आजचे दिनवैशिष्ट्य - ८
आधीच्या धाग्यात १००+ प्रतिसाद झाल्यामुळे नवा धागा काढला आहे.
धाग्याचा प्रकार निवडा:
माहितीमधल्या टर्म्स
पटावरील प्यादे
>>कुठे वाचाय‌ला मिळेल हे सडेतोड आत्म‌क‌थ‌न?<<
या दुव्यानुसार ठाणे, कल्याण, मुलुंड, दादर, सातारा, कोल्हापूर व वाई या ठिकाणी.
यमुनाबाई खाडिल‌क‌रांचे हे आत्म‌च‌रित्र स्त्रियांच्या आत्म‌च‌रित्रांपैकी एक म‌ह‌त्त्वाचे मान‌ले जाते. १९७३साली य‌मुनाबाईंना प‌द्म‌श्री मिळाली होती. मुंब‌ई मराठी प‌त्र‌कार संघात‌र्फे त्यांच्या नावाने शोध प‌त्र‌कारिता पुर‌स्कार दिला जातो.
पटावरील प्यादे
हे पुस्तक मी बऱ्याच व‌र्षांपूर्वी वाच‌लेले/चाळ‌लेले आहे असे आठ‌व‌ते. यमुनाबाई आणि न‌वाकाळ‌चे आजचे संपादक नीळ‌क‌ंठ खाडिलकर ह्यांच्याम‌धील 'नवा काळ'च्या चाल‌क‌त्वाव‌रून झालेला कौटुंबिक क‌ल‌ह हा ह्या आत्म‌च‌रित्राचा प्र‌मुख विष‌य आहे असे वाटते.
खरी तारीख २६.
खरी तारीख २६.
20 years ago today a world that I had lived in alone was suddenly open to others. It's been wonderful. Thank you.#HarryPotter20
— J.K. Rowling (@jk_rowling) June 26, 2017
आजचे दिन‌विशेष - ज‌न्म‌दिव
आजचे दिन‌विशेष - जन्मदिवस - अर्थशास्त्रज्ञ, राजकीय विचारवंत हॅरल्ड लास्की (१८९३). हाच तो ज्याचे भूत भार‌तीय म‌ंत्रिम‌ंड‌ळाच्या प्रत्येक बैठ‌कीत मौजूद असाय‌चे असं म्ह‌ण‌तात, नेह‌रुंनी याच आसाराम‌बापूची दीक्षा घेत‌ली आणि भार‌तात स‌माज‌वादाची विष‌व‌ल्ली पेर‌ली. आख्ख्या दोन‌तिन पिढ्या ब‌र‌बाद केल्या. म्हणे प्रोलेटेरिय‌ट चे उत्थान क‌र‌णार, व‌ंचितांना न्याय देणार, उपेक्षितांचे अधिकार त्यांना मिळ‌वून देणार, आर्थिक दृष्ट्या दुर्ब‌ल घ‌ट‌कांचे स‌ब‌लीक‌र‌ण क‌र‌णार, र‌ंज‌ल्यागांज‌ल्यांचे अश्रू पुस‌णार्. अल्प‌भूधार‌कांना य‌ंव देणार अन त्य‌ंव देणार्.
म्हणे प्रोलेटेरिय‌ट चे
म्हणे प्रोलेटेरिय‌ट चे उत्थान क‌र‌णार, व‌ंचितांना न्याय देणार, उपेक्षितांचे अधिकार त्यांना मिळ‌वून देणार, आर्थिक दृष्ट्या दुर्ब‌ल घ‌ट‌कांचे स‌ब‌लीक‌र‌ण क‌र‌णार, र‌ंज‌ल्यागांज‌ल्यांचे अश्रू पुस‌णार्. अल्प‌भूधार‌कांना य‌ंव देणार अन त्य‌ंव देणार्.
ग‌ब्ब‌र्भौ, लास्की म्हणजे ह्याच्यापेक्षा खूप काही आहे हो..
आज‌चा १ जुलै - १५०वा कॅनडा डे.
ब्रिटिश व‌साह‌तीपासून स्व‌त‌न्त्र देश होण्याची प्र‌क्रिया कॅन‌डाम‌ध्ये दीर्घ काळ चालू होती. त्यापैकी एक म‌ह‌त्त्वाचा ट‌प्पा म्हणजे ओन्टारिओ, न्यू ब्रुन‌स्विक आणि नोवा स्कोशिया ह्या तीन व‌साह‌ती एक‌त्र मिळून कॅनडा नावाचा नवा देश १ जुलै १८६७ ह्या दिवशी निर्माण झाला. त्यामुळे १ जुलै हा दिव‌स कॅनडा डे म्हणून साज‌रा केला जातो. आज ह्याचा १५०वा वाढदिवस असून हे सर्व व‌र्ष 'कॅनडा १५०' असे साज‌रे केले जात आहे.
आज‌च्या न्यु यॉर्क टाईम्स मधे आलेला लेख्
या निमित्ताने आज‌च्या न्यु यॉर्क टाईम्स मधे आलेला लेख्
.
Canada’s foreign-born population is more educated than that of any other country on earth. Immigrants to Canada work harder, create more businesses and typically use fewer welfare dollars than do their native-born compatriots.
टेक्निकली (बहुधा) नसावेत (चूभूद्याघ्या)
नक्की तांत्रिक तपशील कदाचित कोल्हटकर किंवा अाणखी कोणी जाणकार सांगू शकतील, परंतु माझ्या समजुतीप्रमाणे सद्यस्थितीत इंग्लंडची राणी ही स्वतंत्रपणे कॅनडा, ऑस्ट्रेलिया आदि कॉमनवेल्थ रेल्मांची(सुद्धा) राणी असते (हू जस्ट ऑल्सो हॅपन्स टू बी द ब्रिटिश मॉनर्क अँड हू हॅपन्स टू नॉर्मली रेसाइड इन इंग्लंड), आणि त्याच भूमिकेतून (म्हणजे कॅनडाची किंवा ऑस्ट्रेलियाची राणी म्हणून; ब्रिटिश मॉनर्क म्हणून नव्हे) ती आपला नॉमिनल राजप्रतिनिधी म्हणून (स्वतंत्रपणे) कॅनडाचा किंवा ऑस्ट्रेलियाचा गव्हर्नर जनरल नेमते. याउपर (कॅनडाच्या किंवा ऑस्ट्रेलियाच्या) राणीचा (हू ऑल्सो हॅपन्स टू बी द ब्रिटिश मॉनर्क) कॅ. किंवा ऑ.च्या राज्यकारभाराशी काहीही संबंध नाही (आणि ब्रिटिश पार्लमेंटाचा तर नाहीच नाही). त्यामुळे, सद्यस्थितीत कॅ. किंवा ऑ. ही तांत्रिकदृष्ट्या (आणि बहुधा वैधानिकदृष्ट्यासुद्धा; चूभूद्याघ्या) 'ब्रिटिश डॉमिनियने' (ब्रिटनची नाममात्र-का-होईना-पण-अंकित राष्ट्रे) या सदरात मोडत नसावीत. रादर, ती सार्वभौम राष्ट्रे (हू हॅपन टू शेअर द क्राउन विथ ग्रेट ब्रिटन) ठरावीत.
(अधिक तपशील उपरनिर्दिष्ट दुव्यात सापडावेत.)
(बाकी, कॅ.च्या राष्ट्रध्वजात युनियन जॅक नाही. ऑ.च्यात आहे, तो केवळ परंपरेने आहे म्हणून अजूनही आहे, की त्याचा आणखी वेगळा काही मतलब आहे, याची मला कल्पना नाही. पाहावे लागेल.)
१९८२ चा 'Canada Act 1982'
'Canada Act 1982' ह्या पानाव‌र कॅनडाच्या सार्व‌भौम‌तेव‌र लेख‌न आहे ते पाहावे.
कॅनडाच्या ध्व‌जाम‌ध्ये युनियन जॅक नाही पण ओण्टारिओच्या ध्व‌जाम‌ध्ये आहे.
ह‌ंसा मेह‌ता यांच्याविष‌यी एक
ह‌ंसा मेह‌ता यांच्याविष‌यी एक रोच‌क बाब
She represented India on the Nuclear Sub-Committee on the status of women in 1946. As the Indian delegate on the UN Human Rights Commission in 1947–48, she was responsible for changing the language of the Universal Declaration of Human Rights from "all men are created equal" (Eleanor Roosevelt’s preferred phrase) to all human beings,[3] highlighting the need for gender equality.
ह‌ंसा मेह‌तांना विचाराय‌ला ह
ह‌ंसा मेह‌तांना विचाराय‌ला ह‌वं होतं - "all human beings are created equal" चा अर्थ काय ?
स‌ग‌ळ्यांना स‌मान वाग‌णूक द्यावी ?
स‌ग‌ळ्यांना स‌मान अधिकार असावेत ?
स‌ग‌ळ्यांना स‌मान क‌र्त‌व्ये असावीत ?
स‌ग‌ळ्यांना एक‌च निय‌म लाव‌ला जावा ?
स‌ग‌ळ्यांम‌धे स‌मान क्ष‌म‌ता असते ?
स‌ग‌ळ्यांचा स‌मान आदर क‌राय‌ला ह‌वा ?
uhdr च्या स‌ंद‌र्भात पाहिल‌ं
uhdr च्या स‌ंद‌र्भात पाहिल‌ं तर सर्व मान‌व प्राण्यांना स‌मान मान‌वी ह‌क्क आहेत. कोण‌त्याही सार्वभौम स‌त्तेला हे मुल‌भूत अधिकार हिरावून घेता येणार नाहीत. इत‌केच.
कोण‌त्याही सार्वभौम स‌त्तेला हे मुल‌भूत अधिकार हिरावून घेता येणार नाहीत. - म्हंजे ते अधिकार प्रत्यक्षात आण‌ण्यासाठी य‌ंत्र‌णा उभी क‌रावी लागेल व चालू ठेवावी लागेल की नाही ? ती य‌ंत्र‌णा उभी क‌र‌ण्यासाठी ख‌र्च येईल की नाही ? व ख‌र्च आला तर तो प्र‌त्येकात एक्झॅक्ट‌ली स‌मान विभागून घ्यावा का ? कार‌ण प्रत्येक ज‌ण इक्व‌ल आहे असे असेल तर या य‌ंत्र‌णेने प्र‌त्येकास स‌मान वाग‌णूक द्याय‌ला ह‌वी. नैका ? मग जर वाग‌णूक स‌मान मिळावी अशी अपेक्षा असेल तर योग‌दान पण स‌मान क‌रावे लागेल नैका ?
म्हंजे ही य‌ंत्र‌णा उभी क‌र‌ण्यासाठी १०० कोटी ख‌र्च रुप‌ये येत असेल व चाल‌व‌ण्याचा (ऑन‌गोईंग) ख‌र्च जर १० कोटी रुप‌ये असेल व लोक‌स‌ंख्या १०० कोटी असेल तर हा य‌ंत्र‌णेचा ख‌र्च त्या १०० कोटी लोकांम‌धे क‌सा विभागावा ??
आजचे दिनवैशिष्ट्य - संगीत
आजचे दिनवैशिष्ट्य - संगीतकार अनिल बिस्वास यांच्या संगीत दिग्द‌र्श‌नाखालील जे गाणं (म‌ह‌ब्ब‌त त‌र्क की मैने) मुख्य पृष्ठाव‌र ड‌क‌व‌लंय ते अप्र‌तिम तर आहेच पण त‌ल‌त च्या दुर्लक्षित गाण्यापैकी एक आहे. विविध‌भार‌तीव‌र क्वचितच लागाय‌चं. सिलोन‌वाले पण त्या गाण्याक‌डे साप‌त्न‌भावाने प‌हाय‌चे. साहिर ची शायरी लाज‌वाब. निर्ण‌य‌न म‌ंड‌ळाचे अनेक आभार.
.
.
-------------
.
ल‌ताबाईंचं एक गाणं अनिल बिस्वास यांच्या संगीत दिग्द‌र्श‌नाखाली.
.
.
-------------
.
.
.
.
ब‌द‌ली तेरी न‌ज‌र तो न‌जारे ब‌द‌ल ग‌ये. लताबाईंचा स्पेशल आवाज. अनिल‌दांसाठी एकदम खास‌म‌खास. अगदी ठेव‌णीत‌ला आवाज लाव‌लाय बाईंनी....
.
.
"एक शहेन‌शाह ने ब‌न‌वा के
"एक शहेन‌शाह ने ब‌न‌वा के हसीं ताज‌म‌ह‌ल, हम ग़रीबों की मुह‌ब्ब‌त का उडा़या है म‌जा़क"
ग‌रिबांचे व ग‌रीबीचे उद्दात्तीक‌र‌ण ज‌रा अतिच झालेले आहे. ख‌रंत‌र ग‌रीब हे ट‌र उड‌व‌ण्याच्या लाय‌कीचेच असतात. ख‌रंत‌र पेट्रोल ओतून जाळ‌ण्याच्याच लाय‌कीचे. पण श्रीम‌ंत त्यांना राहुन देतात म्हणून ज‌ग‌तात.
भौतिकशास्त्रज्ञ-अभियंता
भौतिकशास्त्रज्ञ-अभियंता निकोला टेस्ला (१८६५)
टेस्लाच‌ं ज‌न्म‌व‌र्ष १८५६ असाव‌ं.
http://www.teslasociety.com/biography.htm
"इंग्रजी वाचन सुरू क‌र
"इंग्रजी वाचन सुरू क‌र‌णाऱ्याला गार्डनर (हाम्रिक‌न) आणि अगाथा ख्रिस्ती (ब्रिट) यांच्या र‌ह‌स्य‌क‌थांचा मोठा आधार अस‌तो."
अगदी अगदी। माझे इंग्रजी वाचन पेरी मेसनच्या शिडीवरूनच पुढे गेले। डेला स्ट्रीट आणि खुद्द पेरी ह्यांचा मराठी अवतार म्हणजे झुंजार आणि विजया असावेत।
इतकी लोकप्रियता की त्याच्या सर्व पुस्तकांच्या सर्व प्रती जर एकावर एक ठेवल्या तर चंद्रापर्यंत पोहोचेतील अशी जाहिरात असायची।
तुम्हाला खरंच माहित नाही ?
तुम्हाला खरंच माहित नाही ? अहो , अनुताईंचा दादा , म्हणजे "एकाच वादा , अजित दादा "आणि महाराष्ट्राचे कर्तबगार मा. ( म्हणजे माजी ) उपमुख्यमंत्री , महाराष्ट्राच्या जाण्ट्या राजाचे मा. ( म्हणजे माजी ) राजकीय वारस , महाराष्ट्राच्या धरणांमध्ये खारे पाणी भरण्याची मनीषा बाळगणारे येकच येक अजित दादा पवार !!!
बाप‌ट‌ण्णा, ऐसी जे माझ्या
बाप‌ट‌ण्णा, ऐसी जे माझ्या दादा ब‌द्द‌ल पॅसिव्ह अॅग्रेश‌न दाख‌व‌ते आहे त्याचा निषेध्. हा एक हिंसेचा प्रकार आहे. एखाद्या ब‌द्द‌ल इत‌का राग की त्याला अगदी मारुन टाकावेसे वाटते, पण मग ते तर श‌क्य न‌स‌ते, म्ह‌णुन अन्नुलेखाने माराय‌चे ( मराठी भाषा कीती समृद्ध आहे ते बघा ). ज्यांच्या अस्तीत्वामुळे साडेतिन ट‌क्क्यात‌ल्या १० ट‌क्क्यांनाही काही फरक पडला नाही, त्यांची नावे लिस्ट मधे . पण जो माणुस ३-४ कोटी लोकांवर ( त्यांच्या जगण्यावर ) प्रभाव टाकु श‌क‌तो, त्याचे नाव नाही
अहो न‌बा, मुकेश नाही हो.
अहो न‌बा, मुकेश नाही हो. तुम्ही बऱ्याच द‌श‌कापूर्वी देश सोड‌ल्यामुळे स‌ध्याचे क‌र्तूत्व‌वान लोक तुम्हाला माहिती नाही. तरी मी २०१९ साल‌चे मुख्यमंत्री वगैरे लिहिले होते. दादा म्हणजे माझ्या लाड‌क्या काकांचा नाव‌ड‌ता पुत‌ण्या, पण माझा लाड‌का दादा. एक‌च वादा अजीतदादा.
जलते हैं चिरागों की सूरत हर शाम तेरी हम यादों में
.
जन्मदिवस : लेखिका एमिली ब्रॉंटे (१८१८)
.
लेखिकेने लिहिलेल्या Wuthering Heights या कादंबरीवर आधारित चित्रपटातलं हे गाणं. लताबाईंचा तलवारीच्या धारेसारखा आवाज ... शकील ची शायरी व नौशाद चे संगीत.
.
शायद कभी मिलना हो जाये, बैठे हैं इसी अरमान में हम
तूने तो किनारा पा ही लिया, उलझे हैं मगर तूफ़ांन में हम
.
.
-------------------
.
मोटरउद्योगात क्रांती घडवणारा उद्योजक हेन्री फोर्ड (१८६३)
.
.
ऐकीव माहीतीनुसार - फोर्ड यांचा क्वोट - If I had asked people what they wanted, they would have said faster horses.
.
लेखक श्री. ज. जोशी (१९१५)
लेखक श्री. ज. जोशी (१९१५)
श्री ज जोशींची ओळख सामान्यत: "आनंदी गोपाळ" कादंबरीचे लेखक अशी आहे. त्याव्यतिरिक्तही श्रीजंनी तत्कालीन पुण्यातल्या ब्राह्मणी कनिष्ठ मध्यमवर्गीय आयुष्याचं वर्णन करणारं "पुणेरी" नावाचं पुस्तक लिहिलं आहे. गांधीहत्येनंतर दोनतीन दिवसांत त्यांचा विवाह झाला होता. त्या सावटाखाली झालेल्या समारंभाचं वर्णन करणारा लेख फार सुंदर आहे. तसंच, पुण्यातल्या बसवरचा लेख, ओंकारेश्वरावरचा लेख आणि डेक्कन जिमखाना - पेठा यांच्यामधून जाणाऱ्या पुण्याच्या 'मॅकमोहन लाईन'वरचा लेखही हेही चटकन आठवून गेले.
याव्यतिरिक्त त्यांनी 'यात्रा' नावाची कादंबरी लिहिली. यावर आधारित 'साळसूद' नावाची दिलीप-प्रभावळकर-अभिनित मालिका बऱ्याच जणांना आठवत असेल. तसंच, त्यांनी मनोहर माळगांवकरांच्या A bend in the ganges चा 'इथे थबकली गंगामाई' हा अनुवाद केला. (मूळ कादंबरी अत्यंत आवडती आहे. श्रीजंचं लेखनही आवडतं. त्यामुळे हा अनुवाद वाचायची खूप इच्छा आहे, पण कुठे मिळाला नाही.)
श्री. ज. जोशी डिफेन्स अकाऊंट्समध्ये नोकरीला होते. चित्रविचित्र ठिकाणी बदल्या होणे, डिपार्टमेंटल पऱीक्षा वगैरे डिफेन्स अकाऊंट्सच्या लीळा त्यांनाही भोगाव्या लागल्या. (त्या काळी डिफेन्स अकाऊंट्समध्ये वसंतराव देशपांडेही नोकरीला होते हा अवांतर (आणि फालतू) तपशील.)
रसायनशास्त्रज्ञ, देशभक्त
रसायनशास्त्रज्ञ, देशभक्त प्रफुल्लचंद्र रे (१८६१)
विकिपिडिया मधून ...
In 1902, he published the first volume of A History of Hindu Chemistry from the Earliest Times to the Middle of Sixteenth Century.[5] The second volume was published in 1909.[6] The work was result of many years' search through ancient Sanskrit manuscripts and through works of orientalists.
जन्मदिवस : गीतकार, कवी शकील
जन्मदिवस : गीतकार, कवी शकील बदायुनी (१९१६)
मेरे हमनफस, मेरे हमनवा, मुझे दोस्त बनके दगा न दे,
मैं हूँ दर्द-ए-इश्क से जां-बलब, मुझे ज़िंदगी की दुआ न दे
मेरे दाग-ए-दिल से है रौशनी, उसी रौशनी से है ज़िंदगी,
मुझे डर है ऐ मेरे चारागर, ये चराग तू ही बुझा न दे
मुझे छोड़ दे मेरे हाल पर, तेरा क्या भरोसा है चारागर,
ये तेरी नवाज़िश-ए-मुख्तसर, मेरा दर्द और बढ़ा न दे
मेरा अज्म इतना बलंद है के पराए शोलों का डर नहीं,
मुझे खौफ आतिश-ए-गुल से है, ये कहीं चमन को जला न दे
वो उठे हैं लेके ख़ुम-ओ-सुबू, अरे ओ 'शकील' कहां है तू,
तेरा जाम लेने को बज़्म मे कोई और हाथ बढ़ा न दे
.
.
.
.
पुण्यतिथी : समाजशास्त्रज्ञ,
पुण्यतिथी : समाजशास्त्रज्ञ, तत्त्वज्ञ, राजकीय सैद्धांतिक, लेखक फ्रेडरिक एंगल्स (१८२०)
मार्क्स हा जर ओसामा बिन लादेन असेल तर एंगल्स हा मुल्ला ओमर होता. त्याचा एक क्वोट.
Everything must justify its existence before the judgment seat of Reason, or give up existence. _____________ Friedrich Engels
हे पुस्तक पुर्ण वाचलेला/ली,
हे पुस्तक पुर्ण वाचलेला/ली, समजलेला/ली असा जिवंत कोणी आहे का इथे? ३ वेळा ट्राय मारून झालाय, २० पानांच्या पुढे मजल जात नाही,
निवांत पोपट होते. २०१६ मधे गेले. पण त्यांनी या पुस्तकाचा जिक्र अनेकदा केला होता. ते, रमताराम, अशोक पाटील, अर्धवट यांच्या जोरदार चर्चा चालायच्या. ऑनलाईन व ऑफलाईन. त्यातल्या अनेक चर्चा जन्मास येण्याआधीच विझल्या .... या माणसाच्या निधनाने.
If I knew for a certainty that a man was coming to my house with the conscious design of doing me good, I should run for my life. _____ Henry David Thoreau
संगीतकार खेमचंद प्रकाश
संगीतकार खेमचंद प्रकाश (मृत्यू : १० आॅगस्ट १९५०)
लताबाईंच्या आवाजातलं "आएगा आएगा आनेवाला" हे सोलो गाणं खेमचंद प्रकाश यांनी संगीत दिलेलं. गाणं झक्कासच आहे. लताबाईंनी कम्माल केल्ये. पण त्यात काय विशेष ? ऐकीव माहीतीनुसार ह्या गाण्याचं रेकॉर्डिंग पूर्ण झाल्यावर लताबाई मानधनासाठी गेल्या असता त्यांच्याकडे पैसे फेकण्यात आले. खेमचंद व गुलाम महम्मद हे पीत बसले होते. व श्री प्रकाश यांनी लताबाईंकडे पैसे फेकले. अर्थात त्यावेळी लताबाई दिग्गज नव्हत्या.
'पटावरील प्यादे' या सडेतोड
कुठे वाचाय‌ला मिळेल हे सडेतोड आत्म‌क‌थ‌न?