हणजे काय ?

हा नवीन प्रश्न आहे, वरील एका चर्चेतून मनात आलेला. खवचट वाटू शकेल, पण मला व्याख्या अथवा अर्थ माहीत नाहीये. मी तो शब्द वापरतही नाही त्यामुळे. कळले तर योग्य जागी वापरता येईल.

संदर्भः बीफबंदी

प्रश्नः मटण, तुकडे केलेले मांसखंड, शिजलेला पदार्थ यांपैकी प्रत्येक गोष्ट नुसती डोळ्याने पाहून ते गायीचे आहे की म्हशीचे ते सांगता येईल का?

बेकायदेशीर ठरवणारी जी ऑथॉरिटी असेल तिला हे नमुने लॅबमधे पाठवून नेमके कोणत्या लेव्हलपर्यंत खोलात तपासावे लागेल ? नुसते मायस्क्रोस्कोपिक निरीक्षण की डीएनए लेव्हल ?

की चव घेऊन कळत असावे?

जुनाच मुद्दा, नव्याने लिहितोय.
बलात्कार वगैरे केसेस मध्ये बचावाचे वकील पुढील चार मुद्द्यांकडे किंवा तत्सदृश गोष्टींकडे अंगुलीनिर्देश करु पाहतात :-
१.सदर स्त्री हीच कशी साली चारित्र्यहीन आहे.
२.इतक्या रात्री किम्वा अशा सुनसान जागी काय ती काय करत होती ?
३.तंग कपडे का घातले ?
४.शुद्धीवर नव्हती का ? दारु/अंमली पदार्थ प्यायली तर नसेल ?
.
.
आँ? हे काय आहे हो ?
आपण टोकाचं उदाहरण घेउया.
एखादी स्त्री वस्त्रविहीन अवस्थेत अगदि मोकळ्या रस्त्याच्या कडेला पडलेली आढळली.
कुठलाही भला माणूस काय करेल ? फार घाईत्/अडचणीत असेल तर गुमान आपल्या रस्त्याला चालू पदेल.
किंवा त्या वस्त्रविहीन मुलीला काही कापडचोपड हवे आहे का, किंवा काही अडचण आहे का हे तरी विचारेल.
किम्वा सिनिकल असेल तर हे असे नेमके कसे काय समोर आले म्हणून जरा बिचकेल.
म्हणजेच माणूस भला असेल तर वस्त्रविहीन अवस्थेतील स्त्रीसोबत गैरप्रकार करु इच्छिणार नाही.
का मग दिसली बाई की टाकली गाडित असले विचार करेल ?
म्हणजेच वस्त्रविहीन असतानाही हे मुद्दे लागू होउ नयेत; वरील चार मुद्दे तर त्यामानाने काहिच नाहित.
.
.
तरी हे बचावासाठी का वापरले जातात ?
हे मुद्दे मांडणारे एकप्रकारे "अशी एखादी बाई हाताला गावली तर नक्कीच रगडून काढू जोर्रात,तिघं चौघं मिळून " ह्याची कबुलीच देताहेत ना ?
हे हरामखोर पोटेंशियल गुन्हेगार नाहित का ?
ह्यांचं काउन्सिलिंग का होत नाही साला ?
.
.
खरे तर बचावाच्या वकीलानं हे मुद्दे मांडून एक प्रकारे बचाव दुबळा केलेला आहे.
ह्या असल्या बचावामुळेच आधीच हाय प्रोफाइल असलेल्या, सगळ्यांच्या नजरा असलेल्या केसमध्ये आरोपींना फाशी झाली.
माझ्यामते चांगला बचाव पुढील प्रमाणे ठरु शकला असता :-
"नुसती चूक नव्हे तर गुन्हा घडलेला आहे. त्याबद्दल तीव्र दु:खही आहे.
झाली गोष्ट पुन्हा मिळवता येणार नाही.
पण सुधारण्याची संधी द्यावी. काही वर्षांनी सजा भोगून आल्यावर आम्ही बदललेले दिसू.
असं आमचं बदललेलं असणं हेच समाजाच्या पुढे जाण्याचं लक्षण आहे.
शिवाय उर्वरित आयुष्य समाजोपयोगी कामी देण्यास तयार आहोत.
कृपया फाशी क्यान्सल करुन कैद देण्यात यावी. "
केसचे पूर्ण तपशील/कागदपत्रे मजकडे नाहित. पण "ह्यांनी काय युक्तीवाद केला असावा, ह्यांचा आशय काय आहे"
ह्याचा ढोबळमानानं अंदाज लावलेला आहे; वकीलांच्या बोलण्यावरून.

फेसबूक स्क्रॉल करताना अचानक स्क्रीन रिफ्रेश होऊन टॉपवर जातो. मग पुन्हा बरंच शोधत मूळच्या जागी यावं लागतं. मी सेटींग मधे जाउण नेवर रेफ्रेश सिलेक्ट केलं तरी तेच.

श्रीखंडाच्या गोळीत खरंच श्रीखंड असतं का? ही महान आयड्या कोणाच्या डोक्यातून निघाली होती?

आम्ही इथे मनातले प्रश्न लिहावेत आणि कोणीही उत्तर देऊ नये? छ्या!!!

दुसर्‍या एका धाग्यावर धनंजय यांच्या प्रतिसादात पेन्शनसाठी अंदाज करण्याविषयीचा मुद्दा होता त्यावरून मनात आलेला विचार.
सध्या रेल्वे वगैरे सरकारी खात्यांवर निवृत्त लोकांच्या पेन्शनचा खूप भार आहे असे म्हणतात. त्यावर एक उपाय आहे.

व्हॉट्सअ‍ॅप/फेसबुकवरील मेसेजेस मध्ये जे लोक आईबापांची महती, म्हातार्‍या आईवडिलांना विसरू नका अशा प्रकारचे दवणीय मेसेज फॉरवर्ड करतात त्यांना महिना पाच हजार रुपये खास "पेन्शन कर" लावावा व त्यातून निवृत्त कर्मचार्‍यांना पेन्शन देण्यात यावे. ;)

हा संवाद ज्या 'नटसम्राट' नाटकांत आहे ते नाटक, त्याकाळीही मला आवडले नव्हते. अगदीच शब्दबंबाळ आणि कांगावखोर वाटले होते. आता फक्त या उतार्‍याबद्दलच बोलायचे तर तो स्त्रियांवर अन्याय करणाराच आहे. स्त्रियांनीच का बंदर होऊन एकाच ठिकाणी रहायचे ? हे सगळीकडे बारा गांवचं पाणी पिऊन येणार आणि बंदरात येऊन पडणार. मग यांची देखभाल त्या बंदराने करायची. एकदा ताजेतवाने झाले की परत हे उंडारायला मोकळे!
उगाच मोठ्या मोठ्या उपमा देऊन बायकोला भुलवण्याचे दिवस आता संपले आहेत.

..बायका दीपस्तंभाप्रमाणे असतात.

..पुरुषरुपी बोटींना मार्गदर्शन करणारे..

......कुठे जावे याचे नव्हे..कुठे जाणे टाळावे हे सांगण्याचे कार्य....इकडे आलात तर कपाळमोक्ष हे सांगण्याचे काम दीपस्तंभ करतात.

;)