मराठी संकेत स्थळां चा "तेचतेच" पणा

नवे आहात. मराठी संकेतस्थळांबाबत तुम्हाला जे कळलं आहे ते त्रिकालाबाधित सत्य आहे. तरीही तुमच्या सूचनांचे स्वागत आहे.

ह्या मागिल राजकारण किंवा अर्थकारण काय आहे हे मला माहित नाहि

राजकारण हे इथे नॉन अ‍ॅप्लिकेबल आहे. आय मीन इथे राजकारण जरुर आहे पण तिन्ही किंवा जास्त संकेतस्थळावर आपला एकच लेख एकाचवेळी टाकणारी व्यक्ती अजिबात अशा राजकारणात इनव्हॉल्व नसते असं सांगू इच्छितो. याचा व्यत्यासही खरा नाही. म्हणजे एक लेख एकाच संस्थळावर लिहीणारे लेखक हे त्या संस्थळाचेच लॉयल असतात आणि इतर संस्थळांविषयी आकस असतो किंवा ते मुरलेले राजकारणी असतात असंही मुळीच नाही. तोही एक स्वनिर्मित नियम असतो बर्‍याचदा.

अर्थकारण हा तर अगदीच परीघाबाहेरचा मुद्दा आहे कारण ही बहुतांश संस्थळं हौसेपोटी,पदराला खार लावून चालवली जातात.

हे चूक का बरोबर हे सांगत नाही, पण राजकारण आणि अर्थकारण हे शब्द अस्थानी आहेत.

आणि नैतिकता म्हणुन एक लेख फक्त एकाच साइट वर प्रसिध्द केला तर

नैतिकता हा शब्द इथे नाही योग्य वाटत. एक लेख सर्व साईट्सवर टाकायचा नाही असं ठरवलं आणि तरीही प्रत्येक साईटवर लेखक म्हणून सक्रिय रहायचं असेल तर तिप्पट चौपट लिखाण करावं लागेल.

प्रत्येक संस्थळावरचा प्रतिसाद वेगवेगळ्या प्रकारचा असतो हे निश्चित. मिसळपाववर सदस्यसंख्या आणि त्यांचा वावर मोठा असल्याने सर्व प्रकारच्या प्रतिक्रिया मोठ्या संख्येने येतात, शिवाय अवांतर, कोपरखळ्या, हाणामारी, आणि प्रतिकूल प्रतिसादही सढळपणे येतात.

मीमराठीवर अधिक कौटुंबिक वातावरण आहे. तिथे व्यक्तिगत घट्ट नात्याच्या विणीने लोक गप्पा मारतात. अनेक धागे हे चावडी स्वरुपाचे असतात.

ऐसी अक्षरेवर गंभीर विषयांवर अभ्यासपूर्ण चर्चेचं प्रमाण जास्त आहे आणि त्या तुलनेत अवांतर कमी आहे. ऐसीवर प्रतिसादाला गुणांकन देण्याची सोय असल्याने नुसते उपप्रतिसाद वाचण्याखेरीज आपल्या प्रतिसादाची लोकप्रियताही पाहता येते हे एक आकर्षण आहे.

तस्मात प्रत्येक वेबसाईटवर एकाच लेखाला वेगळाले प्रतिसाद मिळत असल्याने सर्वत्र लेख प्रकाशित करण्याची इच्छा सदस्यांना स्वाभाविकच होत असते.

यामुळे रिपीट कंटेंट एकूण जालावर येत असला तरी वेबसाईट क्रॅश होण्याचं कारण नाही. प्रत्येक साईटवर लेख एकेकदाच येतो. अजूनतरी लोड कमी होण्यासाठी लेखच कमी यावेत अशी कोणत्याच संस्थळाची इच्छा अथवा अवस्था नसावी असा अंदाज आहे.

"आग्रिगेटर ब्लॉग / संकेत स्थळ"

ह्याबद्दल अधिक वाचायला आवडेल. माझ्या माहितीत डुपल वरचे काही मराठी अ‍ॅग्रिगेटर ऑलरेडी आहेत, तुम्ही वेगळे काय देणार?

गवि : सहमत
१) तेच तेच लेख >>>
३) एकच लेख हे तिनहि साइटस वर टाकतात ..
हे दोन्ही एकच आहे का ? ( असेल तर वेग्ले क लिहिले?) नसेल तर 'तेच तेच लेख' याचा कोणता अर्थ अभिप्रेत आहे ?

"आमची अन्यत्र शाखा नाही" हा बोर्ड बघायची जरा जास्तच सवय झाली की काय? पण इथे दुकानदारापेक्षा गिर्‍हाईक महत्वाचं आहे हे समजून घ्या. गविंनी तेच विस्कटून सांगितलं आहे.

(आळस देणारा स्मायली(!!)) कट्टे झाले अनंत, का करीता खंत, करा निवांत रवंथ, अन्यथा सोडा हा पंथ.

गविंचा प्रतिसाद पटला. माझी थोडी भर.

लेखन करणं हा एक छंद आहे. तो छंद असलेले लोक तसे थोडेच. संस्थळांवर किंवा ब्लॉगवर लेखन करण्याचा छंद बाळगणारे लोक हा त्याही लोकांचा उपसंच. असे लोक अगदीच मोजके असल्यास आश्चर्य नाही. तशी संस्थळंही शेकड्यांनी नाहीत. हाताच्या बोटावर मोजण्याइतकीच. त्यांवर वाचक म्हणून अॅक्टिव्ह असणारे लोकही कमीच. पण त्यामानाने लेखन करणारांपेक्षा अधिक. अनेक संस्थळांवर कॉमन असणारे काही असले तरी एका विशिष्ट संस्थळावर अधिक प्रमाणात वावरणारांचं प्रमाण मोठं असतं. प्रत्येक संस्थळाची त्या वाचकवर्गामुळे प्रकृती वेगळी बनते. यामुळे लेखन वाचन करणाऱ्यांच्या वेगवेगळ्या कम्युनिटी तयार होतात. या एकमेकांपासून एक्स्क्लुझिव नसतात. त्यामुळे काही ओव्हरलॅप दिसतो. पण तरीही त्या त्या विशिष्ट संकेतस्थळावर येणाऱ्या लेखनाचं प्रमाणही कमी नसतं.

सुमारे दीड वर्षाभरापूर्वी मी एक सर्वेक्षण घेतलं होतं. फक्त ऐसी वर येणाऱ्या लेखनाचं प्रमाण किती आहे? त्यावेळी संस्थळाचा जन्म होऊन फक्त एक महिना झाला होता. संस्थळाची प्रकृती निश्चित झाली नव्हती. असं असूनही ऐसीवर आलेल्या लेखनापैकी सुमारे ६०% लेखन केवळ ऐसीवर आलेलं आहे असं आढळून आलं होतं. आता पाहिलं तर खात्रीने आकडा मोठा येईल.

माझ्या मते लेखन कुठे प्रसिद्ध करावं हे लेखकाने ठरवावं. इतरत्र वाचलेलं असलं तरीही इकडे लोक काय म्हणताहेत याचंही कुतुहल इतर वाचकांनाही असतं. नसेल तर अर्थातच टायटल बघून दुर्लक्ष करण्याची सोय असतेच.

सगळ्याच संस्थळांचं लिखाण एकत्र सादर केल्याने नक्की काय फायदा होईल माहित नाही. संस्थळांच्या वेगवेगळ्या प्रकृती आहेत, यातच संस्थळांवर लिखाण-वाचन करण्यातली गंमत आहे.

बरेचसे मुद्दे वरील प्रतिसादांत आलेच आहेत. माझे वैयक्तिक मत म्हणाल तर एक लिखाण एकाच ठिकाणी टाकावे. ते लिहिताना त्या बाजानेच लिहावे. अर्थात काही वेळा मीही एकच लिखाण एकसमयावच्छेदेकरुन अनेक संकेतस्थळांवर टाकले आहे, पण त्यासाठी त्या त्या वेळी मला पटलेली काही तत्कालिन कारणे होती. आणि असे म्हणून एकदा पदराआड दिवा घेतला की मग पुढचे बोलणेच संपते! बाकी राजकारण, कंपूबाजी वगैरे .आयायाया. जबरदस्त जांभईदार विषय. कोणे एके काळी मनोगतावर एक भद्रपुरुष 'बघ, मनात आणलं तर मला एका दिवसात पन्नास प्रतिसाद काही अशक्य नाहीत..' अशा वल्गना करायचे. तसे साकळलेले आत्मे जिकडेतिकडे आहेत. त्यांच्याबद्दल बोलण्यासारखे काही नाही.

मी मायबोलीवर कै.माधव रिसबूड : एक कठोर फलज्योतिष चिकित्सक हा लेख नुकताच टाकला होता. हा लेख मनोगत दिवाळी अंकात २००७ मधे या अगोदर टाकला होता. तसे नमूद केले होते. तेच तेच लेख परत परत लिहिला असा आक्षेपवजा भाष्य तिथे आले. तेव्हा तिथे खालील प्रतिक्रिया दिली होती..
प्रबोधन/ विचार प्रसार यात त्याच त्याच गोष्टी पुनःपुनः सांगायच्या असतात. कारण एक वाचक वर्ग असा नक्की असतो कि त्यांच्यासाठी ही माहिती नवीनच असते. जुन्या वाचकांच्या कदाचित विस्मृतीत गेलेला असू शकतो किंवा पुनर्वाचनाने आकलनाची नवी दृष्टी त्याला मिळालेली असू शकते. समजा तसे नसेल तर दुर्लक्ष करण्याचा पर्याय खुला असतोच. रेडिओवर तीच तीच गाणी पुनःपुनः लागत असतात. कुणी पुनर्प्रत्ययाचा आनंद घेतो तर कुणी स्टेशन बदलतो वा रेडिओ बंद करतो. अनेक लेखकांची तीच तीच पुस्तके पुन:पुन्हा छापली जात असतात. पुस्तके ज्यांना आवडतात ते पुन्हा वाचतात तर काही लोक ती रद्दीत टाकतात. रद्दीतील पुस्तके घेउन पुन्हा ती कुणी तरी वाचतो.
फक्त लिंक देण्यापेक्षा एखादा लेख / पुस्तक थेट पुढ्यात आणी सहज पणे आले तर ते वाचले जाते असा आमचा अनुभव आहे.

संस्थळाला सुधारण्याचे मोलाचे कार्य तुम्ही करत आहात, यात कोणी खोडा टाकत असेल तर दुर्लक्ष करा ही विनंती.

गेल्या आठवड्यात मी मराठीतील तीन संकेत स्थळांची सदस्यता घेतली. त्याचं मुख्य कारण म्हणजे मला हि मराठी / देवनागरी मधे ड्रूपल वापरुन एक "आग्रिगेटर ब्लॉग / संकेत स्थळ" तयार करावं अशी इच्छा आहे. ह्या स्थळां वर लिहिणार्या लोकांशी ओळखी करुन घेणे आणि त्यांच्या कडुन काहि सल्ला घेणं हा हि ह्या मागचा उद्देश !

उरलेल्या संकेतस्थळांचेही सदस्यत्व घेऊन हाच धागा सर्व ठिकाणी सुरु करावा ही विनंती. जेणेकरून हा चांगला उद्देश सर्वांपर्यंत पोहोचेल.

१) तेच तेच लेख आणि त्याच लोकांचा ( आय डि / हॅन्डल्स) चा तिनही साइटस वर वावर !

तुमचे निरीक्षण बरोबर आहे का हे पहायला मीही सर्व संस्थळांवर लॉग ईन करून पाहिले. तुम्ही म्हणता ते अगदी बरोबर आहे!

५) बरेच मेम्बर्स तिनहि साइटस वर लॉग इन झालेले असतात !

मराठी लोकांचा स्वभाव हो, दुसरं काही नाही! फुकटात हाफिसातलं इंटरनेट आहे, प्रामाणिकपणे काम करायला नको, सुधारणार नाहीत मेले!

३) एकच लेख हे तिनहि साइटस वर टाकतात .. असे का ते कळत नाहि

एकदम सहमत! गंमत म्हणजे संस्थळांवर एकच एक लेख येतात हा विषयही सगळीकडे अनेकदा चर्चून झालेला आहे, तरी सुद्धा पुन्हा पुन्हा त्याच प्रकारचे लेख. कारण काय कळत नाही ब्वॉ!

ह्या मागिल राजकारण किंवा अर्थकारण काय आहे हे मला माहित नाहि

'मराठी बाणा' हो! अजून काय असणार?

नैतिकता म्हणुन एक लेख फक्त एकाच साइट वर प्रसिध्द केला तर ते वाचकांना खुप सोइस्कर होइल.

मराठी संस्थळं अन नैतिकता? काय परदेशात वगैरे वास्तव्य आहे का काय तुमचं?

अजुन मी मायबोली चा मेंबर झालेलो नाहि पण लवकरच होइन.

शुभस्य शीघ्रम्!

माझी निरीक्षणे लिहिण्याचा उद्देश्य हा फक्त मैत्रीपुर्ण उपयोगी फीडबॅक देणे येवढाच.

अहो, गेली चार-पाच वर्षे याच उद्दात्त उद्देशाने मी ही संस्थळांवर वावरतो आहे. तरी सुद्धा पन्नास वेळा तरी बॅन झालो असेन. संस्थळांना असल्या उद्देशांनी काही फरक पडत नाही हो! काहीही फलित झालं या उद्देशाचं तरी निराश होऊ नका, हा अनाहूत सल्ला. काही वर्षात तुम्हालाही याची सवय होईलच.

हा प्रतिसादच पहा ना, अगदी मैत्रीपुर्ण आहे. तरी सुद्धा लोक ओरडतीलच, पहा!

अरे वा ! बरेच उत्साही आहात. जालीय प्रवासासाठी शुभेच्छा.

मी फक्त ऐसीची सदस्य आहे आणि मायबोलीवरील लेखन कधीकधी वाचते. ('ऋता' या नावानी आणखीन कुठल्या संकेतस्थळावर कोणी असल्यास ती मी नव्हेच.)
ऐसीच्या धाग्यांवर वैयक्तिक स्वरूपाचे (सदस्यांमध्ये आपापल्या वैयक्तिक ओळखीचे संदर्भ घेऊन प्रतिसाद- थोडक्यात 'चॅट') प्रतिसाद कमी असल्याने लेखन+प्रतिसाद वाचायला आवडतात. मायबोलीवर ढीगानी प्रतिसाद असतात पण तो प्रतिसादांचा डोंगर कोण पोखरत बसणार? त्यामुळे फक्त लेखांचे वाचन करते.

तुमच्या या धाग्याच्या निमित्तानी सदस्यांनी त्यांची भूमिका लिहिली आहे तीही आवडली.

माझे जवळजवळ सर्व लेख या तिन्ही स्थळांवर आहे. कारण अगदी साधे आहे - या तिन्ही ठिकाणे जो काही वेगळा वाचकवर्ग आहे त्यापर्यंत आपला लेख पोहोचवावा व त्यांच्याही प्रतिक्रिया मिळाव्यात. या अनैतिक काय आहे? अजून बाकी ठिकाणी सुद्धा टाकले तर काय चूक आहे? लेखाला मिळणार्‍या प्रतिक्रियांचे स्वरूप या तिन्ही ठिकाणी (माबो, मिपा व ऐसी अक्षरे ही तीन. तुम्ही जी तीन म्हणत आहात ती हीच की कोणती ते नीट कळाले नाही) वेगळे असते हे वरती कोणीतरी म्हंटले आहे ते खरे आहे. पण माझ्या दृष्टीने हा नंतरचा शोध आहे. मूळ कारण म्हणजे जास्तीत जास्त लोकांपर्यंत पोहोचणे.

बाकी मायबोलीवर अमेरिकन मराठी जास्त आहेत हे आता खरे नाही. भारतातील लोकांची संख्या बहुधा जास्त आहे. तुम्ही कोणत्या वेळी अ‍ॅक्सेस करता यावर असेल ते. कारण तुम्ही सभासद नसाल तर बरेच धागे दिसतच नसतील कदाचित.

किंवा जे काही तुमचे नाव आहे ते..
वा! मराठी संकेतस्थळांवर नवीन आहे म्हणता आणि बरेच धाडसी बोलता की! खुदा के वास्ते परदा न काबेसे उठा जालिम, कहीं ऐसा न हो यों भी वही कातिल सनम निकले. बाकी शुद्धलेखनातल्या चुका वगैरे सोडून द्या हो. ये पैंतरे बहोत पुराने हो चुके है. एक अनाहूत सल्ला. घाई करु नका. जरा थांबा. काही पुण्य कमवा. नॅटली टीगर म्हणते तशा कर्मा चिप्स. मग बोला. नाहीतर सगळीकडून लाथा खाऊन शेवटी फेसबुकवर आज क्लायंटच्या पैशाने कशी बॅगपायपर प्यालो असलं लिहीत बसावं लागेल!

एकच लेख हे तिनहि साइटस वर टाकतात .. असे का ते कळत नाहि

हा धागा पकडून ऐसी अक्षरेवर आलेले मागचे पन्नास धागे पाहिले. पैकी ३८ धागे अन्य संस्थळांवर नाहीत. (काही धागे लेखकांनी आपापल्या ब्लॉग्जवर टाकले आहेत, ते इथे मोजलेलं नाही.) बारा धागे अन्य संस्थळांवरही आहेत. टक्केवारीत, फक्त २४% धागे अन्यत्र आहेत, एक चतुर्थांशपेक्षा कमी. त्यामुळे नेमकी तक्रार कशासंदर्भात आहे ते समजलं नाही.

सुमारे साठ टक्के लेखन हे त्यावेळीही युनिक होतं. आता परिस्थित सुधारली असावी.

परिस्थिती 'सुधारली' आहे याला सांख्यिकी पुरावा दिलेला आहे. याला 'सुधारणं' म्हणावं का अन्य काही शब्द वापरावा याबद्दल वेगळी चर्चा करता येईल.

लिखाण ही लेखकांची बौद्धिक मालमत्ता असावी; ते कुठे आणि किती ठिकाणी प्रकाशित करावं याचा निर्णय लेखकाने घ्यावा.

>> तेच तेच लेख आणि त्याच लोकांचा ( आय डि / हॅन्डल्स) चा तिनही साइटस वर वावर
>> एकच लेख हे तिनहि साइटस वर टाकतात .. असे का ते कळत नाहि

आपले लेख जास्तीत जास्त लोकांपर्यंत पोचावेत, म्हणून लेख २-३ ठिकाणी टाकले जात असतील. लेखकाने/लेखिकेने कुठे आणि किती लिहावे, हे संकेतस्थळाचा मालक कसं काय ठरवणार?

>>ह्या मागिल राजकारण किंवा अर्थकारण काय आहे हे मला माहित नाहि

माझ्या मते बहुतेक मराठी संकेतस्थळे ही मराठीचे प्रेम किंवा केवळ हौस किंवा दुसर्‍या संकेतस्थळाशी भांडण झाले म्हणूनच चालवली जातात. वेळप्रसंगी मालक खिशातून पैसे खर्च करून हा उपद्व्याप करतात. (असा माझा अंदाज आहे, कृपया विदा मागू नये).

>> जवळ जवळ सगळे लोकं तिनहि साइट्स चे मेम्बर आहेत
>> बरेच मेम्बर्स तिनहि साइटस वर लॉग इन झालेले असतात !
>> जरी मेंबर्स बरेच असले तरी अ‍ॅक्टिवली भाग घेणारे / लिहिणारे हे मोजकेच आहेत

खरा मुद्दा हा आहे. सदस्य जुने झाले, मित्र/मैत्रिणी झाल्या की कंपूबाजी होते. कधीकधी (किंवा बरेचदा) कमरेखाली वार होतात, संपादक कंपूतल्या लोकांना संभाळून घेतात, स्वतः शिव्या खातात, तर कधीकधी उघड-उघड भेदभाव करतात. या व अश्या अनेक गोष्टींमुळे माझ्यासारखे लोक लिहायला बिचकतात. त्यातल्या त्यात, ऐसीवर वातावरण पोषक वाटले, म्हणून मी इथे लिहायला सुरुवात केली आहे. धन्यवाद.

धागा वाचून आधी काही वाटले नाही.

नंतर प्रतिसादांवर धागाकर्त्यांनी दिलेले प्रतिसाद वाचून हे आठवले.

तुमचे इतरांपेक्षा 'वेगळे' असे संस्थळ पहाण्यास व वाचण्यास उत्सुक आहे. आधीच सर्वे करुन धागा टंकण्यापेक्षा 'आधी केले आणि मग सांगितले' याप्रमाणे केलेत तर तुमची अधिक वाहवा होईल.
अवांतरः -'वाहवा' वरुन उगाचच ही जुनी कविता आठवली.

कावळा म्हणे मी काळा
पांढरा शुभ्र तो बगळा
दिसतसे
वाहवा तयाची करिती
मज लागे धिक्कारिती
लोक हे
मग विचार त्याने केला
पैशाचा साबू आणिला
झडकरी
घाशिले अंग बहुबळे
रक्त त्यामुळे वाहू लागले
घाबरा झाला
बापुडा शेवटी मेला
नदीवरी|

चालले आहे ते ठिक आहे...त्यातच मजा घ्यायची..

पर्यायी व्यवस्था नकरता आहे ते उद्धस्थ करण्याचा विचार न मानवणारा आहे.

आपला जालवावर दीर्घकालाचा असावा असे वाटते. 'तेच तेच'पणाचा विषय इतरत्रही चर्चिला गेला आहे, हे आपल्याला ठाऊक असेलच. तात्काल संदर्भासाठी एक दुवा देत आहे. इथे प्रामुख्याने एका विवक्षित संस्थळाविषयी चर्चा असली तरी त्यातल्या काही प्रतिसादांतील मुद्दे हे सर्वच संस्थळांना लागू होण्यासारखे आहेत
दुवा : http://www.mimarathi.net/node/9804.

मला धागे गुंफायला आवडतात..्मी अत्ता पर्यंत २००० च्या वर धागे निरनिराळ्या समुहावर गुंफले आहेत..

लिहित जावे..समुहाच्या राजकारणा पासुन दुर असावे..कंपु नसला तरी आमचे धागे हिट्ट..मोडरेटर्शी वाद न घालता नियम पाळावेत..

धागा उडवला तर हुज्जत घालु नये नेटाने धागे गुंफावे...

धग्यात दम असला तर चालतो नसला तर उडतो..

धागा चालणे न चालणे..हि एक प्रक्रिया आहे..

कलाकृति लक्षात रहाते..टिका व टिकाकार नाहि..हा मुलमंत्र आहे धागेगिरी चा

Tveedee हे लॉगिन ब्लॉक केल्याबद्दल ऐसीअक्षरेचे अभिनंदन. अभिव्यक्तिस्वातंत्र्य, विकिलिक्स, स्नोडेन इइ समर्थक ऐसीचा विजय असो.