स्वघोषित देशभक्त आणि युध्दडोहाळे

मी कॉलेजच्या तिसऱ्या वर्षाला होतो जेव्हा २६/११ चा हल्ला झाला. मला आठवतंय त्यावेळी मी होस्टेलवर होतो. हल्ल्याची बातमी कळली तेव्हा डोकंच सणकलेलं. पाकडे लई माजलेत त्यांना धडा शिकवायलाच हवा असं वाटायचं. आता युध्द होऊन जाऊदेच. एकदाचा काय तो सोक्षमोक्ष लागुनच जाऊदे अशा गरमागरम चर्चा रूमवर झडायच्या. मी त्यावेळी भारताने आता पाकिस्तानशी डायरेक्ट युध्द छेडायला हवं , घुसून मारायला हवं या मताचा होतो.
हळूहळू गोष्टी आणि मते बदलत गेली.युध्द हे कधीही देशाच्या प्रगतीला मारकच ठरते हे पटायला लागलं. भारतासारख्या प्रगतीशील देशाला युध्द झेपणार नाही आणि गेले ६८ वर्षांत आपण जी काही थोडीफार प्रगती केली आहे तीची युद्धामुळे कशी वाट लागू शकते हे समजलं. आणि सर्वात महत्वाचं म्हणजे कोणतंही युध्द हे दोन्ही बाजूंकडून एकमेकांचं नुकसान आणि विध्वंसापलीकडे कोणताही निकाल देऊ शकत नाही हे पटून गेलं.
आता हे सर्व लिहिण्याचं प्रयोजन म्हणजे नुकताच मंगेश सपकाळ याच्या पोस्टवर पाहिलेल्या शिवप्रतिष्ठानच्या गड मोहिमेसंबंधी एका पत्रकातील हा श्लोक –

संभाजीचे न बलिदान कदापि विसरा |
घ्या सूड म्लेंच्छरिपूचा रणी ठार मारा ||
कणभरही म्लेंच्छबिज ना उरुद्या धरेवर |
हे धर्मकार्य करूया जगपातळीवर ||

आता हे कुणी लिहिलंय माहित नाही. पण म्लेंच्छरिपु म्हणजे पाकिस्तान , बांगलादेश किंवा इतर मुस्लीम राष्ट्रे असावीत असं आपण पकडून चालू.या सर्वांना सूड घेऊन रणी ठार मारा आणि त्यांचा मागमूसही ठेवू नका असा आदेशवजा इशारा इथे देण्यात आलाय. इथे याला श्लोक असं म्हटलं गेलंय. अशा द्वेषपूर्ण ओळींना श्लोक म्हटलंय हेच मुळात हास्यास्पद आहे. आणि युद्धात ठार मारायला यांच्यापैकी कोण सैन्यात आहे आणि कोण कोण देशासाठी किती योगदान देतंय हाही एक चर्चेचा विषयच आहे. पण असो. तूर्तास तरी तो माझा विषय नव्हे.
पण एकंदरीतच सध्या भारतीयांची युद्धाची खुमखुमी वाढत चालली आहे असं दृश्य आहे. स्वत:ला देशभक्त सिध्द करण्याची स्पर्धाही वाढतेय. कुठे काही अतिरेकी हल्ला वगैरे झाला की लगेच युद्धाच्या बाता सुरु होतात. सहज जाता जाता आपल्या कानावर ‘च्यायला सरकार गप का बसलंय ?’ , ‘आपण युध्द का नाही करत यांच्याशी आपण काय बांगड्या भरल्यात का?’ , ‘ यांच्यावर बॉम्ब टाका रे कुणीतरी ’ , ‘रणगाडे , सैन्य घुसवा कायमचा धडा शिकवा अणुबॉम्ब काय शोभेसाठी बनवलेत का ?’ किंवा ‘च्यायला २ बॉम्ब टाकले की राख होऊन जाईल त्यांची’ ‘आपली आर्मी त्यांच्यापेक्षा भारी आहे’ असे तावातावाचे संवाद कानावर पडतात. यात अगदी १३-१४ वर्षाच्या पोरट्यापासून ते ८० वर्षांच्या आजोबापर्यंत सगळे असतात. बऱ्याचदा इतर लोक या बोलण्याशी सहमत आहेत असंच दिसून येतं जे चिंता करण्यासारखं नक्कीच आहे.
गेल्या जवळजवळ २५० वर्षांमध्ये म्हणजे साधारणपणे आधुनिक व अत्याधुनिक शस्त्रास्त्रे जेंव्हापासून युद्धात वापरली जाऊ लागली तेव्हापासून भारताला खऱ्या अर्थाने युद्धाच्या झळा अशा बसलेल्या नाहीत ही वस्तुस्थिती आहे.( अपवाद दुसरे महायुध्द- कलकत्त्यासारख्या शहरांना काही प्रमाणात बसली होती) म्हणजे पाक आणि चीनसोबत युध्द झाली पण ती सीमेपुरतीच मर्यादित होती. काही राज्यांचा सीमाभाग वगळता mainland इंडियामध्ये त्याची झळ सर्वसामान्यांना अजिबात बसली नाही. त्यामुळे युद्धातल्या संहारक शस्त्रांमुळे बेचिराख होणं नेमकं काय असतं याची आम्हा भारतीयांना काडीमात्र कल्पना नाही.
त्यामुळे खुट्ट काही वाजलं की हे असले युद्धाचे भंपक डोहाळे अधूनमधून काही लोकांना लागत असतात. नष्ट करा शत्रूला, हातात शस्त्रे घ्या मारा कापा , धर्माचं, देशाचं रक्षण करा असं म्हटलं की कमालीचं समाधान मिळतं त्यांना. चेव येतो , अवसान येतं. त्यातून शिवाजी / संभाजी महाराजांसारख्या महापुरुषाच्या नावाने असं काही म्हटलं की मग तर विचारायलाच नको. धर्मरक्षणाचा जणू किडा चावतो मग या सर्वांना. मग अशा या युध्दखोरीच्या भाषा अगदी सहजपणे केल्या जाऊ लागतात. ‘पाकिस्तानपर बम गीरादो’ यासारखी गीते निर्माण व्हायला वेळ लागत नाही. लोकांची दिशाभूल केली जाते. असली युध्दखोरी आपल्या देशाला परवडणारी नाही असं कळकळीने सांगणारा मनुष्य हा मूर्ख , फेक्युलर , बुळचट ठरवला जातो(अलीकडे देशद्रोहीपण).
युद्धाच्या फक्त कल्पनाच बऱ्या वाटतात. fantasy मध्ये रमणे आणि युद्धग्रस्त वातावरणात प्रत्यक्ष राहणे फरक आहे. अरे युध्द म्हणजे काय हे जर्मनी, जपान , इंग्लंडच्या लोकांना जाऊन विचारा मग कळेल. झालच तर सिरीया इराकला विचारा.(अरेरे ते तुम्ही कसे विचारणार, ते धर्मशत्रूदेश नाही का) तो विध्वंस , संसार आयुष्याची क्षणात झालेली राखरांगोळी काय शिकवून जाते हे ते सांगतील. देशाची राजधानीच बॉम्बच्या हल्ल्यात जेंव्हा उध्वस्त होते आणि तेथे दुसऱ्या देशाचा ध्वज चढतो तेव्हा काय वेदना होतात माहिती आहे का तुम्हाला ? अरे सहनपण नाही करू शकणार तुम्ही लोक. का दुसर्या महायुद्धातील पराभूत देश युद्धापासून लांब आहेत? का जर्मनीमध्ये हिटलरचे, नाझींचे नावदेखील घेणे वर्ज्य आहे? काय भोगलंय जपानने आपल्या युद्धाच्या खुमखुमीमुळे? काय असतो अणुहल्ला? कधी घेतलंय जाणून? कोणत्या आधारावर हे देश पुन्हा जोमाने उभे राहिले आणि प्रगत झाले? धर्मरक्षणाच्या? का संस्कृतीरक्षणाच्या? ते उभे राहिले ते या सर्व गोष्टी त्यांनी दूर ठेवल्या म्हणून. भूतकाळ विसरून मुकाट्याने कामाला लागले म्हणून. त्यात धर्माचा काडीचाही वाटा नाही.जपानी लोकांना का नाही वाटलं अणुबॉम्ब हल्ल्याचा सूड घ्यावा ? जर सूड घेण्याच्याच मागे लागले असते तर आजचा जपान दिसू शकला असता का ? आज हिरोशिमा नागासाकी मध्ये इतक्या भीषण हल्ल्याचा मागमूसही नाही. राखेतून देश घडवला त्यांनी. देशभक्ती आपल्या कामातून दाखवली. आणि आपण? आमच्यावर मुघलांनी हल्ले केले अन तुर्कांनी आक्रमणे केली. अन्याय केला , छळलं. हेच पुन्हा पुन्हा. पेटून उठण्यासाठी हेच लागतं या लोकांना. देशातली गरिबी , घाण, अस्वच्छता बेशिस्त पाहून का नाही पेटून उठायला होत ?
धर्मरक्षण शिकवतायत.
अणुबॉम्बच्या बाता करता , अणुबॉम्ब कशाशी खातात आणि अणुबॉम्बचे परिणाम माहिती तरी आहेत का? विचारा एखाद्या जपानी माणसाला. वाचा जाणून घ्या माहिती नसले तर. नुसते दुसऱ्या महायुद्धाचे फोटो जरी इंटरनेटवर शोधून पाहिलेत कळेल काय भयंकर प्रकार असतो ते. म्हणे युद्धात ठार मारा. अरे जरी पाकसोबत युध्द झालं तर त्याचं आणि काय होईल ? मुळात होण्यासारखं राहिलंय काय ? अगोदरच युध्दखोरीमुळे , दहशतवादामुळे पोखरला गेलेला , वाट लागलेला देश आहे तो तर त्यात थोडी भर पडेल. पण भारतमातेच्या लाडक्या देशभक्तांनो , आपल्या देशाचं काय होईल याचा विचार तरी केलाय काय ? भिकेला लागू आपण. पुन्हा ५० वर्षे मागे जाऊ. इतक्या वर्षांत जे काही मुश्किलीने उभं केलंय ते मातीत मिळून जाईल. राख होईल सगळ्याची. विचार केलाय का या सगळ्याचा कधी ? म्हणे युध्द पुकारा आणि नष्ट करा. हा काय भातुकलीचा डाव मांडलाय काय युध्द-युध्द खेळायला ? कुठून येते ही युद्धाची खुमखुमी ? कुठून आणता ही स्वस्तात सेलमध्ये मिळणारी देशभक्ती ?
कधी कधी वाटतं तिच्यायला होऊन जाउदे एकदा युध्द. कळूदे या लोकांना काय प्रकार असतो ते. पडूदेत शहरांवर शक्तिशाली बॉम्ब आणि जीरुदे एकदाची यांची खुमखुमी. निदान त्यानंतर तरी या सर्वांतून बाहेर पडून सुधारतील हे लोक. आणि मनुष्यधर्माकडे वळतील. प्रगत , मेहनती , डोळस बनतील. आणि पुन्हा युद्धाच नाव नाही काढणार.
पण नकोच व्हायला. नाही चांगलं ते आपल्या देशासाठी. खड्ड्यात जाईल देश आपला युद्धामुळे. जोपर्यंत स्वत:हून कोणताही देश आपल्याविरुद्ध युध्द घोषित करत नाही तोपर्यंत युध्द करूच नये भारताने. भले इथल्या लोकांना किती का युध्दडोहाळे लागेनात.