दखल
#ऐसीअक्षरे #दिवाळी२०२३
दिवाळी अंक पाहिलात का?
दिनवैशिष्ट्य
१० मे
जन्मदिवस : संगीतकार, लेखक आणि चित्रकार उपेंद्रकिशोर राय (१८६३), जगातील सर्वात प्राचीन सिनेकंपनीचा जनक लेआँ गोमाँ (१८६४), सिनेसंगीतकार मॅक्स श्टाइनर (१८८८), नर्तक, अभिनेता व गायक फ्रेड अॅस्टेअर (१८९९), सिनेनिर्माता डेव्हिड सेल्त्झनिक (१९०२),संगीतकार, गायक व अभिनेता पंकज मलिक (१९०५), गीतकार जगदीश खेबूडकर (१९३२), कवी ग्रेस उर्फ माणिक गोडघाटे (१९३७), लेखिका नयनतारा सहगल (१९२७)
मृत्युदिवस : चित्रकार होकुसाई (१८४९), संगीतज्ञ जहांगीर खाँ (१९७७), नाटककार पीटर वाइस (१९८२), पत्रकार आणि ‘साधना’ साप्ताहिकाचे माजी संपादक यदुनाथ थत्ते (१९९८), कवी ना. घ. देशपांडे (२०००), कवी, गीतकार, पटकथाकार, संवादलेखक कैफी आजमी (२००२), संतूरवादक पं. शिवकुमार शर्मा (२०२२)
--
महाराष्ट्र जलसंधारण दिन.
इ.पू. २८ : सौरडागांचे पहिले ज्ञात निरीक्षण चीनमध्ये नोंदले गेले
१८१८ : तहाद्वारे रायगड इंग्रजांच्या ताब्यात
१७७३ : ब्रिटिश इस्ट इंडिया कंपनीला अमेरिकन बाजारपेठेची मक्तेदारी देणारा टी अॅक्ट ब्रिटिश पार्लमेंटमध्ये संमत झाला. १६ डिसेंबरची विख्यात 'बॉस्टन टी पार्टी' त्याविरोधात होती
१७७४ : फ्रेंच राज्यक्रांतीदरम्यान ज्यांची राजवट जनतेने उलथली ते सोळावा लुई व मारी ऑन्त्वानेत फ्रान्समध्ये सिंहासनाधिष्ठित
१८२४ : लंडनमधील जागतिक कीर्तीचे संग्रहालय 'नॅशनल गॅलरी' जनतेला खुले झाले
१८५७ : ब्रिटिशांविरोधात उठावाची पहिली ठिणगी मीरतला पडली
१९३३ : हिटलरच्या राजवटीत ज्यांच्या लिखाणावर बंदी घातली गेली अशा लेखकांची २५,००० पुस्तके नाझींनी बर्लिन येथे सार्वजनिकरीत्या जाळली
१९४० : दुसरे महायुद्ध : विन्स्टन चर्चिलची ब्रिटनच्या पंतप्रधानपदी नियुक्ती
१९४८ : चीनमध्ये राष्ट्राध्यक्षाला विशेषाधिकार बहाल. ते १९९१पर्यंत टिकले
१९६२ : 'इन्क्रेडिबल हल्क'चे पहिले कॉमिक पुस्तक उपलब्ध
१९६८ : 'नाइट ऑफ द बॅरिकेड्स' - पॅरिसच्या लॅटिन क्वार्टरमध्ये विद्यार्थी व पोलिसदलात रात्रभर चकमकी
१९७५ : सोनीने बेटामॅक्स व्हीसीआर जपानमध्ये बाजारात आणला. ऐंशीच्या दशकात व्हीएचएस फॉर्मॅटने त्यावर बाजी मारली
१९८१ : मुंबईत पहिला विद्युतप्रकाशातला क्रिकेट सामना खेळला गेला
१९९४ : दक्षिण आफ्रिकेतील पहिल्या बहुवांशिक विधिमंडळाने प्रचंड बहुमताने नेल्सन मंडेलांना राष्ट्राध्यक्ष निवडले
दिवाळी अंक २०२३
आवागमन (navigation)
सध्या कोण कोण आलेले आहे?
सध्या 0 सदस्य आलेले आहेत.
प्रतिक्रिया
सलाम आणि आदरांजली!
सतारवादनातील फारसे काही समजत नसले तरी आवडते जरूर. त्यांची शेवटची कंसर्ट त्यांच्या मुलीसोबत जुगलबंदी केली असे ट्वीट वाचले.
ट्वीटरवरचीच एकाची The music just died ही प्रतिक्रीया बोलकी आहे.
या भारतरत्नास सलाम आणि आदरांजली!
- ऋ
-------
लव्ह अॅड लेट लव्ह!
लीजंड
रविशंकर यांना श्रद्धांजली. एक महान जादुगार!
प्रेक्षणीय प्रेक्षक
रवीशङ्कर भारताबाहेर प्रसिद्ध होत असताना परदेशी लोकाञ्च्या ते सङ्गीत ऐकतानाच्या प्रतिक्रिया फार मनोवेधक वाटल्या.
उदा. ही चित्रफीत (साल १९६७, तबल्यावर अल्लारखाँ साथीला आहेत.) केवळ ऐकण्यासाठीच नव्हे तर पाहण्यासाठीही रञ्जक आहे. विशेषतः १६ मि. नन्तर लय अधिकाधिक दृत होत जाते आणि कळस गाठला जातो त्यावेळच्या प्रेक्षकाञ्च्या प्रतिक्रिया. सङ्गीत माणसाला कसे नखशिखान्त बहरून टाकू शकते याचे एक उदाहरण.
चित्रफीतीबद्द्ल आभार.
द्रुतलय आणि जुगलबंदी नेहेमीप्रमाणेच आनंद देऊन गेली. पं. रवीशंकरांनी संगीतबद्ध केलेली मीराबाईंची भजने माझ्या आवडत्या रचनांपैकी आहेत. कमीतकमी वाद्यमेळ वापरून, भारतीय संगीताशी निष्ठा ठेऊन संगीतबद्ध केलेल्या रचनांची एक झलक https://www.youtube.com/watch?v=54U2uR9WeUs इथे पाहता येईल.
एक प्रख्यात सतार आज शांत
एक प्रख्यात सतार आज शांत झाली. रेस्टिन्पीस पंडितजी, ईश्वर तुमच्या आत्म्याला शांती देवो.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
भावपूर्ण श्रद्धांजली.
सतारवादनास स्वतःच्या कर्तृत्त्वाने एका विशिष्ट उंचीवर नेऊन ठेवणार्या संगीतातील या महान कलाकारास भावपूर्ण श्रद्धांजली.
रविशंकर यांच्या सतारीने माझे कित्येक दिवस मंत्रमुग्ध केलेले होते. त्यांच्या सतारवादनाची नशा मनावर अशी हळूवार पसरत जाते की त्या सुरावटींमधून बाहेर मोठ्या अनिच्छेनेच यावे लागते.
सतार : भारतीय वाद्य संगीत
देश -विदेशात , भारतीय शास्त्रीय संगीत गायना इतकेच भारतीय वाद्य संगीत प्रचलित करण्यात पंडितजींचा सिंहाचा वाटा होता. संतूर , बासरी , पखवाज , सरोद , वीणा हया वाद्यांचा आणि गायनाचा परदेशात प्रसार होण्यातही पंडितजींच्या सतारीचे योगदान मोठे आहे.
त्यांनी दिलेले पार्श्व संगीत हा ही एक अनमोल ठेवा आहे.
पंडितजी ना सद्गती लाभो ही प्रार्थना !
प्रयोगशील कलावंत
भारतीय सतारीला जागतिक पातळीवर सन्मान मिळवून देणारा प्रयोगशील कलावंत गेला. मागच्या पिढीतील अनेक अनमोल रत्ने हरपली.
किशोरकुमार गेला तेव्हा अचानक आपण मोठे झाल्याचे जाणवले होते. आता भीमसेन जोशी गेले, रविशंकर गेले हे ऐकता ऐकता वय होत असल्याचे जाणवत आहे.
रविशंकरांच्या 'इन्साईड द क्रेमलीन'या ब्रेमेन म्युझिकच्या कॅसेटने तरूण वयात वेड लावले होते.अजूनही अधूनमधून ती क्यॅसेट ऐकतो. त्यातली 'विट्ठला..' ही रविशंकरांची हाक आताही कानात गुंजते आहे.
त्यातला शांतीमंत्रही - आता शांत झाला.
अरेरे!
अरेरे!
बिपिन कार्यकर्ते
रविशंकरांची 'ली'ला
परवाच बोलण्यात आले की फारा वर्षांपूर्वी धोधो पावसात रवीशंकर आणि झाकीर हुसेन यांची जुगलबंदी ऐकताना वाटले होते की हे मानवी कुवतीच्या बाहेरचे आहे. 'हॅन्ड ऑफ गॉड' म्हणतात तो हाच असावा. अट्टल नास्तिकांनाही तसे वाटावे हेच या थोर लोकांचे यश. त्यामुळे शब्दांसाठी भीक मागूनच म्हणावेसे वाटते:
Farewell, sir.
It was good to be alive with you around.
We am sure wherever you are, you will create a small, sun-filled garden around you. And a small bird will come, and sing, not specially for you, but only for you.
अवांतरः श्रद्धांज'लि' की 'ली'?
उसके दुष्मन है बहुत, आदमी अच्छा होगा
अग्रलेख / लेख / बातमी
आजचे आदरांजली वाहणारे अग्रलेख / लेखः
अग्रलेख:
लोकसत्त्ता
म.टा.
दिव्य मराठी
लेखः
BBC
TOI
DNA ने रवीशंकर यांना वाहिलेले लेख/आठवणींनी भरलेले आणि भारलेले पान
डॉन वृत्तपत्रातील बातमी
- ऋ
-------
लव्ह अॅड लेट लव्ह!
श्रद्धांजली
श्रद्धांजली.
सतारीचा उल्लेख झाला की पंडित रविशंकर हे नाव सर्वप्रथम मनात यायचं, इतकं त्यांचं नातं घट्ट जुळलं होतं. संगीताला त्यांनी दिलेली देणगी त्यांच्या स्वरांच्या आणि शिष्यांच्या रूपाने टिकून राहो.