Comfort Zone

मनाला सुदृढ ठेवणं म्हणजे काय? मनाची काळजी घेणं!

मनाची काळजी घेणं म्हणजे नक्की काय? मला जाणवलेला याचा अर्थ आहे --- आपल्या Comfort Zone मधून बाहेर पडणं. स्त्री-पुरूष हे दोघांनाही लागू होतं. आपण जेव्हा गप्पा मारतो, ग्रुप कोणताही असो, नातलग-मित्रपरिवार, तेव्हा आपण सहजपणे म्हणतो, ‘रूटीन व्यवस्थित सुरू आहे गं / रे, पण -- !’ ह्या ‘पण’पाशी आपण थांबतो. ‘पण’ च्या नंतर जे म्हणणार असतो, ते सोडून देतो, त्याकडे दुर्लक्ष करतो. हे काही मुद्दाम करत नाही. कारण बरेचदा आपण हे विसरलेलो असतो, किंवा ‘साईडींगला’ टाकतो, किंवा ‘दडपून’ टाकतो. असं का होतं?
‘आहे मनोहर तरि, गमते उदास!’ हा ‘उदास’पणा कशामुळे असतो?

काय बरं विसरलेलो असतो आपण? आपल्या ‘मी’ला आपण विसरलेलो असतो. जगतानाचे आपले प्राधान्यक्रम बदललेले असतात आणि आपल्या आतील ‘मी’च्या बाबत आपण उदासीन असतो. ह्या ‘मी’ला काय हवंय, काय आवडतंय हे ठाऊक असूनही आपण ते करत नाही आणि मग मनाच्या कोपर्‍यात शिल्लक असलेला ’मी’ आपल्याकडून वदवून घेतो --- ‘रूटीन व्यवस्थित सुरू आहे गं / रे, पण -- !’
तर, ह्या ‘मी’ला भिडणं म्हणजे Comfort Zone मधून बाहेर पडणं.
आपल्यातील ‘मी’ला भेटणं ---
‘मला वाचनाची आवड आहे’ हे मी कालौघात विसरून गेले होते. मुद्दाम नव्हे, परंतु प्राधान्यक्रम बदलले गेले होते. शिक्षण-नोकरी-छोकरी-संसार-इ. पण जेव्हा संधी मिळाली, घरपोच वाचनालयाची सोय झाली तेव्हा मला आठवलं की मला वाचनाची आवड आहे. पुस्तकं समोर येत गेली, वाचलेल्या पुस्तकाविषयी मैत्रीणींना सांगायचंय ह्यातून मला लिहिता येतं हे समजलं. अन मग माझा जीवनक्रमच जणू बदलून गेला. माझ्यातील ठाऊक नसणारी ‘मी’ मला सापडत राहिली, आजतागायत!
तर असं स्वत:तील ‘मी’ला सापडणं म्हणजेच आपल्या Comfort Zone मधून बाहेर पडणं आहे. ह्यात कष्ट आहेत, परिश्रम आहेत.

Comfort Zone मधून बाहेर पडता येण्यासाठी एक समजून घेतलं पाहिजे की, आपल्यात सगळे गुणावगुण असतात. आपण हुशारही असतो, मूर्खही असतो. आपण उद्योगी असतो, आपण आळशीही असतो. आपण चतुर-कल्पक असतो, आपण बुद्दूही असतो. इत्यादी...
त्यामुळे आपल्यातील कुठले गुण वाढवले पाहिजेत अन कुठले अवगुण कमी केले पाहिजेत ह्याचा अभ्यास केला, ज्याला SWOT Anaysis म्हणतात, तो केला तर आपल्यातील ‘मी’ सापडणं अन ह्या ‘मी’मधे आपल्या आवडीनुसार बदल करता येणं शक्य असतं. ते केलं पाहिजे, कारण ‘स्वभावाला औषध असतं’! ही एक प्रक्रिया आहे, अव्याहत सुरू राहणारी. एकदा का ह्या प्रक्रियेत शिरलो की त्यातून सुटका नाही.

कोषातील सुरवंटाला कोषातून बाहेर पडणासाठी स्वत:च कष्ट घ्यायचे असतात. अन तेव्हाच सुरवंटाचं फुलपाखरू बनतं...

आपल्यातील सुरवंटाला जागं करू या.

चित्रा.... ०८.०३.२०१४