आयुर्वेद

धाग्याला पहिला स्टार दिलेला आहे.

होमिओपाथीची तरफदाती करु नये
बालाजी भक्तांनी धागा सोदावा.

----

अश्या नियम अटी घालुन कशी चर्चा होऊ शकते?

२) संपूर्ण आधुनिक वैद्यकाचा अभ्यास करणारे या "शास्त्रा"कडे कसे पाहतात?

याबद्दल मलाही कुतूहल आहे. कोणी अभ्यासकांनी लिहिल्यास मला वाचायला आवडेल.

१.भारतात आयुर्वेदाला राजमान्यता आहे.
आयुर्वेदाबरोबर होमिओपथी , युनानी आणि सिद्धा वैद्यकपद्धतींनाही राजमान्यता आहे.
महाराष्ट्रात तर एकाच आरोग्य विद्यापीठातर्फे आयुर्वेद, मॉडर्न मेडिसीन , होमिओपथी आणि युनानी महाविद्यालयांचा अ‍ॅडमिशनपासून ते परीक्षेपर्यंत सगळा कारभार चालतो.
२. माझ्यासारखे मॉडर्न मेडीसीनचा अभ्यस करणारे बरेच लोक आयुर्वेदाकडे अतीव आदराने पहातात. आधुनिक वैद्यक ही गेल्या १००-१५० वर्षांपासूनची प्रचलित ज्ञानशाखा आहे. खरे तर ही शाखा हा काही वेगळा प्रकार नसून प्रचलित ज्ञानाचा काटेकोर शास्त्रीय दृष्टीकोनातून अभ्यास करत , नवनवीन क्षेत्रातील ज्ञानाची या शाखेत भर घालत, प्रमाणीकरण करत बनलेली शाखा आहे.
आम्ही आयुर्वेदिक्/चायनीज औषधांना नाकारत नाही. उलट त्या पद्धतीत असलेल्या औषधपद्धतीचे मोघम स्वरूप काढून टाकून आत्ताच्या ज्ञानाप्रमाणे जास्तीत जास्त प्रमाणीकरण करतो.
उदा. खोकल्याकरता ज्येष्ठमधाची काडी चघळा हा झाला घरगुती उपाय.
अमुक तोळे ज्येष्ठमधाचे चूर्ण करून ते अमुक पदार्थांत मिसळून त्याच्या अमुक गोळ्या करून इतक्या वेळा या या पथ्यासह खा. हा झाला आयुर्वेदिक उपाय. त्यातही कुठल्या प्रकृतीच्या (वात /कफ्/पित्त) माणसाने किती गोळ्या कुठल्या पथ्यासह खाव्या हे ते सांगणार.
तर ज्येष्ठ मधातलंच कुठलं अल्कलॉईड वेगळं करून ते कफ मेकॅनिजममध्ये टिश्यू रिसेप्टर लेवलवर कसं काम करतं ते अभ्यासून त्या वेगळ्या केलेल्या अल्कलॉईडचा/स्टीरॉईडचा वेगवेगळ्या प्रकारच्या खोकल्यांमध्ये डोस निश्चित करणे. पेशंटच्या वय, प्रकृती यांच्या आधारे मात्रा ठरवणे. हे औषध पोटात गेल्यावर औषध शरीरावर कसा परिणाम करते आणि शरीर औषधाचे काय करते हे अभ्यासणे , साईड इफेक्टस अभ्यासणे, प्लासिबोपेक्षा हे औषध खरेच काम करते का हे पहाणे त्यासाठी रसायन, भौतिक, सांख्यिकी अशा वेगवेगळ्या शाखांतील आधुनिक ज्ञानाचा वापर करणे हे आम्ही म्हणजे आधुनिक वैद्यक वाले करतो.

आम्ही स्वतःवरच अनेक बंधने लादून घेतलेली असल्याने अमुक चार लोकांना अशा अशा मूळीचा /गोळीचा फायदा झाला आता द्या सरसकट सगळ्यांना असे करत नाही.
पण तरिही आमच्या मनात त्या त्या काळात उपलब्ध असलेले ज्ञान वापरून मानवजातीला मदत करणार्‍या आयुर्वेदाविषयी/इंडीजिनस उपचारपद्धतींबद्दल अतीव आदरच आहे.
सेईंग दॅट, आयुर्वेदाच्या नावाखाली जो कुणालाही बांधिल नसलेला भंपकपणा चालतो त्याला आमचा विरोधच आहे.
आयुर्वेदिक परीक्षा पास झालेले बी ए एम एस लोक शेकडा नव्वद किंवा त्याहून जास्त मॉडर्न मेडीसीनचीच प्रॅक्टीस करतात आणि त्याकरता आमच्या दवाखान्यांतून काम करून अनुभव घ्यायला येतात हे सत्य आम्ही रोज पहात असतो.
माझ्याकडेही एकावेळी असे चार पाच स्टूडंट असतात आणि ते नियमबाह्य नाही. कारण या लोकांना अ‍ॅलोपथिक प्रॅक्टीस करायची परवानगी शासनानेच दिलेली आहे. बाहेर अर्धवट ज्ञानावर आधारित प्रॅक्टीस करण्यापेक्षा एखाद्या अ‍ॅलिपॅथकडे शिकून मग यांनी प्रॅक्टीस केली तर जनतेच्याच हिताचे आहे.
३. महाराष्ट्रातील चांगले वैद्य- माहित नाही. याचा विचार करायची कधी वेळच आली नाही.
४. आयुर्वेद सोडून सिद्धा, युनानी अश्या भारतीय उपचारपद्धती आहेत. युनानी भारतीय नाही अर्थात पण ते लोकही आयुर्वेदाप्रमाणेच वनस्पतीज प्राणिज पदार्थ वापरत असतात. मोठ्या विद्यापीठांतून काही आजारांवर शास्त्रशुद्ध डॉक्युमेंटेशनही चालू आहे. अशी एक दोन विद्यापीठे आणि त्यातले काम माहित आहे.
भारत सरकारने 'आयुश' असे डिपार्टमेंट काढून आयुर्वेदिक, योग आणि नॅचरोपथी, युनानी, होमिओपथी, सिद्ध अशा शाखांसाठी ऑफिशीयल काम सुरू केले आहे.
या शाखांतले पदवीधर ऑफिशीयली सरकारी कामंत विशिष्ट कोट्यात नेमतात हल्ली. मोठ्या सरकारी हास्पिटलात एक आयुष ओपिडी असते जिथे यांतले कोणी डॉक्टर पेशंटस बघतात. अध्येमध्ये एखादे औषध काढून त्याचे मार्केटींगपण हे डिपार्टमेंट करते.
(हे मी सगळं ऑफिशीयल लेवलचं सांगत्येय आतली गंमत अर्थातच सांगणार नाही.)
५. सुरुवातीपासून आयुर्वेदिकच घेणारे कित्येक लोक आहेत. फक्त होमिओपथी किंवा फक्त आयुर्वेदिकवालेही आहेत.
सिद्धावाले मी पाहिले नाहीत. जसे आपण आयुर्वेदावर खूप विश्वास ठेवतो तसे मुस्लिम युनानीवर खूप विश्वास ठेवतात आणि फक्त युनानी औषधे घेणारेही कित्येक मला माहित्येयत. हैद्राबादजवळच्या आमच्या गावातल्या उर्दू पेपरांत आपल्या इथल्या तांबेगुरूजींच्या सल्ल्याप्रमाणे कुणा फेमस युनानी डॉक्टरचे सल्लेही छापून येत असतात.

मी आयुर्वेदाला पर्यायी उपचारपद्धती म्हणून पहात नाही. माझ्या मते तेही त्या काळानुसारचे वैद्यक होते.
आता त्यावर पुढिल काळाप्रमाणे संस्कार झाले पाहिजेत.
कुठल्याही ज्ञानशाखेप्रमाणे आरोग्यविज्ञान ही शाखाही एक प्रवाही शाखा आहे असे मी मानते.

जसे भूगोलातले नकाशे पूर्वीच्या नॅव्हीगेटर्सनी त्यांच्या ज्ञानाप्रमाणे बनविले. ते चुकीचे आहेत असे म्हणता येणार नाही. त्यानुसार प्रवास करूनही लोक बर्‍याचदा ईप्सित स्थळी पोचत असत आणि अजूनही काही वेळा पोहोचू शकतात.
पण आता तुम्ही अधिक प्रिसाईज माहिती वापरू शकता.

यात पूर्वीचे नकाशे बनवुणारे फ्रॉड होते असेही नाही, आत्ताचे चालू आहेत असेही नाही आणि पूर्वीचे नकाशे आत्ताच्या नॅविगेशनला पर्याय आहेत असेही नाही.
इत्यलम!

साती तै - उत्तम प्रतिसाद

फक्त

यात पूर्वीचे नकाशे बनवुणारे फ्रॉड होते असेही नाही,

पुर्वीचे नकाशे बनवणारे फ्रॉड नक्कीच नव्हते, पण आता नवे नकाशे तयार होऊन सुद्धा, पूर्वीचेच नकाशे बरोबर होते असे सांगणारे फ्रॉड नक्कीच आहेत.

साती म्याडमचा प्रतिसाद अतिउत्तम आहे. चान चान पेक्षा तरी नक्कीच.

औषध आणि फूड सप्लिमेंट यात नक्की फरक काय असतो? व्याधी/विकार बरं करणारं किंवा त्यांच्या लक्षणांपासून आराम देणारं ते औषध आणि महत्त्वपूर्ण घटकांची कमतरता भरून काढणारी ती सप्लिमेंट्स. हे बरोबर आहे का?

---

सातीच्या प्रतिसादांतून असं वाटतं की जगातली दुःख वैद्यकीय तंत्रज्ञानाने बरीच कमी केलेली आहेत. व्याधी आणि विकार बरे करतात त्यामुळे दुःख कमी झालेली आहेत हे सहज समजण्यासारखं आहे. पण औषधं कशी बनवतात यामुळेही दुःख कमी झालेली आहेत. पपईची पानं खायची म्हटली तर माझ्या पोटात गोळा येईल. त्यापेक्षा तंत्रज्ञान वापरून त्याची एक गोळी करून दिली तर मी आनंदाने गोळी गिळून टाकेन. एकेकाळी एरंडेल प्यायला लावायचे. आता पोट साफ होण्यासाठी चटपटीत गोळ्या किंवा फायबर्सचे गोडमिट्ट द्राव मिळतात.

चर्चाविषय वाचून धाग्याकडे दुर्लक्षच केले होते. पण प्रतिसादसंख्याबघून आज डोकावलो आणि साती यांच्या प्रतिसादांमुळे डोकावण्याचं चीज झालं
दोन्ही प्रतिसाद उत्तम!