अलीकडे काय पाहिलंत - १३

मिलिंद जोशी यांनी विविध कवींना कवितांना चाली दिल्या आहेत. काही चाली चांगल्या आहेत, काही ठिक तर क्वचित काही भयंकर. >> काही चांगल्या आहेत हे उगाच बोटचेपेपणे म्हणतोहेस. सार्‍या भिकार. या माणसाला कवितेतले भाव वगैरे कळतात का याची मला फार मोठी शंका आहेच पण उच्चाराची समजही सुमारच असावी. खडखडाट झाल्यासारख्य, सांधे बदलताना कर्कशता ऐकू यावी अशा चाली आहेत.

हा माणूस प्रचंड नार्सिसिस्ट आहे. समज अतिशय कमी. (सॉरी, कवितांची वाट लावणार्‍याला 'देहांत प्रायश्चित्ताशिवाय दुसरे प्रायश्चित्त नाही' हा माझा रामशास्त्री बाणा जागृत झाला आहे) याचे एक विधान ऐका 'मी आणि माझी बायको एकाच वेळी एकच कविता दोन चालीत म्हणणार आहोत'. मला उत्सुकता की हे कसे साधणार. मग गाणे सुरू झाले नि याला नक्की कशाने बडवावे असा प्रश्न ताबडतोब माझ्या मनात उमटला. दोन वेगळ्या पट्टीत पण एकच स्वरावली गाणे म्हणजे वेगळी चाल? (याला कुणी 'मूर्च्छना भेद' वगैरे सांगितले नाही का, गुरु म्हणून यशवंत देवांचे नाव सांगतो आणि.) एका कवितेला म्हणे मला जरा अरेबियन धाटणीची चाल द्यायची इच्छा झाली (का ते विचारायचं नाही, माझी लहर) असं म्हणत सुरुवातीला चार कॉर्डस दिलरुबा किंवा तत्सम वाद्याच्या वाजवून पुढे चक्क जॅझची चाल होती. याला उलटा टांगून... जाऊ दे.

बरं कार्यक्रमाला काही संहिता असेल तर शपथ. मुक्ता नि मिलिंद आपले एकमेकाला 'वा: काय चाल, वा: काय कविता, वा: काय गाणं' म्हणत 'अहो रूपम अहो ध्वनिम' चालू होते. मला आपण चुकून सारेगमप च्या कार्यक्रमाला तर येऊन बसलो नाही ना याची शंका येऊ लागली होती. पुन्हा अधेमधे 'हे आमचे अरेंजर, हा आमचा गिटारिस्ट थोडे वाजवून दाखवतील' वगैरे चालू होते. (यालाच कुणीतरी वाजवायला हवी असे राहून राहून वाटत होते.) म्हणजे हा कवितांचा कार्यक्रम आहे की 'मिलिंद जोशी आणि मंडळी' (हो, गायिका त्यांच्या 'मंडळी'च आहेत) यांना प्रमोट करण्याचा इवेंट होता (करा हो, च्यायला आमच्या खिशातून पैसे काढून? ते ही तब्बल तीनशे रुपये! हिंदी/इंग्रजी चित्रपटांना इतके तिकीट नसते.) हेच कळेनासे झाले होते.

याउलट दोन आठवड्यानंतर पाहिलेला, तिशीदेखील न उलटलेल्या काही मुलांच्या ग्रुपने केलेला 'कट्टा ऑन द रॉक्स' हा त्यांच्याच कवितांचा कार्यक्रम दृष्ट लागावा असा झाला. या असल्या तथाकथित प्रोफेशनल्सच्या या 'नव्या रंगा'ला पार धुवून काढणारा.

'ऑरेन्ज इज दी न्यू ब्लॅक' पाहतेय. अजून पहिलाच सीझन चालू आहे, पण बेहद्द आवडतेय. 'माय यीअ इन दी विमिन्स प्रिझन' हे वर्जिनल पुस्तकही उतरवून वाचायला घेतलंय. मजा येत आहे.

अमेरिकन तुरुंग, उच्चवर्णीय(आणि वर्गीय) अमेरिकन मुलीला त्यात बसणारे धक्के, येणारे अनुभव, येणारं शहाणपण - असा 'काहीसा' कमिंग ऑफ एज ऐवज आहे. रोचक भाग: तिरका विनोदी नजरिया. लैंगिकतेच्या विविध पैलूंना कसलाही बडेजाव न माजवता सहजगत्या केलेला स्पर्श. बिंज वॉचिंग न करता पुरवून पुरवून पाहतेय. :)

बादवे 'उणे पुरे शहर एक' बद्दल एक मित्र सांगत होता. त्याचे प्रयोग होत असतात का अजूनही?

"हायवे" नामक चित्रपट सीडी आणून पाहिला. आलिया भट वगैरे मंडळी असल्याने फार अपेक्षा नव्हत्या. पण चित्रपट फारच चांगला निघाला. हिमाचल प्रदेश चे आणि निरमिराळ्या रस्त्यंचे चित्रिकरण अप्रतिम(पण यशराज वगैरे च्या चित्रपटात एरवी असते तसे फिल्मी नाही), लगेच उठून हिमाचलला निघावे असे वाटत होते! तेवढे ते चित्रिकरण पाहण्यासाठी तरी निदान हा थेटरात पाहायला हवा होता असे वाटले.

सोबतच टू स्टेट्स.. पण पाहिला. आलिया भट चा सलग दुसरा शिणेमा..हे राम असे म्हणण्याची वेळ येईल असे वाटले होते, पण तो ही अगदी वाईट नाही एक्दा बघणेबल निघाला.

काल 'गॉन विथ द विंड' पाहिला. अर्थातच आवडला. थोडासा ड्रामाटिक वाटला. पण तो त्या काळच्याप्रमाणे तसाच असावा. चार तास म्हणजे खूपच लांबलचक होतो पिक्चर. अगदी इंटरमिशनची पाटीसुद्धा दीड मिनिट दिसत राहाते. मी पुस्तक वाचलं नाहीय, त्यामुळं पुस्तक अधिक आवडलं की चित्रपट याबद्दल काही बोलू शकत नाही. सर्वात जास्त लक्षात राहिली ती मॅमी. एकाच घरातल्या तीन पिढ्यांची साक्षीदार आणि काहीशी फटकळ, प्रसंगी मालकिणीलाही फटकावणारी ही बया आवडली. एका प्रसंगात दारूगोळ्याने भरलेले गोदाम स्फोटात उडते ते पाहून आपल्याकडे इतक्या नीटसपणे बारकाव्यांसह प्रसंग अभावानेच चित्रित होतात असं वाटलं. आणि त्यातले ते भयानकपणे आतमध्ये बखरम घातलेले गाऊन पाहता त्यात वावरणं किती कठिण आहे!

काही आठवड्यांपूर्वी 'माय फेअर लेडी' पाहिला. ती फुलराणी (मी अमृता सुभाषचं पाहिलंय) त्याच्या पासंगालाही नाही असं वाटलं. आज सकाळी भक्ती बर्वेचाही 'तुला शिकविन चांगलाच धडा' चा यूटुऊबवर व्हिडिओ पाहिला, तोही तितका नाही पटला.

बाकी दोन्ही पिक्चरमधल्या हिरॉईन्स पाहून या काही खात असाव्या का असा प्रश्न पडला!

श्रीनिवास रामानुजन या गणितज्ज्ञावर तमिऴ-इंग्रजी चित्रपट येत आहे. त्याची झलक - https://www.youtube.com/watch?v=mUXwGX70n4Y

कुमार शाहनीचा 'चार अध्याय' नावाचा सिनेमा हिंदी असल्याने सबटायटल्स वाचायची झंझट नाही पडद्यावर काय सुरु आहे ते कळेलच म्हणून पाहिला तर ताकास तूर लागली नाही . रवीन्द्रनाथ टागोरांच्या कादंबरीवर आधारित एन. एफ. डी .सी.व दूरदर्शन निर्मित १९९७ मध्ये तयार झालेल्या या सिनेमात सदोष ध्वनी , अॅबरप्ट एडिटिंग आणि काव्यमय संवादामुळे मेंदूत दलदल निर्माण झाली . अपरिचित कलाकार त्यांचे अनोळखी आवाज आणि रँडम अँगलने शूट करणारा कॅमेरा , यामुळे सतत हे वाक्य कोणी कोणाला म्हटले आहे , हे रहस्य कायम राहून एकंदरीत तात्पुरता विरक्त भाव निर्माण झाला . नायिका लहर लागली कि बंगालीत उतारे वाचायची नाहीतर अचानक ट्रामने अज्ञात स्थळी जायची .त्या प्रवासातही ती वाचनाची पराकाष्ठा करताना दिसे, नवल म्हणजे ती फक्त चढताना दिसे उतरताना आढळली असेल तर शप्पथ ! सुंदर कलकत्ता साड्या नेसून एका प्रचंड बंगल्यातल्या एका भागात , वरच्या मजल्यावर, त्या बंगल्याचे यच्चयावत दरवाजे सताड उघडे टाकून एकटीच रहायाची .तिच्या घरी कोणत्याही प्रहरी कोणीही यायची पद्धत दिसली . बंगल्याच्या लांबच लांब कॉरीडोरमधून निरुद्देश भटकून कंटाळली कि ती अप्रतिम निसर्गात बागडून यायची . ती एक स्वातंत्र्यसैनिक असल्याने मीटिंगनंतर उगाच एखाद्या बांधवाचे न दुखणारे डोके चेपून द्यायची किंवा त्यांना चषकातून काहीतरी पेय प्राशनाला द्यायची . रुचीपालट म्हणून क्वचित एखाद्या ब्रिटीशावर गोळीबार करायची, तेंव्हा तिला ५/६ लोक पकडताना दिसायचे पण नंतर तिला कधीच कसलीच शिक्षा होताना आढळले नाही . विरंगुळ्याचे प्रेमालाप करता यावे म्हणून नायकाची पण सिनेमात योजना आहे. तो केवळ नायिकेच्या आकर्षणामुळे चळवळीत भाग घेत असतो . अधून मधून लूटमार , दंगे आणि उगीच धावणारे लोक दिसले . दोन राजेशाही पोशाखातले लोक अकारण लुटुपुटीचे तलवारयुद्ध खेळून जीव रमवताना दिसले . नायक , नायिका एक/ दोन गावात लपाछपी खेळतात मग एकदाची नायिका मरून जाते आणि आपण सुटतो .
कादंबरीत सुभाषचंद्र बोस आणि टागोर यांच्यातले वैचारिक द्वंद्व आहे म्हणे . अंध देशभक्ती आणि नेत्यांवरची अंधनिष्ठा याबद्दल टागोर साशंक होते . रटाळ काव्यमय संवादातून यातले काही समजले असेल तो अंतर्ज्ञानी असेल यात काहीच शंका नाही .

कोणाकडे नीम का पेड मालिका आहे का? फार इच्छा आहे बघायची पण नाही मिळते.

साराभाय Vs साराभाय ह्या हिंदी मालिकेचा मराठी अवतार पाहिला.
आणि तिडिक मस्तकी गेली. "माsssssधुरी" असे शब्द तोंडून उमटले.
अनेक लेवल वर आणि अनेक प्रकारे ही मालिका वारली आहे. त्यापैंकी काही-
१. Mood - मूळ मालिका ही अतिशय हलकी फुलकी आणि निव्वळ विनोदी अंगाची होती. त्यातले विषय बरेचदा गंभीर असले (नातलगांचा मृत्यू, अपहरण किंवा आजार) तरीही मालिकेच्या संवादांची आणि कलाकारांच्या अभिनयाची पठडी विनोदीच होती. मा-मि-क्ला मध्ये ह्या संकल्पनेलाच सुरूंग लावला आहे. टिपिकल डेली सोप असल्यामुळे त्यात ढॅण-ढॅण-ढॅण आवाजवाले सीन, भयाकारी क्लोजअप्स इ. आयुधं बिन्दास्त वापरलेली आहेत.
२. 'खानदानी आणि उच्चभ्रू घर' ह्या संकल्पनेविषयी दरिद्रता- एका खानदानी आणि उच्चभ्रू मराठी माणूस कसा असेल, ह्याविषयी लेखक/दिग्दर्शकाला अजिबात आयडिया नाहिये. हे तथाकथित उच्चभ्रू लोक जे काही बोलतात्/करतात ते झेपत नाही. बरं, त्यांना नवश्रीमंत बनवून त्यांची टिंगल केलीये असंही नाही.

३. पात्रं = ह्यातली माया आणि तो जो कोणी रोमेश आहे, ते डोक्यात पार आतपर्यंत जातात. मूळ साराभाय मधला रोसेश जसा त्याच्या वडलांच्या डोक्यात जातो, अक्षरशा तसाच हा रोमेश आपल्याला ताप देतो.
आणि माया हे पात्र करणारी नटी ओरडते, किंचाळते पण ... जाऊ दे.
आणि अतुल परचुरे बाप? निव्व्ळ नटाची जाडी हा निकष ठेवून जर कास्टिंग करायचं होतं, तर बाकी कोणीच मि़ळालं नाही? कुच जमा नही.

नक्की ही मालिका बनवून मूळ 'साराभाय' च्या अस्तित्वाला अशा डागण्या का दिल्यात, कळत नाही.
इथे एक अतिक्रोधित स्माय्ली टाकायचा होता, असो>

सौजन्य व प्रताधिकारः द हिंदू, सुरेन्द्र

This comment has been moved here.

पुन्हा सुरेन्द्र!
सौजन्य द हिंदू

डेनिस डी-वेंड्रा यांची ओळख करुन देणारा 'ब्रॉड अँड हाय' हा स्थानिक वाहिनीवरील कार्यक्रम पाहिला. retinitis pigmentosa या जेनेटिक आजारामुळे वयाच्या तिशीतच डेनिस यांना अंधत्व आलं. आज ते साठीचे आहेत. गेल्या तीस वर्षात नोकरीसोबत त्यांनी लाकूडकामाचाही छंद जोपासला आहे.

कार्यक्रमाचा दुवाः
http://video.wosu.org/video/2365281185/

डेनिस दोन वर्षे माझे मॅनेजर होते. ऑफिस व घर हा प्रवास बसने करणे (ऊन-पाऊस-थंडीसकट), ऑफिसात विविध मजल्यांवर जाणे येणे, ऑफिस पँट्री, रेस्टरुम वगैरे सहजपणे हाताळणे, विविध इंट्रानेट सिस्टम्स, इमेल, फोन (मोबाईल व डेस्क फोन) वापरणे, प्रेझेंटेशन्स, विविध व्हेंडर लोकांशी चर्चा व डील्स ही कामे रोज करावी लागतात. दोन वर्षांमध्ये एक-दोन आयटी सिस्ट्मस रिटायर होऊन नव्या सिस्ट्म्स आल्या, (आमच्यासारख्या तथाकथिक डोळसांना अजूनही नव्या सिस्टम्समध्ये कुठे काय शोधायचे कळत नाही!) ऑफिसच्या फ्लोअरचे रिनोवेशन झाले. या सर्व बदलांना डेनिस किती पटकन अॅडाप्ट झाले हे फारच जवळून पाहिले आहे. या सर्व कौशल्यासोबतच तीव्र स्मरणशक्ती आणि उत्तम विनोदबुद्धी हे आणखी सहज जाणवणारे गुण.

डेनिस यांच्या कामाचा दर्जा दाखवणाऱ्या वस्तूंचे नमुने

डेनिस यांचे संकेतस्थळः
http://blindwoodturner.com/

'वाट पहाते सुनेची' नावाचा 'माहेरची साडी' वगैरेंची आठवण करून देणारा मराठी सिनेमा योगायोगाने यूटयूबवर येथे अलीकडेच दिसला. नावावरून तो एक महान कौटुंबिक tear-jerker आहे असे वाटू शकेल पण चित्रपटाच्या दर्शनीच श्रीराम लागू, सुलभा देशपांडे, मोहन गोखले, टॉम आल्टर, मार्क झुबेर अशी नावे दिसल्याने पहाण्याचा धीर केला आणि एक सुखद धक्का बसला.

गोष्ट साधारणपणे 'संध्याछाया' प्रकारचीच आहे. १९७० च्या दशकातील सुरुवातीच्या वर्षांमध्ये हे वृद्ध दांपत्य जुन्या आठवणी काढत त्यांचे दोन्ही मुलगे केव्हा परत येतील आणि सुना-नातवंडे आणतील अशी वाट पाहात वेळ काढत आहे. थोरला ८ वर्षांपूर्वी डॉक्टर होऊन अमेरिकेस गेला आहे तेव्हापासून मधूनमधून येणार्‍या पत्रांखेरीज त्याच्याशी काही संपर्क नाही. धाकटा सैन्यामध्ये असून कायम कोठेतरी दूरवर असतो. दोघेहि लग्नाचे नावच काढत नाहीत. दोन्ही मुलांनी परत येऊन आईवडिलांसोबत राहावे अशी अशी वृद्ध जोडप्याची इच्छा आहे.

धाकटया मुलाच्या एका पत्रामधून त्यांना कळते की थोरल्याने अमेरिकेतच तिकडच्या मुलीशी लग्न केले आहे. पेइंग गेस्ट म्हणून जागेच्या शोधात त्यांच्याकडे आलेल्या तरुणाची - मोहन गोखले - बहीण लग्नाची आहे. वृद्ध जोडपे ठरविते की आपल्या धाकटया मुलाला ती करून घ्यावी.

एव्हढयातच पाकिस्तानशी १९७१चे युद्ध सुरू होते आणि त्यामध्ये धाकटा शहीद होतो. ह्यामुळे आईवडिलांना भेटण्यासाठी अमेरिकेतील मुलगा सपत्निक येतो खरा पण त्याच्या वर्तनाने आणि विचारांनी ते दुखावले जातात. (तो घरी न उतरता हॉटेलात उतरतो आणि आईवडिलांचे औपचारिक सांत्वन केल्यावर परत जाण्यापूर्वी भारतात sight-seeing ला निघून जातो. आपला परत येण्याचा कसलाहि विचार नाही हे तो आईवडिलांना स्पष्ट करतो.)

ह्या घटनांनी निराश झालेले आईवडील झोपेच्या गोळ्या घेऊन जगाचा निरोप घेतात.

कथानक घिसेपीटे आणि बहुचर्वित आहे हे खरे. मधूनमधून तो maudlin आणि melodramatic पातळीवरहि उतरतो पण वृद्ध जोडपे आणि अन्य सर्वांच्या अभिनयांमुळे चित्रपट निश्चित दर्शनीय झाला आहे.

हे सर्व मुद्दाम लिहिण्याचे कारण असे की १९७० च्या दशकात निर्माण झालेला आणि निश्चितपणे above average असलेला, लागू-देशपांडे-गोखले अशी नावे त्यात असलेला हा चित्रपट गेली ४० वर्षे कोठे होता? इतक्या वर्षांमध्ये त्याचे नावहि - कमीत कमी माझ्यातरी - कधी कानावर आले नाही असे कसे घडले? ह्या कोडयाचे उत्तर कोठे मिळाले तर वाचायची इच्छा आहे.

"आंधळी कोशिंबिर" हा एक जबरदस्त मराठी भयपट स्वखर्चाने, बाल्कनीतलं तिकीट काढून पाहिला.
मराठीमध्ये दर्जा नाही; निदान भयपट तर नाहितच नाहित ह्या समजास सणसणीत चपराक सदर चित्रपट देतो.
ओमेन, exorcist,exorcism of emily rose वगैरे आणि इतर अनेक सापडतील ते भयपट बिंधास्त पाहणे;
व एकटा रात्री घरी असलो तरी पाहण्याचा नेम न चुकवणे इतपत मस्ती मला चढली.
इथे मात्र चित्रपट पाहताना माझी दातखीळ बसली, पाचावर धारण वगैरे म्हणतात तशी अवस्था झाली.
मस्ती उतरली.घाबराघुबरा होउन मध्यंतरातच मी परतीचा रस्ता धरला. धूम्म घराकडे पळत सुटलो; चित्रपट अर्धवट सोडून.
ह्याला म्हणतात टेरर...दहशत.

चित्रपट सलग सहा सात आठवड्यांहून अधिक काळ कसा सुरु आहे ह्याचे आश्चर्य वाटले नाही.
बॉलीवूडातील अक्षय कुमारचे तीस मार खान , चांदनी चौक टू चायना, रामूचा "रामगोपाल वर्मा की आग" वगैरेला तोडिस तोड उत्तर माझ्या मायमराठीच्या फिल्लम इंडष्ट्रीनं दिलेलं आहे.

अर्थात ह्या भल्या प्रयत्नास चित्रपटाचे प्रमोशन्स, समीक्षण वगैरे करणार्‍यांनीही तितकीच चांगली साथ दिली आहे.
ते सर्व वाचून चित्रपट असा काही निघेल ह्याचा जराही अंदाज ह्या लोकांनी येउ दिला नाही. हल्का फुल्का, छान मनोरंजन करणारा, संयत, विनोदी बाजाचा वगैरे वर्णन ह्या लब्बाड्/खट्याळ्/मिश्किल लोकांनी केलं.
हे अर्थातच दर्शकांवर अनंत उपकार आहेत!
"प्रेक्षकांना हा एकदम वेगळाच,सुखद धक्का द्यायचा" अशा इराद्यात ही पत्रकार वगैरे मंडळीही सामील असावीत.
त्यांच्या ऋणाबद्दल उतराई म्हणून विशेष बक्षिसी द्यावी असे मला वाटू लागले.
पण निर्मात्यांनीच पब्लिकच्या वतीने हे ऋण व्यक्त करण्यासाठी advance मध्ये बक्षिसी पाठवून दिली असणार ह्याची खात्री आहे.

तस्मात, सर्व टीम "आंधळी कोशिंबिर" , त्यांना साथ देणारा मिडिया व चित्रपटास दाद देणारे जाणकार रसिक ह्यांना पुनश्च एकवार विनम्र अभिवादन.

This comment has been moved here.

आमच्या फिल्म क्लबमध्ये एक जर्मन भाषेतला संथ, गंभीर पण प्रेडीक्टेबल सिनेमा सुरु होता . माझ्या समोर बसलेली अंदाजे ६५ वर्षांची 'अवचिता परिमळु झुळकला अळुमाळु ' म्हातारी मनात अनेक प्रश्नांचे वारूळ निर्माण करत होती . हिने नक्की कधी अंघोळ केली असावी ? हिच्याकडे फिल्म क्लबमध्ये स्क्रीनिंग होणाऱ्या सिनेमाबद्दल माहिती करून घ्यायला जर मोबाईल किंवा इंटरनेट आहे तर स्वच्छ धुतलेले कपडे घालायला आणि आंघोळीला साबण का नसावा ? हिने केस कुठे बर कापले असावे ? तिने सिनेमा सुरु असताना केस विंचरायला घेतल्याने तिच्याकडे कंगवा आहे हे कळले. एसी हॉलमध्ये ,वारा वादळ नसताना अचानक , सुमारे १० मिनिटे केस विंचरायचे कारण कळले नाही . तिने डोळ्यात अश्रू यावेत म्हणून ग्लिसरीन घातले कि दुसरे काही आय ड्रॉप्स घालून डोळे शक्तिशाली करून घेतले ? इतकी चुळबुळ ,वळवळ करते आहे तर हिने जंताचे औषध नक्की कधी घेतले असावे ?असे अनेक अनुत्तरीत प्रश्न आहेत .
क्लबमध्ये काही रिकाम्या खुर्च्या दिसत असूनही मी असह्य दुर्गंधी सहन करत स्वपीडनाचा त्याग करून जागा का बदलली नाही हा यक्षप्रश्न मात्र मुळीच सुटला नाही .बहुदा ऑनर किलिंग विषयी सिनेमापेक्षा हे प्रेक्षणीय निरीक्षण कुतूहलजनक असावे .

टॉम क्रूज आणि एमीली ब्लंटचा 'एज ऑफ टूमारो' नुकताच पाहिला. सिनेमाचा ट्रेलर पाहतानाचा 'ग्राऊंडहॉग डे' मीट्स सायफाय असा हा सिनेमा आहे हे तुम्हाला कळते, त्यामुळे जरा अपेक्षा कमीच होत्या. (शिवाय टॉम क्रूजच्या दहापैकी एक सायफाय बरा असतो, बाकी तेच ते!) सिनेमा सुरू होताच पाच-दहा मिनीटतच सिनेमाची कथा काय असणार आहे याचा अंदाज येतो. दोन मुख्य पात्रं सोडली तर इतर पात्र कमीतकमी वापरलेली आहेत. अशी सगळी निगेटीव्हज असूनही सिनेमा कंटाळवाणा झालेला नाही. रिपीटेटीव्ह स्टोरीचे इडीटींग छान करून इफेक्ट प्रभावी केला गेला आहे. मिमीक या एलियन स्पेसीला पृथ्वीवरील हिंस्त्र प्राण्याचे रूप देण्याचा प्रकार सोडला तर इतर कोणतीही तक्रार नाही. मुख्य कथेला कुठेही वाहवत न नेता पेरेलेले विनोद जमून गेलेले आहेत.

सायफाय आवडत असतील तर हा सिनेमा नक्कीच निराशा करत नाही. एलियन रेसची असलेली सुपरपावरही कल्पक आहे, आणि इतर सायफाय सिनेमांप्रमाणे घिसीपिटी किंवा हास्यास्पद नाही. सिनेमाचा शेवट थोडासा अपेक्षित असला तरी हिरोचे अचाट सामर्थ्य वा हॉलिवुडी रोमांसचा अतिरेक केलेला नाही.

पुन्हा एकदा सुरेन्द्र!

त्याच वेळी माझा आवडता व्यंगचित्रकार मंजूलही काही कमी नाही:

.

आणि मंजूल

=)) =)) =)) =)) =))

नेटफ्लिक्स वर नव्या नव्या मालिका चाळ्त असताना Anthony Bourdain: Parts Unknown ही खाद्यविशेष आणि प्रवासवर्णनात्मक मालिका सापडली. Anthony Bourdain हा माणूस पूर्विचा आचारी आणि आताचा निवेदक म्हणून प्रसिद्ध आहे.

No Reservations या मालिकेनिमित्त भारतापासून विएतनाम पर्यंत देशांत जाउन हा पठ्ठ्या मस्त मस्त पदार्थ चाखून आला आहे. या नव्या मालिकेत जगाच्या कानाकोपऱ्यात जाण्याचा चंग त्याने बांधलेला दिसला. मालिकेचा पहिला भाग "म्यानमार" उत्कृष्ट जमला आहे.

बर्मा किंवा म्यानमार या देशाबद्दल फक्त नेताजी सुभाषचंद्र बोसांच्या गोष्टींमधून ऐकले होते. भारताप्रमाणेच बिकट काळातून गेलेला हा देश आत्ता कुठे लष्करी अंमलातून बाहेर पडून मोकळा श्वास घेत आहे. तिथली कधी संथ तर कधी भयानक आगगाडी, म्यानमारचे अचूक टिपलेले नयनरम्य देखावे, स्लो मोशन चा योग्य वापर करीत मन भारावून टाकणारी नेमकी सिनेमेटोग्राफ़ी, म्यानमारच्या चहागृहात उकळणारा लालबुंद चहा, मंद स्वरातले निवेदन या सगळ्यांचा मेळ अचूक बसला आहे. मालिका कुठेही आततायी वाटत नाही. पण त्यात दाखवलेले पदार्थ बघून पोट मात्र चांगलेच खवळते.

मला या फारिनच्या माणसांचा खूप हेवा वाटतो. खाण्यापिण्याबाबत त्यांची उदारता त्यांना चांगला प्रवासी बनवते असे माझे मत झाले आहे. अमेरिकेत राहून कुठल्याही हॉटेलात गेलो की मी आपला, "येथे व्हेज काय मिळेल हो?" हा गरीब प्रश्न टाकतो. यामुळे माझे मन मलाच खूप कोते वाटायला लागले आहे. उत्तम seafood restaurant मध्ये जाऊन मी ओळखीचा मासा दिसला तरच खातो, नाहीतर अन्य ठिकाणी लाल मांस वगळून चिकन चे पर्याय शोधतो. बाकी काही खायचे डेअरिंगच होत नाही. जातीच्या प्रवाशाला जिथे जाईल तिथला यजमान जे देईल ते आनंदाने खाता आले पाहिजे. ज्या देशात जाईल तिथली खाद्यसंस्कृतीच जर अनुभवली नाही तर तो प्रवास म्हणजे केवळ "ये-जा" एवढाच राहील.

असो. तर सांगायचा मुद्दा हा की, उपरोक्त मालिका हा प्रवासवर्णनाचा एक उत्तम नमुना आहे आणि हे वाचून बघायची इच्छा झालीच तर "म्यानमार" नक्की बघा.

This comment has been moved here.

भारतातील काही स्थळांचे ड्रोनचा उपयोग करून काढलेले हावाई फोटोज गार्डियनच्या साईटवर इथे बघता येतील.

काल रात्री हार्टलँड्स (२००२) हा चित्रपट घरी डीव्हीडीवर पाहिला. मला आवडला.
रोड मुव्ही हा जॉनरच तसा माझा आवडता. नी त्यात रोड मुव्हीत इतकी छान नी विषयाशी समर्पक सिनेमॅटोग्राफी, संवाद, ध्वनी, रंगयोजना, प्रकाश वगैरे असेल तर चित्रपटाची कथा, मेसेज सगळेच काहिसे दुय्यम होते.
कथेचा नायक "डार्ट गेम्स"चा चाहता असतो. स्वभावाने अगदी साधा, त्याच्या पत्नीशी त्याचे ठिक चालले आहे असा त्याचा समज चित्रपटाच्या सुरूवातीलाच तुटतो, जेव्हा त्याची पत्नी त्याच्या डार्ट गेमच्या टिमच्या म्होरक्याबरोबर चाळे करताना त्याला दिसते. तो तिला ऑलमोस्ट रंगेहात पकडल्यावर ती त्याला सोडून म्होरक्यासोबत ब्लॅकपूलला डार्टच्या खेळासाठी निघून जाते. नी हा नायक तिथपर्यंत आपल्या होंन्डा-५० (आपल्या M-80 ची आठवण करून देणारी) ने प्रवास करतो. त्या प्रवासात त्याला भेटणारी माणसे, प्रसंग, वगैरे मुळे प्रवासानंतरचा तो यातील तफावत वगैरे कोणत्याही नॉर्मल रोड मुव्ही सारखे.

तफावत आहे सिनेमॅटोग्राफीत, प्रकाशयोजनेत आणि नायकाच्या छान अभिनयात. शिवाय यातील अतिशय तरल विनोद एकुणच चित्रपटाला वेगळ्या उंचीवर नेतो.

मला एकुणात चित्रपट आवडला. सहज मिळाला तर सोडू नका. ७/१०

द वायर पाहिल्यानंतर डेव्हीड सायमनचे अजून काय बघायला मिळते याचा शोध घेता 'जनरेशन कील' नावाची एक मिनीसिरीज मिळाली. एव्हीन राईट हा रोलींग स्टोन्सचा पत्रकार अमेरीकेच्या मरीन बटालियनबरोबर इराक युद्धात गेला तेव्हाच्या त्याच्या अनुभवांवर त्याने जनरेशन कील हे पुस्तक लिहले. त्या पुस्तकावर आधारीत ही मालिका सायमन आणि एड बर्न्स या दोघांनी बनवली. वायर प्रमाणेच यातही वास्तवातील पात्रं, कथानक असल्याने मालिकेबाबत उत्सुकत होती.

वेगवेगळ्या पार्श्वभुमीतून आलेले मरीन्स. युद्ध सुरू होण्यापूर्वी असलेली त्यांची युद्धासाठीची आतुरता, शत्रुच्या रक्तासाठीचं आसुसलेपण. युद्ध, राजकारणावगैरे बद्दलची यांची मतं यातून उभी केलेली पात्रं प्रभावी पण त्याच वेळी वास्तव वाटतात. चेन ऑफ कमांड, युद्धातील गोंधळ, इनकंपीटंट ऑफिसर्स. त्यातून होणार्‍या युद्धातील चुका, निरपराध इराकी नागरीकांची हत्या आणि एकंदरीत या सर्व अनूभवातून जाताना युद्धाच्या अंताला या सैनिकांच्या वृत्तीत , आपापल्या स्वाभावानूसार, झालेला बदल या सगळ्या गोष्टी पाहण्यासारख्या आहेत. एरवी दिसणार्‍या युद्धाच्या मालिका वगैरेंमध्ये केले जाते तसे युद्धाचे वा सैनिकांचे अवास्तव ग्लोरीफिकेशन केलेले नसल्याने मालिकेची उंची वाढली आहे.

एखाद्या व्यक्तीच्या आयुष्याचा प्रवास आजूबाजूच्या बदलत्या परिस्थितीच्या पार्श्वभूमीवर पाहणे, हे चित्रपटांपेक्षा Bildungsroman प्रकारच्या कादंबर्‍यांत अधिक पहायला मिळतं. रिचर्ड लिंकलेटरचा सलग १२ वर्षं टप्प्याटप्प्याने चित्रित होत आलेला 'बॉयहूड' हा चित्रपट मात्र याला अपवाद. या चित्रपटाचं मुख्य वैशिष्ट्य म्हणजे प्रमुख भूमिकेतले सगळेच कलाकार २००२ ते २०१४ या काळात कायम राहिले.

एका ६-७ वर्षाच्या सर्वसामान्य मुलाचा त्याच्या अठराव्या वर्षापर्यंतचा प्रवास हा मुख्य विषय. प्रेमभंग, गुन्हे, मृत्यू इत्यादी ठळक गोष्टी जवळजवळ नसणारा. या प्रवासाच्या अनुषंगाने बदलत जाणारी राजकीय परिस्थिती (११ सप्टेंबर, टेक्सस प्लेज, इराक युद्ध, ओबामा), हॅरी पॉटरची मालिका, अ‍ॅपल कंपनीची निरनिराळी प्रॉडक्ट्स, ब्रिटनी स्पिअर्स ते कंट्री संगीत, फेसबुक/ NSA, कट्टर उजव्या आणि पारंपरिक टेक्ससशी पूर्ण विसंगत असणारं ऑस्टिन शहर आणि समाजाच्या मुख्य धारेत येत चाललेली हिस्पॅनिक लोकसंख्या अशी एकंदरीत तत्कालीन (आणि सद्य) समाजाची सांस्कृतिक-राजकीय-सामाजिक-धार्मिक पार्श्वभूमीही उभी राहते. एका अर्थी, हे प्रेझेंट कन्टिन्युअस टेन्समध्ये केलेलं आतापर्यंतच्या एकविसाव्या शतकाचं किंचित मानववंशशास्त्रीय दस्तऐवजीकरणच.

काही ठिकाणी मात्र हे तपशील अधिक साटल्याने यायला हवे होते, असं वाटून गेलं. पण इतक्या मोठ्या कालपटावर राखलेली कंटिन्युइटी, लिंकलेटरच्या बिफोर सनराईज/सनसेट/मिडनाईट प्रमाणे नैसर्गिक अभिनय करणार्‍या मोजक्या कलाकारांचा संच, अ‍ॅटॅचमेंट थिअरीसारखे नेमके संदर्भ आणि अधूनमधून येणारे नर्मविनोदी संवाद यामुळे चित्रपट पावणेतीन तासांचा असूनही कुठे कंटाळवाणा होत नाही. संधी मिळाल्यास अवश्य पाहण्याजोगा.

'सा(ल्)मन फिशिंग इन यमेन' नावाचा एक अतिशय कंटाळवाणा आणि संपता न संपणारा सिनेमा चिकाटीने पाहिला. नावातल्या नाविन्याने, दोन वाक्यांच्या माहितीने (नर्म विनोदी वगैरे) आणि एमली ब्लंट, इव्हान मॅकग्रॅगोर इत्यादी नावे पाहून पहायला घेतला आणि सुरुवातीला थोडा बरा वाटला पण शेवटीशेवटी अगदी पीळ पडला. रिवाजाप्रमाणे पहिल्या अर्ध्या तासानंतर निद्राधीन झालेला 'बरा अर्धा' दर अर्ध्या तासांनी जागा होऊन "अजून संपला नाही?" अशी टिप्पणी करत अखेरीस सिनेमा संपला तेंव्हा "काय पीळ सिनेमे पहात बसतेस" असे पुटपुटला तेंव्हा सुरू केलेला सिनेमा पूर्ण होईपर्यंत पाहिलाच पाहिजे अशी मानसिकता का होत असावी याबाद्दल बरेच चिंतन करता आले. "कुठेतरी अचानक रुळावरून घसरलेली गाडी पुन्हा रुळावर येईल असा आशावाद" पसून ते "इतका वेळ वाया गेलाच आहे तर अजून थोडा गेल्याने निदान 'क्लोजर' मिळेल" पर्यंत अनेक तर्क सुचले शिवाय आजपर्यंत आपण एकही भिकार चित्रपट (स्वपीडन करून घेत)अर्ध्यावर सोडलेला नाही हेही लक्षात आले. हा सिनेमा उसंत सखूंसोबत पाहिला असता तर जाम मजा आली असती असाही विचार मनात डोकावून गेला. असो.

सलमान खानचा किक पाहिला. मूळ तेलुगू चित्रपटाच्या मानाने पांचट झालाय.

This comment has been moved here.

रशियात गाड्यांच्या पुढे कॅमेरे बसवलेयेत म्हणे. हा शोध (म्हणजे मला ) लागला तो अलिकडेच एक उल्का कोसळली त्याचे रशियन विडियो बघून.
मग हे पाहिलं - रशियात काहीही होउ शकतं. चित्रविचित्र लोक आणि त्यांचे उद्योग बाकी कुठेही बघायला मिळतील पण रस्त्याच्या मधोमध अचानक येणारा रणगाडा, ak-47 सदृश बंदूक हातात घेऊन बस पकडणारा प्रवासी वगैरे खास रशियन.
तेव्हा बघाच!
.
.

वाचकाला/ प्रेक्षकाला अस्वस्थ करणे / विचार करायला लावणे हे कलाकृतीचे यश समजण्याचा एक काळ होता. होता म्हणण्याचे कारण असे की 'हंड्रेड क्रोर क्लब' हा एकच निकष लावून चित्रपटाचे यशापयश मोजले जाण्याच्या जमान्यात हा विचार कालबाह्य वाटू शकतो. अल्झायमर्स डिसीज या विषयावरचा 'धूसर' नावाचा चित्रपट बघून माती खाल्ली असल्याने, तथापि भावे-सुखटणकर जोडीचा चित्रपट असल्याने 'अस्तु' ला गेलो. नकारात्मकच लिहायचे तर संकलक मोहित टाकळकराची कात्री अजून थोडी धारदार व्हायला हवी होती. काही प्रसंगांत चित्रपटाची गती मंदावते, तो रेंगाळतो. संवाद अगदी 'समांतर' इतके कृत्रीम नसले तरी बर्‍यापैकी पुस्तकी वाटतात. इंग्रजी धर्तीचे मराठी बोलणार्‍या मिलिंद सोमणला का घेतले (आणि त्या जागी अतुल कुलकर्णीला का घेतले नाही) आणि देविका दफ्तरदारला इतकी नगण्य भूमिका देऊन वाया का घालवले हे आणखी काही नकारात्मक प्रश्न. सकारात्मक लिहिण्यासारखे बरेच आहे. मोहन आगाशेंच्या अभिनयाबद्दल बरेच लिहिले गेले आहे. आणि तो तसा अप्रतिम आहेच. (त्यांच्या धारदार नजरेत कधीकधी 'नाना' डोकावतो हा त्या संचातला प्रयोग बघीतल्याचा दुष्परिणाम असावा!) बाकी अल्झायमर्सने त्रस्त असलेले लोक विस्मरणाबरोबर 'मूड स्विंग्ज' चेही बळी असतात का यावर तज्ज्ञांनी प्रकाश टाकावा. पण अभिनयाच्या बाबतीत इरावती हर्षे नंबर एक. वडीलांबद्दलची काळजी, त्यांच्या दुखण्याने आलेला वैताग, त्या वैतागाची वाटणारी खंत हे सगळे इरावती हर्षेने अगदी नेमके साकारले आहे. ('देवराई' मधल्या सोनाली कुलकर्णीची आठवण यावी असे). अमृता सुभाषचाही उत्तम अभिनय.(अशा पद्धतीच्या मायाळू, जुनाट संस्कारांच्या, कुणीही वडील माणूस भेटला की त्याला वाकून नमस्कार करणार्‍या, कानडी बायका ज्यांनी बघीतल्या आहेत अशांना अमृताच्या अभिनयाचे कंगोरे अधिक नीट कळू शकतील.'आमचं ताई म्हणजे आमचं आईच आहे बघा' असे (सुनीता देशपांडेंबद्दल) बोलणारे मन्सूर आठवतात!). चित्रपटाच्या तांत्रिक बाजूही उत्तम. (बाकी पुण्यात चित्रपट बघण्याचा हा एक ताप असतो. चित्रीकरणाच्या परिचित जागा दिसल्या की पब्लीक 'ही पर्वती, हा लक्ष्मी रोड' असे चार रांगांना ऐकू येईल इतपत 'कुजबुजत' असते. रायटिंग, नॉट दी रायटर!) अमृताच्या तोंडची कानडी गाणी कानाला लई ग्वाड लागतात.एकूण एक समाधानकारक अनुभव.गेल्या कित्येक दिवसांत थिएटरमध्ये जाऊन चित्रपट पाहिला नव्हता आणि हा उपास 'किक' किंवा 'लई भारी' ने सोडण्याची इच्छा नव्हती. त्या दरम्यानच हा चित्रपट लागला (पुण्यात फक्त दोन ठिकाणी - प्रत्येकी दिवसाला एक शो! 'किक' चे दिवसाला शंभर शोज तरी असतील. अस्तु.) हे (दाभोळकरांच्या भाषेत) 'नशीब न मानणार्‍याचे नशीब' अस्तु. अस्तु.

वेन् डाय्ग्राम - गूगल डूडल

लोकहो 'हीट' बघाच. सॅण्ड्रा बुलक व मेलिसा मॅकार्थी. धमाल पिक्चर. दोघींचीही कामे जबरी. संवाद अक्षरशः 'फटाका' आहेत आणि मे.मॅ ला वाव जास्त असला, आणि तिने पिक्चर खतरनाक करून टाकला असला तरी सॅ.बु. चे ही काम चांगले झाले आहे. प्रत्येक शॉट मधे स्वतःचा पोपट करणारा रोल करणे सोपे नाही. मेलिसा मॅकार्थी बद्दल फारशी माहिती नव्हती. खतर्नाक काम केले आहे तिने यात. तिला संवादही चपखल दिले आहेत.

अत्ताच हे दोन व्हीडीओ पाहीले.

काल 'ऑंखो देखी' पाहिला. प्रचंड आवडला.

संसाराने गांजलेला एक सामान्य माणूस अचानक ठरवतो 'जे मी प्रत्यक्ष पाहिलं नाही, ऐकलं नाही, अनुभवलं नाही त्यावर विश्वास ठेवणार नाही' आणि त्याचं आयुष्य बदलून जातं. पुढे काय होतं त्याची काही वेळा हसवणारी, काही वेळा अंतर्मुख करणारी कहाणी हळुवारपणे उलगडते. 'प्रत्यक्ष प्रमाण, प्रत्यक्षावर आधारित अनुमान प्रमाण मानणं पण शब्दप्रमाण न मानणं' हे जीवनात खरोखरच अवलंबलं तर काय चांगलं होऊ शकेल, काय घोटाळे होऊ शकतील यावर हलक्याफुलक्या, हृद्य शैलीत गंभीर टिप्पणी आहे.

सिनेमाचं बलस्थान म्हणजे प्रमुख कलाकारांनी केलेली कामं, आणि मध्यमवर्गीय जीवनाचं उभं केलेलं सुंदर चित्र. त्यांचं घर भिंतींच्या पोपड्यांतून, अस्ताव्यस्त वावराच्या गाद्या-पांघरुणांतून अतिशय रेखीवपणे उभं केलेलं आहे. पात्रांचा मेकप, बोलण्या वागण्याची पद्धत, आसपासचा परिसर यातून एक सुसंबद्ध जीवनशैली दिसून येते. (या जीवनशैलीच्या चित्रणावर भर देणारा एक रिव्ह्यू)

सिनेमाचं आणखीन एक बलस्थान म्हणजे यात वापरलेलं संगीत. शास्त्रीय संगीत आणि लोकगीतं या दोहोंचा वापर चपखल आहे (फ्यूजन वगैरे नाही). बहार आणि ललत राग इतक्या सुंदर ठिकाणी वापरले आहेत की त्यामुळे मला रागांवर आधारित फोटोस्पर्धेची आठवण झाली. या प्रसंगाला, या चित्राला, या मूडला हेच स्वर हवे - का ते सांगता येत नाही - असं हा सिनेमा पाहताना अनेक वेळा वाटतं.

खोडच काढायची झाली तर कथावस्तू काहीशी वेडीवाकडी आहे. म्हणजे काही वळणं, काही नाट्यं, काही संघर्ष परिणामकारक आहेत, पण ते का आले आहेत हे लक्षात येत नाही. मूळ ऑंखो देखीच्या सूत्राशी त्यांचा संबंध नाही.

अर्थातच ही तक्रार किंचित गौण म्हणावी अशीच आहे. हा सिनेमा मी या वर्षात पाहिलेल्या काही उत्तम सिनेमांपैकीच आहे. तेव्हा सगळ्यांनी जरूर तो पहावा असा आग्रह धरेन.

या सिनेमाचं कौतुक करणारा अजून एक रिव्ह्यू.

ब्रोकन सिटी - रसेल क्रो आणि मार्क वाह्ल्बर्ग. चांगला आहे एकदा बघायला.

व्हाईट हाउस डाउन - थ्रिलर म्हणून चांगला आहे. डिस्ने ने अ‍ॅक्शन थ्रिलर बनवला तर जसा होईल तसा आहे. प्रेसिडेण्ट, व्हाईट हाउस संबंधित प्रोटोकॉल वगैरे बरोबर घेतल्यासारखा वाटत नाही. वेस्ट विंग सारख्या सिरीज मधे जसे सगळे वातावरण "प्रेसिडेन्शियल" वाटते तेवढे येथे वाटत नाही. पण तेवढे दुर्लक्ष केले तर पाहण्यासारखा आहे.

संभाजी भगत यांचं 'बॉम्बे १७' हे नाटक सहन केलं. (या नाटकाला सेन्सॉरनं खूप कट्स सुचवले आहेत आणि लेखकाला ते अमान्य आहेत म्हणून फक्त २ प्रयोगांना परवानगी देण्यात आली आहे.) मी पाहिला तो पहिलाच प्रयोग.

याआधी 'शिवाजी अंडरग्राउंड इन भीमनगर मोहल्ला' हे भगतांचं नाटक पाहिल्यामुळे आणि सेन्सॉरबोर्डाची सोकॉल्ड सनसनाटी फोडणी असल्यामुळे नाटकाबद्दल जाम उत्सुकता होती. पावणेतीन तास अखंड चालवलेला एकसुरी, कल्पनादरिद्री, सवंग छळ ('प्रयोग' हा शब्द वापरायला जीभ रेटत नाहीय) सोसताना मध्यांतराच्या सुमारास या उत्सुकतेचं रूपांतर सेन्सॉरबोर्डाबद्दलच्या 'न भूतो न भविष्यति' अशा आदरात झालं. प्रयोग एकदाचा संपला तेव्हा या छळाला चकटफू प्रसिद्धी पुरवण्याचा निर्बुद्ध उपक्रम करणार्‍या सेन्सॉरबोर्डाच्या अकलेबद्दलचा माझा अदमास पुन्हा एकदा 'जैसे थे' झाला.

एखाद्या कॉलेजवयीन शब्दबंबाळ कवड्यानं 'झोपडपट्टीत एक रात्र' अशा शीर्षकाचा निबंध लिहिला आणि एखाद्या हौशी नटानं त्याचं एकपात्री सादरीकरण करायचं ठरवलं तर जे होईल, ते यात आहे. जिभल्या चाटत सेक्सबद्दल आंबटशौकीन बडबड करणे; मुतणे, हगणे, संडास, मुठा (हे अनेकवचन मला अनाकलनीय आहे, तसाच उच्चारही) मारणे, या शब्दांचा होता होईल तेवढा कंटाळवाणा वापर करणे; प्रचंड मार्मिक काहीतरी बोलल्याच्या थाटात अनावश्यक शिव्या देणे - यांची भर. क्रांती, जयभीम, कॉम्रेड, समाजाचा उद्धार, परिवर्तन इत्यादी शब्दांचा केलेला हास्यास्पद तमाशा. स्टेजचा फक्त एक सप्तमांश भाग वापरणे, उरलेल्या जागेत तीन पात्रं तीन तास फक्त झोपलेली दाखवणे, या काही तांत्रिक लीळा.

मध्ये थोडी मिनिटं नायकाचं प्रेमप्रकरण दाखवताना हिंदी गाणी पार्श्वभूमीवर वाजली, तेव्हा त्या गाण्यांच्या एरवी दुर्लक्षित राहणार्‍या प्रचंड रंजनमूल्याची जाणीव होऊन मला गहिवरून आलं.

या नाटकाचे दोनाहून जास्त प्रयोग झाले असते, तर नायकाचं काम करणार्‍या नटाचं नक्की काय झालं असतं, असा भुंगा डोक्यात घेऊन नाट्यगृहाबाहेर पडले. भगत या लेखकाच्या आत्म्यास ईश्वर शांती देवो.

मोहन भागवतांचे भाषण युट्यूबवर पाहिले. बरेचसे मुद्दे विचार करण्यासारखे आहेत.
लिंक : http://www.youtube.com/watch?v=xm1Dz0MRo0E

This comment has been moved here.