मराठी लिखाण आणि लैंगिकता

> त्यात रक्ताच्या काही हजार थेंबातून वीर्याचा एक थेंब बनतो ( का याच्या उलटे कायसेसे ) असे विनोदी उल्लेख होते.

माझ्या अाठवणीप्रमाणे एकेकाळी हा हिशेब रक्ताचे चाळीस थेंब म्हणजे वीर्याचा एक थेंब असा होता. अाता हा अाकडा वाढून काही हजारांवर गेला अाहे हे वाचून अाश्चर्य वाटलं. याचा अर्थ अलिकडच्या तरुणांचं वीर्य तरी फार दाट झालेलं अाहे किंवा रक्त तरी फार पातळ झालेलं अाहे.

वा.. सुरेख लेख...
...
अकरावी बारावीत हॉस्टेलात असताना इतर सहाध्यायींच्या कृपेने मराठी आचरट पुस्तके वाचली. पण त्यांचा दर्जा आणि वर्णने अत्यंत सुमार असल्याने पहिले कुतूहल शमल्यावर लगेचच नाद सोडला. या असल्या पुस्तकांना लेखक असतात, ते सर्जनशीलता म्हणून काहीबाही लिहितात, प्रकाशक छापतात आणि काही लोक ते विकत घेऊन वाचतात याचे नंतर बराच काळ भयंकर आश्चर्य वाटत असे.

जरी "ययाती" वगैरे वाचले तरी ६ वी ७ वी पर्यंत साहीत्यीक लैंगिकतेशी ओळख झाली नाही कारण ती वाचूनही कळली नाही. पुढे एकदा दिवाळीच्या सुट्टीत मेनकाच्या एका दिवाळीअंकात "भुशुंडी रामायणावरचा" अभ्यासपूर्ण लेख वाचनात आला. ज्यामध्ये राम-सीतेच्या एकांताचे कामुक वर्णन वाचले. "सीता रामाची "नको नको" अशी परोपरीने विनवणी करत असतेवेळी, तिचे लक्ष नसलेला एक क्षण साधून रामाने वेगाने भेदन केले व सीता सुखाच्या लाटेवर आरुढ होऊन "हाय हाय..." अशी व्हिव्हळू लागली. तेव्हा जरी नक्की काय भेदन केले ते कळले नसले हा प्रसंग स्मृतीपटलावर कोरला गेला.

नंतर नंतर जयवंत दळवींच्या कथांची अतिशय, अतोनात गोडी लागली. त्यातील स्त्रीपुरुष संबंधांचे सूचकतेच्याही पलीकडे जाऊन केले गेलेले चित्रण व एखादे तरी वेडसर पात्र असणे ही वैशिष्ट्ये अतिशय आवडली. जयवंत दळवींच्याच (बहुतेक) एका कथेते कॉलनीत दिवे जातात अन मग कशी मजा येते, कोणी पुरुष अंधारात चुकून बायकोचा परकर घालून मीटरपाशी, खाली येतो , "चान्स घेऊन" कोणी कुणाला तरी अंधारात मागून आवळते, दोघानांही एकमेक कोण ते कळत नाही पण रिस्पॉन्स दिला जातो अन मग दिवे आल्यावर जीवन परत आलबेल होते अशा टाइपची हलकीफुलकी कथा वाचली. अन आवडलीही होती.

कोण्या लेखकाची, एक कथा वाचली होती ज्यात नायक नायिकेला भविष्य सांगायच्या बहाण्याने विचारतो की तुझ्या ओठावर तीळ आहे ना? ती ओठावरुन हात फिरवत म्हणते नाही तर हे तर खोटं भविष्य आहे. त्यावर तो म्हणतो "वरच्या नाही खालच्या" अन नायिका रागाने व लाजेने लाल होते....... बाप रे! तो प्रसंग केवढा विचीत्र वाटलेला तेव्हा. विशेषतः ती उपमा.

पुढे अन्य काही कथा वाचल्या ज्यात पात्रांच्या लैंगिकतेचे वर्णन घृणा, आनंद, मत्सर आदि रंगांमध्ये वाचले. बाकी एखादी काकोडकर कथा वाचली. पिवळी पुस्तके कधी वाचली नाहीत.

मराठी साहित्यातल्या लैंगिकतेचा आढावा आवडला. भाऊ पाध्ये - तेंडुलकर - मेघना पेठे - सुमेध वडावाला रिसबूड* यांच्या लिखाणात येणार्‍या, कमीअधिक प्रमाणातल्या दबलेल्या लैंगिक भावनांच्या प्रकटीकरणाबद्दल आणि तुलनेने मुख्य प्रवाहातल्या लिखाणाबद्दल (उदा. नंदा प्रधानचं 'किती बाया पाहिल्या आहेत यानं?' हा त्या काळात कदाचित धीट वाटणारा आणि आता धीटपणाच्या बहुधा कक्षेतही न येणारा प्रश्न किंवा अपूर्वाईत 'भलतेच आनंदी' असा समलैंगिकांवर मारलेला शेरा) वाचायला आवडेल.

*चटकन आठवलेली चार नावं. एकाच पंक्तीत आलेली असली तरी त्यांना एकाच पंगतीत बसवण्याचा प्रयत्न केला गेला आहे, या निष्कर्षावर कुणी येऊ नये.

हिंदी सिनेमा जसा, ग्लोबलायझेशनच्या आधी तुंबलेल्या अर्थव्यवस्थेने मुक्त आर्थिक धोरण येताच खळखळून स्खलित व्हावे, तसा अचानक वयात आला, तसे हे संकेतस्थळही बघता बघता आणि अचानकच वयात आले आहे. 'स्वर्ग पतीके चरणोंमे नही, थोडा उपर होता है' या संवाद किंवा (निवडणुकीतला अर्ज मागे घेण्याच्या संदर्भात ) 'तुम विथड्रॉ करोगे के नही?' या सवालाला ' 'अगर तुम्हारे बापने टाईमपे विथड्रॉ किया होता, तो तुम पैदाही नही होते' असले संवाद पचवण्याइतपतच नव्हे तर मिटक्या मारत त्यांचा आनंद घेण्याइतपत जसा आपला प्रेक्षकही उन्नत झाला, तसा विलास सावंतांच्या 'फोनमेट' पासून मेघना पेठेंच्या कोणत्याही कथेवर प्रत्यक्ष नव्हे पण आभासी गप्पा मारण्याइतपत मराठी वाचकही उत्थापित झाला. स्त्रियांच्या अंतर्वस्त्रांपासून कॉन्डोमपर्यंत सर्व विषयांवर लिहिणे वाचणे आंतरजालावर टरारले. एकीकडे पडद्यावरची प्रणयदृष्ये अधिक धीट आणि थेट झाली. नायक नायिकेने जवळ यायचे आणि मग कुठे एकमेकांवर घासली जाणारी फुलेच दाखव, कुठे चोचीत चोच घालणारी पाखरेच दाखव अशांऐवजी नायक नायिकेच्या ओठांवर धाडसीपणाने आणि क्वचित धसमुसळेपणाने आपले ओठ रुतवू लागले. आला रे आला, हिंदी सिनेमा वयात आला. ढीचँग ढीचँग ढीचँग ढीचँग ...
मराठी संकेतस्थळे हा हिंदी सिनेमाप्रमाणेच जनमनाचा आरसा आहे असे एक गृहितक धरल्यास हिंदी सिनेमा धीट झाला म्हणजे एकूण समाज धीट झाला आणि मराठी संकेतस्थळ धीट झाले म्हणजेही एकूण समाज धीट झाला. मानव मर्त्य आहे, सॉक्रेटीस मानव आहे, म्हणून सॉक्रेटीस मर्त्य आहे. समाजात जे घडते त्याची प्रतिबिंबे संकेतस्थळावर उमटतात. समाजातल्या धुतल्या जाणार्‍या लुगड्या-धोतरांचे ओघळ संकेतस्थळांवर येतात. समाजातल्या रंगलेल्या पानांच्या पिचकार्‍या संकेतस्थळांवर उमटतात. मग कधी सादा मसाला, तर कधी फूलचंद, कधी कलकत्ता मीठा तस कधी बनारस एकसोबीस तीनसो..तर ते असो. तस्मात 'ऐसे अक्षरे'वर हल्ली अचानकच लैंगिकतेवर खुल्लमखुल्ला झंकारबीट डॅन्सबार लेखनाचे पेव फुटले आहे.'मराठी संकेतस्थळाचा 'तेचतेचपणा' आणि हे पेव याचा काही संबंध असावा की काय?
असे असले तरीही मी 'नाग या कथेमधली सूचक आणि बारीक लैंगिकता' या विषयावर एक लेख लिहिण्याचा मानस बाळगून आहे!

लिखाण आवडले. बाबा कदम आणि जयवन्त दळवी यांच्या साहित्याने बहुतेक लैंगिकतेशी माझी ओळख झाली असावी. हिंदी कादंबऱ्या चोरून वाचायचाही नाद होता. ययाती, मृत्युंजय वाचतानाही, कर्ण/वृषाली/द्रौपदी, ययाती/देवयानी/शर्मिष्टा यांच्या संदर्भातल्या वर्णनाची पारायणे केलेली आठवतात. पण ते तेवढे ठळक नव्हते. अगदीच बाळबोध (रोमँटीसाईज्ड) वर्णने असायची. खरी लैंगिक वर्णने इंग्रजी पुस्तकातूनच जास्त वाचायला मिळाली, तेही खूप नंतर.

मराठी साहित्यात हातचं राखून लिहायची प्रथा आहे. एकतर खूप बौद्धिक/वैचारिक(मग ते अवास्तव का असेना) लिहले तरच ते चांगले साहित्य असा काहीतरी समज. थोडं लैंगिक वर्णन आले कि अश्लीलतेचा आरोप किंवा पॉपकोर्न लिटरेचरचा शिक्का. पेंडसेंचे "रथचक्र" आठवतेय, माझी आवडती कादंबरी. त्यात पौगंडावस्थेतला मुलगा, हॉटेलमालकिणीच्या लैंगिक, कामुक हालचालींनी उत्तेजित होतो आणि कागदावर काहीबाही चित्रं काढतो, नंतर तिच्या रुममधेही जातो आणि तिला नको त्या अवस्थेत बघतो. माझ्या वाचण्यात आलेले, मराठीतल्या चांगल्या साहित्यातले ते एकमेव अश्लील वर्णन असावं! तेव्हाही पेंडसेंना कित्येकांनी ते वर्णन काढण्याचा सल्ला दिला होता. त्यांनी तो मानला नाही ते आपले नशीब!

शाळेत असतानाचा एक मजेदार प्रसंग आठवतोय. सुट्टीत आजोळी असताना, आम्हा भावंडांना अर्धनग्न स्त्रीपुरुषांच्या चित्रांचं एक जुनं पुस्तक घरात कुठेतरी सापडलं. मला दोन लग्नाळू मामा होते. त्यांची फजिती करायला म्हणून आम्ही ते आजोबांना दिले (अर्थातच आमचे त्याआधी ते दोन-तीनदा संपूर्ण चाळून, त्यावर खी-खी करून झाले होते). वाटलं ते आता मामांना खूप बोलणार. पण तसं काही झालं नाही. नंतर आम्ही आजोबांना मात्र काही पानं चाळताना बघितलं! :O

<<"फ्लिकर" जिथे थांबेल ती पाने म्हणजे या कादंबर्‍यांमधली विशेष "रंगीत" पाने होत. हीच पाने परत परत वाचली गेलेली असल्याने , फ्लिकर तेथे थांबतो. आपल्याला हवे असलेले "ज्ञानकण" तेथे वेचावेत. >>
हा प्रयोग आम्हीही करून पहिला होता.

मराठी साहित्य + लैंगिकता + स्मरणरंजन (आम आदमीचे जिव्हाळ्याचे विषय) त्रिवेणीसंगम की काय म्हणतात ते साधले की एका लेखात.

>>(माझ्या मते अदुर्लक्षणीय , सभ्यतेपायी न बोलल्या जाणार्‍या) क्या बात!!
रमाबाई कुरुसुंदीकर यांच्या प्रतिसादाच्या प्रतिक्षेत!

---------------------------------------------------------------------
पुन्हा पुन्हा तेच तेच पासुन पुन्हा एकदा तेच ते?

व्वा. छान लेख.
जवळपास अगदी असेच अनुभव लहानपणी आलेले आठवतात. धार्मिक पुस्तके इ. वरून एक प्रसंग आठवला:

शालेय वयात माझ्या इतर मित्रांना त्याकाळचे धार्मिक सिनेमे बघायला मिळायचे. 'महासती अनुसूया' 'हनुमान पाताल -विजय', आणि काय काय. आमच्या घरी मात्र धार्मिक वातावरण अजिबात नसल्याने असे सिनेमे बघण्याचा प्रश्नच नव्हता. एकदा मी माझ्या एका खास मित्राला विचारलं, "कारे, तू असे सिनेमे का बघतोस?"
त्यावर त्यानं सांगितलं, की त्या सिनेमांमधे बघण्यासारखं बरंच काही असतं, म्हणून.
मला काही उलगडा झाला नाही, म्हणून मी त्याला विचारलं, की त्याला त्यातले चमत्कार वगैरे खरे वाटतात का?
त्यावर तो जे म्हणाला, ते ऐकून मी चाटच पडलो होतो:
"आपल्याला काय करायचंय त्या चमत्कारांशी? अरे, अश्या सिनेमातल्या त्या सत्या-सावित्र्या वगैरे असतात ना, त्या चक्क काचोळी घालून वावरतात. वरती नावापुरतं एकादं कापड, आणि खाली लहानसं धोतर. एकदम मस्त दिसतात त्या सत्या...

मी जात्याच जिज्ञासू असल्यामुळे लगेचच नवनाथ कथासार ऑनलाईन असल्याचा लाभ घेतला मी हे फारच लहान असताना (३री-४थी बहुतेक) एकदा कोणाच्यातरी घरी वाचले होते, पण त्यातील लैंगिकता तेव्हा डोक्यावरून गेली होते. नंतर मराठी आंतरजालावरच एकदा याचे थोडे संदर्भ बघितले होते, कदाचित मुक्तसुनीत यांच्याच जुन्या लेखात असावेत, त्यामुळे उत्सुकता होती. या लेखात सुद्धा शिवसंहितेचा असाच एक संदर्भ आहे.

रामायण, महाभारत थोड्या कळत्या वयात वाचले होते आणी त्यातील संदर्भ (मंत्राने पुत्रप्राप्ती होणे वगैरे) समजले होते पण मूळ कलाकृतीतील वर्णने फार रोमँटिक वगैरे वाटली नाहित. परंतु या महाकाव्यांवर आधारीत जे काही derivative work आहे, ययाती, मृत्युंजय वगैरे, त्यांत लेखकाने बरेच स्वातंत्र्य घेतले आहे. या गोष्टी परत परत वाचलेल्या मलाही आठवतात. अजून एक गोष्ट आठवते ती म्हणजे काही दिवाळी अंक केवळ खप वाढवण्यासाठी soft porn म्हणता येइल असे छापत, तेही परत परत वाचल्याचे आठवते.

दोन तीन वर्षांपूर्वी भारतीय विवाहसंस्थेचा इतिहास वाचले होते, त्यावरून माझा कयास असा आहे की जुन्या धार्मिक पुस्तकांच्या बाबतीत ती वर्णने मुद्दामून आली नसून ज्याकाळात ती पुस्तके लिहिली गेली त्याकाळातील समाजाचे प्रतिबिंब त्यात पडले आहे. आधुनिक मराठी साहित्याच्या बाबतीतपण हे खरे असावे. American sitcoms बद्धल माझी अशाच स्वरूपाची निरीक्षणे आहेत पण या लेखाचा विषय "मराठी लिखाण आणि लैंगिकता" असल्यामुळे ती इथे मांडत नाही.

अशा खुमासदार लेखकाची एखादी कादंबरी उचलावी आणि एखाद्या "फ्लिकर" प्रमाणे त्याची पाने अंगठ्याने भरभर उलटवावी. "फ्लिकर" जिथे थांबेल ती पाने म्हणजे या कादंबर्‍यांमधली विशेष "रंगीत" पाने होत.

याची माहिती नव्हती, आता हे नक्की करून बघण्यात येइल. कोणी खुमासदार लेखक किंवा कादंबरी सुचवेल काय?

बाकी नवनाथ कथासाराच दर्जा मला एखाद्या comic book सारखा वाटला, अवांतर होइल म्हणून इथे जास्त लिहित नाही.

कामुक गोष्टींशी परिचय धार्मिक/पौराणिक वाङ्मयातून होतो या मताशी सहमत आहे.
सगळ्या गोष्टींचे संस्कार करण्यास उत्तम प्रकार म्हणजे रामायण-महाभारत. अगदी लहान असतानाच अमकीला तमक्यापासून ढमका झाला अशी भाषा ऐकून मुलं कशी होतात याचा अंदाज आलाच होता; पण लहानपणी या गोष्टींच्या सचित्र पुस्तकांचा (चांदोबा) फार मोठा परिणाम झाला आहे.
अजूनही मला त्यातली अहिल्येची, अनसूयेची, अर्जुन-ऊर्वशी, कीचक-सैरंध्री, विश्वामित्र-मेनका वगैरे गोष्टी आठवतात. अर्थात भाषा अगदी थेट नसली तरी चित्रे मात्र बर्‍यापैकी सूचक असत. सुंदर स्त्रीचे शरीर आणि कपडे यांच्या कल्पना घडवण्यात या चित्रांचा मोठा हातभार लागला.
पुढे सचित्र पुस्तके वाचणे बंद झाले आणि लघुकथा वाचण्याची आवड लागली. जीएंच्या कथांमध्ये काही वर्णने अत्यंत कामुक वाटतात. एकेका वाक्यात वासना मूर्त करण्याचे त्यांचे कसब कमाल आहे. सापाला आपल्या नग्न शरीरावर मनसोक्त दंश करू देणारी राणी असो की गायन मास्तराला आपल्या सर्वांगावर हात फिरवू देणारी तालेवारीण असो की मनोर्‍यावरचा प्रकाश बघायला जाणार्‍याला आपले स्तनयुग्म दाखवून थांबवू पाहणारी रखवालदार असो, मनात क्षणात एखाद्या ठिणगीसारखी उमटून जाणारी वासना त्यातून इतकी परिणामकारकपणे दिसते की बस. शिवाय त्यांची वाक्ये तर एक से एक:"चाफ्याचा वास असलेली शुक्राची चांदणी", "सर्वांगावर फिरणारे लालतोंडाचे वासनेचे सरडे" इत्यादी.
त्यानंतर लैंगिकतेचा एक अंतःप्रवाह आपल्याला जयवंत दळवी यांच्या लेखनात दिसतो हे वरती अनेकांनी मांडलेले आहेच, पण व्यंकटेश माडगूळकरांच्या काही कथांमध्ये मला तो जाणवला. "जांभळाचे दिवस"मध्ये नवर्‍याने टाकलेल्या मुसलमान मुलीशी नदीकाठी होणार्‍या गाठीभेटी आणि एकाही शब्दात न सांगितलेले पण पदोपदी जाणवणारे कथेच्या नायकाला तिच्याबद्दल वाटणारे आकर्षण अत्यंत प्रभावशाली आहे. तसाच प्रकार पत्र लिहून देणारा आणि पत्र लिहून घेणारीच्या कथेचा. काहीही न घडता त्या बाईचे चित्र आणि नायकाला वाटणारे अनावर आकर्षण डोळ्यासमोर उभे राहते.
स्त्रियांच्या बाजूने लैंगिक वर्णन असलेल्या फार कथा वाचलेल्या नाहीत, नाही म्हणायला (बहुतेक अंबिका सरकारांची) एक कथा वाचली होती. त्यात काही उच्चभ्रू जोडप्यांची पार्टी लाईफस्टाईल आणि त्यातून स्वाभाविकपणे दुसरा पुरुष बिछान्यात कसा असेल अशी नायिकेला वाटणारी उत्सुकता आणि अंधारात तसे कल्पून आपल्या पतीशी केलेला समागम अशी एक कथा वाचली होती.

>>परिकथा असोत की पुराणकथा - निदान त्यांच्या बाळबोध रूपात - या सार्‍या पुरुषप्रधान दृष्टिकोनातून लिहिल्या गेल्या आहेत. <<

शुकबहात्तरी किंवा तत्सम साहित्यामध्ये ह्याला अपवाद सापडावेत. लहानपणी वाचलेल्या अशा काही कथांत अनेक पुरुषांबरोबर संबंध ठेवणारी चतुर विवाहित स्त्री हा एक ठोकळा (टाईप) आठवतो आहे. आनंद साधले यांनी आपल्या 'आनंदध्वजाच्या कथां'मध्येदेखील असे काही नमुने रंगवले होते.

'अमर चित्र कथां'च्या माध्यमातून येणारी लैंगिकता मला लहानपणी रोचक वाटली होती. उदाहरणार्थ, शकुंतलेला काचणारी काचोळी आणि तिच्याभोवती भुणभुणणारा भुंगा वगैरे कालिदासावरून उघडउघड उचललेले होते, किंवा 'कुमार संभव'मधला शंकराचं जळजळतं वीर्य उचलून गंगेत टाकणारा अग्नि वगैरेसुद्धा आठवतात.

बाकी काकोडकर आठवतात तर मग अशोक मेंगजी, द. स. काकडे वगैरेसुद्धा आठवायला हवेत. चिंतामणी लागू यांची 'सागरपुत्र' नावाची कादंबरी शाळेत वाचली होती. त्यात गच्चीवर एकट्या झोपलेल्या कुमारवयीन नायकाला एक विवाहित प्रौढा रात्री चोरून भेटते आणि त्याचा कौमार्यभंग करते असा काहीसा प्रसंग आठवतो. आणि 'मिल्स अ‍ॅन्ड बून'ची कुमुदिनी रांगणेकरांनी केलेली भाषांतरं म्हणजे स्त्रियांसाठीचं (पक्षी : बाहुपाश आणि चुंबनांपुरतं मर्यादित त्यामुळे 'चांगल्या घरच्या स्त्रियांना वाचता येईल असं) पिवळं साहित्यच होतं.

एकंदर मराठी साहित्यातली लैंगिकता सुमार आहे ह्याच्याशी सहमत. मात्र श्री.ना.पेंडशांचीच 'ऑक्टोपस' त्या काळी वेगळ्या प्रकारे आणि गांभीर्यानं लैंगिकतेकडे पाहणारी म्हणून आवडली होती.

रत्नाकर मतकरी: अक्षर दिवाळी अंक
पुराणातील उषा अनिरुद्ध प्रणयाची रंगीत वर्णने
आनंद साधले
अरेबियन नाईट्स (कोणितरी केलेला लंपट अनुवाद)
वगैरे
...
मग इंग्रजी वाङमयाचा शोध लागला आणि आयुष्य अधिक समृध्द झाले.

लैंगीकता म्हणजे भयंकर कैतरी...बोलु नये (पण हळुच कार्यभाग उरकावा) अशा कैतरी सामाजिक भावना असल्या की उघडपणे बोलणं म्हणजे पुढारलेले असल्याचं दाखवणं असा विचार असतो असं माझं मत.

पिवळी पुस्तकं म्हणजे कोणती ? भाउ पाध्ये अन तेंडुलकर वाचलेत थोडेसे. धार्मिक पुस्तकांत सुद्धा भरपुर वर्णनं आहेत याच्याशी सहमत. मग अशा लेखांची गरज का पडावी? कारण भारतीय समाज मुळातच दांभिक आहे. अन जुन्या काळी मीनाक्षी नावाच्या अभिनेत्रीने जमुना जळी खेळु खेळ या गाण्यात स्विम सुट घातला आहे..झालंच तर हंटर नादिया का असंच काहीसं नाव असलेल्या अभिनेत्रीचे न्युड सीन्स असलेले पिच्चर पण आहेत. त्यामुळे नंतरच्या काळात दांभिकपणा वाढुन परत एक वर्तुळ पुर्ण होईल इतकंच.

बरेचसे मुद्दे तुमच्याच लेखनात आधी वाचले होते. भर घातलेला लेखही आवडला

अतिशय सुंदर लेख.
मला 'सिंहासन बत्तिशी'मधे असे भलतेच रोचक तपशील मिळाले होते. 'त्याने तिचे वस्त्र फेडले व तिच्या डाळिंबाच्या देठांप्रमाणे दिसणार्‍या पुष्ट स्तनाग्रांवर आपल्या नखांचे व्रण उठवले' हे वाक्यही चांगलेच आठवते. आधी अविश्वास, मग अपार कुतुहल, मग मैत्रिणीला हे दाखवून काही आठवडे अनावर अवेळी हसणे, यांत गेले. काकोडकर अगदीच 'ह्या:' होते. लायब्रीत चाळलेल्या (होय होय, फ्लिकर पद्धत) त्यांच्या एका पुस्तकात कुणा चावट माणसाने 'आरक्त' हा शब्द हुडकून हुडकून त्याखाली लाल रेषा मारून ठेवल्या होत्या. ते पुस्तक चाळल्यावर मग काकोडकर राहिले ते राहिलेच. इंग्रजी वाचायचा भलताच कंटाळा येई (तो तसा अजुनी येतो म्हणा), तेव्हा सिडने शेल्डनच्या भाषांतरित कादंबर्‍या खूप वाचल्या. त्यात ही असली वर्णने भारी. त्याच सुमारास मतकरींचे 'अ‍ॅडम' आणि पाठोपाठ गौरी देशपांडे. नको नको म्हणत असताना एका पाहुण्या मामीने आयते मिळाले म्हणून समोर पडलेले 'थांग' वाचले आणि मग ती माझ्या पुस्तकांना हात लावेनाशी झाली. 'कैतरीच वाचतेस तू' हा तिचा शेरा आणि तिच्या आवडीच्या 'गॄहशोभिका'मधले 'नवर्‍याला खूश कसे ठेवावे' टायपाचे लेख यांच्या कॉम्बोमुळे भलतीच करमणूक झाली. (बादवे, 'गृहशोभिका' हा प्रकार भलताच भारी असतो. नवरा घरी येण्याच्या वेळी आकर्षक, मादक कसे दिसावे इथपासून ते आपले समाधान होते की नाही, हे कसे समजावून घ्यावे, इथवर सगळे काही त्यात असते. जोडीने मैद्याच्या चकल्या, शाही ब्रेड टुकडा, मेंदीची डिझाइन्स, चंदनाच्या फेसप्याकची कृती हे सगळे सुखनैव नांदत असते.)
'शेरलॉक'च्या निमित्ताने फॅनफिक या प्रकाराची ओळख झाली. त्यातही बर्‍याच गोष्टींत हे तपशील प्रामुख्याने आणि नि:संकोच येणारे. त्यातल्या एका अतिशय आवडलेल्या पोर्नोग्राफिक गोष्टीचे भाषांतर करावेसे वाटले, तेव्हा लक्षात आले - मातृभाषेत हे असले काही नि:संकोच मोकळेपणाने लिहिण्याबोलण्याचे आपल्या भाषेतल्या साहित्याला (आणि पर्यायाने आपल्याला) किती वावडे आहे ते.

गौरी देशपांड्यांनी केलेले अरेबियन नाइट्स चे भाषांतर आज कुठे उपलब्ध आहे का?

३ वर्षांपूर्वी 'पीपल्स् बुक् हाऊस्' [15, Meher House, Behind BSE, CP Street, Fort, Mumbai - 400001, (022) 22873768, 24362474 ] मध्ये समग्र उपलब्ध होते. मी एक संच घेतला. त्यावेळी आणखी एकच संच उपलब्ध होता. पण त्यात सर्व खंड बहुधा नव्हते. दूरध्वनी करून चौकशी करून पाहायला हरकत नाही कारण मी गेलो होतो तेंव्हाही ते दुर्लक्षित अवस्थेत मागल्या बाजूच्या फळ्यांवर होते. अजूनही तसेच असेल कदाचित. सर्व खंड वापरलेले वाटत होते. नवे-कोरे मिळणे शक्य नाही बहुधा.

मराठी साहित्यात लैंगिकता ही इनडारेक्ट आहे.

पणजोबांच्या जुन्या घरातील माळ्यावरती या संस्कृत पुस्तकाचे हस्तलिखित सापडले होते. घर विकायचे म्हणून वडील व मी (~१२ वर्षीय) माळा साफ करत होतो. पूर्ण बांधलेली पोथी म्हणून मी "हे ठेवूया" म्हटले. पुस्तकाबाबत किंवा त्यात्या विषयाबाबत मला काही ठाऊक नव्हते. वडील काहीशी विचित्र मुद्रा करून "बरे, तर ठेवून घे" असे म्हणाले. त्या काहीशा संकोचलेल्या मुद्रेचा अर्थ मला तेव्हा कळला नाही. संस्कृत वाचन मला झपाट्याने करता येत नाही, तसा म्हटला तर थोडा कंटाळाच आहे , म्हणून मूळ अनंगरंग मी अजूनही वाचलेला नाही!

लेख आणि प्रतिसाद माहितीपूर्ण आहेत.

धागावर काढत आहे.