(भिकार छायाचित्रण+रसग्रहण - एक आव्हान)

रस्त्यातून चालताना आकाशात चंद्र दिसला. पुरेसं झूम लेन्स नसताना फोटो काढला, ज्याच्या फोटो काढायचा तो चंद्र सुरूवातीला फोटोच्या मध्यभागी होता. अगदी धनंजयला रटाळ वाटतो तसाच. फोटो काढताना एक्स्पोजरही फार जास्त दिलं गेलं. स्टँड नव्हता त्यामुळे कॅमेरा हलला आणि आकाशात मारलेले फरांटे दिसत आहेत. सबब हा फोटो डिलीट करण्यालायकीचाच आणि तद्दन भिकार आहे. अगदीच वाया जाऊ नये म्हणून इथे एक धागा सुरू केला.

हा फोटो खरं तर एंट्री म्हणून नाही, पण या स्पर्धेत एंट्री देण्यासाठी म्हणून काढलेला होता. हा काढताना मी एका टेबलाच्या पृष्ठभागावर फोकस न करता फोटो काढला. दुर्दैवाने हा प्रयत्न फसला. टेबलावर पडलेल्या दिव्याचं प्रतिबिंब त्यात आलं, आणि एकंदरीत परिणाम सूर्यास्तासारखा आला.

या फोटोची किती पातळ्यांवर गल्लत आहे ते सांगणं कठीण आहे. नुसती काळीपांढरी कॉंपोझिशन आहे. धड कशावरच फोकस नाही. धूसरता जी आली आहे ती काहीतरी लपवणारी गहन धूसरता असण्याऐवजी चष्मा काढला पण चष्म्यावरचे डाग डोळ्यासमोरच राहिले तर जसं दिसेल तशी आहे. विषय काय तर काही नाही, एक कसलातरी पट्टा. तृतियांशांचा नियम फाट्यावर मारलेला आहे. हा फोटो पाहिल्यावर पटकन पान उलटून पुढे जावंसं वाटतं यातच या फोटोच्या भिकारपणाचं रहस्य दडलेलं आहे. काहीच व्यक्तिमत्व नसलेली, धूसर, मठ्ठ फोटो.

तेव्हा ताई, माई, अक्का, विचार करा पक्का आणि याच फोटोला द्या तुमच्या मताचा शिक्का.

दुसरा फोटो हा पहिल्या फोटोपेक्षा अधिक भंकस आहे असा माझा दावा आहे. पहिल्या फोटोचं वर्णन तर लागू पडतंच, शिवाय ओव्हरएक्स्पोज झाल्यामुळे त्यातला अर्थहीन भंकसपणा अधिक बटबटीत झाला आहे.

>>राजेश घासकडवी यांनी या स्पर्धेसाठी म्हणून खास फोटो काढले याच कारणसाठी हे फोटो बाद मानावेत अशी विनंती आहे
म्हणजे या स्पर्धेसाठी मुद्द्दाम वेगळे फोटो न काढता जुनेच फसलेले फोटो द्यायचे आहेत का ?

पण मला घासकडवीँचे फोटो दिसत का नाहीत
फाँफाचा प्राँब्लेम आहे का

आता दिसले फटू

बाकी साध्या गुत्यात केलेल्या हेलनच्या नाचात घासकडवीना जर कलात्मकता दिसू शकते (आठवा मुंगळा वगैरे) तर छायाचित्रात ती कलात्मकता ओसंडून वाहतेय अस आमच मत आहे
पहिला फोटो पाहून भा रा तांबेच्या मावळत्या दिनकरा ओळी आठवल्या
बाकीचे फोटो हे नवदृश्यचित्रकलेचे प्रतिक आहेत त्यात एक गूढता आहे जे काय आहे ते फक्त जाणिवा नेणिवा समृध्द असल्यानानच कळेल म्हणजे काय ते विचारु नये
फोटोत एक प्रकारच ऊदासपण सौदर्य ठासून भरलय
तद्वत घासकडवीँचे फोटो स्पर्धेसाठि अपात्र ठरतात

छायाचित्रच हवं असं नाही, हाताने कागदावर किंवा कंप्यूटरवर (डिजिटल आर्ट) काढलेलं चित्रही चालेल.

हे म्हटल्यावर... भोगा आता आपल्या कर्माची फळे!!! ही घ्या आमची एण्ट्री.

(ज्या गोष्टीत चांगला हात बसलेला आहे, तीच चांगली करावी, नाही काय? उगाच जमत नाही तर भिकार का होईना, पण फोटॉग्रफीच्या फंदात तरी कशाला पडा?)

३. ज्या चित्र आणि छायाचित्राबरोबर सदर कलाकृती सर्वात भिकार का आहे याचं कोणतंही स्पष्टीकरण स्पर्धकाकडून नसेल ती कलाकृती स्पर्धेतून बाद समजली जाईल.

नुसती कलाकृती देऊन पुरत नाही? स्पष्टीकरण पण पाहिजे? कलाकृती आमची आहे, म्हटल्यावर आणखी स्पष्टीकरण ते काय हवे?

ठीक आहे. कलाकार भिकार, विषय भिकार, शिवाय सादरीकरणही भिकार म्हटल्यावर, यातून नेमके काय बाहेर पडेल अशी आपली अपेक्षा होती? इतके सगळे भिकार घटक एकत्र आल्यावर त्यातून जगातल्या सर्वात भिकार चित्राखेरीज इतर काही बाहेर पडणे शक्य तरी आहे काय? आणखी काय स्पष्टीकरण हवे? यातून काय मोनालिसा निपजेल असे आपल्याला वाटले होते काय?

स्पष्टीकरण कसले मागता? उलट, हे जगातले सर्वात भिकार चित्र का नाही - जगात याहून भिकार असे काय असू शकते - याची कारणे तुम्हीच द्या. जगात याहून भिकार कलाकृती असू शकत नाही, हा कलाकाराने दिलेला शब्द आहे. मानायचा, तर माना, नाहीतर पुराव्यानिशी खोटा पाडून दाखवा! (हे कलाकाराचे च्यालेंज आहे. अर्थात, नाही उचललेत - किंवा कलाकाराचा दावा नाही मानलात - तरी कलाकाराचे त्याने काहीच बिघडत नाही म्हणा! कलाकाराला काय, तो उत्तरोत्तर अशीच एकाहून एक भिकार चित्रे काढत जाईल. स्पर्धेसाठी नाही, 'कलेसाठी कला' म्हणून. ते 'निरासक्त कलाप्रेम' की काय ते यालाच म्हणतात, नाही काय?)

(अवांतर: त्या 'मोनालिसा' काढणार्‍यानेही त्याचे कोणतेही स्पष्टीकरण आजतागायत दिलेले नाही. त्याचीही एण्ट्री बाद ठरवणार काय? किंबहुना, जगातल्या सर्वात थोर कलाकृतींचे जनक आपल्या कृतींचे स्पष्टीकरण कधीही देत नाहीत, अशी जनरीत आहे. जगातल्या सर्वात भिकार कलाकृतींच्या कर्त्यांनीही ती पाळली, तर नेमके बिघडले कोठे? 'I don't owe the world an explanation' असे व्यक्तिगत धोरण ठेवण्याचा अधिकार आम्हालाच तेवढा का नसावा?)

राम आणि लक्ष्मण हरणापाठी गेलेले आहेत आणि सीतेला घेऊन रावण पळून गेला आहे तेव्हाची ही झोपडी.

आता हे चित्र भिकार का आहे? एखाद्या चित्रकाराने रामायणातला एखादा प्रसंग हुबेहुब, किंवा त्याच्या/तिच्या दृष्टीला तो प्रसंग जसा दिसतो किंवा स्वतःचं त्याबद्दल असणारं इंटरप्रिटेशन मांडलं असतं. प्रसंग म्हटला की त्यात माणसं असणं अपेक्षित आहे. गोळे आणि वाकड्या रेषा काढायचा कंटाळा असल्यामुळे या चित्रात माणसं नाहीत. बरं ही जी झोपडी आहे, ती सुद्धा 'न'वी बाजू यांच्या मागच्या चित्रात बघून काढली आहे आणि धड रंगवलेलीही नाही. यातलं झाड अगदीच कृत्रिम झाडाचीही विकृत आवृत्ती वाटते. झाड आणि झोपडीच्या मधली रेष लक्ष्मणरेषा आहे हे सांगितल्याशिवाय समजणारही नाही. सबब इथे चित्रकाराकडे ना कलात्मक दृष्टी आहे, ना दृष्टीकोन आहे, ना काही सांगण्यासारखं नवं आहे, ना हातात/माऊसमधे कला आहे, ना उपलब्ध सॉफ्टवर्सचा वापर करण्याइतपत अक्कल. सबब हे चित्र साफ भिकार आहे.

(थोडा भूतकाळः हे एक रिक्रिएशन, पुनर्निर्मिती आहे. चित्र काढण्याची सक्ती केली की काय होऊ शकतं याचं एक भिकार उदाहरण.

आमच्या शाळेत विज्ञान, चित्रकला, रामायण कसल्याही स्पर्धा असायच्या आणि त्या सक्तीच्या असायच्या. विज्ञानावर माझं प्रेम होतं त्यामुळे निदान तक्रार नसायची. रामायणावर त्या वयात (यत्ता सातवी) अगदीच राग नव्हता पण चित्रकलेवर चिक्कार राग होता. रामायणाच्या परीक्षेमुळे उगाच तेच-तेच पुन्हा वाचायला, रटायला आणि लिहायला लागतं याचा राग होताच. तर एकदा सक्तीच्या चित्रकला स्पर्धेत एक विषय दिला होता 'रामायणातील एक प्रसंग'. तिथे हे वर काढलं आहे असलंच चित्र काढलं, वर ती नोट लिहीली "राम आणि लक्ष्मण हरणापाठी गेलेले आहेत आणि सीतेला घेऊन रावण पळून गेला आहे तेव्हाची ही झोपडी." आणि गावभर सायकल फिरवून घरी आले. आई शप्पत सांगते, समस्त जनतेसमोर ओरडा (बहुदा मारही) खाऊनही (सहाध्यायींकडून कूल पॉईंट्स मिळाल्यामुळे) वाईट न वाटण्याची ती पहिलीच वेळ. आमची सुरूवात तिथूनच झाली म्हणायला हरकत नाही. )

अवांतरः या चित्राचा भूतकाळ मीच सांगितल्यामुळे इतर कोणी याच गोष्टीचा उपयोग करून माझं चित्र स्पर्धेतून खाली खेचायचा प्रयत्न केल्यास ते फाऊल समजावं. उगाच कोवळ्या मुलांवर अत्याचार वगैरे बडबड करून बायाबापड्यांच्या आणि बापभावांच्या डोळ्यातून पाणी काढूनही या चित्राचं महत्त्व सांगू नये. असल्या अत्याचारांमुळेच माझी कातडी जाडी व्हायला सुरूवात झाली. किंवा बंडखोरी, क्रांती वगैरे कारणंही सांगू नयेत. थोडी स्वतःची बुद्धी वापरावी.

'भिकार' प्रकाशचित्रांनाही एक दिवस वाव मिळेल आणि त्यांच्यावर चर्चा होईल सविस्तर- हे आधीच माहिती असतं, तर इतकी चित्रे डिलीट करायचे कष्ट वाचले असते आजवर :-) पण असो, Better Late than Never :-)

कोणे एके काळी आमच्या तीर्थरुपानी चित्रकला शिकवण्याचा निष्फळ प्रयत्न केला होता. अर्थात तेव्हाच्या आणि आजच्या स्थितीत फारसा फरक नाही पडलेला नाही हे यावरून पुरेस स्पष्ट होतेच.
माझ्या ऑफिसातल्या सहकार्यानी याला अनिल कपूर, प्रशांत दामले अशी नावे दिली. क्रित्येक जणांना ते स्वताचे चित्र वाटले. यातच हे किती भिकार आहे हे दिसतय कारण ज्या व्यक्तीच काढल चित्र काढल होत ते नाव सोडून वेगळीच नाव आली. म्हणून मलाच पहिला नंबर द्यावा ही मागणी मी करत आहे

काल आम्ही बॅटमॅनचा शिणीमा बघायला गेलो असताना अतिशय स्फुर्ती येऊन आम्ही हे चित्र काढले. चित्रपट सुरु होण्या आधीचा पडदा.

चित्राचं नाव आहे खाज.

आणि त्याला मारायचा भिकार्पणा...अशा भिकारि प्राण्याला( ते पण मेलेल्या) चित्रात पकडण्याचा भिकारिपणा... बघा माझे पॉएंट्स वाढतायत

खालील छायाचित्र भिकारच म्हणावे लागेल. कारण आम्हाला तिथे नेले तेंव्हा धुके प्रचंड होते. मग फोटो चांगला कसा येणार ? ठिकाण सांगण्याची गरजच नाही. सगळेच जाणकार आहेत.

स्थळ पुणे सातारा रोड,मला इथे त्या ब्रीजच्या(आम्ही त्याला दरीपूल म्हणतो) खांबांचा फोटो काढायचा होता (हे आठवायला पण बराच वेळ लागलाय)ते फोटो मध्ये शोधले तरच दिसतील .

या फोटो मध्ये गाडीच्या डेष्बोर्ड आणि त्या रोडच्या कठड्याचे ३ असे भयानक रिफ़्लेक्षन आलेले आहेत ,
संपूर्ण विषय सोडून भलतेच दिसत आहे, सबब भिकार फोटो म्हणून मान्यता मिळावी

१. फोटो काढण्याआधीचा क्यामेरयाचा वार्मअप

२. आम्ही गावाकडे फिरायला गेलो असताना बरेच फोटो काढून झाले आणि रिक्षात बसायच्या आधी कॅमेरा बंद करायचा तितक्यात हा फोटो क्लिक झाला. काढून टाकायचा होता बरे झाले आता कामाला आला.

३. घरी परतत असताना आमच्या गावात देखील चांद्रयान उतरले होते कि काय अशी शंका येऊन काढलेला हा फोटो.

हल्ली कुणी DALL-E वापरून चित्रं काढता का? 'न'बा, तुमच्याकडून विशेष अपेक्षा आहेत.

धमाल उपक्रम आहे. मजा आली छायाचित्र पाहून.

नवी कॉमेंट. हाताने लिहील्येय. -- 20250114___094618