बागकामप्रेमी ऐसीकर २०२०

पण झाडं लावणं हे एकंदरीत उत्तम आहे. जरा वेळ मिळाला तर लगेच बागेत पळायला आणि खुरपं घेउन झाडांची काळजी घ्यायला जाणाऱे लोक आता मला तितकेसे वेडे वाटत नाहीत.

Tolerance असतो. किती टक्के वाया जातं ते पाहायचं आणि काम करायचं. कीडे, प्राणी, रोग नासधूस करतात किंवा निसर्ग कोपतो. थोडे पीक, फुलझाडं उरतात ती दिसतात. ते पाहून नवीन वेडे जॉईन होतात.

खरडफळ्यावरून इथे आणलं.
///
शरद गाडगीळ

मंगळवार, 02/06/2020 - 20:10

गरमा वाढल्याने बाल्कनीतला मिरी वेल कासावीस. बाथरूममध्ये ठेवून माठातले पाणी शिंपडत आहे.
-----------
सामो

मंगळवार, 02/06/2020 - 20:15

>>>>गरमा वाढल्याने बाल्कनीतला मिरी वेल कासावीस. बाथरूममध्ये ठेवून माठातले पाणी शिंपडत आहे.>>> अरे वा! खूप काळजी घेता तुम्ही रोपांची च्रट्जी. कौतुकास्पद आहे.
-----------------
शरद गाडगीळ

मंगळवार, 02/06/2020 - 20:51

माड पोफळीवर किनारपट्टीस वाढवतात तिथे गारवा असतो. तसा इथे बाल्कनीत करता येत नाही.
----------------- --
३_१४ विक्षिप्त अदिती

मंगळवार, 02/06/2020 - 21:46

हिवाळ्यात पेरलेलं गाजर काल उकरलं; पाला कोबीत ढकलून दिलाय; गाजर जेवणात असंच खाईन.

-–---------------------
सामो

बुधवार, 03/06/2020 - 01:29

>>>पाला कोबीत ढकलून दिलाय>>> गाजराचा पाला खातात हे माहीत नव्हते मला.
-------------------
'न'वी बाजू

बुधवार, 03/06/2020 - 01:33

ससे खातात.
-----------------
'न'वी बाजू

बुधवार, 03/06/2020 - 01:34

(ॲज़ इन, ससे गाजराचा पाला खातात, किंवा, लोक ससे खातात. टेक युअर पिक.)
-------------------------
'न'वी बाजू

बुधवार, 03/06/2020 - 01:35

(तसेही, ट्रॅन्झिटिविटीने, लोक गाजराचा पाला खातात असे म्हणता येईल.)
//////

गाजराचे मूळ वाढताना तिथे दगड/अडथळा आल्याने त्याने डायवर्शन घेतले आहे.
-----–-----------
गाजर किंवा मुळा, बीटरूट, सलगम यांच्या पाल्यातच भयानक पोषक तत्त्वे असतात.
(https://www.theguardian.com/food/2019/jan/12/carrot-tops-chimichurri-wa…)

भाजी बाजारात लहान मुळे आणि भरपूर पाला घेण्याचे गिऱ्हाइकं टाळतात. मोठे मुळे घेतात किंवा तो पाला तिकडेच काढून टाकायला सांगतात. हे पाहून वाइट वाटते.

अस्वल, फार उत्साह आणि आवड असल्यास टिप्स देऊ.

नारळाचं झाड आणि क्याक्टस >>>>
:)

मी बागेत आता चिकार काय-काय लावलंय. टोमॅटो, मिरच्या, वांगी, फुलं. आणि भरपूर घरातली झाडं आहेत. वेळ झाला की फोटो काढून डकवते.

मुन्नार ( केरळ) येथे passion flower ( कृष्णकमळ ) वेलाला फळे येतात बहुतेक. फळे आणि सरबत विकत मिळते.

नारळाचं झाड आणि क्याक्टस
- उँचे लोग उँची पसंद?

आमच्या  बागेची बढती आता बाल्कनीमधून परसातल्या अंगणातल्या जमिनीत झालीये.
ह्यावर्षी सक्रिय बागकामाला जरा उशीरच झाला. पण दिवाळीपासून कंपोस्टिंग करून ते जमिनीत ढकलणं चाललंय. 
अंगणात आधीपासूनच असलेली लिंबं आणि संत्री खाऊन, वाटून आता संपली. फोटो असले तर शोधून लावते.
बाकी फुलझाडं, तुळस वगैरे मंडळी कमी जास्त तब्ब्येतीत आहेत. मोगरा गेला.  परत नवीन मिळत नाहीये म्हणून सध्या जाई/जुईचं नवीन रोपटं आणलंय.
सालाबाद प्रमाणे बिग बॉय टोमॅटो आणि अजून एक बियांपासून केलेलं टोमॅटोचं रोप लावलंय. बाजारच्या पुदिन्याच्या काड्या एका कुंडीत टोचून दिल्या तर त्यांना फुट फुटून चांगला पुदिना आलाय.
मेथी लावली होती पण उंदीर खाऊन जायचा, मग आधी त्याचा बंदोबस्त केला आणि परत मेथी पेरलीये. हरभरापण पेरला होता तो छान आलाय, आई ह्या आठवड्यात हरभऱ्याच्या पाल्याची भाजी करणारे.
बटरनट स्क्वाशच्या बिया पण पेरल्या होत्या, उगवून आल्यात, भोपळे नाही आले तर पानांची भाजी किंवा वडी करून खाऊ.
आता मला नवीन कळलेल्या गोष्टी:
कांद्याचं पाणी : १-२ लाल कांद्यांच्या साली १ कप पाण्यात भिजवून ४ दिवस सावलीत ठेवायच्या. ४ दिवसांनी हे पाणी लालसर रंगाचं झालेलं दिसेल. तर हे पाणी गाळून , त्यात अजून एक कप पाणी मिसळून फुलझाडांच्या मुळात द्यायचं.
मी हे केल्यावर माझ्या जास्वंदीच्या झाडाला खूप पानं आणि कळ्या आल्या.

केळींच्या सालीचं पाणी - २ केळ्यांच्या साली बारीक चिरून किंवा वाटून २ कप पाण्यात ७ दिवस भिजवून ठेवायच्या. ७ दिवसांनी हे पाणी गाळून , डायल्युट करून झाडांना द्यायचं. ह्याने झाडांना गरजेची पोषणद्रव्यं मिळतात असं मला सांगितलंय. बघू. आमच्या झाडांवर काय परिणाम होतो ते सांगेन थोड्या दिवसांत.

फळे,फुले ,भाजीपाला प्रदर्शनाला जातो तेव्हाचे फोटो काढून ठेवले आहेत.
तिथे पाटी लिहिलेली असते त्या पाटीसह झाडाचा फोटो काढण्याचा प्रयत्न असतो परंतू कधी फारच अंतर पडते. फोकसिंग होत नाही मोबाईल क्याम्राचे. पण एकूण उपयोगी. प्रदर्शनात असल्याने कॉपीराइटचा गुद्दा बसणार नाही.

भोपळ्यांचे प्रतिबिंब भोपळ्यासारखेच छान आहे.

अमेरिकेत अमेरिकी आकाराच्या घरांत राहणाऱ्या लोकांना घरातली झाडं वाढवायची हौस असेल तर 'फेसबुक मार्केटप्लेस'वर किंवा 'नेक्सडोअर'वर शोधा. बऱ्याच प्रकारची झाडं तिकडे "स्वस्तात" सापडतील. अवतरण अशासाठी की काही घरच्या, शोभेच्या झाडांच्या किंमती हजार-दोन हजार डॉलरही असतात.

थंडीत, बाहेर बहुतेक झाडांचे खराटे झालेले असताना ही झाडं घरात बघून बरं वाटतं.

रान केळीचे बी रुजते का? मी लावली आहे, १० दिवस झाले लावून अजून कोंब फुटले नाही.

निसर्गात तरी रुजतं.
शेणखाडा करा ( शेण आणि माती) कुंडीत भरून फार खोल पेरू नका. पाणी हवे पण साचता कामा नये. उकाडा, गरमा हवा.
बिया असलेल्या गुलाबी केळी केरळात आहेत. ठाण्यात दत्ताजी साळवी उद्यानात. संपर्क - विजय पाटील(ठेकेदार) सकाळी साडे नऊला बाग बंद होते तेव्हा येतात. फोन बदलला नसल्यास 9820646982

आणखी शेण नको. हाच प्रयोग राहू दे.

ह्यांतलं सूर्यफूल तणासारखं आलं आणि सुरुवातीला कुतूहलापोटी उपटलं नाही. आता सहा फूट उंचीचं झालंय आणि १०-१५ फुलं आलेत.

हा सगळा ताजा माल; अजून झाडावर आहे.

छान!
----------
आज एक पालेभाजी आणली. ( बंगाली लोक ही खातात असं भाजीवालीने सांगितलं. कोलमी शाक किंवा water spinach.
इथे दिसतीय ती . याची रेसिपीही आहे.

शोभेचे झाड होते का पाहणार आहे.

तर एकेकाळी ऐसीवर बागकामाचे धागे धुव्वांधार (!) चालायचे. तेव्हा मला अदितीने आणि अचरटबाबांनी अळू, बेसिल वगैरे लावण्याचे सविस्तर समजावले होते.
ते सगळं ज्ञान उपयोगात आणण्याची सवड मला तीन वर्षांनी मिळाली. मग मागचे धागे चाळून आणि वेळोवेळी अदितीला मेसेज करून (गलिच्छ दिसणार्या) अळुकुड्या पेरल्या. पंधरा दिवसांत पहिलं पान फुटलं. मग ह्या यशामुळे अजुन तीन कुड्या आणून पुरल्या. त्यांना पण पानं फुटली आहेत. कालच घरच्या अळुच्या वड्या केल्या.

बटरनट स्क्वाशला भरपुर फुलं आली पण फळ काही धरेना. मग पानांच्या वड्या, डाळ-दाणे घालुन भाजी असं काय काय करतोयं.

बिग बाॅय टोमॅटो टोणगेपणा करतोय. व्यवस्थित ऊन, पाणी, खत मिळत असुन फक्त तीन फळं धरलीयेत. बाकीच्या कळ्या सुकून जातायंत.
का बरं?

लिंबाला आणि मोसंबीला त्यांच्याच सालींचं कंपोस्ट दिलं, ते झाडांना जास्त फायद्याचं (असं कळालंय).

बाकी मेथी, हरभरा - आठवड्याला एकवेळची भाजी निघतेय.

बेसिल लावलंय - त्याची टोकाची पानं कापुन पेस्तोसाठी वापरतेय. बेसिलची अजून काय काळजी घेऊ? पेस्तोशिवाय अजुन काय करता येईल?

मागील बागकामाचे धागे शोधा. अचरटबाबांनी मस्त मोठ्ठा प्रतिसाद दिलायं. मला आत्ता सापडेना. मिळाला तर देते.
अदितीने सांगितलं त्याप्रमाणे मी कोंब आलेल्या अळकुड्या फक्त जमिनीत खोचून दिल्या.

अळू वाढवणे.
>>अचरटबाबांनी मस्त मोठ्ठा प्रतिसाद दिलायं. मला आत्ता सापडेना. मिळाला तर देते. >>
पुन्हा लिहितो. शोधू नका.
---–-----
आता बाजारात अळकुड्या विकायला येतील तेव्हा त्यामधल्या कोंब असणाऱ्या घेऊन या. त्या एका टोपलीत किंवा ट्रेमध्ये ठेवून मातीने झाका. कोंब थोडासा वरच्या दिशेला राहील अशा आडव्या असाव्यात .
माती कोरडी ठेवायची आहे. पाणी घालू नका. आणि धीर धरा.
जमिनीत खाली वाढणारे कंद, कांदे, गड्डे ( bulbs, roots, and stems) या सर्वांना एक दोन महिने सुप्तावस्तेत जाण्याची सवय असते. एक द़न महिन्यांनी अळकुडी वाळल्यावर किंचित पाणी शिंपडायचे. मग ते कोंब वाढल्यावर मुळ्याही आलेल्या असतात. ते कुंडीत लावा.
तर असे ठेवल्यानंतर इकडे काही अळकुड्या उकडून खाऊन खाजऱ्या नाहीत याची खात्री करा. असल्यास प्रोजेक्ट सांपल रद्द करून दुसरीकडून नवीन लॉट आणा.
बाजारातल्या मिळणाऱ्या अळकुड्या 'भाजीच्या पानाच्या ' असतात. याची अळुवडीही होते. पण अळुवडीचे कंद भाजीवाल्या बायकांना सांगितल्यास त्या आणून देतील. तीन किंवा सहा हवेत.
--------
दुसरी जलद पद्धत - कुणाकडे अळू लावलेले असल्यास त्याला आजुबाजूस फुटवे येतात त्या अळकुड्यांना मुळे आणि पानेही असतात. त्या लावल्यास लगेच अळू मिळेल.

इजिप्तात पपायरसपासून कागद, किंवा कागदाचा पूर्वज बनवला गेला; आणि त्यावर हिशोब, जमिनीचे तेव्हाचे ७-१२चे उतारे वगैरे लिहिले गेले असं म्हणतात. मला हे झाड अपघातानंच, फेसबुकवर सापडलं. शहराच्या दुसऱ्या टोकाला एक बाई तिच्या घरी अंदाधुंद वाढलेला पपायरसचे शेंडे विकायला काढत होती. तोवर हे झाड कसं दिसतं, इथे ऑस्टिनात ते उगवतं, कसला काहीही पत्ता नव्हता. पण तिनं तिच्या घरी वाढलेल्या पपायरसचे फोटो दाखवले होते. मग मी लगेच हौशीहौशीनं गूगल केलं.

आठ दिवसांपूर्वी पपायरसचे हे शेंडे पाण्यात टाकले होते. आज बारकी मुळं दिसली. इंटरनेटवर लोक खोटं बोलतात - कुणीसं म्हणालंय, तीन आठवडे लागतात. ही ती मुळं -

शेजारचा डेटा बोका येतो; त्याचं मूळ घर सापडलं. मग समजलं की त्याची नोकर के हीसुद्धा हौशीनं बागकाम करते. तिनं मला काही कर्दळीचे कंद देऊ केले. पण तेव्हा उन्हाळा वाढत चालला होता. मी सुचवलं की उन्हाळा कमी झाला की हे काम करू.

आज सकाळी तिला मी काही इतर कंद दिले. नेकेड लेडी, असं त्या फुलांचं नाव आहे. तिच्याकडे अंजीराचं झाड आहे, त्याची अंजीरं उन्हाळ्यात मिळाली होती. तिथेच खाली लाल यका वाढत होते, पण त्याला पुरेशी जागा नव्हती. तो मोठा पहाड दोघींनी खोदला. शिवाय कर्दळ, पुदिना आणि इतर काही झाडं तिनं दिली. कर्दळ वगळता बाकीची सगळी झाडांच्या सावलीखाली वाढणारी.

हा लाल यकाचा फोटो, जालावरून. एवढं बागकाम करून आता माझे हात, पाय, पाठ, सगळंच मोडलं आहे. तिनं दिलेल्या यकाचा फोटो नंतर कधीतरी.

अवकाडोच्या बिया आणि साली बरेच वर्षे कंपोस्टात ढकलुन देतेय. एकंदर जमिनीचा कस सुधारावा म्हणून कंपोस्ट जमिनीत ढकलुन देतेय. तर त्या कंपोस्टातल्या न कुजलेल्या बिया रूजुन चार अवकाडोची रोपं आलीयेत.

बागेत खूप फुलझाडे(चाफा, पाच वेगवेगळ्या रंगाचे जास्वंद,गोकर्ण, गुलाब ईई.), पपई, चिक्कू, शेवगा,दोन लिंबू, कढीपत्ता, आंबा, नारळ, कोथिंबीर, पुदिना, आणि मोठ्ठे प्राजक्ताचे झाड आहे.
फोटो डकवले असते, पण स्वतः कधी बागेत जाऊन काम कोरोना आधी केले नसल्याने राहू दे. माझं क्रेडिट नव्हच ते.

पण ताळेबंदीमध्ये बागकाम आवडू लागले मलापण.

.

लिलीचे बी सहज रुजते का ? की बी रुजण्यासाठी बीजप्रक्रीया करावी लागते ?

लीलीचे कांदे असतात म्हणजे कांद्याप्रमाणेच लावले पाहिजे. पांढरी लीली आहे त्याचे कांदेच मिळाले होते. त्यामुळे काम सोपं झालं होतं.
पण बिया लावायच्या झाल्यास थोडी माती भाजून घेतलेली बरी. आणि माती भरलेला खोका / कुंडी टांगून ठेवणे सेफ.
शिवाय पाणी एकदाच दिल्यावर रोपे उगवेपर्यंत परत पाणी टाकायचे नाही.

बी रूजायला किती दिवस लागतात ?

कर्दळीचं बी मात्र हट्टी असतं .वेगवेगळ्या कुंडीत दुसऱ्या झाडांत टाकून विसरून जायचं. कधीतरी अचानक दोन महिन्यांनी झाडं दिसू लागतात आणि विचार केल्यावर आठवतं - अरेच्चा कर्दळ उगवली वाटतं. कुंडीत दुसरं झाड अगोदरच असल्याने कुंडी रिकामी दिसत नाही आणि पाण्यावर नियंत्रण आपोआपच राहातं. कांदे वाढवणं मात्र फारच सोपं.