दखल
#ऐसीअक्षरे #दिवाळी२०२३
दिवाळी अंक पाहिलात का?
दिनवैशिष्ट्य
१६ मे
जन्मदिवस : गणितज्ञ केरो लक्ष्मण छत्रे (१८२४), सिनेदिग्दर्शक केन्जी मिझोगुची (१८९८), अभिनेता हेन्री फोंडा (१९०५), गायिका माणिक वर्मा (१९२६), लेखक अनंत मनोहर (१९३०), सिरॅमिक्समधली अतिवहनशीलता शोधणारा नोबेलविजेता जॉर्ज बेडनॉर्झ (१९५०), अभिनेता पीअर्स ब्रॉझनॅन (१९५३), गायिका जॅनेट जॅक्सन (१९६६), टेनिसपटू गॅब्रिएला साबातिनी (१९७०)
मृत्युदिवस : 'सिंडरेला' आणि इतर कथांचा लेखक शार्ल पेरो (१७०३), गणितज्ज्ञ व भौतिकशास्त्रज्ञ जोसेफ फूरिए (१८३०), जीवनसत्त्वे शोधणारा नोबेलविजेता फ्रेडरिक हॉपकिन्स (१९४७), समाजसुधारक अण्णासाहेब लठ्ठे (१९५०), गिटारवादक जँगो राईनहार्ड (१९५३), गायक भोलानाथ भट्ट (१९७०), 'मपेट'कार जिम हेन्सन (१९९०), लेखक, समीक्षक माधव मनोहर (१९९४), सिनेदिग्दर्शक फणी मझुमदार (१९९४)
---
१५२७ : फ्लॉरेन्सच्या जनतेने मेदिची घराण्याची राजवट उलथवली व प्रजासत्ताक राजवट लागू केली.
१६४९ : हिंदू राजांना मदत करण्याबद्दल शहाजीराजेंना झालेली कैद समाप्त.
१७०३ : पीटर द ग्रेटने सेंट पीटर्सबर्ग शहराची स्थापना केली. युरोपमध्ये रशियाला स्थान मिळवून देण्याच्या दिशेने हा प्रयत्न होता.
१७१७ : राजाविरोधात व्यंगात्मक काव्य लिहिल्याबद्दल विचारवंत व्होल्तेअरची कुप्रसिद्ध बास्तिय तुरुंगात रवानगी.
१८८८ : निकोला टेस्लाने ए.सी. विद्युतवहनाबद्दल व्याख्यान दिले.
१८९१ : फ्रांकफुर्टमध्ये आंतरराष्ट्रीय विद्युततांत्रिक प्रदर्शनात तीन फेजमधले विद्युतवहन दाखवले गेले.
१९१८ : अमेरिकेत सरकारवर टीका करणे हा तुरुंगवासास पात्र गुन्हा ठरवण्यात आला.
१९२९ : हॉलिवूडमध्ये पहिला 'ऑस्कर'प्रदान समारंभ.
१९६० : पहिल्या दृश्य लेझरचे प्रात्यक्षिक थिओडोर मेमनने दाखवले.
१९६६ : चीनच्या कम्युनिस्ट पक्षाने "मे १६ ची नोटिस" प्रकाशित केली; सामाजिक क्रांतीची सुरुवात.
१९६९ : सोव्हिएत संघाचे अंतराळयान व्हेनेरा ५ शुक्रावर उतरले.
१९७५ : जुनको ताबेई ही एव्हरेस्ट सर करणारी पहिली महिला ठरली.
१९७५ : सार्वमताने सिक्कीमचे भारतात विलीनीकरण.
१९८८ : तंबाखूत असलेल्या निकोटिनचे गुणधर्म हेरॉईन किंवा कोकेन यांच्या मादक गुणधर्मांप्रमाणे आहेत असा अहवाल अमेरिकेच्या सर्जन जनरल यांनी प्रकाशित केला.
१९९६ : अटलबिहारी वाजपेयींनी पंतप्रधानपदाची शपथ घेतली. हे सरकार १३ दिवस टिकले.
२००५ : कुवेतमध्ये स्त्रियांना प्रथमच मतदानाचा हक्क.
२००९ : श्रीलंकेत दीर्घकाळ चाललेल्या यादवीची अखेर; तमिळ वाघ नामोहरम. १९७२पासून या यादवीत सुमारे ७०,००० ठार झाले.
२०१४ : लोकसभा निवडणुकांचे निकाल जाहीर; नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखाली भाजप स्पष्ट बहुमतात.
दिवाळी अंक २०२३
आवागमन (navigation)
सध्या कोण कोण आलेले आहे?
There is currently 1 user online.
- बॅटमॅन
प्रतिक्रिया
सलाम आणि आदरांजली!
सतारवादनातील फारसे काही समजत नसले तरी आवडते जरूर. त्यांची शेवटची कंसर्ट त्यांच्या मुलीसोबत जुगलबंदी केली असे ट्वीट वाचले.
ट्वीटरवरचीच एकाची The music just died ही प्रतिक्रीया बोलकी आहे.
या भारतरत्नास सलाम आणि आदरांजली!
- ऋ
-------
लव्ह अॅड लेट लव्ह!
लीजंड
रविशंकर यांना श्रद्धांजली. एक महान जादुगार!
प्रेक्षणीय प्रेक्षक
रवीशङ्कर भारताबाहेर प्रसिद्ध होत असताना परदेशी लोकाञ्च्या ते सङ्गीत ऐकतानाच्या प्रतिक्रिया फार मनोवेधक वाटल्या.
उदा. ही चित्रफीत (साल १९६७, तबल्यावर अल्लारखाँ साथीला आहेत.) केवळ ऐकण्यासाठीच नव्हे तर पाहण्यासाठीही रञ्जक आहे. विशेषतः १६ मि. नन्तर लय अधिकाधिक दृत होत जाते आणि कळस गाठला जातो त्यावेळच्या प्रेक्षकाञ्च्या प्रतिक्रिया. सङ्गीत माणसाला कसे नखशिखान्त बहरून टाकू शकते याचे एक उदाहरण.
चित्रफीतीबद्द्ल आभार.
द्रुतलय आणि जुगलबंदी नेहेमीप्रमाणेच आनंद देऊन गेली. पं. रवीशंकरांनी संगीतबद्ध केलेली मीराबाईंची भजने माझ्या आवडत्या रचनांपैकी आहेत. कमीतकमी वाद्यमेळ वापरून, भारतीय संगीताशी निष्ठा ठेऊन संगीतबद्ध केलेल्या रचनांची एक झलक https://www.youtube.com/watch?v=54U2uR9WeUs इथे पाहता येईल.
एक प्रख्यात सतार आज शांत
एक प्रख्यात सतार आज शांत झाली. रेस्टिन्पीस पंडितजी, ईश्वर तुमच्या आत्म्याला शांती देवो.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
भावपूर्ण श्रद्धांजली.
सतारवादनास स्वतःच्या कर्तृत्त्वाने एका विशिष्ट उंचीवर नेऊन ठेवणार्या संगीतातील या महान कलाकारास भावपूर्ण श्रद्धांजली.
रविशंकर यांच्या सतारीने माझे कित्येक दिवस मंत्रमुग्ध केलेले होते. त्यांच्या सतारवादनाची नशा मनावर अशी हळूवार पसरत जाते की त्या सुरावटींमधून बाहेर मोठ्या अनिच्छेनेच यावे लागते.
सतार : भारतीय वाद्य संगीत
देश -विदेशात , भारतीय शास्त्रीय संगीत गायना इतकेच भारतीय वाद्य संगीत प्रचलित करण्यात पंडितजींचा सिंहाचा वाटा होता. संतूर , बासरी , पखवाज , सरोद , वीणा हया वाद्यांचा आणि गायनाचा परदेशात प्रसार होण्यातही पंडितजींच्या सतारीचे योगदान मोठे आहे.
त्यांनी दिलेले पार्श्व संगीत हा ही एक अनमोल ठेवा आहे.
पंडितजी ना सद्गती लाभो ही प्रार्थना !
प्रयोगशील कलावंत
भारतीय सतारीला जागतिक पातळीवर सन्मान मिळवून देणारा प्रयोगशील कलावंत गेला. मागच्या पिढीतील अनेक अनमोल रत्ने हरपली.
किशोरकुमार गेला तेव्हा अचानक आपण मोठे झाल्याचे जाणवले होते. आता भीमसेन जोशी गेले, रविशंकर गेले हे ऐकता ऐकता वय होत असल्याचे जाणवत आहे.
रविशंकरांच्या 'इन्साईड द क्रेमलीन'या ब्रेमेन म्युझिकच्या कॅसेटने तरूण वयात वेड लावले होते.अजूनही अधूनमधून ती क्यॅसेट ऐकतो. त्यातली 'विट्ठला..' ही रविशंकरांची हाक आताही कानात गुंजते आहे.
त्यातला शांतीमंत्रही - आता शांत झाला.
अरेरे!
अरेरे!
बिपिन कार्यकर्ते
रविशंकरांची 'ली'ला
परवाच बोलण्यात आले की फारा वर्षांपूर्वी धोधो पावसात रवीशंकर आणि झाकीर हुसेन यांची जुगलबंदी ऐकताना वाटले होते की हे मानवी कुवतीच्या बाहेरचे आहे. 'हॅन्ड ऑफ गॉड' म्हणतात तो हाच असावा. अट्टल नास्तिकांनाही तसे वाटावे हेच या थोर लोकांचे यश. त्यामुळे शब्दांसाठी भीक मागूनच म्हणावेसे वाटते:
Farewell, sir.
It was good to be alive with you around.
We am sure wherever you are, you will create a small, sun-filled garden around you. And a small bird will come, and sing, not specially for you, but only for you.
अवांतरः श्रद्धांज'लि' की 'ली'?
उसके दुष्मन है बहुत, आदमी अच्छा होगा
अग्रलेख / लेख / बातमी
आजचे आदरांजली वाहणारे अग्रलेख / लेखः
अग्रलेख:
लोकसत्त्ता
म.टा.
दिव्य मराठी
लेखः
BBC
TOI
DNA ने रवीशंकर यांना वाहिलेले लेख/आठवणींनी भरलेले आणि भारलेले पान
डॉन वृत्तपत्रातील बातमी
- ऋ
-------
लव्ह अॅड लेट लव्ह!
श्रद्धांजली
श्रद्धांजली.
सतारीचा उल्लेख झाला की पंडित रविशंकर हे नाव सर्वप्रथम मनात यायचं, इतकं त्यांचं नातं घट्ट जुळलं होतं. संगीताला त्यांनी दिलेली देणगी त्यांच्या स्वरांच्या आणि शिष्यांच्या रूपाने टिकून राहो.