वैद्यकीय इच्छापत्र

सध्या असे इच्छापत्र करता येत नाही का?अशी बरीच इच्छापत्रे जमली की त्यासाठी मग एक रीतसर कायदा आणि मागणी करण्याचा विचार आहे काय?

सध्या असे पत्र तयार केले आणि त्यावर संबंधितांनी अंमल केल्यास खालील कायद्याचे उल्लंघन होते.

Maintenance and Welfare of Parents and Senior Citizens Act, 2007

"maintenance" includes provision for food, clothing, residence and medical attendance and treatment

शिवाय

An application for maintenance under section 4, may be made -
by a senior citizen or a parent, as the case may be; or
if he is incapable, by any other person or organisation authorised by him; or
the Tribunal may take cognizance sua motu

याचे काय होईल?

इथे या कायद्याचा मसुदा पहायला मिळेल

बरोबर आहे नितिन थत्ते.अगोदरच्या एका कायद्याला छेद देणारा दुसरा कायदा आणणे अवघड असते.अशी खटपट करण्यापेक्षा एकेका केसमध्ये निर्णय करायला सोपे जाते.केइएम मधल्या शानभागसाठी कुठे कायदा फिरवला?

मनुष्य अत्यवस्थ अवस्थेत गेला तर वापरायचे ते Living Will. कॅनडामध्ये त्या त्या प्रान्ताच्या कायद्यानुसार केलेले त्याचे कच्चे मसुदे काही स्वयंसेवी संस्था उपलब्ध करून देतात, तरीहि त्यांचा सल्ला असतो की प्रत्यक्ष असे Living Will योग्य वकिलाकडूनच करवून घ्यावे.

अशा Living Will सोबतच आर्थिक आणि अन्य निर्णयांसाठीहि Power of Attorney करवून घेतात आणि कोणा एका व्यक्तीला अत्यवस्थ वा मानसिक दृष्ट्या दुर्बल (डिमेन्शिया, अल्झाइमर इ.) व्यक्तीच्या वतीने आर्थिक निर्णय घेण्याचा वा त्या व्यक्तीच्या नावे आर्थिक व्यवहार बघण्याचा अधिकार दिला जातो.

Living Will आणि Power of Attorney हे दोन्हीहि सारखेच महत्त्वाचे आहेत आणि ते वेळच्यावेळी तयार करून घेणे हिताचे.

या विषयावर "जगायचीही सक्ती आहे" हे मंगला आठलेकर यांचे पुस्तक या विषयावरच आहे. अत्यंत उत्तम पुस्तक आहे.
http://www.bookganga.com/Preview/BookPreview.aspx?BookId=537076155293328...

वाचते आहे. विषय गंभीर तर आहेच पण कायद्याचा दुरुपयोग देखील होता कामा नये उदा - बळजबरीने असे लिव्हिंग विल करुन घेणे :(

जे लोक अशा प्रसंगाला सामोरे गेले असतील त्यांना या इच्छापत्रातली निरर्थकता पूर्णपणे जाणवेल.

माझ्या आजारपणात मला जगवण्यासाठी जे उपचार केले जातील त्यासंबंधी स्पष्ट सूचना मी माझ्या संबंधीतांसाठी पुढीलप्रमाणे लिहून ठेवत आहे.

कोणतीच स्पष्टता नसलेल्या मजकुराबाबत असं म्हणण्यात अर्थ नाही. त्यात स्पष्टता आणणं शक्यही नाहीये. यात इच्छापत्र करणार्‍याच्या उद्देशाविषयी किंवा प्रामाणिकपणाविषयी काहीच शंका घेऊ नये.

बॉटमलाईन अशी की बर्‍याच केसेसमधे वरच्या इच्छापत्रातली कंडिशनल इच्छा कम आज्ञा कम विनंती अंमलात आणणं अशक्य होऊ शकतं.

आता पुन्हा काही भाग अधोरेखित करुन पाहू.

अ) (जर) मी मरणाच्या दारात असेन ,किंवा गाढ बेशुद्धीत असेन, तर माझा मृत्यू लांबवण्याकरिता काहीही उपचार करु नयेत, शरीराला सुया टोचून औषधोपचार करण्याचा किंवा कृत्रिम साधनांच्या मदतीने मला जगवण्याचा प्रयत्न कृपया करु नये.कारण अशा अवस्थेत आपल्या परावलंबनाचे ओझे इतरांवर टाकणे आणि जगत राहणे हे मला कीव करण्यासारखे आणि म्हणुनच घृणास्पद वाटते.

ब) अशा प्रकारे केवळ जगवण्यासाठी जर उपचार सुरु झाले असतील आणि तेही मला सन्मानाचे जिणे जगण्याच्या दृष्टीने उपयुक्त ठरणार नसतील तर मला असे निरर्थक जीवन जगण्याची अजिबात इच्छा नाही. म्हणुन हे उपचार ताबडतोब थांबवावे अशी माझी आग्रहाची विनंती आहे.

वरवर असं वाटेल की नातेवाईकांचं निर्णयाचं काम सोपं झालंय.. पण उपरोक्त वाक्यांतील "जर, तर"कडे सूक्ष्म लक्ष दिल्यास असं लक्षात येईल की एरवीसुद्धा अशी परिस्थिती आल्यावर नातेवाईकांवर निर्णय घेण्याची जी अवघड जबाबदारी येते त्यात या खास लेखी नोंदवलेल्या कंडिशनल वाक्यांनी आणखी अवघडपणा आणला आहे. आजारी व्यक्तीचं वय अगदी नव्वदीपार असेल तर तर्काने कदाचित काही ठाम अंदाज बांधता येतीलही, पण त्याहून कमी वयाच्या व्यक्तीबाबत उपचार केल्यानंतरचा आउटकम अनेक केसेसमधे नक्की सांगणं डॉक्टर्सना शक्य नसावं. अनेक आजारांमधे दीर्घकालीन लाईफ सपोर्ट, "वन डे अ‍ॅट अ टाईम" तत्वावर केवळ जगविण्यासाठी दिली जाणारी इंजेक्शन्स वगैरे महिनोन महिने देऊन व्यक्ती परत माणसांत येऊ शकते. त्यानंतर त्या व्यक्तीची क्वालिटी ऑफ लाईफ कशी असेल याविषयी ठामपणे विधान करणं कोणालाच शक्य नसतं.

मान्य आहे की कदाचित ८०% केसेसमधे डॉक्टर हे अनुभवाने निश्चित सांगू शकत असतील की या उपचारांनी आजार बरा होणार नाहीये आणि स्थिती अजिबात सुधारणार नाहीये. अशा निश्चित केसेसमधे वरील इच्छापत्र कदाचित लागू पडेल. पण इतर बर्‍यास केसेसमधे हे ठरवणं शेवटी नातेवाईक आणि डॉक्टर्स यांच्या स्वतःच्या तारतम्यावरच अवलंबून असेल.

क) मी असाध्य रोगाने आजारी आहे, एकूणच जगण्याच्या शक्यता मंदावल्या आहेत, किंवा बेशुद्धीतून मी बाहेर येण्याची ही आशा नाही, अशा अवस्थेत मला कृत्रिमरित्या अन्नपाणी देउन जगवण्याचा खटाटोप करु नये. मला आग्रहपूर्वक सांगायचे आहे की,मला अशा परिस्थितीत कृत्रिम रित्या जिवंत ठेवण्याचे सारे उपचार मी नाकारु इच्छितो/ इच्छिते.

पुन्हा एकदा.. ब्रेनडेड किंवा तत्सम केसेसखेरीज अशी व्यक्ती जगण्याची कितपत शक्यता आहे हे १+१=२ असं गणितासारखं सांगणं वैद्यकशास्त्रात शक्य असतं असं वाटत नाही. म्हणजे शेवटी नातेवाईकांवर आणि डॉक्टरवर ती अवघड निर्णयप्रक्रिया पडणारच आहे. माझ्यासमोर "नळ्या काढून टाकूया, त्यांना शांतपणे मरु दे" म्हणून आग्रह झालेल्या केसेस पुढे रिकव्हर होऊन दीर्घकाळ जगल्या आहेत आणि दुसर्‍या बाजूला प्रत्यक्ष नळ्या लावून बरेच दिवस त्या अवस्थेत पडल्यावरही जीवनेच्छा प्रबळ उरलेली काही माणसंही पाहिलेली आहेत. जीवनेच्छा ही आधीच डिक्लेअर करुन ठेवण्यासारखी गोष्ट आहे यावर विश्वास उरलेला नाही. असो.

यातून मला इतकंच म्हणायचं आहे की अशी इच्छापत्रं करुन त्यांना "स्पष्ट सूचना" म्हणण्यापेक्षा "अशा परिस्थितीत माझी विश्वासू अमुक एक 'क्षयझ' व्यक्ती आणि माझे उपचार करणारे डॉक्टर हे जो एकत्रित निर्णय घेतील (उपचार अथवा पॅसिव्ह मरण) तो मला मान्य असेल" अशा प्रकारे इच्छापत्र करावं.

काल याच विषयावर पुण्याई सभागृहात परिसंवादाचा कार्यक्रम झाला. रोहीणी पटवर्धन. विद्या बाळ, डॉ संदीप तामणे. अ‍ॅड रमा सरोदे या परिसंवादात सहभागी होते. शुभदा जोशी यांनी परिसंवादाचे सूत्रसंचालन केले. याविषयावर छोटी फिल्म ही दाखवली.
अद्याप म्हणाव तशी जागृती या विषयावर अजून झाली नाही हे रोहिणी पटवर्धन यांनी सांगितले.

विद्या बाळ गेल्यानंतर त्यांच्या आदरांजली सभेत उल्लेख केलेले त्यांचे शेवटचे रेकॉर्डिंग. मार्च 2020 च्या मिळून सार्‍याजणी मधे आले आहे. स्वेच्छामरण या विषयी त्यांच्या आयुष्याच्या शेवटच्या टप्प्यात त्यांची मते काय होती हे जाणुन घेण्याची उत्सुकता होती.
-------------------------------------------------------------------------
अखेरच आवाहन...
मी विद्या बाळ, १०१, नचिकेत सोसायटी, प्रभात रोड, पुणे - ४, वय ८३ पूर्ण. आज मनाच्या एका अत्यंत गंभीर अशा; पण निर्णायक अवस्थेत बोलते आहे. हा विचार मी आजवर शेकडो लोकांशी बोललीये, पण कुणाला तो इतका गंभीर वाटला, कुणाला नाही, मीही कदाचित थोडी द्विधा मनस्थितीत असेन. पण आज मी अतिशय निर्णायक मनस्थितीत बोलतीये. माझे दात काढल्यामुळे थोडी अस्पष्टता येतीये ती समजून घ्या.
मला असं म्हणायचंय की, मला केव्हापासूनच वाटतंय की माझ्या आयुष्याला आता अर्थ राहिलेला नाही. सगळे माझे प्रियजन सांगताहेत मला की, तुला खूप करण्यासारखं आहे, खूप आयुष्य पुढे आहे, पण मला स्वतःला प्रामाणिकपणे असं वाटतं की, त्याला अर्थ नाहीये, या पुढे बरं होणं, काम करणं, पहिल्या उमेदीनी बरं होऊन काही करणं ही माझी इच्छाही नाहीये आणि मला करायचंही नाहीये. जोशी हॉस्पिटलमध्ये मी ई.ओ.एल. फॉर्म भरलाय - ‘एण्ड
ऑफ लाईफ' म्हणून. काही त्याला अर्थ नाहीये. कारण जोपर्यंत मी प्रत्यक्षात मरण्याच्या स्थितीत येत नाही. तोपर्यंत त्याचा काही उपयोग नाहीये हे माझ्या प्रत्यक्ष अनुभवातून लक्षात आलंय. तेव्हा हा जो विचार करून, विशेषतः आज विचार करून, मी असं ठरवते आहे की, मला यातून सुटकेचा मार्ग हवा आहे. तो लीगल नाही, हे मला २००% माहितीये; पण तरी तो मला हवा आहे.
मला यावर एक मार्ग सुचतो तो असा : तो ४-८ दिवसात होणारा नाही, त्यामुळे सगळ्यांना सांगण्यास, जाहीर करण्यात आता अर्थ नाही, पण मी बोलतीये. माझ्या असं लक्षात आलं की, याच्यात माणसाच्या जवळ, सज्जन माणसाजवळ, जे नाही (त्याची गरज आहे). पण मला आज एक नवा विचार सुचलाय तो असा की, जी माणसं खरोखरच सुपारी देऊन काम करतात, त्या माणसांच्याकडे कदाचित म्हणजे उदाहरणार्थ क्रूर असे किंवा उद्देश नसलेले (लोक), सर्पमित्र (ज्यांच्याविषयी मला आदर आहे) किंवा त्या प्रकारचे लोक शोधणं आणि त्यांच्या मदतीनी यावर काहीतरी उपाय काढणं शक्य आहे. त्याला वेळ लागेल, पण ते कदाचित शक्य आहे. त्याला काही काळ लागेल तो घ्यावा. आणि माझी इच्छा आहे की त्यांनी तो (मार्ग) पूर्ण करावा ज्यामुळे तशी कुणावरच आरोपाची वेळ येणार नाही. कसं, काय, याचे डिटेल्स सिरिअसली ठरवावे लागतील.
आज मी मनाच्या अत्यंत निर्णायक, भावनाविवश नसलेल्या अवस्थेत बोलतीये. इथे आज या बैठकीला सविता ही माझी सध्याची सेवक, विनीता माझी मुलगी, उर्मिला माझी सून, डॉ. मंगला नाही माया (हजर आहेत). इथे हॉस्पिटलमध्ये मी आत्ता ॲडमिट आहे, तिच्याशीही (मायाशीही) मी बोलले आहे. या सगळ्यांनी कृपया याचा नीट नीट नीट विचार करावा आणि जे जे लोक मृत्युशय्येवर आहेत, किंवा लवाटे यांच्यासारखे प्रामाणिकपणे अशाच अवस्थेत मृत्यूची वाट पाहताहेत त्यांना मार्ग मोकळा करून द्यावा. कृपया तुम्ही सगळ्यांनी इथे विचार करावा. आत्ता ही गोष्ट मोठ्यांनी बोलण्याची नाहीये; पण काही महिन्यात, वर्षात, याचा विचार करावा. आत्ता ते शक्य नाही मला माहितीये. मी तोवर थांबायला तयार आहे; पण कधीच न निघणाऱ्या मार्गापेक्षा हा मार्ग खूप चांगला आहे, अनेकांसाठी चांगला आहे, तुम्ही सर्वांनी यावर विचार करावा. हे सगळे विचार ऐकून घेतलेत आणि त्यातनं सगळे जण शांत, शहाण्यासारखा विचार करतील अशी मला आशा आहे.
माझ्यावर लोकांनी इतकं अपार प्रेम केलंय की, मी असा निर्णय घेणं हे एका परीने खूप क्रूर आणि कृतघ्नतेचं लक्षण आहे. मला असं वाटतं की, अनेक लोकांच्या पुढील हितासाठी हा खूपच आणि विशेषतः माझ्यासाठी उपयुक्त (मार्ग) आहे. कृपया विचार करावा. माझ्या निर्णयाचं काही भलं करावं आणि व्यापक जनतेच्यासाठी काहीतरी करावं.
विद्या बाळ २९ जानेवारी २०२०
संध्या. ७.३०

https://m.lokmat.com/photos/international/netherlands-government-allowe…

लहान मुलांसाठी देशाने असा निर्णय घेणे कितपत योग्य?

अतिशय तीव्र नैराश्यातून आलेला जीवनाविषयी तिटकारा,आणि रागाच्या भरात काही वेळासाठी झालेली तीव्र झालेली मरणाची ईच्छा ह्या मधून घडलेल्या आत्महत्या हा प्रकार इच्छा मरणाच्या व्याख्येत च येतो (नोट: ही मी स्वतः केलेली व्याख्या आहे)
फक्त हा आवेग काही वेळा पुरताच असतो त्यावेळेस त्यांनी आत्महत्या केली नाही तर इच्छा मरणाची निघून जाते
आणि ह्या इच्छा मरणाला वयाची,लिंगाची,शारीरिक क्षमतेची,निरोगी पणाची अशी कोणतीच अट नसते.

मरणाची इच्छा ही हळुवार घडणारी प्रक्रिया आहे ह्या मध्ये प्रतेक मिनिटां त विचार बदलत असतात ठाम असे काहीच नसते.
आजारपणं मुळे,वया मुळे आलेली हतबलता ह्या मुळे होत असलेली मरणाची ईच्छा ही बिलकुल तीव्र नसते.
काही सकारात्मक घडायला लागले की मरणाची ईच्छा निघून जाते परत जगवस वाटत.
त्या मुळे अशा व्यक्ती च्या इच्छा पत्राला काहीच किँमत नाही.
ह्यांची मरणाची इच्छा आहे की नाही हे लक्षात न घेता डॉक्टर आणि नातेवाईकंकडून कडूनच निर्णय अपेक्षित आहे.
फक्त कडक नियमावली ची आवश्यकता आहे.

बातमी १

बातमी २

ज्यांनी मरणाची ईच्छा व्यक्त केली आहे त्याच्या संपत्ती शी वारसा हक्क नी पण संबंध असला नाही पाहिजे.
त्रयस्थ तज्ञ व्यक्ती आणि सरकारी उच्च अधिकारी ह्यांना च तो अधिकार असावा.. .
आणि अशा प्रकरणात त्याची सर्व स्थावर मालमत्ता आणि बँक बॅलन्स मृत्यू नंतर सरकार कडे हस्तांतरित झाली पाहिजे

तर कायदेशीर खून होतील.लोक इतकी स्वार्थी आहेत.

वैद्यकीय मृत्युपत्र आणि रेग्युलर मृत्युपत्र याशिवाय, एक क्रियाकर्म मृत्युपत्र देखील करावे असे माझ्या मनांत आहे. माझ्या बाबतीत ते अशा प्रकारचे असेल.
१. मृत्यु झाल्यापासून कमीतकमी वेळात माझ्या मृतदेहाची वासलात लावण्यात यावी. अंत्यदर्शनासाठी कोणत्याही आप्ताने वा अन्य व्यक्तिने माझे प्रयाण लांबवु नये.
२. माझ्या शवावर कोणीही हार, फुले वगैरे घालण्याचा प्रयत्नही करु नये. या प्रकाराची मला आत्यंतिक चीड आहे.
३. मृतदेह ॲम्ब्युलन्सनेच न्यावा, कोणीही माझे ओझे उचलु नये.
४. स्मशानातही कुठल्याही प्रकारची धार्मिक क्रिया करु नये. मुलाला कपडे ओले होतील अशा तऱ्हेने मडके घेऊन प्रदक्षिणा घालायला लावणे मला हास्यास्पद वाटते.
५. माझा फोटो फ्रेम करुन घरांत लावू नये. मी प्रसिद्ध व्यक्ति नसल्याने माझा पुतळा बनणार नाही, याचे मला अतीव समाधान आहे.
६. माझ्या अस्थि तिथून आणून तीर्थक्षेत्री सोडून येण्याचा प्रकारही कोणी करु नये.

तुम्ही मृत्यू पत्र केले तरी तुमचा मृत्यू झाला आहे हे सरकारी यंत्रणांना कळवणे हे काम कोणाला तरी करावेच लागेल.
तुम्ही जसे lihle आहे तसेच घडत आहे का?
ह्या वर लक्ष ठेवावे लागेल.
त्या पेक्षा जंगलात,निर्मनुष्य ठिकाणी देह त्याग केला तर कोणालाच काहीच जबाबदारी घेण्याची गरज नाही.