रक्तदाब, नाडीचे ठोके यांसंदर्भात शंका

तुमच्या फिजिशियनला विचारा

यात प्रश्न असे आहेत की सामान्य रक्तदाब, नाडीचे ठोके सरासरीपेक्षा कमी असणं चांगलं असतं का त्यामुळे काही फरक पडत नाही?

चांगलं असावं बहुतेक. मला तरी असं वाटतं. कारण सांगते - एकदा प्रचंड ट्रान्स्/रिलॅक्सड मूडमध्ये मी डोक्टरांकडे गेलेले. नर्स ने ठोके तपासले खूप कमी आले होते व ती म्हणाली यु आर लकी. आय विश माइन वॉज सेम.
.
माझं बी पी ११०/६५ किंवा ११०/७० असतं. पण नर्स म्हणते छान आहे.

:::यात प्रश्न असे आहेत की सामान्य रक्तदाब, नाडीचे ठोके सरासरीपेक्षा कमी असणं चांगलं असतं का त्यामुळे काही फरक पडत नाही?
सरासरीपेक्षा रक्तदाब/ठोके कमी असणं हे मुळात हृदयाची शक्ती जास्त असणं आणि/किंवा रक्तवाहिन्यांचा व्यास अधिक असण्याचं लक्षण आहे का?:::
मानसिक कणखरपणामुळे कशाची भीती वाटत नसणे,लगेच प्रतिकार करण्याची इच्छा नसणे ,लवकर न चिडणे अशा लोकांना कमी रक्तदाब असतो असे माझे मत आहे.

धावायला जाताना आपली किती प्रोग्रेस होतीये हे बघण्यासाठी फिटबिट नामक हातावर घालण्याचा अ‍ॅक्टिविटी ट्रॅकर घेतला... आता त्यात हृदयाचे ठोकेही मोजले जात असल्याने नवीन माहीती कळाली की माझी रेस्टींग हार्टबीट ५० च्या आत आहे. हे ऐकल्यावर कलीग्जनी आ वासला आणी म्हणे हे अ‍ॅबनॉर्मल आहे... जरा शोध घेतल्यावर कळाल की ब्रेडीकार्डीया नावाचा काहीतरी प्रकार असतो. वर हेही कळाल की प्रशिक्षित अ‍ॅथलीट लोकांचे ठोकेही कमी असतात कारण ह्र्द्याची क्षमता चांगली असणे... आता अस्मादिक इतकेही धावण्यात वाकबगार नाहीयेत की एखाद्या अ‍ॅथलीट सारखी ह्रदयक्षमता असावी... तर आता फिजिकल करायला जाईन तेव्हा डागदरास्नी इचारु म्हणुन प्रश्न तुर्तास बाजुला ठेवला आहे...

अवांतरः धावताना सर्वोच्च दम लागलेला असताना ठोके पाहिले असता अगदी १८८ ते १९३ सुद्धा होतात!!

माझ्या थोडक्या ज्ञानावरुन ही उत्तरे देते. हे फक्त नाडीच्या ठोक्या बद्द्दल.

१. शरीराची ऑक्सीजन ची गरज आणि हृदयाची रक्त ( ऑक्सीजन ) पुरवण्याची क्षमता आणि रक्त वाहीन्यांची कंडीशन ह्या वर कीती नाडीचे ठोके गरजेचे आहेत हे ठरते.

२. शरीर काही कारण नसताना कुठल्याही अवयवाला कामाला लावत नाही. ह्या केस मधे हृदयाला.

३. तुम्ही २० मिनिटे हळु पळुन सुद्धा जर ठोके ९० पर्यंतच जात असतील, आणि महत्वाचे म्हणजे तुम्हाला दम लागणे, डोके दुखणे अशी कुठलीही लक्षणए दिसत नसतील तर तुमचे हृदय ९० वेळा पंप करुन पुरेसे रक्त पोचवते आहे असे मानावे. हे चांगलेच आहे.

आता तुम्ही ह्यात काही बदल होतो आहे का ह्यावर लक्ष ठेवा.

www.heart.org

रेस्टींग हार्ट्बीट्स कमी असणे (ब्लड प्रेशर नव्हे) हे हृदयाच्या चांगल्या कार्यक्षमतेचे लक्षण आहे पण अचानक एखाद्या कारणाने कमी होणे हे चांगले नव्हे.
कमी हार्ट्बीट (रेस्टींग) म्हणजे कमी सायकल्समधे शरीराला आवश्यक रक्त (व्हॉल्यूम आणी दाब) पुरवता येणे..
कमाल ठोक्यांची मर्यादा जितके जास्त परीश्रम करून नियमितपणे वाढवता तितका रेस्टींग हार्ट रेट खाली येतो..

समजा एखादा धावताना साधारणपणे २-३ तास सतत १६०-१९० पर्यंत बीपीएम वाढवू शकतो.. असे वर्षभर केल्याने रेस्टींग हार्ट रेट ६५-७० वरून ५०-५५ वर येउ शकतो
तसेच जेवढ्या वेगासाठी वर्षापूर्वी हार्ट्बीट्स १९० बीपीएम पर्यंत जात असेल तोच वेग आता १७० बीपीएम मध्ये साध्य होइल.

जोशी म्याडम, तुम्ही सायकोपॅथीक असाव्यात, किंवा antisocial तरी, घाबरुन राहिलं पाहीजे ब्वॉ तुम्हाला सर्वांनी

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2756992/

माझंपण ब्लडप्रेशर कमी असतं कधीकधी. ९६/६६ आलवतं एकदा. त्यानंतरही एकदा रक्तदानाला गेलो असताना असंच कमी होतं. पण मला त्रास काहीच होत नाही सो आय इग्नोर.

रक्तदाब अधूनमधून पार्‍याच्या बॅरोमीटरवर मोजून पहा. डिजिटल इन्स्ट्रुमेंटवर फार विश्वास चांगला नाही.

ठोक्यांचा दर कमी असणं हे तब्येतीला चांगलं - हार्वर्ड स्टडी.

जमतंय का पहा, अन मग व्हिडो द्या!

वीसेक मिनीट ४.५ मैल/तास (~ ७.२५ किमी/तास) या वेगाने धावल्यावर ठोके ~ ९०/मिनीट एवढे असतात.

४.५ मैल/तास (१३.३ मिन्/मैल) ही गती ठोके वाढण्याकरता तशी कमी आहे.
१० मिन्/मैल या वेगाने ३० मिनिटे पळून ठोके किती पडतायत हे बघा.

फिट्नेस मोजण्यासाठी अजुन एक टेस्ट म्हणजे
3 Minute Step Test

ठोके हे हृदयाचे आरोग्य दर्शवतात. रक्त पंप करायची परीणामकारकता.. तर रक्तदाब हा रक्त आणी रक्ताभिसरणाचे आरोग्य दर्शवतो..

रक्ताची घनता आणी रक्तवाहीन्यांचा क्रॉस सेक्शनल एरीआ यामुळे रक्तदाब कमी जास्त होतो. कोलेस्टरॉल वगैरेमुळे रक्तवाहीन्यांचा क्रॉस सेक्शनल एरीआ कमी होउन दाब वाढतो. तेव्हा रक्त पातळ करण्याची औषधे देउन तो नियमित केला जातो. पण तो कायमस्वरूपी उपाय नव्हे. कोलेस्टरॉलचे आवरण काढून रक्तवाहीन्या पूर्ववत करणे हाच दीर्घकालीन उत्तम उपाय. त्यासाठी आहारनियंत्रण महत्वाचे.. आणी शेवटची पायरी म्हणजे अँजिओप्लास्टी.

अतिअथवा कमी दाबामुळे हृदयाच्या कार्य्क्षमतेवर परीणाम होतोच.. जसे पाण्याच्या पंपाच्या पाणी बाहेर सोडण्याच्या पाईपामध्ये चोक अप झाल्यास पंपावर अतिरीक्त ताण येतो तसा. त्यामुळे रक्तदाब व हृदयविकार यांचे जवळचे नाते असते.

*****प्रश्न****

१. रक्तदाब कमी असणं नक्की कशामुळे होतं? कमी रक्त/प्राणवायू पुरतो म्हणून का रक्तनलिकांचा आकार मोठा असतो म्हणून?
२. ठोक्यांच्या बाबतीतही हाच प्रश्न.
३. रक्तदाबसंबंधित विकार होतात तेव्हा रक्तदाबातला फरक महत्त्वाचा असतो का तो निरपेक्ष आकडा? म्हणजे १२०/८० हा सामान्य रक्तदाब समजला जातो आणि समजा १५०/९५ हा काळजी करण्यासारखा आहे. ज्यांचा रक्तदाब मुळातच ११०/७२ असा काहीतरी आहे, त्यांच्या बाबतीत १५०/९५ काळजी करण्यासारखा म्हणणार का ३०/१५ असा फरक काळजी करण्यासारखा?

उत्तर-
१) ह्रुदय कमकुवत असतं.दमदारपणे रक्त ढकलत नाही.

२) ठोके वाढणे याचा अर्थ ह्रुदयाची रक्त ढकलण्याची वारंवारता वाढली.शारिरीक आणि मानसीक प्रतिक्रीया असावी.
२ अ) शरीराकडून पळणे वगैरे हालचाल जलद झाली की अधिक रक्तपिरवठा व्हावा म्हणून,
२ ब ) आता काहीतरी विचित्र /धोकादायक गोष्ट होईल तर पळण्याच्या तयारीत राहा असा मेंदूकडून संदेश आल्याने,
२ क ) नवीन कप फुटला-आई मारेल या भीतीने. अभ्यास करून नाही आणला -शिक्षक ओरडतील या भीतीने.

३) शरीराची हालचाल न करण्याच्या स्थितीतही हात, पाय, डोके वगैरे लांबच्या अवयवासही लागणारे रक्त कमी पडते आहे असा संदेश मेंदूकडून ह्रुदयास मिळतो आहे म्हणून आणि आकुंचन प्रसरणाची गती वाठवूनही रक्त जात नाहीयै तर जोर लावून ढकलले जातेय=रक्तदाब वाढणे.

{ दुसय्रावर } चिडणे आणि { स्वत:वर }चिडणे =त्रागा करणे यात परक असावा.त्रागा अधिक त्रासदारक ठरत असेल

अपेक्षेप्रमाणे, अदिती ताईंनी आमच्या प्रतिसादाला निरर्थक असे ठरविले. आजकाल प्रत्यक्ष अनुभव घेतलेल्या माणसाचे विचार निरर्थक ठरविल्या जातात, हेच खरे. तरी हि, आज हृद्य रोगांचे मुख्य कारण तणाव हे आहे. ECG आणि नाडीचे ठोके उत्तम असले तरी हि हृदयाघात होऊ शकतो. काही आनुवंशिक करणे हि असू शकतात). मोठ्या इस्पितळातल्या मोठ्या डॉक्टरानां हि वास्तविक कारण सांगता येत नाही. कदाचित अजून आपले ज्ञान अपुरे असेल ह्या मुळे हि. असो.

बाकी तुमचा दुसरा प्रतिसाद

वेळ आली नसेल तर रस्त्यावर चक्कर येऊन पडलेल्या माणसाला हि दिल्ली सारख्या शहरात हि शीघ्र मदत मिळते.
वेळ आली नसेल तर हे शब्द गाळण्याचे कारण काय.

तुमच्या वडिलांना मदत मिळाली नाही. हजारोंच्या संख्येत अपघात ग्रस्त लोकांना वेळेवर मदत मिळत नाही. आपल्या देशात तरी हे कटू सत्य आहे.

जगविणे आणि मारणे हे ईश्वराच्या हातात आहे. ज्याला जगवायचे आहे, त्याची मदत करायची ईश्वरीय प्रेरणा रस्त्यावर चालणार्या माणसाना मिळते. अन्यथा नाही.. हे सत्य स्वीकार केल्यावर तुमच्या मनाला शांती लाभेल.