भारतीय अध्यात्म आणि मेट्रीक्स
मेट्रीक्स चित्रपट पाहताना पौर्वात्य मनाला ओळखिचे काहीतरी जाणवत असते. त्यातही आपण भारतीय मंडळी तर पटकन आपल्या अध्यात्मातील दाखले देऊन चित्रपटाशी असलेले भारतीय तत्वज्ञानाचे साम्य दाखवु लागतो. साम्य पाहायला गेले तर आहेच यात शंका नाही. मात्र ते पाहताना विरोध कुठे आहे याकडे लक्ष दिले पाहिजे तरच या विषयाचा नीट मागोवा घेतल्यासारखे होईल. साम्य पाहण्याच्या नादात विरोधाकडे बहुतेकांचे संपुर्ण दुर्लक्ष झालेले दिसते. या लेखात साम्य व विरोध या दोन्हींचा परामर्ष घेण्याचा विचार आहे.
निओ हा एक सर्वसाधारण घोळक्यापेक्षा वेगळा तरुण ज्याला या जगात कुठेतरी काहीतरी चुकते आहे याची जाणीव आहे. आणि त्यासाठी या जगाचे मुळ काय याच्या शोधात तो आहे. त्याला मॉर्फियस भेटतो. तो त्याचा गुरु बनुन त्याला जगाचे जे मूळ “मेट्रीक्स” त्याचे दर्शन घडवतो. हे करतानाच मॉर्फियसची अशी श्रद्धा आहे की निओ हाच जगाचा भविष्यातील तारणहार आहे. मॉर्फियसच्या मार्गदर्शनाखाली निओचे शिक्षण सुरु होते. पुढे प्रसंगवशात निओला आपल्यातील ताकदीची जाणीव होते. तो यंत्रांशी, ज्यांच्या ताब्यात आजचे जग आहे, युद्ध करतो आणि जगाचा सर्वनाश टाळतो. हे करत असतानाच मॉर्फियसकडे असलेल्या ट्रीनिटी या त्याच्या स्त्री सहकारीचे निओवर प्रेम जडते. दोघे मिळुन यंत्राशी शेवटचे युद्ध खेळतात आणि जिंकतात. मी सांगितलेला कथेचा गोषवारा त्रोटक आहे. तो पुरेसा नाही याची मला जाणीव आहे. तरीही ज्या विषयाचे विवेचन करायचे आहे त्यासाठी इतपत उल्लेख पुरे आहे असे मला वाटते.
आपले अध्यात्म यावर काय म्हणेल? निओ हा मोक्षेच्छु तरुण आहे. जगाचे कारण काय या आदिम प्रश्नाच्या शोधात आहे. गुरुशिवाय ज्ञान नाही. जोपर्यंत निओची तयारी होत नाही मॉर्फियस त्याला भेटतच नाही. शिष्याची पुरेशी तयारी झाल्यावर गुरु आपोआप भेटावा त्याप्रमाणे निओची मॉर्फियसशी भेट घडते आणि त्याला मोक्षाचे दार खुले होते. गुरुगृही शिक्षण व्हावं त्याप्रमाणे मॉर्फियस त्याला तयार करायला घेतो. गुरुला शिष्याचे भूत, भविष्य, वर्तमान सारेकाही माहीत असते त्यामुळे निओकडुन जगाचा सर्वनाश टाळ्ला जाणार आहे याची माहिती मॉर्फियसला अगोदरच असते. प्रकृती आणि पुरुष या सांख्य तत्वज्ञानातील निराकार पुरुष म्हणजे निओ आणि साकार प्रकृती किंवा माया म्हणजे मेट्रीक्स याची जाणीव मॉर्फियस निओला करुन देतो. तो क्षण समाधीचा, ज्ञानाचा, स्वतःला ओळखण्याचा, मोक्षाचा, मुक्तीचा असा असतो. मी कोण या आदिम प्रश्नाचा उलगडा निओला होतो आणि तो आपल्या सामर्थ्याद्वारे जगाचा नाश टाळतो.
हा दृष्टीकोण पाहिल्यावर जेव्हा पारंपरिक भारतीय अध्यात्माशी आपण याचा सांधा जोडु लागतो तेव्हा अनेक अडचणी उद्भवतात. जर आपल्याला भारतीय अध्यात्माचा याचित्रपटाशी संबंध दर्शवायचा असेल तर चित्रपटातील दोन प्रमुख पात्रं वगळावी लागतील याची जाणीव फार थोड्यांना असेल. आपल्याकडे मोक्ष मिळवणार्‍यांचे सारे विकार, वासना शमलेल्या असतात. त्यानंतर त्यावाटेवर साधना सुरु होते. त्यामुळे सर्वप्रथम ट्रीनिटीला वगळावे लागेल. आपल्या अध्यात्मात स्त्रीप्रवेश अशक्य. त्यातही मुक्त झालेल्या पुरुषाला स्त्रीची मदत घ्यावी लागणे म्हणजे फारच झाले. आणि त्यानंतर मोक्ष मिळालेल्या पुरुषाने स्त्रीसंग किंवा प्रणय करणे ही सर्वथैव अशक्य गोष्ट. त्यामुळे मोक्षाच्या वाटेवर असलेल्या निओला भारतीय अध्यात्माप्रमाणे स्त्रीसंग वर्ज असल्याने ट्रीनिटीचे अस्तीत्व येथे शक्य नाही.
दुसरे वगळावे लागेल असे पात्र म्हणजे खुद्द मॉर्फियस. हे वाचुन काहींना धक्का बसेल पण नाईलाज आहे. शिष्यापेक्षा दुर्बळ गुरुची कल्पना भारतीय अध्यात्मात नाही. आपल्या अध्यात्माची कुठलीही शाखा अशी मांडणी मंजुर करणार नाही. आपल्याकडे गुरु हा नेहेमी वरचढच असतो. कदाचित वर्ण व्यवस्थेमुळे तो स्वतः युद्ध करत नसेल पण शिष्याला सारी विद्या शिकवतो. शिष्य विद्येचा गर्व वाहु लागल्यास त्याचा मद झटक्यात उतरविण्याचे सामर्थ्य आपल्याकडल्या गुरुंत असते. चित्रपटात मॉर्फियस दुबळा दाखवला आहे. मग तो निओला ज्ञान कसे काय देणार? एका आंधळ्याने दुसर्‍या आंधळ्याला वाट दाखवण्याचाच हा प्रकार. त्यामुळे आहे त्या स्वरुपात मॉर्फियस आपल्या परंपरेत मंजुर होणार नाही. विरोधाची स्थळे आणखि अनेक आहेत पण तुर्तास इतकेच पुरे.
साम्य स्थळ शोधायचं म्हटलं तर मुळात जे तंत्र मेट्रीक्स चित्रपटात दाखवलं आहे ज्यात मनाच्या सामर्थ्याने सार्‍या गोष्टी घडताना दाखलेल्या आहेत, ते माझ्या समजुतीप्रमाणे योगवशिष्ठाच्या जवळ जाणारे आहे. ही सर्व माणसं मनाच्या सामर्थ्याने पृथ्वीवर जातात. तेथे अचाट कामे करतात. आकाशात उडतात, एका इमारतीवरुन दुसर्‍या इमारतीवर उडी मारतात. फार काय हवं ते शस्त्र काही सेकंदात मिळवतात. त्याचवेळी त्यांचे देह मात्र दुरवर कुठेतरी यानात विशिष्ट यंत्राला जोडुन पहुडलेले असतात. शरीर आणि मनाचा संबंध अतीव निकटतेचा आहे. पृथ्वीवरील त्यांची प्रतिमा ठार मारली गेली तर ते प्रत्यक्षातदेखिल मारले जातात कारण मनाशिवाय शरीराचं अस्तित्व नाही. याउलट यानातल्या यंत्राशी संबंध तोडल्यासही ते मॄत्यु पावतात कारण शरिराशिवाय मनाचेही अस्तित्व नाही. गुहेत ध्यानाला बसलेला योग्याने मनाच्या सामर्थ्याने वस्तु निर्माण करावी तशातलाच हा प्रकार आहे. याबाबत योगवशिष्ठ काय म्हणते ते पाहु. त्यासाठी योगवशिष्ठातली इंदु ब्राह्मणाची गोष्ट सांगायला हवी.
मुनी वशिष्ठ रामाला उपदेश करताना म्हणतात.” मन हेच जगत आहे. हे जे काही समोर दिसत आहे त्याला खरोखर काहीच अस्तित्व नाही. मनानेच या वस्तु निर्माण केल्या आहेत. तुला आता मी जी गोष्ट सांगेन त्यामुळे तुला मनाच्या अचाट सामर्थ्याचा अंदाज येईल. तुला लक्षात येईल कि मनाने एखादी गोष्ट ठामपणे ठरवली कि ती प्रत्यक्षात येते. प्राचिन काळी ब्रह्मदेवाला सकाळी झोपेतुन उठल्यावर पुन्हा नवीन सृष्टी निर्माण करण्याची इच्छा झाली. परंतु त्याने अगोदरच निर्मिती झालेली पाहिली आणि नवलाने त्यानिर्माण झालेल्या जगतातील एका सुर्याला यानिर्मितीचे मूळ विचारले. तेव्हा तो सूर्य म्हणाला….जंबुद्विपात राहणार्‍या इंदु नावाच्या ब्राह्मणाने आणि त्याच्या पत्नीने पुत्रप्राप्तिसाठी शिवाची उपासना केली. त्यांच्या कठोर तपस्येने संतुष्ट होऊन शिवाने त्यंना दहा श्रेष्ठ पुत्र होतील असा वर दिला. हे पुत्र पुढे महाज्ञानी झाले. आईवडील निवर्तल्यावर आपल्या आयुष्याचे ध्येय्य काय याचा विचार त्यांच्या मनात येऊ लागला. संपूर्ण जगाचा राजा जरी झालो तरी ते प्रत्यक्ष भगवंतापेक्षा श्रेष्ठ नसणारच तेव्हा ज्याने विश्व निर्माण केले तो प्रत्यक्ष ब्रम्हदेवच बनणे इष्ट म्हणजे म्हणजे सर्व प्रकारच्या अमर्याद निर्मितीचा आनंद घेता येइल. हे ध्येय्य निश्चीत करुन हे दहा पुत्र पद्मासनात ध्यानाला बसले.आम्ही स्वतःच ब्रह्मदेव आहोत आणि हे विश्व ही आमचीच निर्मिती आहे असा विचार त्यांच्या मनात अखंड, अविरत होता.अशा तर्‍हेने अनेक कल्पे गेली आणि हे दहा जगत प्रत्यक्ष त्यांच्या मनातुन निर्माण झाले.या दहा जगतांचे दहा सूर्य आहेत आणि मी त्यातला एक सूर्य आहे.” जाणकारांना, ज्यांनी मेट्रीक्स बारकाईने पाहिला आहे त्यांना ही कथा वाचुन चित्रपटाशी तिचे साम्य काय हे मुद्दाम फोड करुन सांगण्याची आवश्यकता नाही. मनाद्वारे जगताची निर्मिती ही भारतीय अध्यात्मातील योग दर्शनात वारंवार येणारी संकल्पना आहे. मेट्रीक्स पाहताना मला जाणवलेले हे सर्वात महत्वाचे साम्य आहे.
अतुल ठाकुर
प्रतिक्रिया
भारतीय अध्यात्मात
भारतीय अध्यात्मात स्त्रीप्रवेश अशक्य हे वाक्य चुकीचे आहे. बाकी चालूद्या.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
भारतीय अध्यात्मात स्त्रीला
भारतीय अध्यात्मात स्त्रीला प्रवेशच नव्हे तर स्त्रीची अनिवार्यता असलेल्या मोक्षमार्गाची ओळख करून देणारा अभ्यासपूर्ण, माहितीने ठेचून भरलेला, विद्वत्तप्रचुत इ इ लेख इथे वाचता येईल.
Non sequitur
नेमक्या कशाच्या आधारावर हा निष्कर्ष काढलात? अं?
या वाक्यावरून?
यात तुम्हाला स्त्रीची अनिवार्यता नेमकी कोठे जाणवली? हे सगळे तुमचे पूर्वग्रह आहेत, झाले.
(अतिअवांतर:
फ्रॉइडीय घसरण?)
अहो काका त्या लेखात ज्या
अहो काका त्या लेखात ज्या पंथाबद्दल सांगितले आहे त्या तंत्रमार्गाची साधनापद्धती, असे म्हणायचे होते. त्या लेखात तांत्रिक साधनेसाठी आवश्यक असलेल्या पाच मकारांचा उल्लेख आहे.
त्यातील मैथुन तंत्रात संभोगातून समाधीकडे जाण्याची अध्यात्मिक साधना सांगितली आहे. त्यात दूतीला शक्तीसमान मानने अभिप्रेत असल्यामुळे स्त्री-पुरुष मैथुनच अलाउड असतात अशी (ऐकीव) माहिती आहे.
ठेचून?!
ठासून च्या ऐवजी ठेचून ?
माहितीला चाम्गली दगडाखाली चेचली, वाचकांच्या मेंदुत उगाळून घातली ह्या अर्थाने "ठेचून"?
--मनोबा
.
संगति जयाच्या खेळलो मी सदाहि | हाकेस तो आता ओ देत नाही
.
memories....often the marks people leave are scars
कवी: ' .............त्यात
ठेचून हा शब्द ठासून आणि चेचून अशा दोन्ही अर्थाने वापरतात. आपल्याचा हवा तो अर्थ वाचकांनी घ्यावा. पाहिजे तर दोन्ही अर्थ घ्यावे.
कवी: ' .............त्यात भरली भावना मी ठेचुन तुज जी हवी'
कविपत्नी: 'ठेचता का भावनांना, ठेचुनि टाका मला'
- पु. ल. (संगीतिका)
आज
आज गोळ्या घेतल्या नाहीत काय?
नाही हो, खरं तर लाल रंगाची
नाही हो, खरं तर लाल रंगाची घेतली असावी !
मेट्रिक्स
अनेक विचारधारांनी या चित्रपटांवर त्यांचा ठसा उमटवला आहे. संदर्भादाखल हे http://www.amazon.com/The-Matrix-Philosophy-Welcome-Popular/dp/081269502X एक छान पुस्तक आहे..
मला स्वत:ला या पुस्तकातील ऑरॅकलवरची टिप्पणी खास आवडली: ऑरॅकल नेहमी धूम्रपान/मद्यपान करताना दाखवली आहे. ती हे करु शकते कारण तिचा स्वतःवर असीम ताबा आहे, तस्मात हे 'दोष' तिला बाधत नाहीत..
(अवांतरः "प्रकृती आणि पुरुष या सांख्य तत्वज्ञानातील निराकार पुरुष म्हणजे निओ आणि साकार प्रकृती किंवा माया म्हणजे मेट्रीक्स", यापेक्षा पुरुष म्ह्णजे आर्किटेक्ट व प्रकृती म्हणजे माया अशी मांडणी अधिक योग्य ठरेल, जाणकारांनी अधिक प्रकाश टाकावा..)
मुक्त झालेल्या पुरुषाला
मुक्त झालेल्या पुरुषाला स्त्रीची मदत घ्यावी लागणे, त्या स्त्रीशिवाय अगदी 'तारणहारा'लासुद्धा काम पूर्ण करता येऊ नये, 'तारणहारा'लासुद्धा बॉस असणे, गुरु शिष्यापेक्षा दुर्बळ असला तरीही त्याच्याशिवायही 'तारणहार' शिष्य कमी पडणं, यामुळेच 'मेट्रीक्स' आवडतो. ('मेट्रीक्स'चा पुढचा भाग पाहून कंटाळा आला. स्वतःच्या कल्पनेच्या प्रेमात पडल्यामुळे तोचतोचपणा वाटला. आणि मारामारीसाठी मारामारी पहाण्याची इच्छा, दंगा करणारा कंपू सोबत नसेल तर होत नाही. तिसरा भाग बघायला सुरूवातच केली नाही.)
बाकी अध्यात्म वगैरे न झेपणाऱ्या गोष्टी म्हणून कधीच वगळल्या आहेत.
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
एक उत्सुकता म्हणुन विचारतोय.
एक उत्सुकता म्हणुन विचारतोय. येथे प्रतिसाद देणार्‍यांपैकी कुणाला हा लेख भारतीय अध्यात्माची कड घेणारा वाटला काय? (म्हणजे टीपीकली काही माणसे "आमच्या ऋषीमुनींनी..." अशी सुरुवात करतात त्याप्रमाणे)तसा वाटला असेल तर हे लिखाण पूर्णपणे फसले असे समजेन. अर्थात त्याबद्दल वाईट वाटणार नाही
संवाद
राजहंसाचे चालणे | भूतळी जालिया शाहाणें | आणिकें काय कोणें | चालावेचिना?
गमतीदार पण अचूक नाही.
भारतीय आध्यात्माशी संबंध जोडता येईलही१ कदाचित, पण लेखातला संबंध अनेक ठिकाणी चुकतो आहे.२
इथे मोठी चूक आहे. मॉर्फियस आणि गँग ज्यांना ज्यांना आपण मॅट्रिक्समध्ये 'अडकलेलो' आहोत आणि त्यातुन सुटका मिळवायची आहे अशांना शोधतच असतात. उलट निओला मॉर्फिअस, ट्रिनिटी वगैरेंच्या कथा अगोदरच (अंडरग्राऊंड मुव्हमेंट) माहित असतात असा सिनेमात स्पष्ट उल्लेख आहे. अर्थात पुढे निओ हाच 'द वन' आहे हे ओरॉकलल कडून कळते (आणि म्हणून) तो निओला रेस्क्यू करणे (आणि पुढे वाचवणे, स्वतःचा जीव धोक्यात घालूनही) करतो. (हे खरंतर काही जपानी सामुराई कल्चरशी जास्त जुळतं आहे असं मला वाटतं.)
थोडक्यात, इथे गुरू शिष्य ह्या भारतीय संकल्पनेपेक्षा. 'सेव्हियर' या पाश्चात्य (चुभुदेघे) संकल्पनेशी साम्य अधिक आहे असे वाटते.
इथे सिनेमातील अत्यंत महत्त्वाचा प्रसंग तुम्ही विसरता आहात असं वाटतं. ट्रिनिटी मरणासन्न असताना (जे होणार हे ओरॅकलने निओला सांगितलेलं असताना) जगाचे (म्हणजे मानवजातीचे) कल्याण टांगणीला लावून निओ ट्रिनीटीला वाचवतो. थोडक्यात, मोक्ष वगैरे महत्त्वाचा नसून प्रेम हेच जास्त महत्त्वाच आहे असे इथे दाखवले आहे. उलट भारतीय अध्यात्मात प्रेम हा एक मर्त्य मनुष्याचा अवगुण म्हणून वर्णिलेला आहे. (पुन्हा चुभुदेघे. म्हणजे पातिव्र्यत्य वगैरे आहे. राधा-कृष्ण (अन दशसहस्त्र गोपिका) वगैरे आहे. पण अरे भोसड्यात गेला धर्म, आधी प्रेमिकेकडे बघं असं कुठे असल्यास दाखवून देणे.)
अरारारारा! हे तर लैच चुकलंय राव! मॅट्रिक्समध्ये मुळात या देहालाच बंदी करून फक्त तुमच्या मनाला ठरवून दिलेल्या नियमाप्रमाणे 'मॅट्रिक्समध्ये' सोडलेलं असतं. पण हे नियम बनवतानाच काही लूपहोल्स ठेवलेले असतात. (आठवा, शेवटचा आर्किटेक्ट आणि ओरॅकल संवाद) म्हणून, यातून मुक्त होऊ इच्छिणारा अचाट करामती करू शकतो, कारण हे नियम त्यास बंधनकारक नाहीत. तिथे मरता तुम्ही वास्तवात मरता ही संकल्पना जरी त्यात असली तरी त्यावर मात करता येणे शक्य आहे असे दाखवलेले आहे. आठवा; मेलेल्या ट्रिनिटीला निओ जिवंत करतो. स्वतः मेल्यानंतरपुन्हा जिवंत होतो वगैरे.
१. आम्ही तर म्हणतो भारतीय आध्यात्माचा संबंध कुठेही जोडता येईल इतके ते अघळपघळ (यालाच काही लोक व्यापक असेही म्हणतात) आणि परस्पर विरोधी (यालाच काही लोक सर्वसमावेशक असेही म्हणतात) आहे.
२. या चुका काढण्याचा मुख्य उद्देश हे अध्यात्माविषयी असलेले प्रेम नसून मॅट्रिक्स विषयी असलेली आत्मियता आहे हे चाणाक्ष वाचकास एव्हाना उमगले असेलच.
-Nile
काही लेख पटत नसले तरी अतिशय
काही लेख पटत नसले तरी अतिशय आवडतात अशापैकी हा एक. तुलना करण्याची कल्पना चांगली आहे, मुद्दे नीटसपणे मांडलेले आहेत.
निळे यांच्याशी बहुतांश सहमत. (हर हर, काय वेळ आली आहे आज!) भारतीय तत्वज्ञानापेक्षा बऱ्याच गोष्टींची सरमिसळ आहे असं म्हणावं लागतं.
- या लेखात एक अत्यंत महत्त्वाचं गाळलेलं पात्र म्हणजे मिस्टर स्मिथ. आपल्याकडे देवांनी अनेक दुष्टांचा नाश केल्याची उदाहरणं असली तरी मनात चाललेलं सुष्ट आणि दुष्ट प्रवृत्तीचं युद्ध हे तितक्या ठळकपणे येत नाही. म्हणजे या दुष्ट प्रवृत्तींना सैतान म्हणून एक दृश्य रूप देण्याचा प्रयत्न झालेला दिसत नाही. (याउलट आपल्याकडे देवांना दृश्य रूप असतं तर ख्रिश्च्यानिटीमध्ये ते नसतं)
- झेन विचारसरणीचाही इथे अनेक वेळा वापर केलेला आहे. 'हा चमचा वाकवण्याचा प्रयत्न करू नकोस. त्यापेक्षा हे लक्षात घे की हा चमचा नाहीच्चे. मग तुझ्या लक्षात येईल की चमचा वाकत नसून आपलं माइंड वाकतं'
- 'विश्वास' किंवा 'बिलिफ' याच्यावरती असलेला भर, हा ख्रिश्चॅनिटीमध्ये अधिक आहे.
- पात्रांची नावं वगैरे ग्रीक मायथॉलॉजीतून घेतलेली आहेत.
योहान द बाप्टिस्ट
योहान्/जोहान्/जॉन द बाप्टिस्ट हा ख्रिस्तापूर्वीचा द्रष्टा.
ख्रिस्त त्याच्याहून सुरिअर प्रेषित्/प्रॉफेट असला तरी प्रथम ख्रिस्ताचाही बाप्तिस्मा करावा लागला.
मॉर्फिअस हा " आपलं जग यंत्रांनी बद्ध केलं आहे " ही जाणवलेल्या अल्प लोकांपैकी असला, तरी निओ/mr anderson इतका तो पावरफुल नाही.
निओ हाच खरा प्रेशित. त्याचं काम निओला त्याच्या प्रेषितत्वाची लख्ख्,स्पष्ट आठवण करुन देणं हे आहे.
जे निओ ला धुरकट्,अस्पष्ट जाणवतय, त्याची स्पष्ट जाण.
हे थेट योहान द बाप्टिस्ट - येशू ख्रिस्त ह्यांच्याह्सी समांतर असणारं उदाहरण आहे.
--मनोबा
.
संगति जयाच्या खेळलो मी सदाहि | हाकेस तो आता ओ देत नाही
.
memories....often the marks people leave are scars
माझे स्मरण चुकत नसेल तर
माझे स्मरण चुकत नसेल तर मनातील सुष्टदुष्टांचे द्वंद्व हे बुद्ध-मार या संघर्षात दिसते.वेल, नॉट एग्झॅक्टलि व्हिलनछाप दुष्ट-पण बुद्धाचे साधनेतून लक्ष विचलित करण्याचा प्रयत्न करणार्‍या मोहपाशाचे व्यक्तीभूत प्रतीक म्हणून तो आलेला आहे.
http://en.wikipedia.org/wiki/Mara_(demon)
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
चांगल लेख
चांगल लेख
--मनोबा
.
संगति जयाच्या खेळलो मी सदाहि | हाकेस तो आता ओ देत नाही
.
memories....often the marks people leave are scars
काढून टाकताय हवा
बचाले इसे
स्त्री (प्रवेश किंवा अदरवाईज) सोडता
जगण्यालायक काय शिल्लक उरतं?
कडबा?
तुमच्यापाशीच ठेवा
तुमचा तो मोक्षन् फिक्ष
त्यापेक्षा आम्हाला हवा
लेदरमधला ट्रिनिटि*क्ष.
ट्रिनिटीची लेदर फीटिश असलेला बैल
मी एक काळा मठ्ठ बैल. मला अंधार आवडतो. तेव्हा फार उजेड पाडू नका.
ट्रिनिटीची लेदर फीटिश असलेला
मराठी जालवाङ्मयात याचा उल्लेख पहिल्यांदा वाचला. मजा वाटली.
(फेटिशकुतूहलग्रस्त) बॅटमॅन.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
स्त्री (प्रवेश किंवा अदरवाईज)
स्त्री (प्रवेश किंवा अदरवाईज) सोडता
जगण्यालायक काय शिल्लक उरतं?
कडबा?
काळा मठ्ठ बैल आपण मेट्रीक्स च्या सायफर(Cypher) नावाच्या केरेक्टर सारखे बोलत आहत
विषय निवड भारी आहे.
विषय निवड भारी आहे.
.
.
ट्रिनिटीची लेदर फीटिश असलेला
हे बरं आहे. ती तुम्हाला सोलून, तुमची कातडी पांघरणार आणि तरी तुम्ही तिच्याच पाठी! तुम्ही त्या लॉरा किपनिस बाईंची पुस्तकं वाचता का हो ... कडबा चघळता चघळता?
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
तेच तर म्हणतोय...
हीच तर असते
पुरुष असण्याची
कर्मकहाणी.
मी एक काळा मठ्ठ बैल. मला अंधार आवडतो. तेव्हा फार उजेड पाडू नका.
पुरुष का बैल? एक काय ते ठरवून
पुरुष का बैल? एक काय ते ठरवून उजेड पाडा.
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
द्वैत
पुरुष-बैल द्वैत आवडले.
जो "पुरुष" असतो, तो "बैल" असू शकत नाही.
जो "बैल" असतो, तो "पुरुष" असू शकत नाही.
वाहवा!
जगण्यालायक काय शिल्लक उरतं?
कडब्याचा असा अपमान (खुद्द बैलाकडून) झालेले आवडले नाही.
सही: पुरोगाम्यांना लॉजिक माफ असतं.
हो नैतर काय!!! शिक्रण-मटार
हो नैतर काय!!!
शिक्रण-मटार उसळीऐवजी बैलांनी "करा चैन! खा रोज ताजी वैरण खा! मस्त कडबा चघळा!" असे म्हणावयास पाहिजे होते त्याऐवजी हे काय भलतंच?
खरे तर कडबा सोडला तर१ जगण्यात काय उरतं असं म्हणायला पाहिजे होतं.
१ कारण शेवटी आम्ही बैलच इ.इ.इ.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
आंबोण
आंबोण बैलांना खायला घालत असावेत काय ?
ते त्यांअन अधिक टेस्टी वाटत असेल काय?
बैलाला धष्टपुष्ट व्हायला दूध प्यायला देत असतील काय ?
--मनोबा
.
संगति जयाच्या खेळलो मी सदाहि | हाकेस तो आता ओ देत नाही
.
memories....often the marks people leave are scars
कृष्ण बलीवर्दास पृच्छा केली
कृष्ण बलीवर्दास पृच्छा केली पाहिजे.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
कडबा
तो अपमान नाही...
बाई नसेल तर
खादाडीशिवाय
काय करू शकेल
पुरुष?
मी एक काळा मठ्ठ बैल. मला अंधार आवडतो. तेव्हा फार उजेड पाडू नका.
धागा गेला मॅट्रीक्स कडुन बैल
धागा गेला मॅट्रीक्स कडुन बैल आणि कडब्याकडे.....साला हे खरं मॅट्रीक्स!
संवाद
राजहंसाचे चालणे | भूतळी जालिया शाहाणें | आणिकें काय कोणें | चालावेचिना?
हे तर काहिच नाही
एकदा सोत्रिंनी धागा काढला होता "दारु म्हणजे काय रे बहौ".
त्यात ढोबळमानानं मद्याचे प्रकार (बीअर व्हिस्की रम वाइन) वगैरे बरीच चांगली माहिती होती.
दिवसभरातच धागा "आज दारु पीत आहात; उद्या आय एस आय आणि पाकिस्तानला चांगले म्हणाल. काश्मीर भारतातून तोडून टाकाल" वगैरेपर्यंत पोचला!
अजून थोडे दिवस दोन्ही बाजूंनी वाद चालवला असता तर डायरेक "प्रदूषणामुळे पर्यावरण धोक्यात आलाय" ,"सूर्य सात अब्ज वर्षात संपणार आहे"
किंवा " सचिनने शेवटच्या वर्षात काढलेल्या धावा पॉण्टिंगपेक्षा अधिक असल्या तरी सरासरी पॉण्टींग पेक्षा कमी आहे." असं काहीही त्यात येउ शकत होतं.
खेडवळ सोत्रि उगाच गप बसले ऐन चर्चेत.
.
.
मराठी आंतरजालाचा विजय असो.
--मनोबा
.
संगति जयाच्या खेळलो मी सदाहि | हाकेस तो आता ओ देत नाही
.
memories....often the marks people leave are scars
>>अजून थोडे दिवस दोन्ही
>>अजून थोडे दिवस दोन्ही बाजूंनी वाद चालवला असता तर डायरेक "प्रदूषणामुळे पर्यावरण धोक्यात आलाय" ,"सूर्य सात अब्ज वर्षात संपणार आहे"
किंवा " सचिनने शेवटच्या वर्षात काढलेल्या धावा पॉण्टिंगपेक्षा अधिक असल्या तरी सरासरी पॉण्टींग पेक्षा कमी आहे." असं काहीही त्यात येउ शकत होतं.
धाग्याचा शेवट नथुराम-गांधी यांच्यावरच झाला असता असं हायपोथेसिस आहे ना?
--------------------------------------------
ऐसीव‌रील ग‌म‌भ‌न इत‌रांपेक्षा वेगळे आहे.
प्रमाणित करण्यात येते की हा आयडी एमसीपी आहे.
ब्राह्मणी व्यवस्था किंवा
ब्राह्मणी व्यवस्था किंवा मुस्लिम दहशतवाद हेही प्रबळ कँडिडेट्स आहेत.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
वाहव्वा, कोणीतरी ह्या
वाहव्वा, कोणीतरी ह्या आवडीच्या विषयला हात घातलेला बघून अतिशय परमानंद झालेला आहे. अतुलभौ धन्यवाद!
फक्त माझा 'भारतीय' अध्यात्म ह्याला विरोध आहे. फक्त अध्यात्म म्हटले तर बर्‍याच प्रथांचा समजुतींचा संगम झालेला आढळेल आणि तुम्ही तो जांगडगुत्ता समजून घ्यायचा प्रयत्न केलात हे विषेश.
>> निओ हा मोक्षेच्छु तरुण आहे
मोक्षेच्छु नसावा, पण त्याला कोssह्म हा प्रश्न नक्कीच पडला आहे. प्रकृती आणि पुरुष या सांख्य तत्वज्ञानातील निराकार पुरुष म्हणजे निओ आणि साकार प्रकृती किंवा माया म्हणजे मेट्रीक्स याची जाणीव मॉर्फियस निओला करुन देतो. तो क्षण तुम्ही म्हणता तसे मोक्षाचा नसून कोssह्म ह्या प्रश्नाचे उत्तर मिळण्याचा. आता ते उत्तर मिळाल्याने आपले अवतार कार्य काय आहे हे त्याला स्पष्ट होते.
आता त्याला ते स्पष्ट झाल्यावर तो त्याचे कर्म करण्यास तयार होतो. इथून पुढे सगळा प्रवास 'सत' आणि 'असत' ह्यांच्या लढा आहे. त्या मायावी विश्वाची उत्पत्ती ओरॅकलला माहिती असल्याने 'सत' आणि 'असत' ह्या लढ्यात मॅट्रिक्समध्ये अडकवलेल्या मानवजातीच्या मुक्तीसाठी ती मदत करते. पूर्वीच्या जशी आकाशवाणी होऊन पुढे काय होणार ह्याचे दाखले दिले जायचे त्याचप्रमाणे ती वेळोवेळी 'आकाशवाणी' सदृश्य भविष्य वर्तवित असते. त्यामुळे 'ओरॅकल' हे नाव सार्थ ठरते. संपूर्ण मॅट्रिक्समध्ये तिचे अस्तित्व अपरिहार्य आहे आणि तुमच्या लेखात तिचा उल्लेख न आल्यामुळे लेख अपूर्ण ठरतो.
तुम्हाला मोक्षप्राप्तीसाठी अध्यात्मात स्त्रीप्रवेश अशक्य असे म्हणातचे आहे. तो मुद्दाही फोल. स्त्री-पुरुष हे एकमेकांना पूरक मानले गेले आहेत. यीन-यांग हे तत्व ह्याला अधोरेखित करते१. पेगन प्रथांमध्ये 'हीरोस गॅमस' हा प्रकार संभोगातून समाधीकडे ह्या अर्थाने बघितला जातो. बर्‍याच पुरातन पंथांमध्ये स्त्रीला अतिशय मानाचे स्थान असून स्त्री म्हणजे नरकाचे द्वार हा विचार कॅथॉलिक चर्चेने रुजविला१. आपल्याकडेही उपासना केल्या जाणार्‍या बर्‍याच देवी असणे हे मोक्षप्राप्तीसाठी अध्यात्मात स्त्रीप्रवेश अशक्य ह्याच्या विरुध्द असावे असे मला वाटते.
पुढचा मुद्दा, आपल्याकडे गुरु हा नेहेमी वरचढच असतो हे ही तितकेसे खरे नाही. चित्रपटात मॉर्फियस दुबळा दाखवला आहे असे वाटणे त्याच्यावर अन्याय आहे. त्याला त्याचे अवतार कार्य ज्ञात आहे आणि उद्धार करणारा 'द वन' निओ आहे हे ही त्याला माहिती आहे. त्यामुळे तो फक्त वाटाड्या आहे. जसे गुरुने असायला हवे. भले-बुरे, सत-असत ह्यातला फरक गुरुने दाखविणे आणि शिष्याला योग्य मार्गावर वाटचाल करण्यास लावणे हे गुरुचे काम आहे. मोक्षप्राप्ती करून देणे ही गुरुची जबाबदारी नाही. त्यासाठी जे काही करावे लागते ते शिष्याला समजावणे, त्याच्या मनातले किंतू दूर करणे हे गुरुचे कर्तव्य आणि ते मॉर्फियस अतिशय व्यवस्थित पार पाडतो.
"मन हेच जगत आहे. हे जे काही समोर दिसत आहे त्याला खरोखर काहीच अस्तित्व नाही. मनानेच या वस्तु निर्माण केल्या आहेत!" हा चित्रपटामागच्या विचारधारेचा परमोच्च बिंदू. 'To Bend the spoon, first you need to know that there is no spoon' हे जो मुलगा निओला सांगतो तो एका भिक्षूच्या अवतरात दाखवला आहे.
त्यामुळे माझा 'भारतीय' अध्यात्म असे म्हणण्याला विरोध आहे. बाकी ह्या विषयला हात घातलेले भयंकर आवडले गेले आहे. लेख आवडला धन्यवाद!
- (मॅट्रीक्स-प्रेमी) सोकाजी
-----------------------------------------------------------------
१ दा विंची कोड - डॅन ब्राऊन
ब्लॉग हा माझा...
मला भारतीय अध्यात्मा बद्दल
मला भारतीय अध्यात्मा बद्दल फारसं काही माहित नाही पण हा उपनिषदातील श्लोक मेट्रीक्स रिव्होल्यूशंस सिनेमाच्या क्रेडिट रोलच्या वेळी लागतो, त्याचे पाश्चात्य संगीताशी फ्युजनही झकास जमले आहे.
ॐ असतो मा सद्गमय ।
तमसो मा ज्योतिर्गमय ।।
मृत्योर्मामृतं गमय ।
ॐ शान्ति शान्ति शान्ति ।।
“We all know what to do, we just don’t know how to get re-elected after we’ve done it.” Jean-Claude Juncker
लेखाशी आणी नाईलशी बव्हंशी
लेखाशी आणी नाईलशी बव्हंशी सहमत. मॅट्रिक्स हा भारतीय आध्यात्म-संकल्पनेवरचा एक उत्तम चित्रपट आहे.
व्यमिश्रतेसाठी(कॉम्प्लेक्सिटीसाठी) भारतीय आध्यात्म-कम-पुराण ह्यासारखे दुसरे काही असू शकतच नाही त्यामुळे मॅट्रिक्सची प्रेरणा त्यात सापडल्यास तो योगायोग नसुन निव्वळ चेपाचेपपणा आहे असे समजावे.
>>व्यमिश्रतेसाठी(कॉम्प्लेक्सि
>>व्यमिश्रतेसाठी(कॉम्प्लेक्सिटीसाठी) भारतीय आध्यात्म-कम-पुराण ह्यासारखे दुसरे काही असू शकतच नाही
व्यामिश्रतेसाठी की भोंगळपणासाठी ?
--------------------------------------------
ऐसीव‌रील ग‌म‌भ‌न इत‌रांपेक्षा वेगळे आहे.
प्रमाणित करण्यात येते की हा आयडी एमसीपी आहे.
सबसेट
भोंगळपणा व्यमिश्रतेचा एक सबसेट आहे, बर्‍याचदा परस्परविरोधी आणि तरिही फाइनली डिटेल्ड-आउट तत्त्वज्ञानाला इथे कमी नाही.
अधिविज्ञानात जितका भोंगळपणा
अधिविज्ञानात जितका भोंगळपणा आहे तितका अध्यात्मात नसावा. तरीही अधिविज्ञान ५०० वर्षेच जुने आहे.
सही: पुरोगाम्यांना लॉजिक माफ असतं.
अधिविज्ञान ५०० वर्षे जुने आहे
अधिविज्ञान ५०० वर्षे जुने आहे हे फॅक्च्युअली इनकरेक्ट विधान आहे. यावर आजिबात वाद संभवत नाही.
दुसरे असे, निव्वळ इंटर्नल कन्सिस्टन्सी आपणास महत्त्वाची वाटते काय? विज्ञानाची भाषा जे गणित, त्यात असा भोंगळपणा आहे का?
आणि आध्यात्मिक विचारात भोंगळपणा नाही हे कशाच्या आधारावर म्हणता? दुसर्‍या साईडने पार्शल बोलण्याखेरीज यात काही दिसत नाही. यावर परत 'फक्त परंपरांना झोडू नका' ची रेकॉर्ड आता जुनी झालीये.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
>>दुसरे असे, निव्वळ इंटर्नल
>>दुसरे असे, निव्वळ इंटर्नल कन्सिस्टन्सी आपणास महत्त्वाची वाटते काय?
जेवढी इंटर्नल कन्सिस्टन्सी विज्ञानात (त्याच्या विविध शाखांत) आहे तेवढी अध्यात्मात आहे का?
--------------------------------------------
ऐसीव‌रील ग‌म‌भ‌न इत‌रांपेक्षा वेगळे आहे.
प्रमाणित करण्यात येते की हा आयडी एमसीपी आहे.
अमुक एक विचारधारा घेतली तर
अमुक एक विचारधारा घेतली तर त्याच्या स्कोपमध्ये कन्सिस्टन्सी असावयास हरकत नसावी.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
विज्ञान घेतले तर त्याच्या
विज्ञान घेतले तर त्याच्या विविध शाखांमध्ये गणित-पदार्थ विज्ञान- एरॉनॉटिक्स - स्टेन्ग्थ ऑफ मटेरिअल्स या सर्वांमध्ये कन्सिस्टन्सी असते. तशी कन्सिस्टन्सी अध्यात्मात नाही. म्हणजे सांख्य आणि वैशेषिक यांच्यात वगैरे.....
--------------------------------------------
ऐसीव‌रील ग‌म‌भ‌न इत‌रांपेक्षा वेगळे आहे.
प्रमाणित करण्यात येते की हा आयडी एमसीपी आहे.
मान्य. म्हणूनच विदिन वन
मान्य. म्हणूनच विदिन वन विचारधारा असे म्हणालो होतो.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
गणित
विज्ञान - संख्यांचा गुणाकार भागाकार होतो. न गुणिले म म्हणजे न मदा घेऊन बेरीज करणे. न भागिले म म्हणजे न मधून न/म मदा वजा केले तर काही न उरणे.
अधिविज्ञान - शून्य एक संख्या आहे. त्याच्या भागाकाराबद्दल वरीलप्रमाणे म्हणता येत नाही.
मी म्हणतो - एक अपवाद सारे गणित खोटे ठरवण्यासाठी पुरेसा आहे. (असा अपवाद आणि पारा हा लिक्विड धातू आहे हा अपवाद हे कश्या प्रकारे वेगळे अपवाद आहेत हे मांडण्याचं सामर्थ्य माझ्याकडे नाही.)
सही: पुरोगाम्यांना लॉजिक माफ असतं.
व्याख्या एकदा निश्चित कराव्या
व्याख्या एकदा निश्चित कराव्या लागतात. कन्सिस्टन्सी त्यानंतर येते. व्याख्या काय आणि कशा आहेत ते पाहण्याचे कष्ट घेतले तरी शंकानिरसन होईल आणि नंतरचे टंकनश्रम वाचतील.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
अधिविज्ञान म्हणजे नक्की काय
अधिविज्ञान म्हणजे नक्की काय असतं?
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
अधिविज्ञान
गणित ही विज्ञानाची भाषा आहे असे बॅटमॅन म्हणाले.
विज्ञान हे फार पूर्वीपासून आहे. लोक कपडे बनवत. धातू गाळत. भाषा वापरत. हे सगळे विज्ञान आहे.
१. १ +१ = २ ला तसा काही अर्थ नाही. विशेषणांची बेरीज म्हणजे काय?
२. १ आंबा + १ आंबा = २ आंबे. हे बरोबर आहे.
इथे विज्ञान संपते. यामागची गृहितके तपासायला गेले तर अधिविज्ञान चालू होते.
३. पहिल्यांदा बेरीज करण्यासाठी हे दोन आंबे "सारखे" आहेत असे गृहितक करावे लागेल. म्हणजे एक झाडाचा आंबा आणि सोन्याने बनवलेला सोनाराचा आंबा यांच्या बेरजेला पुन्हा अर्थ नसेल. त्यापुढे जाऊन झाडाचे दोन आंबे देखिल सारखे नसतातच. कोणतेही दोन आंबे पूर्णतः सारखे नसतातच. काही ना काही वेगळे असणारच. आता दोन आंबे सारखे असतातच का प्रश्न येतो. म्हणजे गणिताने मांडलेल्या बेरिज नावाच्या संकल्पनेचा खरोखरच काही अप्लिकेशन आहे का असा प्रश्न येतो. कारण प्रत्येक वेळी बेरीज मांडताना ज्यांची समीकरणे मांडली जात आहेत त्या गोष्टी 'समान' आहेत असे गृहितक मागे आहे. भौतिक विश्वाची समीकरणे मांडताना जी गणिते मांडली जातात, त्या मधे ज्या गोष्टींवर गणिती प्रक्रिया होत आहेत त्या 'अक्षरक्षः समान' आहेत असे गृहित धरावे लागते वा पक्के करावे लागते. आता हे समान आहेत हे कसे पक्के करणार? त्यासाठी बरीच मोजमापे करावी लागणार. त्यासाठी पुन्हा गणित करावे लागणार.
पुन्हा सांगतो. पुन्हा तेच सांगतो. आमचे सांगण्याचे कौशल्य वाईट आहे म्हणून.
समजा दोन सब अ‍ॅटॉमिक कणांचे वस्तुमान बेरीज करायची आहे. यात या दोन्ही कणांच्या वस्तुमानाचे "स्वरुप" समान आहे असे गृहित धरावे लागते नाहीतर पुढे जाताच येत नाही. त्यांचे वस्तुमान हे एकच प्रकारचे आहे, त्याचे स्वरुप एकच आहे हे माझ्या दृष्टीने फार मोठे गृहितक आहे. कोणी म्हणेल कि काय फरक पडतो, समजा दोन प्रकारची वस्तुमाने आहेत पण त्यांचा आपल्याला अभिप्रेत असलेला परिणाम जोपर्यंत एकच आहे तोपर्यंत आपल्याला फरक पडू नये. पण हा अभिप्रेत परिणाम एकच आहे हे कसे ठरवणार? ज्या बाबीवर हा परिणाम होत आहे तिथे आपण मोजमापे करणार. पण पुन्हा तिथे जी मोजमापे करायला जाऊ त्यात बेरजा वजाबाक्या आल्या. गणित स्वतः असा सर्क्यूलर रेफरन्स देते कि सगळे कंफ्यूजन होऊन जाते.
४. इथे गणितीय प्रक्रियांसाठी 'समान' बाबी आवश्यक असणे मी वर सांगीतले आहे. कदाचित असेही असू शकते कि गणित फक्त 'सेम' बाबीला लागू होते, समानही नाही.
५. स्पेस/लांबी/आकडा इनफायनाईट आहे म्हणजे किती आहे?
६. टेंडींग टू झिरो म्हणजे किती टेंडींग?
...
तशी गणिताची अधिविज्ञानीयता मांडणे अतिक्लिष्ट आहे. भौतिक, रसायन आणि जीवशास्त्रात मात्र कैक उदाहरणे देता येतील. ते ही सोप्या शब्दांत.
पैकी एकच लिहितो. बिग बॅंगेचे पार्टीकल कुठून आले?
सही: पुरोगाम्यांना लॉजिक माफ असतं.
अधिविज्ञान म्हणजे नक्की काय
अधिविज्ञान म्हणजे नक्की काय हे अजूनही (काहीच) समजलेलं नाही.
महास्फोटाच्या आधी काय हा प्रश्न विज्ञानात गैरलागू आहे. ती विज्ञानाची मर्यादा आहे. काळ =० यापुढे काय झालं हे विज्ञानाचं क्षेत्र आहे. (आणि त्यातही बर्ऱ्याच गोष्टी समजलेल्या नाहीत.)
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
अधिविज्ञान -२
१. बाई गं, चांगली वाग. नीट राहा. खरं बोल. हे म्हणजे धर्म (किंवा आत्म).
२. इश्वर सर्वशक्तिमान आहे, जग हे ब्रह्मतत्वापासून बनलं आहे . हे म्हणजे अध्यात्म.
३. १+१=२, खनिज गाळून धातू मिळतो, संगणकावर गेम खेळता येतात. हे विज्ञान.
४. प्रकाशापेक्षा काही वेगाने जाऊ शकत नाही ( मी जगातला प्रत्येक आयटम सर्वात पावरफूल रॉकेट, किंवा सर्व प्रकारची बले लावून उडवून पाह्यलाय) - अधिविज्ञान.
सही: पुरोगाम्यांना लॉजिक माफ असतं.
अधिविज्ञान म्हणजे सैद्धांतिक
अधिविज्ञान म्हणजे सैद्धांतिक विज्ञानाची टिंगल करायचं 'शास्त्र' काय?
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
नाही. खुद्द सैद्धांतिक
नाही. खुद्द सैद्धांतिक विज्ञान!!!
सही: पुरोगाम्यांना लॉजिक माफ असतं.
चालू द्या.
You can't be serious about "मी जगातला प्रत्येक आयटम सर्वात पावरफूल रॉकेट, किंवा सर्व प्रकारची बले लावून उडवून पाह्यलाय"
किंवा
पुस्तकांमधे लिहीलेलं, रीसर्च पेप्रांमधे लिहीणाऱ्या संशोधकांना समजलेलं सैद्धांतिक विज्ञान निराळं आहे आणि तुमचं काहीतरी निराळं आहे.
आणि दोन्ही प्रकारे ... चालू द्या.
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
त्याचे स्वरुप एकच आहे हे
आणि अध्यात्माची वाक्ये मात्र गृहीतके नाही वाटत. शेवटी कुणाला कसली वाक्ये गृहीतके वाटतील याची वर्गवारी ठरलेली आहेच, नै का? बाकी संख्या म्हणजे नक्की काय याच्या व्याख्या आहेत-पण त्या सोप्या भाषेत सांगणे मला जमणार नाही. मला थोडेसेच समजते आणि तेही पूर्ण सोपे करून सांगता येत नै. पण त्यावरून शास्त्राची मर्यादा कुणी अनुमानू नये.
आणि थोडी एरर ही असणारच. अप्रॉक्सिमेशनचा इतका तिटकारा का असावा हे समजत नाही.
५: इन्फिनिटीचा अ‍ॅब्सोल्यूट साईझ नसतो, तरी एका इन्फिनिटीचा दुसर्‍या इन्फिनिटीशी रिलेटिव्ह साईझ सांगता येतो. कौंटेबल आणि अनकाउंटेबल इन्फिनिटी असे दोन प्रकार आहेत- अगदी बेशिक बोलायचं झालं तर.
काउंटेबल इन्फिनिटी हा वदतोव्याघात आहे-पण शब्दाकडे फार जास्त लक्ष देऊ नये. इमॅजिनरी नंबर नामक संज्ञेसारखाच हाही प्रकार आहे. पूर्ण संख्यांच्या संचाशी (पॉझिटिव्ह इंटिजर्स) संबंधित जी इन्फिनिटी आहे त्यापेक्षा रियल नंबरची इन्फिनिटी मोठी आहे. म्हणजे असे, की १ पासून २ पर्यंत समजा संख्यारेषा काढली आणि त्या इंटर्व्हलमधील नंबर १,२,३,..... या सिक्वेन्सशी मॅप करत गेलो तर किमान एक नंबर असा येतो की जो यांपैकी कुठल्याही संख्येशी मॅप होत नाही. सबब रियल नंबर हे इंटिजर्स पेक्षा जास्ती आहेत- दोन्हीही इन्फायनाईट असले तरी.
रियल नंबरपेक्षा मोठा सेट पाहिजे असेल तर एका गिव्हन इंटर्व्हलवर डिफाईन्ड असलेल्या फंक्शन्सचा सेट. याची सिद्धता आहे पण मी फारशी कधी पाहिली नाही.
अशी इन्फिनिटीची वर्गवारी करायची तर, कौंटेबल इन्फिनिटीला अलेफ० म्हटले जाते साधारणतः अन त्या इन्फिनिटी सिक्वेन्समधील पुढची इन्फिनिटी ही २अलेफ०, त्याच्या पुढची ही २(२अलेफ०), अँड सो ऑन. थोडक्यात, आधीच्या सेटचा पॉवर सेट.
अधिक माहितीकरिता इथे पाहता येईल.
६. टेंडिंग टु झीरो म्हणजे झीरो आणि त्या क्वांटिटीमधील फरक कमीकमी होत जातो. किती कमी? याचे एकच एक उत्तर नाही, कारण रियल नंबर सिस्टिमच्या कम्प्लीटनेस अ‍ॅक्झियमनुसार दोन रियल नंबरमधील इंटर्व्हलवरील सर्व नंबर रियल असतात. त्यामुळे किती टेंडिंग याला एकच एक उत्तर नाही.
http://en.wikipedia.org/wiki/Completeness_of_the_real_numbers
सध्या इतकेच. बाकी जसजसे लक्षात येईल तसतसे टंकतो.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
गणितीय अधिवैज्ञानिकता - पूर्णांक आणि अपूर्णांक
तुम्ही असे म्हणता कि १ २ ३ ...असे पूर्णांक आणि त्यांमधले १.१ १.२ १.९ २.१ २.९ ...असे अपूर्णांक मोजले तर अपूर्णांक जास्त भरतील. एक आणि दोन मधे असे किती अपूर्णांक असतील? तुम्ही जितके म्हणाल तितका मोठा पूर्णांक मी तुम्हाला सांगू शकतो. तसेच इतर कोणत्याही किंवा एकूणच किती अपूर्णांक तुम्ही सांगाल? अपूर्णांक जास्त म्हणजे किती जास्त? कितीने जास्त? कितीनेही जास्त म्हणा, तुम्ही सांगाल तितक्या अपूर्णांकाच्या संख्येइतका पूर्णांक मी तुम्हाला लिहून देईन. इथे पूर्णांक कमी आणि अपूर्णांक जास्त हे त्यांची संख्या सिमित केल्यावर सांगता येते. पण एकूणातच असे आहे असे म्हणू जात असाल तर ते हास्यास्पद वाटते. असे (अशा प्रकारे वागणारे) आकडे भौतिक जगाला लावणे कदाचित चूक नसेल का? गणित स्वतःत अंतर्गतत: सुसंगत नसायला नको का?
माझ्याकडे एक बाटली आहे, दोन आहेत, तीन आहेत. तुम्ही म्हणता कि बाटल्यांचे तुकडे हे नेहमी बाट्ल्यांपेक्षा जास्त असणार. मी म्हणतो तुम्ही कितीही तुकडे करा, तितक्या नव्या (नव्या, न फूटलेल्या) बाटल्या मी तुम्हाला आणून देतो. तुम्ही बाटल्यांचे तुकडे करून थकून जाल तरीही मी तुम्हाला तितक्या नव्या बाटल्या आणून देऊ शकलो असेन. मग एकूणात शक्य बाटल्यांचे तुकडे हे शक्य बाटल्यांच्या संख्येपेक्षा जास्त म्हणणे चूक नसावे का?
मला असे म्हणायचे आहे कि कदाचित असे विचित्र आकडे (गणित) लावून बाटली सारखे भौतिक पदार्थ मोजायची पद्धतच चूक तर नसावी. म्हणजे एकूणात बाटल्यांचे आणि तुकड्यांचे काय समीकरण आहे हे जे गणित सुसंगतपणे सांगू शकत नाही ते सिमित अर्थाने खरे खरे सांगतेय हे कदाचित आपले फार मोठे गृहितक तर होत नाहीय ना?
सही: पुरोगाम्यांना लॉजिक माफ असतं.
इथे पूर्णांक कमी आणि
मी दिलेल्या लिंका बघा आणि मगच बोला. 'वाटते' या म्हणण्याला अर्थ नाही. त्या त्या प्रमेयांची सिद्धता स्वतः पाहिल्याशिवाय काही विधान करणे योग्य 'वाटते' का?
भौतिक जग फायनाईट आहे. काही सोयींकरिता काही अ‍ॅझम्प्शन्स करावी लागतात.
शिवाय, तुकड्यांच्या संख्येइतक्या बाटल्या आणून देणे हे शक्य कशावरून आहे? का म्हणून मानू?
इन्फिनिटी वेगळी पडते. फायनाईट उदाहरणे घेऊन तुम्ही ते समजावू शकणार नाही. त्याला अ‍ॅब्स्ट्रॅक्शनच पाहिजे. गणितातील बरीच थेरम्स ही भौतिक जगाशी निगडित असतीलच असे नाही. आणि तशी ती असायलाच पाहिजेत असा आग्रहही चूक आहे.
बाटल्या आणि तुकड्यांचे समीकरणही तुम्ही सांगताय हे चूक आहे. एका बाटलीचे जितके तुकडे होतील त्याच्यापेक्षा जास्त बाटल्या कुठून आणणार? एका बाटलीचा साईझ फिक्स आहे असे समजू. मग एका अणूपर्यंत तुकडे करता येतील. तेवढ्या बाटल्या करणार कसे? हे फक्त सैद्धांतिक मनोराज्य आहे. भौतिक जगाला लावतानाचा तर्कच जर चुकला असेल तर गणिताला दोष देऊन फायदा नाही.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
म्हणजे
म्हणजे काकांशी डोकं लावायची ताकद अजून ऐसीकरांत शिल्लक आहे तर
काकांचे प्रश्न हे अनकाउंटेबल इन्फिनिटी आहेत.
तुम्हा मंडळींची उत्तरं काउंटेबल इन्फिनिटी आहेत.
तुम्ही जितकी उत्तरं आणाल त्याहून अधिक प्रश्न* येतच राहणार.
*प्रश्न म्हणजे फंक्शनच म्हणता येइल आधीच्या उत्तराचं. एखादी recursive process, सुरुवातीचा प्रश्न हा गृहितकावर सुरु होणार; व नंतर आलेल्या हरेक उत्तरावर अजून कैक प्रश्न येत राहणार.
fibonacci series
0
1
1 (0 + 1 = 1)
2 (1 + 1 = 2)
3 (2 + 1 = 3)
5 (3 + 2 = 5)
5 (5 + 3 =
.
.
.
--मनोबा
.
संगति जयाच्या खेळलो मी सदाहि | हाकेस तो आता ओ देत नाही
.
memories....often the marks people leave are scars
तुम्ही बाटल्यांचे तुकडे करून
तो दमला तर तुम्ही फोडा बाटल्या. आधी आतलं पेय पिऊन मग फोडा हं. उगाच कोणाला अपराधगंड नको यायला.
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
हे पाहिलंत का?
हे पाहिलंत का?
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
कार्ल वेअरस्ट्रासला का छळता
कार्ल वेअरस्ट्रासला का छळता हो पाशवीताई? बिचारा पडलाय निवांत पडू द्या की थडग्यात.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
solidarity दाखवण्याची खाज
solidarity दाखवण्याची खाज आली.
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
हा हा हा
हा हा हा
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
अधिक स्पष्टीकरण / माहिती ?
Mr.Batman +४
५: इन्फिनिटीचा अ‍ॅब्सोल्यूट ..........
इमॅजिनरी नंबर नामक संज्ञेसारखाच ............. पूर्ण संख्यांच्या संचाशी (पॉझिटिव्ह इंटिजर्स) संबंधित जी इन्फिनिटी आहे त्यापेक्षा रियल नंबरची इन्फिनिटी मोठी आहे. म्हणजे असे, की १ पासून २ पर्यंत समजा संख्यारेषा काढली आणि त्या इंटर्व्हलमधील नंबर १,२,३,..... या सिक्वेन्सशी मॅप करत गेलो तर किमान एक नंबर असा येतो की जो यांपैकी कुठल्याही संख्येशी मॅप होत नाही. सबब रियल नंबर हे इंटिजर्स पेक्षा जास्ती आहेत- दोन्हीही इन्फायनाईट असले तरी.
रियल नंबरपेक्षा मोठा सेट पाहिजे असेल तर एका गिव्हन इंटर्व्हलवर डिफाईन्ड असलेल्या फंक्शन्सचा सेट.याची सिद्धता आहे पण मी फारशी कधी पाहिली नाही.
...............................................................................
मी गणित पदवीधर नाही. मात्र गणिता विषयी थोड थोड माहिती आहे.
मला काल्पनिक संख्या, अनंत संच थेअरी संकल्पना माहीत आहे. ह्या सेट चा आणि पूर्णांक सेट बद्दल अधिक माहिती मिळेल काय? कृपया अधिक स्पष्टीकरण करू शकता का? धन्यवाद उदय नागांवकर
'द मेट्रिक्स' एका रोबोटने
'द मेट्रिक्स' एका रोबोटने पाहिला. आणि त्याला काय दिसलं, ते इथे पहा.
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
भौतिक जगाची भाषा
चला तुमचे इतिहासाचे ज्ञान, त्याला टक्कर देण्याची माझी पात्रता नाही. पण irrational numbers, complex numbers and transcendental numbers चे स्तोम केव्हापासून आहे त्याचा मी एक आकडा टाकला.
गणितात इतका भोंगळपणा आहे, इतका भोंगळपणा आहे कि ते विज्ञानाची भाषा का असावे असा विचार माझ्या डोक्यात येतो.
१. न्यूटनच्या नियमास कोणी एक कण अपवाद नाही. म्हणजे फक्त ईशानच्या नाकावरचा एक रेणू सोडून बाकी सगळे gmM/r^2 फॉलो करतात असा तो नियम नाही. जो काही नियम आहे तो सर्वांना आहे. गणितात मात्र शून्य सम आणि विषम दोन्ही आहे. आता शून्य अपवाद जाता बाकी इंटेजर्स एक तर सम असतील वा विषम हा नियम आहे, कि गृहितक आहे कि याला काही सिद्धता आहे कि नाही ठाउक नाही. मग २ चे मूळ कसे इरेशनल आहे हे सांगताना मात्र वापरलेले इंटेजर व्हेरिअबल एकदाच सम आणि विषम असू शकत नाहीत म्हणून वर्गमूळ २ ही संख्या इरॅशनल म्हणायची. हा जोकच आहे, पण अधिगणीतीय आहे म्हणून लोक त्याला हसत नाही.
२. पहिल्यांदा १ ते ९ अशा सिंबल घ्या. मग सोयीकरता ० घ्या. मग नऊ नंतर मोठे नंबर मोजण्यासाठी सोयीकरता एकाशेजारी एक मांडून सिंबलचा अर्थ काढा. मग टींब देऊन म्हणा कि उदा. ०.७६५४ = ७६५४/१०००० शेवटी सगळा मूळात घेतलेल्या ० ते ९ सिंबलचा खेळ. इथपर्यंत सगळं गम्य आहे. त्यानंतर येतात इरेशनल नंबर. त्यांचे खरे रुप पाहू गेले तर त्यांना खरोखरच या ० ते ९ मधे ( वा ० आणि १ मधे) पकडता येते का असा प्रश्न उभा राहतो. त्या आहेत तर संख्या, पण प्रत्यक्ष स्वतः लिहिता येत नाहीत. त्यांच्या फक्त गणिती प्रक्रिया लिहिता येतात. म्हणजे (वर्गमूळ २) हे नेहमी तसेच लिहावे लागते. त्याला नंबर लाईन वर मांडता येत नाही. कुठे ठेवणार नंबर लाईनवर ते ठरवता येत नाही. प्रश्न इतका किचकट होतो कि नंबर लाईन ठेवता येत नाही म्हणजे तो नंबरच आहे का नाही असा प्रश्न उठवता येतो. (शेवटी त्याला नंबर लाईनवरच्या एका पट्ट्यात कोंडून काम भागवले जाते.) पण अधिगणीतीय गणितज्ञ दुसरीकडे त्यांच्या गणिती प्रक्रिया चालू ठेवतात.
३. त्यानंतर येतात ते अतींद्रीय (transcendental) संख्या. यांची तर सॉलिडच बोंब आहे. या आहेत तर संख्या - म्हणजे या भौतिक जग मोजण्यासाठी वापरल्या जातात. ० ते ९ ने जाऊच द्या, या संख्या कोणत्या गणिती प्रक्रियांनीही मांडता येत नाही. यांची बेरीज, वजाबाकी तर जाऊच द्या, लिहायची बोंबाबोंब. सिंबल सिस्टम यांना लिहूच शकत नाही. यांना दुर्लक्षित केले असते, नाही, करायला पाहिजे.पण अरे देवा, संख्या जगतात हेच अतींद्रीय नंबर सर्वात जास्त आहेत, इतके जास्त, इतके जास्त कि इतर नंबर नाहीतच असे म्हटले तर चालेल!!!
आणि म्हणे गणित विज्ञानाची भाषा आहे, भौतिक जग वर्णन करायची भाषा आहे.
सही: पुरोगाम्यांना लॉजिक माफ असतं.
० ही संख्या समच आहे. विकी
० ही संख्या समच आहे. विकी वाचण्याचे कष्ट घ्या हो.
http://en.wikipedia.org/wiki/Parity_of_zero
इथे तुमचा पहिला जोक बाद झाला.
मुळात अमुक एका प्रकारेच संख्या रिप्रेझेंट करता आली तरच ती संख्या हा तुमचा हास्यास्पद आग्रह सोडून द्या. आधी लोकांना पॉझिटिव्ह इंटिजरच कळायचे. मग रॅशनल आले, मग निगेटिव्ह आणि इरॅशनल आणि मग काँप्लेक्स आले. यापैकी कुठलातरी नंबर अमुक एका साच्यात बसत नाही म्हणून त्याला नंबर म्हणायचे नाही हे तुम्ही कशावरून ठरवणार? नंबर फील्डची डेफिनिशन वाचायचे कष्ट न घेता नुसती मुक्ताफळे उधळायची असतील तर अर्थ नाही या कशालाच.
अरे अरे अरे. नक्की तुमचे अज्ञान आहे की ट्रोलिंग म्हणायचे हे? ट्रान्सेंडेंटलची तुमची व्याख्या साफ म्हणजे साफच चुकली आहे. बेसिकमध्ये घोळ झाला की बाकीचंही भोंगळच होतं.
ट्रान्सेंडेंटल नंबरची व्याख्या अशी, की तो इरॅशनल नंबर असून कुठल्याही अल्जेब्रिक इक्वेशनचे सोल्यूशन म्हणून मांडता येत नाही.
अल्जेब्रिक इक्वेशन म्हणजेच सर्व प्रकारची इक्वेशन्स होतात का? आजिबात नाही. अल्जेब्रिक इक्वेशन्स म्हणजे पॉलीनॉमियल इक्वेशन्स. पॉलीनॉमियल इक्वेशन्स सोडून जगात अन्य इतक्या प्रकारची इक्वेशन्स आहेत- लॉगॅरिथमिक, ट्रिग्नॉमेट्रिकल, इंटिग्रल इक्वेशन्स, इ.इ. त्यांचे सोल्यूशन म्हणून मांडता येतेच!
मुळात क्लोज्ड फॉर्म सोल्यूशन नसेल तर ते सोल्यूशनच नाही- हा अतिशय शाळकरी विचार आहे. या विचारापासून गणित किमान २०० वर्षे पुढं गेलेलं आहे.
पण तुम्हाला एक प्रश्न आहे. पुढचा कुठलाही प्रश्न विचारण्याअगोदर त्याचे उत्तर द्या.
विकीसारख्या इतक्या सहज उपलब्ध असलेल्या सोर्सवर वरील प्रश्नांची अतिशय सोप्या भाषेत माहिती दिलेली असते. ती वाचायचे तुम्ही कधी कष्ट घेताना दिसत नाही. बर तेही असो, काही न वाचताही अज्ञानमूलक हेटाळणी करता तेव्हा तुमच्या हेतूबद्दल शंका उपस्थित होते. परंपरेवरच टीका करतात आणि मॉडर्न गोष्टींवर कोणी टीका करीत नाही ही रेकॉर्ड आता जुनी झालीये. कारण कीटकभृंगन्यायाप्रमाणे तुम्हीही फक्त मॉडर्न गोष्टींवर टीका करताना दिसता.
बर त्या टीकेबद्दलही काही म्हणणे नाही. पण माहिती वाचायचीच नाही असे तुम्ही ठरवले आहे काय? तसे तरी सांगा मग एकदा, म्हणजे कळेल तरी नक्की काय उद्देश आहे ते.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
कृपया तुम्ही एकटेच वाचन करता,
कृपया तुम्ही एकटेच वाचन करता, मी ट्रोलिंग करतो इ इ असे तुमचे मत असेल तर त्यावर चर्चा करण्यात आपला जास्त वेळ जाईल. जालावर प्रतिसाद न देण्याचे स्वातंत्र्य आहेच.
१.
or (1*0)/2 leads to १/२= ०/०.
मी तुम्हाला अजून मोठा जोक सांगतो. (शून्य वजा जाता) सर्व सम संख्यांची एक प्रॉपर्टी आहे कि त्यांनी कोणत्याही इतर संख्येला भागता येते. शून्य ने हीच बेसिक पूर्ती नाही केली तर तो सम कसा? विकिपेडीयाने सांगीतलेल्या सम संख्यांच्या चार प्रॉपर्टीज मीट झाल्या म्हणजे झाले का?
६/२ = ३ आणि ०/२ = ० यांच्यात चिकार फरक आहे. ६/२ =3 gives 1/2= 3/6 . But 0/2
म्हणून विकिपेडिया वा कोणी त्याला नि:शंकपणे सम म्हणाला तरी मी म्हणणार नाही. कारण पुन्हा हेच सम विषम चे कंसेप्ट वापरून संख्यांचे प्रकार पाडले आहेत.(म्हणजे शून्यला संख्याच म्हणणार नाही, सम्/विषम्/दोन्ही/दोन्हीनाही/अन्य जाऊच द्या.) गणिताचा इतिहास वाचला तर शून्य अगोदर प्लेसहोल्डर म्हणून आले, मग त्याला संख्या म्हणून स्वीकारताना काही ट्रीक्स आणि काँप्रोज करून संख्यांसारखे वापरले जाऊ लागले.
मी शून्य सम कि विषम याचा अट्टाहास सोडला असता पण साला शून्य रियल आणि इमॅजिनरी दोन्ही आहे. आता हे शून्य नावाचे द्वैत भौतिक जगाचे (जे बहुधा फक्त रियल आहे, इमॅजिनरी नाही) वर्णन करायला वापरणे मला आवडत नाही.
एकदा नंबर नक्की कशाला म्हणायचं ते सांगा. म्हणजे घोळ कोणाचा होतोय ते पाहता येईल. ज्या संकल्पनेला भौतिक जगात उतरावता येत नाही तिला वापरून तुम्ही जग वर्णन करायला निघालाय. एक नंबर नंबर लाईनवर असला पाहिजे तो ही एका निश्चित जागी ही अपेक्षाही अवाजवी झाली का? एका नंबराला नंबर लाईनवर ठेवता येईना झाले म्हणून तो नंबरच आहे का अशी शंका घेतली तर काय चूक झाले?
इथे तुमची बस कंप्लीट मीस झाली आहे असे वाटते. रॅशनल नंबर्सचे लॉग, साईन्/कॉस इ, इत्यादी समीकरणांत असतील तर रेप्लेसमेंट रॅशनल नंबर व्हेरिएबल्स वापरून पॉलिनॉमिअल एक्वेशन लिहिता यावे. शिवाय अनकंप्यूटेबल नंबर नावाचे प्रकरण आहेच.
आपला मूळ मुद्दा आहे गणिताचा भौतिक जगाच्या वर्णनासाठी वापर. गणितातल्या एकूण अ‍ॅनॉमली एकत्र मांडल्या तर त्यांचे एक नवे शास्त्र होऊ घालेल.माझा मुद्दा आहे ही काँप्रोज या भौतिक वर्णनाच्या आड येऊ शकतात.
बहुतेक चर्चा विकिवर लिहिले आहे ते मी वाचले आहे का नाही ही नाही, ते मला मान्य आहे का नाही ही आहे. मला व्यक्तिशः तुम्ही काय वाचता आणि काय नाही यावर टिपण्णी करायची नाही पण गणिती संकल्पनांवर देखिल भिन्न भिन्न वैज्ञानिक आणि सामाजिक्/तात्विक मान्यता असतात. शून्य असतेच का, ती संख्याच आहे का, अनस्तित्व निसर्गात असू शकत होते का, होते का, असेल का असे सगळे तात्विक विचार आहेत. जीवन म्हणजे विकिपाने गिळत जाणे का?
वि़ज्ञान आणि परंपरा यांच्यावर माझे अनुक्रमे व आणि प प्रेम आहे आणि तुमचे वा आणि पा प्रेम असे समजू. तुम्ही इतकेच पाहताय कि व<प, पण असेही असू शकते कि व>वा (अर्थात असा क्लेम नाही.)
सही: पुरोगाम्यांना लॉजिक माफ असतं.
कृपया तुम्ही एकटेच वाचन करता,
मी सोडून अख्खे जग वाचन करते. पण मुद्दामहून एकाच दिशेची टीका पाहिली की तसा ग्रह होणे साहजिकच आहे. असो.
पॅरिटी आणि मॅग्निट्यूड या दोन वेगळ्या संकल्पना आहेत.
But 0/2
or (1*0)/2 leads to १/२= ०/०.>> मुळात असे करणे अव्याख्येय आहे हे गृहीतक आहे.
जर असे केले तर नक्की अडचण काय आहे तेवढे सांगा.
रियल आणि इमॅजिनरी संख्यांबद्दल भलतेच गैरसमज दिसताहेत. इमॅजिनरी नंबर म्हणजे काल्पनिक नंबर अशी संकल्पना मुदलातच चूक आहे. व्हेक्टर नोटेशन पाहिले तर त्यांची पर्पज कळून येईल लगेच. नावावर नको इतके लक्ष दिले की असेच होणार.
आणि तुम्हाला अमुक एक गोष्ट आवडत नाही वैग्रे ठीक आहे. त्याने समीकरणात इ. नक्की काय फरक पडतो तेवढे सांगा. शब्दजंजाळ सोडून नेमके आक्षेप घेतलेत तर बरे.
नंबर फील्डची डेफिनिशन नेटवर उपलब्ध आहे ती पाहण्याचे कष्ट घ्यावेत.
तुमचे लाडके अध्यात्मही असेच करते. बिचारे गणित काही अमूर्त कल्पनांच्या आधारे विश्वाचे टेस्टेबल वर्णन करू पाहते ते गेलं कुठल्याकुठे, धर्मग्रंथांतून इ.स.पू. ४००० ला विश्व निर्माण झाले, स्त्री ही पुरुषाच्या फासळीपासून निर्माण झाली, इ. विधाने आहेत तिकडे मात्र तुम्ही काणाडोळा करणार. आणि वर इतरांना बायस्ड म्हणणार.
गणित असे करते पण त्याने नक्की कशात चूक येते तेवढे सांगा. तुम्हाला गणिताच्या अप्रॉक्सिमेशनचे वावडे दिसते, मात्र धर्मातली बेशिस्त विधाने दिसत नाहीत.
इरॅशनल नंबरच्या स्थानमर्यादा पाहिजे तितक्या निश्चित करता येतात, फक्त नेमक्या जागी तो मांडता येत नाही.
त्यामुळे अशी शंका येणे अगदी स्वाभाविक आहे, पण ती अज्ञानमूलक आहे. कंप्लीटनेस अ‍ॅक्झियम व त्यासंबंधीचे विवेचन वाचण्याचे जरा कष्ट घेतलेत तर समजेल अशी अपेक्षा कुणी ठेवली तर त्यात काय चुकले?
रॅशनल नंबरचे कॉस व साईन रॅशनल असतात याला पुरावा काय? इन फॅक्ट, रेडियनमध्ये मांडले तर बहुतेकदा इरॅशनल अर्ग्युमेंटचे साईन-कॉसच रॅशनल असतात. हे पान पाहणे.
काँप्रोज आड येऊ शकतात असा दावा असेल तर तो पुराव्यासकट नीट मांडा. दावे करायला काय, उद्या मीही म्हणतो मी वेन एंटरप्रायझेस चा खर्राखुर्रा मालक आहे. त्याने काय होणार? आड येतात म्हणजे नक्की कधी? कुठे? कसे? असे ऑफहँड काठावर बसून मारलेले दगड झेलण्यात स्वारस्य नाही.
जे मान्य नाही असा तुमचा दावा आहे तेच तुम्ही धड वाचले नाही असा माझा दावा आहे. एखाद्या गोष्टीचे व्यवस्थित खंडन करायचे तर मुळातून ती गोष्ट वाचली पाहिजे. तुमच्या प्रतिसादांतून तसे आजिबात दिसत नाही, सबब माझा तो आक्षेप कायमच राहील.
गणिती संकल्पनांवर वाद आहेतही पण नक्की कुठे, किती आणि कुठल्या संदर्भात वाद आहेत? त्यांची नक्की व्याप्ती काय? त्या वादांमुळे फरक पडलाच तर कशावर पडेल? हे सांगितल्याशिवाय जेनेरिक वाक्याला अर्थ आहे असे मला वाटत नाही.
याच मॉकिंग टोनमध्ये मीही विचारू शकतो- स्टेट-ऑफ-द-आर्टचा मागोवा न घेता संदर्भहीन विधाने करणे अन त्यांच्या मान्यतेसाठी हटून बसणे हे नक्की कशाचे लक्षण आहे?
असेलही, नसेलही. काय आहे यात मला तादृश स्वारस्य नाही. जे दिसते तेवढ्यावरून मी बोलणार. मी असे करतो म्हणून माझ्यावर दिव्यदृष्टी नसल्याची टीका करणार असाल तर मला फरक पडणार नाही, पण तुमचे दावे म्हणा आक्षेप म्हणा- जेव्हा तुम्ही करता-तेव्हा त्याबद्दल अगोदर काय विचार झालाय हे पाहत नाही असे जाणवते. बर तेही ठीके, पण तसे लक्षात आणून दिले तरी त्याच्याकडे सोयीस्कर दुर्लक्ष करता म्हणजे मग आरोप तर होणारच.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
प्रत्येक रियल संख्या ही
देवाचे नाव घेऊन चर्चा संपवतो.
सही: पुरोगाम्यांना लॉजिक माफ असतं.
चूक झाली. काँप्लेक्स आणि
चूक झाली. काँप्लेक्स आणि इमॅजिनरी मध्ये गडबड झाली.
पण बाकीचे अर्ग्युमेंट सेमच.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
शंकानिरसन
r+0*i
r= real number
असं लिहायचं/म्हणायचं होतं ना?
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
येस, एग्झॅक्टलि हेच म्हणायचं
येस, एग्झॅक्टलि हेच म्हणायचं होतं. धन्यवाद!
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
=))
--मनोबा
.
संगति जयाच्या खेळलो मी सदाहि | हाकेस तो आता ओ देत नाही
.
memories....often the marks people leave are scars
श्रमपरिहार
मॅट्रिक्स च्या वादानंतर जरा श्रमपरिहारासाठी हा लेख वाचा.
http://www.misalpav.com/node/1747
चु कीचे विष्लेषण वाटले.
सोकाजीराव आणि बॅटमन यांचे प्रतिसाद आवडले. ट्रिनिटी शिवाय कथेची कल्पना करू शकत नाही. बाकी उगीच वडाची साल पिंपळाला.
विशाखा
आपल्याकडे गुरु हा नेहेमी वरचढच असतो
***आपल्याकडे गुरु हा नेहेमी वरचढच असतो. कदाचित वर्ण व्यवस्थेमुळे तो स्वतः युद्ध करत नसेल पण शिष्याला सारी विद्या शिकवतो
चंद्रगुप्त मौर्य मगधाचे साम्राज्य उभे करु शकला, ग्रीकांशी लढला कारण त्याचा गुरु चाणक्य हा त्याच्यापेक्षा वरचढ होता, आणि दादाजी कोंडदेवा बद्दल तर काही बोलायलाच नको, शिवाजी महाराज कितीही पराक्रमी असले तरी दादाजी आणि रामदासांपेक्षा वरचढ असणे शक्य नाही, वर्णव्यवस्थेमुळे हे तीनही गुरु लढू शकत नसले तरी ते ग्रेट लढवय्ये होते हे नक्की…… असो
मैटरिक्स मध्ये मोर्फियस काळा दाखउन चूक केलीये, तो स्वच्छ गोरा, शेंडी वाला, जानवे घातलेला किंवा लंगोट बांधून हातात कमंडलू असलेला दाखवलेला असता तर त्याचा ग्रेटनेस डोळे झाकून मान्य केला असता जसा आपण आता पर्यंत करत आलोय. साम्य स्थळे शोधण्याची गरज नसती पडली.
साहित्य क्षितिजावरचा उगवता तारा