मध्यमवर्ग, कॉर्पोरेट्स आणि काँन्सन्ट्रेशन कँप : लोकसत्तामधील एक लेख

तसेही भारतीय काय अभारतीय काय मध्यमवर्गाला एखाद्या हुकुमशहाचे असलेले आकर्षण जगाला नवे नाहीच म्हणा!

उचलली जीभ लावली टाळाला.

तसेही भारतीय काय अभारतीय काय मध्यमवर्गाला एखाद्या हुकुमशहाचे असलेले आकर्षण जगाला नवे नाहीच म्हणा!

या विधानास धरून ... सुतावरून स्वर्ग गाठायचा यत्न करतो - पहा पटतेय का -

१) समाजात ३ वर्ग असतात - मध्यमवर्ग, श्रीमंतवर्ग व कष्टकरी/गरीब - हे तीन वर्ग आहेत असे मानून पुढे जाऊया.

२) मध्यमवर्गास हुकुमशहा/शाही चे आकर्षण असते

३) कष्टकरी/गरीब - यांना कम्युनिझम चे आकर्षण असते. (साहजिक आहे)

४) श्रीमंतांना भांडवलवादाचे आकर्षण असते.

५) या ३ वर्गांपैकी कोणासही प्रजातंत्राचे आकर्षण नसते

६) तरीही प्रजातंत्र का तग धरून आहे ? जगातल्या अनेक देशांत ?

७) अनेक देशांत मध्यमवर्ग खूप मोठा आहे. खरंतर सर्वात मोठा आहे. तरीही त्या देशांत प्रजातंत्र बळकट का आहे ? व हुकुमशाही का आली नाही ?

या लेखामधे लेखकमहाशयांनी जर्मनीचे, दुसर्‍या महायुद्धाचे किती अध्ययन केले आहे ते सविस्तरपणे (किंवा थोडक्यात) सांगीतले असते तर बरे झाले असते. उगाच दर दोन तीन ओळींनंतर सद्यकालीन भारताची आठवण झाली असे आळवण्यात अर्थ नाही. जर्मनीचे तेव्हाचे वास्तव वेगळे आहे, भारताचे आजचे वास्तव प्रचंडच वेगळे आहे.
१. आर्य असण्याचा जर्मनांना तेव्हा (नि आताही) जितका माज होता तितका हिंदू असण्याचा साधा अभिमानही भारतीयांना कधीच नव्हता. १००० वर्षे गुलामगिरीत राहिलेल्यांचा देश म्हणजे भारत. हिंदू ही भारतीयांची भाजपवाल्यांनी शोधलेली ओळख आहे असाच जनरल रिअल माहौल आहे.
२. वसाहतवादात ते इतर युरोपिय देशांपेक्षा मागे राहिले होते.
३. पहिल्या महायुद्धात जर्मनीची प्रचंड नाचक्की झाली होती. आज भारताबाबत असे काहीच नाही.
४. जर्मनीला अन्याय्य तह स्वीकारावा लागला होता. असंही काही भारताचं नाही.
५. आर्थिक समस्या "त्या काळात" वाढल्या होत्या. आज भारत महासत्ता वैगेरे शब्द बोलतो (बनतो कि नाही जाऊ द्या)
६. तेव्हा ज्यू सारी संपत्ती बाळगून होते. याची लोकांना चीड होती. भारतातले मुसलमान जाम भिकारी आहेत. अगदी नाव घेऊन नाही, पण त्यांचेच शोषण चालू आहे. बर्‍यापैकी लेबर तेच असतात.
७. ज्यू अनितिमान होते असा इतर जर्मनांचा समज होता. इथे मुसलमानांबद्दल असा समज नाही.
८. ज्यूंचे निराकरण हा नाझींची ओपन प्रचार होता. भारतात उंगली आणि बदला (कशाच ते भाषण ऐकायचं कष्ट कोणीही घेतलं नाही) शब्द आले तरी उमेदवार बॅन होतात.
९. १९३३ आणि २०१४ मधे काही फरक आहे कि नाही?

ज्यू देशद्रोही होते असाही समज होता. इथे काही हिंदूचा असा समज असतो हे मान्य करावे लागेल. पण किती मुसलमान असे असतात चे उत्तर १५% पैकी १४% ते ०.००००००.....१% (percentage points)असे काहीही हे मुस्लिम द्वेष्टे सांगू शकतात. यात काश्मिरी "मुसलमानांचा" प्रश्न, इथे होणारे "पाकिस्तानी अतिरेक्यांचे" बॉम्ब धमाके, त्याला लागणारा लोकल सपोर्ट, होणार्‍या दंगली, ... ते ....मुसलमानांना नको असणारा समान नागरी कायदा, त्यांना मिळणार्‍या सवलती (हज), त्यांची संवेदनशीलता, मध्ययुगीन फतवे, बुरखा परंपरा, दाउद, (अगदी) मांसाहार, इ, इ आहेत. अजूनही एक प्रकारचे द्वेष्टे आहेत जे इतिहास बेबाक करू पाहतात. म्हणजे पूर्वीच्या मुस्लिम राजांनी मंदिरे भ्रेष्ट केली ती शुद्ध करण्यात आजचे मुस्लिम आडकाठी करतात, दिल्लीत मुख्य रस्त्यांच्या (अगदी जनपथ)भर मधात मजिदी आहेत्(अंधारात बाईक धडकली तर एखादा सरळ मरेलच), पाकिस्तान मुस्लिमांना मिळाला -हिंदूना काय मिळाले, इ इ मानणारे. (यातला बराच भाग न्याय्यपणे, सत्य जाणून, शांतिपूर्वक झाला तर माझाही त्याला पाठिंबा आहे असे मी स्पष्टपणे नोंदवू इच्छितो.)

क्षणभर आपण मानू कि हे सगळे भाजपवाले, संघी मुस्लिमद्वेष्टे आहेत. पण आजपावेतो त्यांना कोण पुसले आहे? १९७७ मधे त्यांना काही सन्मानास्पद जागा मिळाल्या होत्या. १९८४ मधे पुन्हा त्यांची इज्जत गेली. १९९१ मधे, "माझ्यामते" त्यांनी 'हिंदुत्व सोडून राम पकडला'. (म्हणजे हिंदूना राम अपिल करतो, पण हिंदुत्व कळत नाही आणि मुस्लिमद्वेष नकोसा आहे.)ते "चाल म्हणून" यशस्वी ठरले. पण पुन्हा पहिले पाढे पंचावन. कारण त्यांच्या हिंदुत्वाला इथे कोणी भीकच घालत नाही. १९९८ मधे त्यांचे सरकार बनले. ते काय करू शकले? तेव्हाही कमी हंगामा झाला नव्हता. आज जी काँग्रेस आणि तथाकथित बुद्धिवादी सरळसरळ वाजपेयींचे नाव घेऊन जाहीराती करत आहेत, त्यांना 'चांगले' म्हणत आहेत त्यांनी १९९८ मधे त्यांचीच प्रचंड भिती व्यक्त केली होती. (वाजपेयींना तेव्हा पाकिस्तानी घाबरायचे, पण अनुभवाने आज मोदींना घाबरत नाहीत.) 'हे लोक' देशाचे काय करतील, इ इ. (मोदी भाड मे गये लेकिन अटलजी आज का होईना 'सत्पुरुष' बनले हे पाहून मी तरी सुखावलो आहे.) काय झालं तेव्हा? एकतरी* उदाहरण आहे का अटलजीच्या सरकारचे मुस्लिमद्वेषचे? Any hint in that direction?

आज जे काही चाललं आहे त्यात लोक दोन पक्षांचा केवळ प्रचार लोक का पाहत नाहीत? आजच सगळे मुस्लिमद्वेष्टे प्रबळ झाले आहेत कशावरून? त्यांचे लोक आजच का ऐकत आहेत? मोदी एका कामासाठी (मुसलमानांना मारण्यासाठी) दुसरा बहाणा करत आहे (विकास) हे लोकांना माध्यमांनी सांगीतलेलं नाही असं का? आजतरी मोदींना नीट वा कसे बहुमत मिळणार आहे का?

*एक अपवाद म्हणता येईल तो गुजरात दंगली नि मोदींचे मुख्यमंत्री म्हणून टिकून राहणे. आता त्यामागे त्यांचा एक इतिहास आहे. मोदी कधी सत्तेत नव्हते. म्हणजे ते थेट मुख्यमंत्री झाले. अगोदर ते कॉरपोरेटर पण नव्हते. वरून (त्यामानाने) ते अगोदरच अडाणी. त्यात त्यांचे पूर्वीचे काम लाल चौकात (धमकी मिळाली असताना) तिरंगा लाव, असली. मग जोष जास्त. पदाची जिम्मेदारी माहित नाही. त्यात ते हिंदुत्ववादी. ते मुख्यमंत्री झाल्यावर त्यांच्याच राज्यात गोध्रात हिंदू मारले गेले, मग त्यांना काय करावे ते कळेना. लोक त्यांना "अहो, दंगली आवरा" असे सांगत असताना ते पॉलिश्डपणे "शांतीचे आव्हान" वैगेरे न करता "गोध्रा होगा तो अहमदाबाद होगा" म्हणू लागले. राजकर्त्यांने कर्तरी प्रयोग वापरला कि कर्मणी याने मेडियात इतका फरक पडतो, मग असली विधाने केली तर राज्यकर्ता भारतात जिवंत राहावा का? पण हे टिकले. इथे संदेहाचा फायदा मोदींना यासाठी द्यायचा कि गुजरातचे दंगे होते, कत्तली नव्हत्या. दिल्लीत काही हजार शीख - ० हिंदू, नेल्लीत ५००० मुस्लिम -० हिंदू अशा कतली झाल्या.

आणि समजा मोदींनी खरोखरच दंगली घडवून आणल्या असल्या (काही लोक म्हणतात त्यांना हे पक्के माहितच आहे) तर १२ वर्षांत काँग्रेसने (सत्ताधारी म्हणून) काय केले?
१. देश स्तरावर जाउ द्या, पण राज्य स्तरावर अशा कुप्रवृती निवडून येऊ शकतात. दंगली झाल्या तर पुढे उमेदवारीवर बंदी, पक्षावर बंदी, कार्यकर्त्यांवर बंदी असे कायदे आले का? (गुजरात मधे ते कामाचे ठरो न ठरो). उद्या अशाच दंगली हेच मुख्य राजकारण झाले तर?
२. मुख्यमंत्री, महापौर, सरपंच यांच्याकडे कार्यकत्यांचे जाळे असते. सरकारकडे लॉ मशिनरी असते. जर केवळ पदाच्या जोरावर उद्या कोणी सोम्या गोम्या एका विशिष्ट प्रकारच्या विरोधकांना चक्क संपवूच लागला तर प्रशासनाची काम करण्याची पद्धत चूक नाही. हे सारे सरकारी अधिकारी ऐन वेळी 'सामील होणारे' निघाले तर हे लोक कोणाचाही बोर्‍या वाजवणार. मग लोकशाहीला अर्थ काय? मुंबईतले प्रशासन ठाकर्‍यांचे 'ऐकते', गुजरातेतले मोदींचे 'ऐकते', तर हा डेंजर प्रकार आहे. हा दोष काय आहे हे जाणून तो दूर करण्यासाठी एक शब्द तरी कोणी बोलला आहे का?
३. आज मोदींच्या विरोधात गेलेल्या एकूण पोलिस अधिकार्‍यांची संख्या पाहता 'सामील न होणारे', 'केवळ पाहत राहणारे' लोकही बरेच होते म्हणायचे. मग हे असूनही असे झाले. शेवटी अतिशय उच्चपदस्थ अशा पोलिस अधिकार्‍यांना मोदी सहभागी होते हे माहित असून, आणि त्यांना जेलमधे घालायची इच्छा असून ते घालू शकत नाहीत (उलट स्वतःच छळ सहन करत आहेत) म्हणजे सिस्टिम मधे जबरदस्त दोष आहे.
४. ज्यांना सत्य माहित आहे, त्यांनी मोदींना शिव्या घालाव्यातच. पण तो साईड बिजनेस असावा. कारण हे पोस्ट फॅक्टो आहे. दरवेळेस 'नंतर सजा करून' फायदा नाही. व्यक्तिगत गुन्हे अगोदर थांबवता येत नाहीत पण 'राजकीय अपराधीकरण' होणार नाही अशी व्यवस्थाच हवी.

अजून एक मुद्दा आहे. काही "बुद्धीवादी" लोकांना साक्षात्कार झाला आहे कि 'बुरे दिन आने वाले है.' हे मी भाजपविरोधी मतदारांबद्दल बोलत नाहीय. (विरुद्ध बाजूने मत देणे, न आवडणे, इ काहीच गैर नाही.) फक्त साक्षात्कारी लोकांबद्दल. त्यांना भारताच्या इतिहासात त्यांचे नाव हवे आहे. आम्ही दृष्टे होतो. आम्ही इशारा दिला होता. अशा करिता त्यांच्याकडे महायुद्धकालीन संदर्भ देखिल आहेत. आम्हाला भिती वाटली होती. परिस्थिती आम्ही जाणली होती. माध्यमांत आम्ही आव्हान देखिल केले होते. मत मांडले होते. कोणी आमचे ऐकले नव्हते. इतिहास (म्हणजे आजचे भविष्य) जेव्हा भारतीय जनतेला, नेत्यांना, अंध पाठींबा देणारांना, perpertrators ना प्रताडेल तेव्हा आमचे कौतुक होईल. आपले तिंबून तिंबून मऊ झालेले पुरोगामित्व दाखवण्याचा हा मस्त मौका आहे. तोंडसुख घेण्याचा मौका आहे. किती वर्षे झाली, देशाच्या इतिहासात कोणी व्हिलनच नाही. औरंगजेबाला बोलता येत नाही, जिन्नाला नीटपणे आपल्या देशाचा म्हणता येत नाही, म्हटला तरी तो बर्‍यापैकी चांगलाच निघतो. केव्हापासून फ्र्स्टेशन साचून राहिलं आहे. हा गडी मस्त मिळाला आहे. घ्या याला ठेचून. आणि याच्या निमित्ताने एका प्रचंड मोठ्या लडीला (राजकीय, वैचारिक) बुकलण्याचा मौका मिळतो. तो बोनस. पेपरात कॉलम पाडायला मिळतात, न वापरलेले भात्यातले विशेषणांचे बाण बाहेर काढायला मिळतात. कॅटल क्लास च्या वरचे असण्याचे सुख अनुभवायचे मिळते. असे हे दांभिक लोक आहेत. कारण मोदीमुळे भारताचा जर्मनी होणार हे इतके ढळढळीत दिसत असते तर लोकांसमोर ते तसेच आणण्याचा प्रचंड प्रयत्न नको का व्हायला? देशाचे खरोखरच वाइट होणार असे बुद्धीवंतानी पटवून दाखवल्यावर तसे होऊ नये म्हणून काम करायला तयार असणारी पिढी देशात नाहीच का? इतक्या भीषण स्थितीत बुद्धिवाद्यांनी जास्त काम नको का करायला? मतदारांना अपिल करून काय होते? हा प्रयत्न इतका क्षीण आहे, उशिरा आहे, कि हा दुसर्‍या पक्षाचा प्रचार आहे कि देशभक्ती आहे हे तरी लोकांना नीट कळले पाहिजे. असो. मोदी जिंकावा वा नये याबाबत माझे मत नाही, असलेच तर गौण महत्त्वाचे आहे, पण अप्रिल २०१९ मधे, तो जिंकलाच तर, या लोकांचा प्रचंड रसभंग व्हावा ही मनोमन इच्छा आहे.

मोदीचा (टोपी नको), भाजपचा, आर एस एस चा, सामान्य कट्टर हिंदूचा, इतर मृदू हिंदूंचा, इतरांचा मुस्लिमांविरुद्ध छोटा मोठा अजेंडा आहे/असू शकतो हे सत्य आहे पण त्यात १९३९-४५ पाहण्याचे कारण नाही. जेव्हा दोन भिन्न संस्कृती एकत्र राहतात तेव्हा इतके भेद असतातच. पण उगाच भलताच बाऊ करणे योग्य नाही. म्हणून लेखकमहाशय, २०१४ मधे मंगोलिया मधे साधा थंडी/दुष्काळ पडला तर इराक, २०१५ मधे इराण मधे प्रचंड कत्तली होतील असे भाकीत वर्तवणारांपैकी वाटतात.

हिटलरने ज्या प्रकारे राष्ट्रवादाला चेतवून लोकांना

भारतात राष्ट्रवाद असू च शकत नाही. भारत हा अनेक देशांचा बनलेला एक भूप्रदेश आहे. त्याच्यात जाती, धर्म आणि भाषेवर आधारीत शेकडो/हजारो देश आहेत. काही देश कधी कधी एकमेकांमधे हात मिळवणी करतात कधी विरुद्ध जातात.

जर्मनी सारखे कधीच एकसंध जनमत भारतात असणार नाही. हिंदु म्हणुन मोदी अपील झाला तर माझी जात मराठा म्हणुन शरद पवार अपील होणार.

ह्याच कारणा मुळे भारतात लष्कर पण कधीच सरकार उलथुन टाकू शकत नाही.

Come on, you have yourself said that if Modi comes to power with thumping majority, there is एvery high probability (once you have said almost certainty) that it will be Hitler's rule in many and most ways.

कुठे म्हटलेय मी?

हे पहा.

हिटलरचे लेखातले उदाहरण योग्य आहे का याला हो किंवा नाही असे उत्तर देणे सध्या शक्य नाही. हिटलरने ज्या प्रकारे राष्ट्रवादाला चेतवून लोकांना आपल्यामागे खेचत नेले व त्या प्रवासात व्यक्तीस्वातंत्र्याची गळचेपी झाल्यास त्याकडे काणाडोळा केला, तसे मोदी नक्कीच करणार नाहीत असे ठाम विधान करायची छाती होत नाही! असे विचार करण्याचा आधार त्यांचे गुजरातमधील काम ! नि तितके त्यांना मत न देण्यास पुरेसे आहे आहे काय? तितके अदर्वाइज त्यांना मत देऊ इच्छिणारास भिती घालण्यासाठी, परावृत्त करण्यासाठी पुरेसे आहे का तर माझ्या मते होय!

मोदी हिटलर आहेच असे आपण म्हणाला नाहीत, पण शक्यता आहे, बरीच आहे असे म्हणत आहात. आता हिटलरने कोणती व्यक्तिस्वातंत्र्याची गळचेपी केली हे सर्वश्रुत आहे.