जाने कहां गये वो लोग

इस्माईल दरबारला पाहीलंय का कुणी ?
टीव्हीवर जज म्हणून नाही विचारत. अलिकडच्या हिंदी सिनेमाच्या श्रेयनामावलीत संगीतकार म्हणून त्याचं नाव कुणी वाचलंय का ? गायबच झालाय नाही का तो ? उदीत नारायणचं नावही असंच गायब झालंय. कदाचित मा़झ्या नजरेतून सुटण्याची शक्यता अधिक आहे. पण गेल्या पाच वर्षात त्याच्या आवाजात एकही नवीन गाणं कानावर पडलेलं नाही.

काय झालं असावं ?
दर्जा नाही असं त्यांचा शत्रू देखील म्हणू शकणार नाही. आत्ता बॉलिवूडमधे सक्सेफुल असणा-या अनेक लोकांचे हे दोघंही बाप आहेत. जिथं हिमेश रेशमिया चालतो, साजिद वाजिद चालतात तिथं हम दिल दे चुके सनम आणि देवदास सारखं दरबारी थाटाचं संगीत देणारा संगीतकार का चालला नाही ? कि हल्लीच्या सिनेमांना त्याची जातकुळी मानवणारी नाही ? मध्यंतरी तेरा जादू चल गया नावाचा टुकार सिनेमा आला होता. त्याचं त्याने दिलेलं संगीतही टुकारच होतं. म्हणजे दुस-या कुणी ते दिलं असतं तर आम्ही चांगलंच म्हटलं असतं, पण ईस्माईल दरबार, संजय लीला भन्साळी ही नावं वाचली कि अपेक्षा काय च्या काय वाढतात. त्या अपेक्षांमुळे तेरा जादू चाललाच नाही. स्वतःच वाढवून ठेवलेल्या अपेक्षांचा बळी ठरला का दरबार ? कि बॉलिवूडमधे टिकण्यासाठी आवश्यक असलेली मीठी जुबान नसल्याने आणि फटकळपणामुळे त्याला गायब केलं असावं ? कि त्याच्याकडे होतं ते ब्येस्ट देऊन आता तो रिता झालाय ? काही समजत नाही पण आजूबाजूला इतके संगीतकार असताना आणि त्यात भर पडत असतानाही त्याची आठवण प्रकर्षाने येत राहणं हे त्याच्या संगीताला मिस करण्याचं लक्षण असावं.

उदीत नारायणचं तर काहीच कळत नाही. मोहम्मद रफी नंतर कुठल्याही प्रकारचं गाणं सहजतेनं आणि स्वतःच्या अस्सल आवाजात गाणारा एक गायक इंडस्ट्रीला मिळाला होता. मध्यंतरीच्या काळात शब्बीरकुमार, मुन्ना अजीज, कुमार सानू असे कसले कसले अत्याच्यार या कानांनी सोसले होते. त्या जायबंदी कानांना अचानक उदीत नारायणच्या आवाजातली कयामत से कयामतची गाणी ऐकू आली तो क्षण अक्षरशः आनंदाश्रूंनी भिजण्याचा होता. पण शब्बीर, मुन्नाच्या तुलनेत चांगला वाटला असं त्या आवाजाचं मोल नव्हतंच. याआधीही गोरी तेरा गाव बडा प्यारा असं गाऊन तमाम हिंदुस्थानाला वेड लावणारा येशुदास गायब झालाच होता. येशुदासकडे वैविध्य नव्हतं, गोडवा नव्हता, संगीताचं ज्ञान नव्हतं कि आणखी काय म्हणून तो गायबला ? उदीत नारायणची अवस्था इतकी वाईट नव्हती कधीच. इंडस्ट्रीचा प्रमुख गायक होता तो. बड्या हिरोंनाही त्याचा आवाज लागायचा. याच दरम्यान रिअ‍ॅलिटी शोजमधून अनेक नवे गायक पुढे येत होते. संगीतकार त्यांना सर्वांसमोर काम देऊन पाठ थोपटून घेत होते. इतपर्यंत ठीकच.

पण दबक्या आवाजात असं ऐ़कू आलं कि प्रमुख गायक असलेया उदीत नारायणच्या मानधनात जवळजवळ फुकट असे नवे गायक मिळाले तर त्यांना हवेच होते. यात ब्रेक देण्याचा हेतू वगैरे सगळा दिखाउपणा होता. नाहीतरी या इंडस्ट्रीत दिखाऊपणाच आहे सगळा. उदीत नारायण मागत असलेलं मानधन कमी कर असं सांगता येत नसल्याने त्याला अडगळीत टाकण्याची ही नवी युक्ती इतर गायकांनाही संदेश देणारी होती. सोनू निगम हा आता प्रमुख गायक आहे. पण त्यालाही हवं तसं मानधन वाढवून घेणं अवघडच आहे. पण आजही काही गाणी ही उदीत नारायण, कैलाश, के के, सोनू निगम या ताकदीची मंडळीच गाऊ शकतात. अर्थात तशा प्रकारच्या गाणी देणारा इस्माईल दरबार देखील सध्या गायबसिंग झालाय. अधून मधून ए आर रहमान हजेरी लावतो. पण त्याच्याकडे त्याने पारखून घेतलेल्या गायकांची फौज असते. शिवाय रेहमान हे वेगळंच संस्थान आहे. रेहमानचं संगीत हाच सिनेमाचा युएसपी बनत असल्याने त्याला न घेऊन सांगतो कुणाला अशी अवस्था आहे. शिवाय हिंदी सिनेमा मिळाला नाही म्हणून त्याचं दुकान काही बंद होत नाही. साऊथला त्यापेक्षा जास्त मानधन आणि चांगल्या दर्जाचं काम मिळतं. त्याला बॉलिवूडकडे काम मागण्याची गरज नाही.

अलका याद्निक, अभिजित हे देखील दुर्मिळ होत चाललेत. किती दिवस फ्युजनच्या नावाखाली प्रयोग ऐकायचे, किंवा लुंगी डान्स वर समाधान मानायचं हे समजत नाही. आपलंच काही चुकतंय, कि काळाबरोबर आपण बदलत नाही आहोत काही समजत नाही. या सगळ्या वैतागवाडीनंतर हे सगळं मला एकट्यालाच वाटतंय कि आणखीही कुणी समदु:खी आहेत हे जाणून घ्यावंसं वाटलं. म्हणून चर्चेचा हा प्रस्ताव ठेवला.

काय म्हणता ?