फोन अ "फ्रेंड"

साधारणतः माहित नसलेल्या नंबरकडून फोन आला तर मी उचलत नाही किंवा मी मी नाहीच असं सांगून वाटेला लावते. पण आत्ता एका मित्राचा फोन येईल असं वाटत होतं म्हणून हा अनोळखी नंबरकडून आलेला फोन शिस्तीत उचलला आणि व्यवस्थित "हॅलो" म्हटलं.
समोरचा: जय श्रीक्रिष्ण
मी: (आपलं काय जातंय म्हणायला?) जय श्रीक्रिष्ण
समोरचा: (गुजराथीत काहीतरी बोलला आणि) केम छो?
मी: मजा मा
स: (गुजराथीमधे मेगाबायटी निबंध लिहीला. मला समजलं ते असं, आयुर्वेदीक आणि हर्बल औषधोपचारांसंदर्भात न्यू जर्सीमधे काहीतरी सेमिनार आहे. आपल्या गुजराथी लोकांना त्याचा फार फायदा होतो. जगप्रसिद्ध तज्ञ, डॉक्टर्स तिथे बोलणार आहेत. त्याचं आमंत्रण, जाहिरात, तिकीटविक्री इथे फोनवर सुरू आहे.)
मी: (शक्यतोवर गुजराथी हेल काढायला प्रयत्न करत) मने गुजराथी आवडतो नथी। (पुढचा सगळा संवाद हिंदी/इंग्लिशमधे झाला.) प्लीज, तुम्ही हिंदी किंवा इंग्लिशमधे बोलाल तर मला समजेल. (सात्त्विकपणाचा मला अचानक अटॅक का आला कोण जाणे!)
सः आपल्या आशियायी लोकांना डायबेटीस, बीपी अशा गोष्टींचा त्रास होतो. त्यावर आयुर्वेदीक आणि हर्बल औषधोपचारांसंदर्भात .... (तेच सगळं हिंदीतून सांगितलं, आणखी चार-आठ नावं सांगितली. नावांवरून काही गुजराथी, काही हिंदीभाषिक आणि काही इंग्लिश नावं वाटली. पण आता गुजराथीच्या जागी आशियाई लोकं म्हणत होता. पुन्हा एक जीगाबायटी साऊंडबाईट आली.)
मी: तुम्ही सगळं म्हणता हे ठीक आहे, पण मला असे काहीही विकार नाहीत.
स: काहीच नाही? आठवून पहा बघू.
मी: नाही हो, काहीही नाही. दुर्दैवाने मी अतिशय पर्फेक्टली हेल्दी आहे.
सः तुमचं नाव काय?
मी: संहिता जोशी (हे थोडं आंग्लाळलेल्या उच्चारांमधे आल्यामुळे सन्हिता जॉशी असा उच्चार आला)
सः बरं मग सन्हिता, हे अभीर जॉशी तुमचे कोण?
मी: माझा नवरा.
सः त्यांना तर डायबिटीस आहे ना.
मी: छ्या! कोणी सांगितलं तुम्हाला हे?
सः (कोणत्यातरी विमा कंपनीचं नाव घेतलं, जिच्याशी आमचा काहीही संबंध नाही) त्यांच्या डेटाबेसमधून आम्हाला हे समजलं.
मी: खोटं बोलतात ते!
स: असं कसं? अमेरिकन सरकार खोटं का बोलेल?
मी: काहीही! अमेरिकन सरकार खोटं बोलत नाही हे तुम्हाला कोणत्या उल्लूने शिकवलं?
स: लपवायचं काय त्यात? आहे डायबेटीस तर करा कबूल!!
मी: आता तुम्हाला दु:ख होऊन तुमचं बीपी वाढू नये म्हणून हवं तर मान्य करते की आम्हाला दोघांना डायबिटीस, बीपी, आणि काय काय आजार ... सगळं आहे.
सः आमच्या रेकॉर्डसाठी, तुमचं वय, उंची आणि वजन किती आहे?
मी: (आता मयत रि किडे फोनवर पण का? हरकत नाही.) जेवढं असायला हवं तेवढंच आहे.

स: हा नंबर तुमचा घरचा आहे का? (अमेरिकेत नंबरावरून मोबाईल का ल्यांडलाईन ते भारतात समजतं तसं समजत नाही.)
मी: मी का सांगू?
सः तुमच्या नवर्‍याचा मोबाईल नंबर मिळेल का?
मी: नाही.
स: का नाही?
मी: का द्यावा ते सांगा?
सः त्यांचं वय, वजन, उंची?
मी: (आता काय त्याच्यावर लाईन मारणार हा!) जेवढं असायला हवं बरोब्बर तेवढंच.
स: तुम्ही आत्ता माहिती दिली नाहीत तर मी रोज फोन करेन तुम्हाला. त्यापेक्षा आत्ताच काय तो नंबर देऊन टाका.
मी: करा रोज फोन. मला फोनवर गप्पा मारायला फार आवडतं. मला थोडीच त्याचे पैसे पडतात. करा फोन, मला चालेल. (वेडपट माणूस! मला धमकी देत होता. याला काय माहित माझी गॉसिप डबल्सची पार्टनर आहे, दुपारच्या जेवणाला फोनवर माझी एका मैत्रिणीबरोबर लंच डेट असते. याच्याबरोबर चहा प्यायचा, मला काय!)

सः बरं, मग तुमच्या कुटुंबात कोणाला डायबेटीस, बीपी ...
मी: नाही.
सः नक्की आठवून पहा.
मी: नक्की, आठवलं. नाही. (आता घरात दोनच माणसं रहातात ही काय माझी चूक आहे?)
सः मित्रमंडळात कोणाला?
मी: सगळे लोकं रोज सकाळी लवकर उठतात, व्यायाम करतात, चांगलं, ताजं, स्वच्छ अन्न खातात आणि रात्री लवकर झोपतात. कोणालाही, काहीही प्रॉब्लेम नाही. झाला तर ... (सगळे साले एक नंबर चोर आहेत. कोणी लवकर उठतं तर लवकर झोपत नाही. व्यायाम करणारा आज सकाळी, तर उद्या दुपारी धावायला जातो. सगळे साले लाईफस्टाईल विकारांना बळी पडणारेत. पण मी कशाला त्यांना त्रास देऊ? किंवा ही फुक्कटची करमणूक त्यांना कशाला हव्ये?)
सः नक्की माझा नंबर द्या.
मी: हो तर. तुम्ही एवढं चांगलं काम करताय, निश्चितच!

सः तुमचं वय, वजन आणि उंची सांगाल का?
मी: नाही.
सः तुम्ही आशियाच्या कोणत्या भागातल्या आहात?
मी: ओळखा पाहू.
स: असं कसं ओळखणार?
मी: अरेच्चा! कसं म्हणजे? बघा, मला किंचित गुजराथी समजलं आणि बोलता आलं. माझ्या हिंदी बोलण्याचाही काही एक अ‍ॅक्सेंट आहे. माझं नाव तुम्हाला माहित्ये. आणखी किती हिंट देऊ?
स: तुम्ही .... दिल्ली, हरयाणा बाजूच्या असणार.
मी: ठीक आहे. हस्तिनापूर समजा. (आता मी स्वत:ला महाभारत काळात ढकलते आहे आणि हा विनोद आहे हे या ठोंब्याला कसं समजणार!)
सः समजा म्हणजे?
मी: समजा म्हणजे समजा. मी खोटंही बोलत असेन, खरंही सांगत असेन.
सः मग तुम्ही सांगा मी कुठचा आहे ते?
मी: (च्यायला, ढगात गेलास) मी कशाला विचार करू? मला थोडीच काही फरक पडतो तुम्ही कुठलेही असलात तरी!
स: मग मला का विचारता तुम्ही कुठच्या ते ओळखायला?
मी: माहिती तुम्हाला हव्ये ना माझी? मग तुम्ही डोकं लढवा. तुम्ही विचार करा. मला अजिबात रस नाही तुम्ही कुठचे हे ओळखण्यात.
स: मग माझं वय ओळखा!
मी: पुन्हा तेच. मला काय करायचंय. तुमचं वय काही का असेना. मला काहीही, काडीमात्र फरक पडत नाही.
सः मग मला का सांगता ओळखायला?
मी: कारण तुम्हाला या भोचक चौकशा आहेत. मला नाहीयेत. मला तुमच्या वयातही काही रस नाही.

स: मग तुम्हाला कशात रस आहे?
मी: (बरा सापडला बकरा!) मला तारे बघण्यात रस आहे, मला फ्रेंच शिकायची आहे, मला चित्रपट बघायला आवडतात, मला कामू, सार्त्र आणि सिमोन दी बोव्हार वाचायचे आहेत.
सः तुम्ही तारे मोजल्येत का कधी? (मी याला माझ्याबद्दल खरं खरं सांगत्ये, याचं काहीतरी भलतंच!)
मी: मी म्हटलं, मला तारे बघायला आवडतात.
सः मी मोजले आहेत तारे!
मी: Good for you!
सः मला माहित्ये किती तारे आहेत ते!
मी: Good for you!
सः तुम्ही का नाही मोजत?
मी: आधीच लोकांनी ते काम केलेलं आहे. मी पुन्हा तेच कशाला करू?
सः सांगा पाहू किती तारे आहेत ते?
मी: एकावर अकरा शून्य एवढे तारे आपल्या दीर्घिकेत आहेत. आणि तेवढ्याच दीर्घिका आपल्या विश्वात आहेत. म्हणजे आपल्या विश्वात एकावर बावीस शून्य एवढे तारे आहेत.
स: नक्की का?
मी: माझ्याकडे खगोलशास्त्राची पदवी आहे. Too bad, I cannot show you the degree over phone.

सः पण तुम्ही त्याला बेड का म्हणत आहात?
मी: बेड? मी बेडबद्दल गप्पा तुमच्याशी कशाला मारू?
स: बेड नाही हो, बेड, बी ए डी बेड.
मी: एय्य?
सः असो. तुम्हाला सिंगरिंग आवडतं का?
मी: सिंगरींग? (अरारा, अमेरिकेत फोन मारतोय, निदान कोकाट्यांकडे शिकोणी घेऊनतरी यायचं!)
सः हो, हो. सिंगरींग.
मी: मला कल्पना नाही तुम्ही कशाबद्दल बोलता आहात याची! हा शब्द मला आत्तापर्यंत शिकवलेला नाही.
सः साधा शब्द आहे हा.
मी: बरं, बरं. तुमचं इंग्लिश मला झेपत नाही.
सः मलाही तुमचं इंग्लिश समजत नाही.
मी: हो शक्य आहे. मी भारत आणि इंग्लंडात इंग्लिश बोलायला शिकले. अमेरिकेत नाही.

स: तुमचं वय, वजन आणि उंची सांगणार आहात का नाही? (ज्या माहितीमुळे खरोखर व्यक्तीबद्दल मतं बनवावीत ती माहिती बाजूलाच, गाडी पुन्हा "asl"वरच.)
मी: का हो, डेटला नेणार आहात का मला?
सः छ्या! माझं लग्न झालंय, तुमचंही झालंय.
मी: मग? त्याचा काय संबंध?

स: मी तुमच्या दारासमोर येऊन उभा राहिलो तर?
मी: तर काय? पब्लिक प्रॉपर्टीत येऊ शकताच. मी काय करणारे?
सः मी तुमच्या दारावर आलो तर काय?
मी: दार उघडणं, न उघडणं माझ्याच हातात आहे ना!
सः तुमचा नवरा आलाय का मी आलोय हे तुम्हाला कसं समजणार?
मी: त्याच्याकडे किल्ली आहे घराची! तो येईल सरळ दार उघडून. मग मला बरं समजणार नाही कोण आलंय ते!
सः तुमच्याकडे पाहुणे येत नाहीत का?
मी: आम्ही बोलावले तर येतात.
सः मग मी आलो तर?
मी: तुम्ही 'बिन बुलाये मेहमान' असणार, मी दारच उघडणार नाही किंवा वाटेला लावेन.
स: असं वागतात का पाहुण्यांशी?
मी: फोन न करता, न बोलावता आले तर हो; असंच वागतात.

सः तुम्ही तुमच्या नवर्‍याचा फोन नंबर देणार नाहीच ना?
मी: कसं ओळखलंत!
स: पण का?
मी: माझं प्रेम आहे त्याच्यावर! उगाच का त्याचा छळवाद करू?
स: मग मी तुम्हाला रोज फोन करेन.
मी: होऽऽऽ .. करा की! मला फोनवर गप्पा मारायला फार आवडतं. तसंही या वेळेला ऑनलाईन कोणीही नसतं, ना फेसबुकावर, ना जीटॉकवर, ना स्काईपवर. मला भयंकर कंटाळा आलेला असतो दिवसाच्या या वेळेस!

सः तुमचा फेसबुक आयडी काय? आपण फेसबुकावर मैत्री करू शकतो.
मी: हं ... हे मैत्री वगैरे अतीच झालं. आपण परिचित असू शकतो.
स: ठीक आहे. तुमचा फेसबुकाचा आयडी काय?
मी: तुम्हाला माझं नाव माहित्ये. शोधा की!
सः इमेल अड्रेस?
मी: काय राव? (ढ आहे लेकाचा! फेसबुकही धड वापरता येत नसेल तर ट्यँव ट्यँव कशाला करतोय?) माझं नाव टाकून शोधता नाही येणार मला फेसबुकावर?
स: प्रोफाईल फोटो तुमचाच आहे ना?
मी: माझ्या बुटांचा आहे. (खरोखर बुटांचाच आहे, शेजारचाच फोटो.)
सः बूटांचा? पण ते फेसबुक आहे ना?
मी: Facebook काय, footbook काय same difference!
स: पण बुटांचा का टाकला?
मी: मी 'उल्टी खोपडी' आहे ना, म्हणून! (मला 'हेराफेरी'तला परेश रावलच समोर येत होता. गुजराथी+मराठी काँबिनेशन आणि वर म्याडपणा.)
सः हो पण मग डोक्याचा मागच्या बाजूने फोटो काढून टाकायचा. बुटांचा का?
मी: खरंतर मला antiparallel म्हणायचं होतं, पण हिंदीत 'उल्टी खोपडी' हा शब्दप्रयोग रूढ आहे ना म्हणून.
सः अस्सं अस्सं ...

आणि यापुढे एकदम आवाज बंद झाला, फोन ठेवण्याचा नसावा. मधेच फोन बंद झाला. या प्रगतीशील देशांत फोनसुद्धा धड चालत नाहीत. पुन्हा पाचेक मिनीटांनंतर फोन वाजला. यावेळेस डिस्प्लेवर Unknown caller असं दिसलं. आता मी मोठ्या आशेने फोन उचलला. आणि खरंच पुन्हा तोच तो गुज्जुभाई होता.

स: फोन का ठेवलास?
मी: मान्य आहे मी घरात एकटीच आहे. पण समोरून कोणी बोललेलं ऐकायला येत नाहीये तर फोन कानाशी धरून हात दुखायला लागतो थोड्या वेळाने. मग बंद केला. पण मी असं मुद्दामच केलेलं असू शकतं. (बरा सापडला पिळायला!)
सः नाही हो, फोनच असेल.
मी: तुम्हाला काय माहित? तुम्ही माझा फोन रोज वापरता का?
सः नाही, नाही. आपण आजच पहिल्यांदा बोलतोय.
मी: Tell me about it. पण माझा फोन मी रोज वापरते. आणि मला माझ्याबद्दल जास्त माहिती असणार का तुम्हाला?
सः हं, हात दुखतो तर.
मी: होय तर!
(तेवढ्यात मला किंचित ठसका लागला. एवढा वेळ बोलून घशाला कोरड पडली होती. नेमकं घशात काहीतरी अडकलं.)
सः बघा, तुम्हाला खोकला झालाय. आमच्याकडे तज्ञ डॉक्टर येणार आहेत. तुम्ही त्यांच्याकडून औषधोपचार घ्या.
मी: घशात काहीतरी अडकलं तर माझं शरीर खोकून ते बाहेर काढेल. अगदीच नाही जमलं तर मी गळा कापून ते बाहेर काढेन किंवा व्हॅक्यूम क्लीनरने बाहेर काढेन. तेवढ्यासाठी न्यूजर्सीपर्यंत यायचं म्हणजे अतीच होतं हां.
सः .... आवाज बदलला. हॅलो मॅडम.
मी: नमस्कार. तुम्ही आवाज बदलला का आख्खा माणूसच बदलला.
सः मी नूर बोलतोय. याचा मॅनेजर.
मी: बोला, बोला. काय म्हणताय? कसं काय? बायकापोरं मजेत?

.... आणि पुन्हा एकदा या प्रगतीशील देशातल्या फोनकॉलने मान टाकली. दोन मिनीटांत पुन्हा फोन वाजला तर कॉलर आयडीवर राजेश घासकडवी असं नाव दिसलं. "या मेल्या राजेशला आत्ताच फोन करायचा होता! तेवढ्यात या आयुर्वेदिकवाल्याचा फोन आला तर राजेशला वाटेला लावता येईल", असा विचार करून मी ही सगळी गोष्ट फोनवर राजेशला सांगायला लागले. Orthogonal conversation म्हणजे काय याचा नमुना त्याला फोनवरच रंगवून रंगवून सांगितला.

आता हातात झेंडूचं फूल घेऊन बसले आहे. एकेक पाकळी खुडत ... तो उद्या फोन करेल, करणार नाही, करेल, करणार नाही....