बिनाका गीतमाला व हिन्दि चित्रपट सन्गीताचा प्रवास

तुम्हाला माहीत आहे का … अनेक दिग्गज संगीतकार, अभिनेते यांनी १९५२ साली Debut केला आहे. या सालातील काही विशेष चित्रपट आणि संगीता ची सफर करू या. ऐकु यात हि रन्जक सफर ...

http://www.voisact.work/index.php/2016/01/13/binaka-1952-2/

बिनाका गीतमाला … हिंदी चित्रपट संगीताचा हा सोनेरी इतिहास आपल्या पिढीला जगता आला नाही ना ? ते दर आठवड्याला बुधवारी रात्री radio ला कान लाऊन बसणे , मित्रांशी आठवड्याच्या क्रमवारी विषयी पैजा लावणे. अहाहा, काय काळ होता नाही ? जर का मी असे म्हटलं कि …..हा काळ पुन्हा जगायची एक संधी आम्ही तुम्हाला देत आहोत तर काय ? मज्जा धमाल Isnt it ? चला तर मग पुन्हा एकदा जगू यात ते मंतरलेले क्षण

http://www.voisact.work/index.php/2016/01/04/binaka-geetmala-1/

ऐकू यात १९५२ सालची बिनाकाची गाण्यांची क्रमवारी आणि आज १९५२ सालच्या गाण्यांच्या लोकप्रियतेचा विचार करून केलेली आमची गाण्यांची क्रमवारी

http://www.voisact.work/index.php/2016/01/20/binaka-1952-3/

शंकर जय किशन हे १९५३ चे सर्वात यशस्वी संगीतकार होते पण सर्वोत्कृष्ठ सांगीतिक चित्रपटाचा मान मिळाला तो मात्र सी रामचंद्र यांच्या अनारकली ला … आणि तुम्हाला हे माहित आहे का कि अनारकली व मुगले आझम हे दोन्ही चित्रपट एकाच वेळी प्रोडक्शन मध्ये होते … ह्या आणि अश्या रंजक माहिती साठी ऐका

http://www.voisact.work/index.php/2016/01/27/binaka-1953-anarkali/

तुम्हाला माहित आहे …. महेंद्र कपूर यांचे गायक म्हणून पदार्पण १९५३ च्या मदमस्त ह्या चित्रपटात झाले. १९५३ च्या राज कपूर यांच्या आह ह्या चित्रपटात मुकेश यांच्यावर एक गाणे चित्रित झाले आहे. तर दो बिघा जमीन ची कथा सलिल चौधरी यांची आहे. या आणि अश्याच रंजक माहिती आणि गाण्यांसाठी ऐका

http://www.voisact.work/index.php/2016/02/03/binaka-1953-2-aaah/

तुम्हाला माहित आहे …. लता दिदींनी त्यांच्या कारकिर्दीत दोन नायिकांना आवाज दिला … नसीम बानो आणि सायरा बानो. नसीम बानो हि सायरा बानो यांची आई आहे. १९५३ च्या दो बत्ती तीन रस्ता ह्या चित्रपटासाठी शांताराम बापूंनी एक गाणे रेकॉर्ड व चित्रित केले ज्या गाण्यात ७ कडवी ७ भाषेत आहेत. ७ संगीतकार , ७ गायक आणि ६ कलाकार … एक मोठा प्रयोग. या आणि अश्या रंजक माहिती साठी गाण्यांसाठी ऐका

http://www.voisact.work/index.php/2016/02/10/binaka-1953-3/

ऐकू यात १९५३ सालची बिनाकाची गाण्यांची क्रमवारी आणि आज १९५३ सालच्या गाण्यांच्या लोकप्रियतेचा विचार करून केलेली आमची गाण्यांची क्रमवारी

http://www.voisact.work/index.php/2016/02/17/binaka-1953-rankinglist/

तुम्हाला माहित आहे का? १९५३ च्या नागिन चित्रपटातली पुंगी धून ही चक्क ClaVoiline वर वाजवली आहे आणि ClaVoiline हे एक keyboard instrument आहे. हि वाजवली आहे कल्याणजी यांनी आणि यात संगीतकार रवि यांचेही खास योगदान आहे. १९५३ च्या आरपार ह्या चित्रपटातील दोन गीते हि ओ पी नय्यर यांनी गुरुदत्त यांच्या सांगण्या वरून चक्क western गाण्यावरून बांधली आहेत. या आणि अश्याच रंजक माहिती साठी गाण्यांसाठी ऐका

http://www.voisact.work/index.php/2016/02/24/binaka1954-part1-naginaarpar/

तुम्हाला माहित आहे … संपूर्ण देव कुटुंबाचा १९५४ च्या Taxi Driver ह्या चित्रपटाच्या निर्मितीत सहभाग होता… देव आनंद , कल्पना कार्तिक, चेतन आनंद , चेतन आनंद यांच्या पत्नी उमा आणि विजय आनंद. सी रामचंद्र अर्थात आण्णा चितळकर यांनी केवळ हिंदी चित्रपटात एकूण १२ संगीत दिग्दर्शकांकडे गाणे गायले आहे. तसेच १९५४ च्या सम्राट चित्रपटासाठीचे एक गाणे लतादीदी आणि आशाताई या दोघींच्या स्वरात आहे. या आणि अश्याच रंजक माहिती साठी गाण्यांसाठी ऐका

http://www.voisact.work/index.php/2016/03/03/binaka-1954-2/

तुम्हाला माहित आहे काय की, छोटासा घर होगा हे सलिल चौधरी यांचे नौकरी चित्रपटातील प्रसिद्ध गाणे एका बांगला गाण्या वर आधारित आहे. या गाण्याचे एक Slow version हेमंत कुमार यांच्या आवाजात सुद्धा रेकॉर्ड झाले आहे. तसेच किशोरकुमार अभिनीत धोबी डॉक्टर या चित्रपटात किशोरकुमार यांच्या तोंडी एकही गाणे नाही. या आणि अश्याच रंजक माहिती साठी गाण्यांसाठी ऐका…

http://www.voisact.work/index.php/2016/03/09/binaka-1954-part3-kk/

टेक्सी ड्रायवर, नागीन आणि आरपार ह्या चित्रपटांनी अपेक्षेप्रमाणे १९५४ च्या बिनाका क्रमवारीत विशेष स्थान मिळवले. पण हेमंतकुमार यांच्या बरोबरच सर्वाधिक गाणी होती नौशाद यांची. तलत व लता यांनी या ही वर्षी रसिकांच्या मनावर राज्य केले. या आणि अश्याच रंजक माहितीसाठी अवश्य ऐका ...

http://www.voisact.work/index.php/2016/03/16/binaka-1954-list/

काही गाणी आपल्या मनात दशकानुदशके रेंगाळत रहातात, कवी प्रदीप यांनी लिहिलेल्या व गायलेल्या अश्याच दोन खास गाण्यांना आम्ही आमच्या यादीत स्थान दिले आहे. तसेच आमच्या दृष्टीने टेक्सी ड्रायव्हर, नागिन व आरपार या तिन्ही चित्रपटांची गाणी १९५४ च्या बिनाका यादीत असली तरी काही गाण्यांचा समावेश त्या यादीत झालेला नाही … आमच्या यादीत अश्या सर्व गाण्यांना आम्ही स्थान दिले आहे… पाहू या तुमची यादी आणि आमची यादी जुळते का ?

http://www.voisact.work/index.php/2016/03/23/binaka-1954-ourlist/

राज कपूर यांचा एक सर्वार्थाने संपूर्ण असा सांगीतिक चित्रपट. गाण्यांचा उपयोग चित्रपटाची कथा पुढे नेण्यासाठी किती सुंदर पद्धतीने करता येतो याचा वस्तुपाठच राज कपूर यांनी घालून दिला आहे. शंकर जयकिशन यांचे संगीत म्हणजे एक सांगीतिक कथाकथन आहे. या चित्रपटातील गाण्यांचे चित्रीकरण हा एक स्वतंत्र अभ्यासाचा विषय आहे. पाहू या हा चित्रपट आमच्या नजरेतून.

http://www.voisact.work/index.php/2016/03/31/binaka-1955-shree420/

आझाद – दिलीपकुमार आणि मीनाकुमारी यांच्या अभिनयाने नटलेला हा चित्रपट एका तामिळ चित्रपटाचा remake होता. सी रामचंद्र आणि राजेंद्र कृष्ण यांना त्यामुळे एका वेगळ्याच सांगीतिक आव्हानाला सामोरे जावे लागले. शैलेन्द्र यांना याच चित्रपटातील संगीतामुळे एक पैज गमवावी लागली.

सीमा – नूतन व बलराज सहानी यांच्या सहजसुंदर अभिनयाचा आविष्कार म्हणजे सीमा, शंकर जयकिशन यांचा आणखीन एक सांगीतिक hit. लतादीदीनें पंडित रामनारायण यांच्या कडून शिकलेले काही अनवट आलाप सादर करायचे आव्हान नूतन यांनी समर्थपणे पेलले.
अश्या अनेक रंजक कथांसाठी ऐका …

http://www.voisact.work/index.php/2016/04/06/binaka-1955-azaadseema/

१९५५ चा बाप रे बाप हा सिनेमा म्हणजे किशोर कुमार या अवलिया च्या अदाकारीची आणखीन एक मिसाल आहे. किशोर चे onscreen improvisation एका गाण्यात आहे तर दुसऱ्या गाण्यात किशोर कुमार यांना playback दिलाय चक्क आशाताई यांनी … विश्वास नाही ना बसत ?

शांताराम बापूंनी एका खऱ्या commercial सिनेमा ची निर्मिती केली ती याचवर्षी, तो grand चित्रपट होता झनक झनक पायल बाजे. हा त्या वर्षातला ३रा commercial hit. त्या बरोबरच दिलीप नौशाद जोडीच्या उडनखटोलाने सुद्धा उत्तम यश मिळवले. या चित्रपटांविषयी त्यातील संगीता विषयी जाणून घेऊया या खास episode मध्ये

http://www.voisact.work/index.php/2016/04/13/binaka-1955-3-bbjjpb/

देवदास या विख्यात चित्रपटासाठी बिमल राय यांची अभिनेत्यांसाठी प्रथम पसंती होती दिलीप , मीनाकुमारी आणि नर्गिस यांना. तर मिस्टर and मिसेस ५५ या चित्रपटासाठी ओ पी नय्यर यांनी त्यांचेच एक जुने लोकप्रिय गीत पुन्हा रेकॉर्ड केले. हिंदी चित्रपट संगीताच्या प्रवासातल्या या आणि अशा अनेक गोष्टी जाणून घेऊ यात

http://www.voisact.work/index.php/2016/04/20/binaka-1955-4-ddmunimaji/

१९५४ च्या चित्रपट संगीताची लोकप्रियता इतकी अफाट होती हि १९५४ च्या ८ गाण्यांनी १९५५ च्या वार्षिक सर्वोत्तम गाण्यांच्या यादीत स्थान मिळवले. हेमंतकुमार यांची ४ गाणी तर नौशाद यांची ३ गाणी या यादीत होती. लतादीदींची लोकप्रियता दिवसेंदिवस वाढत होती. त्यांची ५ गाणी या यादीत आहेत तर दुसरीकडे त्या आधीच्या वर्षातले लोकप्रिय गायक तलत मेहेमूद यांचे एकही गाणे या यादीत नाही हा विचित्र योगायोग. ऐकूयात या यादीतल्या गाण्यांविषयी…

http://www.voisact.work/index.php/2016/04/28/binaka-1955-list/

श्री ४२० हा एक सर्वार्थाने सुंदर असा सांगीतिक चित्रपट. यातील सर्व गाणी आपण आजही गुणगुणतो. आम्ही आमच्या यादीत या चित्रपटाला योग्य स्थान द्यायचा प्रयत्न केला आहे. ऐका आणि सांगा आमच्या क्रमाशी तुम्ही सहमात आहात का ?

http://www.voisact.work/index.php/2016/05/05/binaka-1955-ourlist/

राज कपूर प्रोडक्शन चा एक आर्थिक विचार बाजूला ठेऊन केलेला अर्थपूर्ण चित्रपट. ह्या चित्रपटासाठी आरके च्या नेहमीच्या टीम ऐवजी काही नवीन कलाकारांनी काम केले. संगीतकार सलिल चौधरी, गीतकार प्रेम धवन या निम्मित्ताने आरके स्टुडीओ मध्ये आले. ‘एक दिन रात्रे’ यामूळ बांगला नाटका वर आधारित या चित्रपटातील गाण्यांच्या जागा अतिशय कल्पकतेने निर्माता दिग्दर्शक जोडीने निवडल्या. हा चित्रपट बांगला भाषेतही करण्यात आला. मुळ चित्रपटातील कोइ ना हे भांगडा गीत व दीदींच्या आवाजातील आओ मोहन प्यारे हे गाणे बांगला चित्रपटात जसेच्या तसे घेण्यात आले. … अश्या आणखी रंजक माहिती साठी ऐका

http://www.voisact.work/index.php/2016/06/08/binaka-1956-1-jagateraho/

साक्षात भारतरत्न पंडित भीमसेनजी बरोबर गाणे गायचं या गोष्टीचे मन्नाडे यांनाही मोठी भीती होती आणि त्यामुळेच ते चक्क हि संधी टाळत होते. हे शंकर जयकिशन यांचे अजरामर गीत आहे बसंत बहार या चित्रपटातील. याच वर्षी सी आई डी या चित्रपटातून एक नवी नायिका गुरुदत्त यांनी लोकांपुढे आणली, हिंदी चित्रपट सृष्टीच्या इतिहासात ह्या नायिकेचे एक विशेष स्थान आहे … वहिदा रहेमान. गम्मत म्हणजे ह्या नायिकेच्या पहिल्याच चित्रपटात तिने भूमिका केली ते एका खलनयिकेची. … अश्या आणखी रंजक माहिती साठी ऐका

http://www.voisact.work/index.php/2016/06/15/binaka-1956-2-cidbb/

काही चित्रपट, गाणी ही अनवट असतात , गोडीच्या ह्या गाण्यांचा उल्लेख नेहमी होत नसला तरी रसिकांच्या मनात विशेष जागा असते
अश्याच काही खासम खास गाण्यांचा आस्वाद घेऊ या १९५६ चित्रगीतमाला कॅप्सूल मध्ये

http://www.voisact.work/index.php/2016/06/23/cgm-1956-3/

चोरी चोरी हा १९५६ चा सर्वाधिक यशस्वी चित्रपट. ह्या चित्रपटाच्या यशामध्ये संगीताचा सिहांचा वाटा आहे. हा चित्रपट १९३४ च्या एका इंग्लिश चित्रपटाहून प्रेरित होता. राजकपूर यांचा गाणारा आवाज मुकेश यांच्या ऐवजी या चित्रपटात मन्नाडे यांना संधी देण्यात आली. ह्या संधीचे मन्नादा यांनी सोने केले. या आणि अश्याच रंजक कथा व गाण्यासाठी ऐका हा भाग

http://www.voisact.work/index.php/2016/06/29/cgm-1956-4-chorichori/

१९५६ च्या बिनाका क्रमवारीत सर्वाधिक गाणी होती मदन मोहन व ओ पी नय्यर यांची. या क्रमवारीत लता दीदींची ६, रफिसाहेबांची ४ तर किशोर, मन्नाडे व गीता दत्त यांची प्रत्येकी ३ गाणी होती. तलत मेहेमूद यांचे एकही गाणे या यादीत झळकले नाही. ऐकू या बिनाका १९५६ ची हि झलक

http://www.voisact.work/index.php/2016/07/06/cgm-1956-5-binaka/

१९५६ च्या आमच्या चित्रगीतमाला क्रमवारीत आम्ही १६ गाण्यांना स्थान दिले आहे. यात तब्बल १० गाणी शंकर जयकिशन यांची आहेत. चोरी चोरी आणि बिजू बावरा ह्या चित्रपटांचे सांगीतिक महत्व वादातीत आहे. शंकर जयकिशन यांना सर्वोत्कृष्ट संगीत दिग्दर्शनासाठी पहिले फिल्मफेअर चोरीचोरी या चित्रपटासाठी मिळाले. ऐकू यात २०१६ मधील १९५६ च्या चित्रपट संगीताच्या लोकप्रियतेवरून बांधलेली आमची क्रमवारी

http://www.voisact.work/index.php/2016/07/13/cgm-1956-ourlist/

१९५७ चा नया दौर हा दुसऱ्या क्रमांकाचा यशस्वी चित्रपट. दिलीप कुमार यांची उत्तम अदाकारी, वैजयान्तिमाला यांचा सहजसुंदर वावर, व्यवसायाची गणिते सांभाळून सामाजिक प्रश्नाला हात घालणारे बी आर चोप्रा यांचे दिग्दर्शन आणि ओ पी नय्यर याचे सदाबहार संगीत यांच्या जोरावर ह्या चित्रपटाने रसिकांच्या मनावर गारुड केले. योग असा की इतक्या यशस्वी चित्रपट असूनही ओ पी यांचा दिलीप कुमार व बी आर चोप्रा यांच्या बरोबरचा हा पहिला आणि शेवटचा चित्रपट ठरला. ह्या चित्रपटासाठी दिलीपकुमार यांना चक्क कोर्टात साक्षीदार म्हणून उभे राहावे लागले आणि आपल्या प्रेमाचा इजहार करावा लागला. ऐकू यात हा श्राव्य अनुभव …

http://www.voisact.work/index.php/2016/07/21/cgm-1957-nayadaur/

मदर इंडिया हा चित्रपट सृष्टीच्या इतिहासातील सर्वाधिक यशस्वी ५ चित्रपटा पैकी एक आहे. या चित्रपटातील बिरजू च्या भूमिकेसाठी आधी चक्क एका हॉलीवूड स्टारचा विचार झाला होता व त्याच्या बरोबर कामालाही सुरुवात झाली होती. दिलीपकुमार यांना हि भूमिका करायची होती. भारता तर्फे हा चित्रपट ऑस्करला गेला व याचे ऑस्कर केवळ एका मताने हुकले. जाणून घेऊ यात या ऐतीहासिक चित्रपटाविषयी आजच्या भागात.

http://www.voisact.work/index.php/2016/07/28/cgm-1957-2-mi/