प्लीज डू नॉट फीड द ट्रोल्स...

उपयुक्त आणि कायमचं धोरण ठरवणारा लेख आहे. आवडला

ट्रोल्सना खाऊ घालू नये हे खरेच. ट्रोल्सना खाऊ न घालणे जेवढे महत्त्वाचे आहे तेवढेच ट्रोल्स नसलेल्यांना पुरेसे खाऊ घालणे महत्त्वाचे आहे म्हणजे चांगल्या वागणुकीला बक्षिस दिल्या सारखे होईल.
पण बर्‍याचदा लोक (यात प्राणिसंग्रहालयाचे व्यवस्थापकही आलेच) फक्त आपल्या आवडीच्याच प्राण्यांना खाऊ घालतात आणि इतरांकडे दुर्लक्ष करतात. :)

यह भी समय निकल जायेगा!

अशा ट्रोल्स कडे दुर्लक्ष करण्याचे धोरण असावे हे उपयुक्तच आहे, त्यासाठी शुन्य कर्म्-मुल्य असलेले कोलॅप्सड् प्रतिसाद नक्कीच उपयुक्त ठरतिल.

--------------------------------

***तारांकित ह्या नविन सुविधे-बद्द्ल अ‍ॅड्मिनला अनेक धन्यवाद!!!!

-----------------------------------------

ह्याचप्रमाणे, फक्त 'ठराविक'(सदस्याच्या आवडिनुसार + तारांकित + नविन सद्स्य) लेखकांचे धागे दिसावेत अशी सुविधा देखिल उपयुक्त ठरू शकेल.

हम्म्म्म्म..उंहूऊऊ ~बोट दाखवतो~
'Anyone can speak Troll,' said Fred dismissively, 'all you have to do is point and grunt.' -->"Harry Potter and the Goblet of Fire" - J.K. Rowling (2000)

बव्हंशी करून ट्रोलला खायला घालू नये याच्याशी सहमत
मात्र
१. ट्रोल ही व्यक्ती (इथे आयडी) नसून गुणधर्म मानावा लागेल. आपल्यापैकी कित्येकदा अश्या प्रतिक्रीया लिहु शकतो की ज्यामुळे समोरच्याला उचकवले जाऊ शकते. (निदाम मी असे क्वचित केले आहे).
काहि व्यक्ती विनाकारण उचकतात किंवा काहिं ठराविक विषयावर उचकतातच उचकतात. अश्यावेळी त्यांना उचकवायला मजा येते ;)

२. दुसरे असे की काही 'प्रतिथयश व नियमित' ट्रोल्स हे प्रत्यक्षात अतिशय हुशार असतात. ते आपल्याला (प्रसंगी विनाकारण) उचकवताहेत हे कळत असले तरी त्यांचे मुद्दे कित्येकदा बिनतोड असतात - प्रसंगी माहितीपूर्ण असतात. आणि वा वा चान चान अश्या प्रतिसादांपेक्षा अश्या ट्रॉल्समुळे कित्येकदा रोचक चर्चा झालेल्या आहेत.

तेव्हा कोणत्याही आंतरजालीय व्यवस्थेप्रमाणेच मराठी संस्थळावरही हे ट्रॉल्स नेहमीच दुर्लक्ष करण्यासाठी असावेत असे वाटत नाही

लेख चांगला आहे पण प्रत्यक्षात उतरणे कठीण आहे. कारणांसाठी ऋषिकेशचा प्रतिसाद बघावा.

बर्‍याचदा ट्रोल्सना फीड करणारेही गंमत बघणार्‍यांतले असतात. म्हणजे आपण भरवायचे की ट्रोल पुढल्या प्रवाशांवर हल्ला करण्यास मोकळा. असे करणारे थोडेथोडके नसतात. किंबहुना, आंतरजालावरील प्रत्येकजण त्यात समाविष्ट असतो किंवा ट्रोलसदृश वागत असतो असे वाटते.

स्वतःवर नियम लावून घेणे ही अत्यंत कठीण गोष्ट आहे.

उत्तम लेख गुर्जी.
कंट्रोल लेखपाडवी.

ऋषिकेश म्हणाले:

>>काही 'प्रतिथयश व नियमित' ट्रोल्स हे प्रत्यक्षात अतिशय हुशार असतात. ते आपल्याला (प्रसंगी विनाकारण) उचकवताहेत हे कळत असले तरी त्यांचे मुद्दे कित्येकदा बिनतोड असतात - प्रसंगी माहितीपूर्ण असतात. आणि वा वा चान चान अश्या प्रतिसादांपेक्षा अश्या ट्रॉल्समुळे कित्येकदा रोचक चर्चा झालेल्या आहेत.

मला वाटतं की ट्रोलच्या संकल्पनेत विधायक (पण ट्रोलसारख्या उचकवणार्‍या शैलीतली) टीका बसत नाही. उदाहरणार्थ, विकीपीडिआवरच्या व्याख्येचा संदर्भ देतो (अधोरेखन माझं):

In Internet slang, a troll is someone who posts inflammatory, extraneous, or off-topic messages in an online community, such as an online discussion forum, chat room, or blog, with the primary intent of provoking readers into an emotional response or of otherwise disrupting normal on-topic discussion.

माहितीपूर्ण प्रतिसादात बिनतोड मुद्दे देऊन निव्वळ शैलीमुळे उचकवणारे माझ्या मते यात बसवता येणार नाहीत.

थोडक्यात अंतर्जालावर रहायचं असेल तर तलवारी, बरचे, घोडा, तोफा बिचवे सगळं भंगारात काढायची.
एक शेळी पाळायची आणि तिचं दूध पिऊन गांधीवादी व्हायचं.
विष भरलेल्या शब्दांवर शर्करावगुंठण करुन लोकांना गंडवण्‍याची सवय करायची असं म्हणा की! :)

>>ल्यांचे उचकावणे त्या धाग्यावर ऑफ टॉपिक असले तरी रोचक असते. जसे त्याच व्यक्तीचा जुना (अगदी विरुद्ध मताचा) प्रतिसाद उकरून त्याला चिडवणे / डिवचणे ;-) यात ट्रोल मुद्दम उचकवतो आहे - भोचकपना खोडसाळपणा आहे. मात्र तरीही त्यात 'चुक' नाहि. भडकावे की नाहि हे समोरच्याने ठरवावे.

जर असा प्रतिसाद मूळ प्रतिसादकर्त्याची चूक किंवा त्याच्या मतांमधली विसंगती दाखवून देत असेल आणि ही चूक/विसंगती धाग्याच्या विषयाला अनुलक्षून असेल - म्हणजे निव्वळ बुद्धिभेद करणारा किंवा 'फड' पसरवणारा हा प्रतिसाद नसेल (मुद्द्यात तथ्य असेल) तर ते धाग्यावर ऑफ-टॉपिक म्हणता येईल का? अशा प्रतिसादकाला ट्रोल म्हणावं का? मला वाटत नाही. विसंगती ग्राह्य असूनही धाग्यात अवांतर असेल तर बहुधा ट्रोल गणता येईल. भडकावं की नाही हे समोरच्यानं ठरवायचं असतं म्हणून तर 'दुर्लक्ष करा' असं सांगण्याची गरज भासते.

>>अश्यांना तुम्हाला ट्रोलमधे बसवायचे नसेल तर जाऊ दे.. तुमचा धागा आहे तुम्ही मालक आहात वगैरे **(शेवटची दोन वाक्यं ट्रोलिंग गणा!)**

ठीक आहे. तुमच्या इच्छेनुसार तुमच्या प्रतिसादाला भडकाऊ श्रेणी दिली आहे ;-)

एव्हाना प्रत्येक जण स्वतःकडे आपल्यात काही ट्रोलत्वाचे गुणधर्म आहेत की काय अशा आत्मपरिक्षणाने पहात असेल. आपल्याकडे इतरांचे लक्ष वेधावे यासाठी आपले उपयुक्तता मुल्यापेक्षा उपद्रवमुल्य अधिक सोयीस्कर मानणारे ट्रोल्स असणारच आहे. काही जण इतरांच्यात लावालावी करुन स्वतः नामानिराळे राहतात. सौ चुहे खाके बिल्ली हाज को चली. काही जण सरळ कबुल करतात की आम्ही काय साधुसंत नाही त्यामुळे उचकावणे किंवा उचकणे हा आमचा गुणधर्म आहेच. जेव्हा तुमच्याकडे उपयुक्तता मुल्य नाही व उपद्रवमुल्यही नाही तेव्हा तुमची किंमत शुन्य. तुम्ही अदखलपात्र झालात.
बौद्धिक उन्माद करणारे (सोप्या शब्दात माज करणारे)अनेक विद्वान जेव्हा इतरांकडे तुच्छतेने पाहतात त्यावेळी ते आपला विजय साजरा करत असतात. अधिकार, ताकद आली कि उन्माद हा सोबत येतोच. रस्त्यावरील कुत्र्यांचे अधिकार वा प्रभाव क्षेत्र ठरलेले असते. त्यांचे आपापसात अलिखित संकेत असतात. त्यांच्या कंपुत कधि सामंजस्य तर कधी भांडण असतात. एकदा आमच्याजवळच्या गल्लीत एक नवीन कुत्री आपल्या पिल्लासह आली. गल्लीतील प्रस्थापित कुत्र्यांनी गदारोळ केला. तिला हाकलून देण्याचा प्रयत्न केला पण ही कुत्री अपत्यप्रेमापोटी सगळ्यांना पुरुन उरली. शेवटी इतर कुत्र्यांनी पण तिचे सहअस्तित्व मान्य केल . ती त्यांच्या कंपुत समाविष्ट झाली नाही पण सहअस्तित्वाचा मात्र भाग बनली. आंतरजालावर काही आयडी अशाच स्थिरावतात.

बिपिन कार्यकर्तेंनी आपल्या एका अत्यंत वाचनीय लेखात शिव्यांविषयी लिहिलं आहे. त्यात त्यांनी म्हटलं आहे, सर्वात जहाल शिवी कुठची? तर ती म्हणजे 'दुर्लक्ष'. हा सर्वात उत्तम उपाय आहे.

याच्याशी मी अत्यंत सहमत आहे.
http://maazedonpaise.blogspot.in/2010/02/blog-post_25.html इथे बिपिनचा लेख आहे

अभ्यासपूर्ण लेख अतिशय आवडला. शब्दाने शब्द वाढत जातो. तेव्हा तुम्हीच गप्प राहीलात तर परत शब्द वाढण्याचा प्रश्नच उद्भवत नाही. तेव्हा "दुर्लक्ष" हा उपाय अतिशय उत्तम या मताशी सहमत आहे. पण बरेचदा सज्जन लोक सात्विक संतापाने उठून ढाल मारायला निघतात ज्यामुळे या ट्रोल्स चे फावते हेदेखील खरे आहे. आपण जग बदलू शकत नाही तर आपण आपल्यापुरता कवचात राहू शकतो.

क्लिशे कथा - रस्त्यावर खूप दगड आहेत तुम्ही प्रत्येक दगड दूर करत बसता का? नाही. तुम्ही मजबूत पायताणं घालता. सिंपल.

आमच्यासारख्या काही विघ्नसंतोषींना ट्रोलच्या असण्यानेच आनंद होतो.
त्या त्या सायटींवरचा वावर विद्वानांबरोबरच सो कॉल्ड ट्रोलमुळेच मजेदार होतो.

उदा. काही उपक्रम. तिथे फारसे ट्रोल नसल्याने आम्ही तिकडे पहातही नाही.

आम्ही बागेत जाणार, माकडांना केळी खाऊ घालणार म्हणजे घालणारच.
(एखादे नाठाळ माकड पटकन हाताला चावले तरी चालेल.)

अवांतर- लेख आवडला. असं काहीतरी धष्टपुष्ट लिहा राव!

वर दिला होता, तो हा होता-->

अन मी त्या वेळा ट्रॉलिश भाषा बोलत होतो. Pointing & Grunting. -> Anyone can speak Trollish. (घासकडवींनी दिलेल्या लेखातच लिंकमधे हे इंग्रजी वाक्य आहे. हॅपॉ मधील)

सांगण्याचा मुद्दा हा, की प्रत्येकजण अधून मधून ट्रॉलिंग करत असतो. कुणा अती संतापजनक प्राण्याला उलटून त्रास देण्यासाठी, किंवा कधी मूड तसा लागलेला असतो म्हणून. तर कधी आणिक काही कारणास्तव.

कुणावरही शिक्के मारायचं काम एकदा सुरू केलं, की ते शेवटी त्रासदायकच होतं. कुणालाही 'जज' करण्या आधी, कधीच पाप न करणार्‍यानेच दगड मारावा, हे सूत्र डोक्यात ठेवले तर बरे. :)

लेखाचा मुद्दा योग्यच आहे पण इतर जागी ट्रोलला खाऊ घालून मग स्वतःच्या घरी येऊन असे लेख लिहिणारे अन त्याला दुजोरा देणारे दुटप्पीच नाही का?
ऋषिकेश यांच्याशी सहमत.

हम्म
थोडक्यात बदनाम हुए तो क्या हुआ आखिर नाम तो हुआ असा फंडा दिसतोय

आंतरजालावरही दिग्विजयसिँग उमाभारतीचे वंशज दिसतायेत एकंदरीत

आणि दुसर्‍या धाग्यातल्या "सर्वात जहाल शिवी म्हणजे दुर्लक्ष" ह्याचा जिवंत अनुभव नुकताच दुसर्‍या स्थळावर आलाय.
सतत एक महाशय एकहाती एकाच (कंटाळवाण्या,भाकड) विषयावर लिहित सुटलेत, आणि त्यांना थोतांड म्हणणार्‍या सर्व सदस्यांच्या एकत्रित उत्साहाला पुरून उरलेत, न थकता लिहितच आहेत असे चित्र होते. एकदा त्या महाशयांनी दुसर्‍याच कुठल्यातरी विषयावर रंजक धागा काढल्याबरोबर इतरांना, विशेषतः कट्टर विरोधकांना कसे चुकल्याचुकल्यासारखे वाटू होते, सगळ्यांनी लागलिच त्यांना थोतांड म्हटल्या जाणार्‍या विषयाची स्वतःच आठवण करून दिली!!
आणि मग लगेच पुन्हा एकदा थोतांड म्हटल्या जाणार्‍या विषयावर महाशयांनी तातडीने लिखाण करुन नेहमीचीच ठरलेली लढाइ आठवण करुन देणार्‍यांसोबत सुरु केली.
म्हणजे ट्रोलिंगसाठी अशी दोन्ही बाजूंची कशी सुंदर परस्पर संमती आहे बघा. झोडायचं तर आहे, लिहिलं नाही तर आठवणही करून द्यायची आहे. आणि आपण्च आठवण करुन दिल्यानंतर लिहिलेल्या धाग्यावर आतडी पिळवटून व घसा फाटेस्तोवर कंठशोषही करायचाय असा स्वभाव दिसतो.
काही जण अशा ट्रोलर्सना उचकवतात हे खरेच.

१ त्यांच्या प्रतिसाद, टिप्पणी यांतून इतर उचकतात.
२ आपण इतरांना कसं मामा बनवलं,
३ त्रास दिला याचा आनंद म्हणून स्वतःशी खुदूखुदू हसणे.
४ सुंदर लेखन करण्यापेक्षा कोणालातरी हिणवण्याचा मार्ग सोपा.
५ ....

आणि या प्रकाराला ट्रोल म्हणतात हे माहीती नव्हतं .
राजेश घासकडवींच्या लेखामुळे जालसाक्षरता आणखी वाढली .
धन्यवाद.
बिपीनराव, आम्ही तुमच्या लेखनाचा गांभीर्याने विचार केला नाही याबद्दल दिलगिरी.

हॅ हॅ हॅ...हे आपल्याला भयंकर आवडलं...खरं कै सांगितलं की प्रतिसादाला कैच्या कै श्रेणी देउन टाकायची म्हणजे फिल्टरवाल्यांना(तरी) दिसणार नै..
आता आमच्यासारख्या कैच्या कै, निरर्थक, अवांतर बाकी सगळे प्रतिसाद वाचणार्‍यांचं काय करणार? श्रेणी देता येत नै ही बाब सोडली तर?

आंतरजालावर कुणाला शिस्त लावण्याच्या भानगडीत पडू नये. पाणी जसं वाहेल तसं वाहू द्यावं. फक्त वैयक्तिक शिवीगाळ, अश्लीलपणा चालू देवू नये.
ऋषिकेशचा दुसरा मुद्दा महत्वाचा आहे.

विशेषतः फक्त थिअरी मांडण्यापेक्षा तिचा प्रत्यक्षातला उपयोग दाखवून दिल्यामुळे लेख जास्तच आवडला. स्वतःलाच दुर्लक्ष शिवी घालून घ्यायची असल्यास खोडसाळ, निरर्थक प्रतिसाद द्यावेत हे उत्तम.

आपण खोड्या काढायच्या पण आपल्या खोड्या कोणी काढू नयेत ही अवास्तव अपेक्षा अनेकदा दिसते. थोड्या खोड्या आपण काढाव्यात, आपल्या खोड्या काढल्या की त्यावर हसावं हा प्रकार मला मानवण्यातला आहे. विनोदबुद्धीचा अभाव असणार्‍यांना मानवणार्‍यातला हा प्रकार नाही, त्यांनी या फंदात पडू नये हे उत्तम.

अवांतरः मी काम करायचे त्यांपैकी एका ठिकाणी टेलिस्कोप बघायला येणार्‍या लोकांसाठी एका मैत्रिणीने पाटी लावलेली होती, "प्लीज फीड अ‍ॅस्ट्रनॉमर्स". टेलिस्कोप बघायला येणारे लोकं आतल्या लोकांकडे संग्रहालयातले प्राणी असल्यासारखेच बघायचे हे वेगळं सांगायची गरज नसावी.

ट्रोलिँग सुरु झालय

'ट्रोल' ला मराठीत टोळभैरव म्हणता येईल का?

उदा.- वाचवा! माझ्या धाग्यावर आज टोळभैरवांची टोळधाड येऊन कोसळली आहे!

नमो नमो.
ग्रेट थिन्क.ग्रेट थिन्..

संकेतस्थळांवर काही वेळा अशा काही पोस्टी येतात कि मला या लेखाची हमखास आठवण येते. सध्या आठवण झाली ती ऐसि अक्षरे व अभिव्यक्तिस्वातंत्र्य या लेखामुळे

माणसांनी प्राण्यांना खायला घातलं तर त्यांना माणसांकडून खायला मिळेलच अशी अपेक्षा निर्माण होते. त्यामुळे जे लोक त्यांना खायला घालत नाहीत त्यांच्याबाबतीत ते आक्रमक होऊ शकतात. दुसरी गोष्ट अशी की माणसांकडून अन्न मिळण्याची सवय झाली तर त्या रानटी प्राण्यांची स्वतःहून अन्न मिळवण्याची नैसर्गिक ऊर्मी नष्ट होऊ शकते.

मस्त उदाहरण.

हो... सध्या इकडे किमान तीन ट्रोल्स तर नक्कीच फिरत आहेत आणि हा लेख इकडे अगदी सुरुवातीपासून असूनसुद्धा अस्मि, सारिका , न'वी बाजू आणि Nile हिरिरीने प्रतिसाद देताना दिसतायेत.

अर्थात त्यांना किंवा त्यातील निदान काहीजणांना यात मजा येत असेल याची शक्यता नाकारता येत नाही. ;)

संस्थळाचा टी आर पी सध्या बराच वर सुद्धा गेला असेल. नेहमी नको असली तरी मधूनमधून अशी साठमारी बघायला मजा येते.बर्‍याच दिवसांनी मिपा वर गेल्यासारखं वाटलं आणि वाचायला मजा येतेय!

ट्रोल ची व्याख्या आता समजली पण मीही तिरशिंगराव माणूसघाणे हे नांव ट्रोलिंगसाठीच घेतले होते. आता मला ते 'ट्रोलशिंगराव' असे बदलले पाहिजे.

ट्रोलिंग साठी बोगस, टोपण अथवा डुआयडी च का निवडला जातो?

माझाच धागा पुन्हा वर काढतो आहे. सध्या जी आततायी आणि त्राग्याची विधानं दिसतात त्यावर यातून कदाचित उपाय सापडेल.

हे फारच आउट ऑफ प्लेस नि अवांतर वाटेल.
------------
"गाढवाच्या ... " इ इ प्रतिसादांनी मला त्रागा आला आहे असा गैरसमज होऊ शकतो. वेल, अभिव्यक्तिस्वातंत्र्याची पूजा आणि संवेदनांची होळी मागे काही चर्चांमधे झाल्यामुळे मी नव्याने या दोन शब्दांच्या सीमा शोधत आहे.
कोणत्या क्षणी माझं अभिव्यक्तिस्वातंत्र्य इथल्या संवेदनांमुळे लोकांना नावडायला होतं आणि मग ते काय करतात हे मला पाहायचं आहे. समाजात देखिल असंच काहिसं होत असणार. उलट तिथल्या लोकांना अभिव्यक्तिस्वातंत्र्याची कमी जाणिव असणार.

बहुतेक वेळा संस्थळावर ( वैचारिकदृष्ट्या पुरोगामी , प्रतिगामी किंवा मध्यममार्गी ) बहुसंख्यांच्या मताविरुद्ध मते मांडणारा ट्रोल ठरतो कि काय असे वाटते .

मी असे म्हणत नाही की टाचेखाली दबून रहा पण ज्यांनी संस्थळ सुरु केलं, व्यासपीठ उपलब्ध करुन दिले त्यांच्या प्रति, थोडी कृतज्ञता ठेवा, मुख्य म्हणजे त्यांना होणार्‍या त्रासाचे भान राखा. कृतज्ञ असणे म्हणजे लाचर असणे नाही. पण हे समजायची प्रगल्भता, संवेदनशीलता काही जणांकडे नाही हे लक्षात येतय. (आता कोणीतरी विचारणार - कृतज्ञता राखा म्हणजे काय करा? )