रात्रीची रोषणाई

एकच फोटो त्या लिंक मध्ये आहे. फेसबुक बॅन आहे.

अदिती, पहिला फोटो छान आला आहे पण मी काढला असता तर एफ स्टॉप ४ पेक्षा जास्त वापरून पाहिला असता. ८ किंवा जास्त वापरला असता तर डेप्थ ऑफ फिल्ड वाढल्याने जास्त क्लियर आला असता किंवा जास्त इमारती क्लियर दिसल्या असत्या असे वाटते. ट्रायपॉड वापरलास, पण शटर रिलिज मॅन्युअली केलेस की रिमोट? आयएसओ सेटिंग काय वापरलेस?

प्रत्यक्षात टेकडीवर येऊन नजारा पाहिल्याशिवाय या फोटोतील त्रुटी सांगता येणे अवघड आहे. पण चांगला प्रयत्न इतके सध्या म्हणता येईल.

रात्रीच्या वेळी बाहेर पडून, टेकडी चढून, ट्रायपॉड वापरून फोटो काढायचा हा उत्साह वाखाणण्याजोगा आहे.
फोटो आवडले. त्यातलं तंत्र मला अर्थातच कळत नाही!

इमारतींचा फोटो अजून जवळून काढला तर चांगला येईल. सहसा उंच इमारती डाव्याबाजूपासून उजव्याबाजूपर्यंत असा.

माझ्या मित्राने काढलेले दोन फोटो इथे उदाहरण म्हणून देतो. (समोर पाणी असेल तर असा फोटो काढायला मदत होते.)

१. http://500px.com/photo/3326021
२. http://500px.com/photo/2469058

छान वाटले फ़ोटो. दुसरा विशेषकरुन आवडला. त्यातला प्रकाशाचा खेळ पाहायला आवडला.

छान
दुसरा फोटो आवडला

माझीसुद्धा रात्रीच्या "स्कायलाईन" रोषणाईची चित्रे अशीच येतात. आणि मला आवडत नाहीत - याचे कारण कॅमेर्‍यातील संवेदकांना (सेन्सर एलिमेंटांना) हवा तितका मोठा मापनाचा आवाका (डायनॅमिक रेंज) नाही.

डावीकडील दोन इमारतींच्या छतावरील रोषणाई जळून पांढरी-खाक झाली आहे. (डोळ्यांना मात्र रोषणाई सुबकच दिसली होती ना?) दहा सेकंदांच्या अनावरण कालात दिव्याचे बिंब असलेल्या पिक्सेलच केवळ जळून गेल्या नाहीत, तर त्याच्या आजूबाजूच्या पिक्सेलही जळून गेल्या, आणि एक-एक भद्दाडा सफेद ठिपका काय तो दिसतो आहे. पण दहा सेकंदांच्या अनावरण कालात काही भाग पुरते काळे आहेत (आणि डोळ्यांना मात्र ते दिसत होते ना?).

अशा प्रकारे दहा सेकंद म्हणजे काही ठिकाणी फार झाले, तर काही ठिकाणी पुरले सुद्धा नाहीत!

अशा परिस्थितीत काय करावे? याचे उत्तर नाईल यांच्या चंद्राच्या प्रकाशचित्रात मिळते. बिंबाचा उजळ भाग सुद्धा जळणार नाही, इतपत कमी अनावरण काल ठेवून शेकडो-हजारो चित्रे काढायची. त्या चित्रांना फ्लोटिंग-पॉइंट अंकगणित वापरून सरासरी "चित्र" बनवायचे. (हे चित्र अजून आपण पटावर बघू शकत नाही. बिटमॅप, जेपेग, रॉ... कुठल्याही दाखवण्यासारख्या चित्रात रंगांची रक्कम पूर्णांक संख्येत असतो.) आता या फ्लोटिंग पॉइंट "चित्रा"ला नॉनलिनियर-ट्रान्स्फॉर्म करावे. (माझ्या अंदाजाने लॉगॅरिदम किंवा असे काहीसे.) मग चित्र पूर्णांक-गणिताचे असे बदलून घ्यावे, आणि प्रदर्शित करावे.

चित्रे काढल्यानंतर हे सर्व गणिती प्रकार करणारी प्रणाली (सॉफ्टवेअर) मोफत उपलब्ध आहे, त्याचा दुवा मागे नाईल यांनी दिला होता. (मी खुद्द ती प्रणाली उतरवून प्रयोग केलेले नाहीत, ही लाजिरवाणी बाब येथे कबूल करतो.)

- - -
नाईल यांच्या मित्राने कुठल्या सेटिंग वापरून पिट्सबर्गचे फोटो काढलेले आहेत?

>>डावीकडील दोन इमारतींच्या छतावरील रोषणाई जळून पांढरी-खाक झाली आहे. (डोळ्यांना मात्र रोषणाई सुबकच दिसली होती ना?) दहा सेकंदांच्या अनावरण कालात दिव्याचे बिंब असलेल्या पिक्सेलच केवळ जळून गेल्या नाहीत, तर त्याच्या आजूबाजूच्या पिक्सेलही जळून गेल्या, आणि एक-एक भद्दाडा सफेद ठिपका काय तो दिसतो आहे. पण दहा सेकंदांच्या अनावरण कालात काही भाग पुरते काळे आहेत (आणि डोळ्यांना मात्र ते दिसत होते ना?).<<

असे होणे हा प्रत्येक वेळी फोटोतला दोषच मानावा असे मला स्वतःला प्रकर्षाने वाटत नाही. काही भाग खूप झगझगीत आणि काही अगदी काळा यातून चौकटीत काही डौल किंवा समतोल साधला जाऊ शकतो. उदाहरणार्थ जॉर्ज द ला तूरच्या चित्रांत असे होते. हे पाहा:

दुसरा फोटो आवडला.

हाय वे मजेदार.. शहराचे चित्र चांगले आहे पण डाविकडे असलेली इमारत जरा जास्तच झगमगली. सूवर्णकण जास्त उडाले..

धनंजयच्या मतांशी सहमतच आहे. मला फक्त कधीकधी असं वाटतं की अधिकाधिक तपशील अधिकाधिक स्पष्ट दिसणं चांगल्या छायाचित्रासाठी आवश्यक असतं असा काहीसा सरसकट दृष्टिकोन ठेवला जातो. त्यातच मेगॅपिक्सेली कॅमेऱ्यांमुळे हे सरसकटीकरण वाढत चाललंय की काय अशी शंका येते. छायाचित्रात काही तपशील धूसर ठेवून, निव्वळ छायाप्रकाश किंवा निवडक ठळक आकार यांच्या सहाय्यानं एखाद्या अमूर्त चित्राचा परिणामही साधता येतो. ही शक्यता लक्षात आणून देणं मला म्हणून गरजेचं वाटतं.

>>वर दिलेल्या चित्रात त्यामुलीचा चेहरा अजून उजळल्याने डोळे, तोंड, नाक न दिसता एक पांढरा ब्लॉब दिसला तर ते चित्रात डौल येईल का? फरक इथेच आहे.<<

उदाहरण मूर्त चित्राचं दिल्यामुळे कदाचित मुद्दा नीट अधोरेखित झाला नसेल. पण अमूर्त चित्रात लय किंवा डौल असतो याचं एक उदाहरण पाहा. इथे झगझगीत आणि काळा यापेक्षा रंगांत फरक आहे.