दखल
#ऐसीअक्षरे #दिवाळी२०२२
दिवाळी अंक पाहिलात का?
दिनवैशिष्ट्य
३० मार्च
जन्मदिवस : चित्रकार फ्रान्सिस्को गोया (१७४६), चित्रकार व्हिन्सेंट फॅन गॉ (१८५३), साहित्यिक शरदिंदू बंदोपाध्याय (१८९९), लेखक वसंत आबाजी डहाके (१९४२), गायक व संगीतकार एरिक क्लॅप्टन (१९४५), गायिका सेलीन डिआँ (१९६८), दिग्दर्शक, पटकथाकार अभिषेक चौबे (१९७७), गायिका, संगीतकार नोराह जोन्स (१९७९)
मृत्युदिवस : सरदार मुरारबाजी देशपांडे (१६६५), कोळशापासून कृत्रिम इंधन बनवणारा नोबेलविजेता रसायनशास्त्रज्ञ फ्रेडरिक बर्गियस (१९४९), संप्रेरक कॉर्टिझोन आणि त्याचा आर्थ्रायटीससाठी उपयोग शोधणारा नोबेलविजेता फिलिप हेंच (१९६५), चित्रकार रघुवीर मुळगावकर (१९७६), चित्रकार एस. एम. पंडित (१९९३), पोर्शं कंपनीचे संस्थापक फर्डिनांड पोर्शं (१९९८), चित्रपट गीतकार आनंद बक्षी (२००२)
---
१८४२ : इथर ॲनास्थेशियाचा पहिला वापर.
१८९९ : जर्मन रसायनशास्त्र समितीने जगातल्या इतर संस्थांना अणूंची वजने निश्चित करण्यासाठी आमंत्रणे पाठवली.
१९३९ : डिटेक्टिव्ह कॉमिक्स क्र २७ मध्ये बॅटमॅनचा जन्म.
दिवाळी अंक २०२२
आवागमन (navigation)
सध्या कोण कोण आलेले आहे?
There is currently 1 user online.
- मनीषा
कर्ब योर एन्थुझिॲझम
साईनफेल्डच्या चाहत्यांनी लॅरी डेविडची कर्ब योर एन्थुझिॲझम ही मालिका अवश्य पाहावी. नुकतेच मी ८ सीझन पाहिले. आणखी दोन-तीन बाकी आहेत.
आवडलेल्या गोष्टी
- दररोजच्या जगण्यातले अनेकदा अर्थहीन असे संकेत, किंवा धार्मिक श्रद्धा, एलजीबीटी, फेमिनिझम, वगैरे संवेदनशील वाटू शकणाऱ्या गोष्टींची उडवलेली खिल्ली
- कसलीही भीडभाड/मर्यादा नसलेला विनोद.
- लॅरी डेविड काहीतरी विचित्रपणा करणार याची अपेक्षा असतानाही त्याच्या विचित्रपणाचे प्रसंग अत्यंत अनपेक्षित असणे
नावडलेल्या गोष्टी
- शिव्यांचा - अनेकदा गरज नसतानाही केलेला - मनमुराद वापर
- अनेक प्रसंगांमधील आरडाओरडा, आक्रस्ताळेपणा
- काही ठिकाणी विनोदनिर्मितीसाठी केलेला विचित्रपणा
अर्थात नावडलेल्या गोष्टी एकंदर मालिकेच्या दर्जाला कमीपणा आणत नाहीत तरीही त्या टाळता आल्या असत्या तरी चालले असते.
आवडती सिरियल. दहावा सीझन
आवडती सिरियल. दहावा सीझन बघतोय सध्या. जॉर्जचे पात्र कसे बनले ते अगदी नीट समजते.
आधी रोटी खाएंगे, इंदिरा को जिताएंगे !
जॉर्ज
ह्या आमच्या दैवताबद्दल जर काही संबंधित असेल तर ते त्वरित पाहण्यात येईल.
- if you want to look busy, look annoyed हा जॉर्जचा सल्ला यशवीरित्या अमलात आणलेला एक जॉर्जपंखा
==================
भूतकाळातील आस्वल्य.
जॉर्जचे पात्र लॅरी
जॉर्जचे पात्र लॅरी डेव्हिडवरुन बनवलेले आहे. "कर्ब युअर..." चा हिरो लॅरी डेव्हिडच आहे. त्यात तो स्वत:चेच फिक्शनल पात्र रंगवतो.
आधी रोटी खाएंगे, इंदिरा को जिताएंगे !
+१
'कर्ब' मलाही आवडते.
त्यात सुझीचं पात्र सुरुवातीला फार शिव्या देत नाही. ते फार मिळमिळीत वाटतं. ती जेफला 'फॅट फक' आणि लॅरीला 'फोर आईड फक' म्हणायला लागते तेव्हापासून तिला तिचा मूड सापडला असं मला वाटतं.
क्वचित कधी विनोद मलाही आवडले नाहीत. उदाहरणार्थ वजन कमी केलेल्या बाईनं तोकडे शर्ट घालण्याबद्दल लॅरीला अडचण असते, ते सगळे विनोद.
बरा अर्धा आणि मी बरेचदा दुकानात चेकाऊटच्या रांगेत विचित्र वागणारे लोक; सिग्नलला विचित्र वागणारे लोक बघितले की "लॅरीला हे आवडणार नाही", अशी कॉमेंट न चुकता करतो.
लॅरी डेव्हिडचे बरेच मित्रमैत्रिणी 'कर्ब'मध्ये अधूनमधून येऊन लॅरीशी भांडतात; असं दिसतं. वाँडा साईक्स, रोझी ओ'डॉनल, टेड डॅन्सन, रिचर्ड लुईस, वगैरे. एक फक्त जेफचं पात्र लॅरीशी भांडत नाही. आणि लिऑन ब्लॅक हे पात्र त्याच्याशी भांडत नाही; पण त्याचं लॉजिक पाहता लॅरीचं त्याच्यासमोर काहीही चालणार नाही, असं दाखवलेलं लगेच पटतं. शेरील आणि लॅरी वेगळे झाल्यावर लिऑन ब्लॅक लॅरीचं पात्र जमिनीवर ठेवतो असं वारंवार वाटतं.
'कर्ब'मध्ये लॅरी डेव्हिड आणि रोझी ओ'डॉनल हॉटेलात जेवल्यावर बिल कोण भरणार यावरून भांडतात. हे भांडण 'मी पैसे देणार', 'नाही, मी पैसे देणार' छापाचं असतं. हे बघायच्या आधीपासून मी आणि एक मैत्रीण अशाच भांडतो. फार्मर्स मार्केटात एकत्र जायचं आणि भांडायचं हे आमचं रूटीन होतं. "आपण म्हाताऱ्या जोडप्यासारख्या भांडतो", असं तिचं म्हणणं. "आपण एकत्र शोभून दिसावं म्हणून मी केस वाढवत नाही", असं मी म्हणते.
सध्या तिच्या बाळंतपणामुळे आम्ही ब्रेक घेतला होता. पण लवकरच मुलांना घेऊन मार्केटात जायचं, आणि भांडायचं असा आमचा बेत आहे.
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
द लास्ट ऑफ अस चा पहिला एपिसोड
द लास्ट ऑफ अस चा पहिला एपिसोड पाहिला. केवळ जबरदस्त!
*****************
मेरी मोटी है खाल, लेकीन नाजूक है दिल!!
हाकुना मटाटा!!
*****************
लसनिर्मिती उद्योगामधे गेल्या
लसनिर्मिती उद्योगामधे गेल्या काही दशकांमधे झालेले क्रांतिकारी बदल
आयटी, फायनान्स आणि मॅन्युफॅक्चरिंग उद्योगांमध्ये कशी क्रांती झाली आहे याविषयी आपण गेल्या दोन सत्रांमधे माहिती घेतली. बायोटेक क्षेत्रामध्येही गेल्या काही दशकांत प्रचंड बदल / प्रगती झाली आहे. यातील सर्वच बदल IR 4 संबंधित आहेत असे नाही. बायोटेक क्षेत्रामधील भारतातील एक महत्त्वाचा उद्योग म्हणजे लसनिर्मिती उद्योग. भारत हा जगातील सर्वात जास्त लसउत्पादन करणारा देश आहे. सीरम इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडिया ही पुण्यातील कंपनी जगातील सर्वात जास्त लसउत्पादन करणारी कंपनी आहे.
भारतात लसनिर्मिती विसाव्या शतकाच्या पहिल्या दशकात सुरु झाली. (कॉलरा, प्लेग, रेबीज, इ.) स्वातंत्र्योत्तर काळात देवी (smallpox), क्षय (BCG), पोलिओ, धनुर्वात, गोवर, इत्यादी आजारांवर लसनिर्मिती होत असे.
मात्र, १९९०च्या दशकापासून या क्षेत्रात क्रांतिकारी बदल घडत गेले.
‘संवाद’च्या पुढील सत्रात या बदलांबद्दल आपल्याला माहिती सांगणार आहेत डॉ. राजीव ढेरे.
डॉ. ढेरे हे सीरम इन्टिट्यूटचे सिनियर एक्झिक्युटिव्ह डायरेक्टर म्हणून कार्यरत आहेत. ते लसनिर्मिती क्षेत्राशी गेली पस्तीस-चाळीस वर्षे संबंधित आहेत. १९९०पासून घडत गेलेल्या बदलांचे ते केवळ साक्षीदारच नाहीत, तर हे बदल घडवून आणण्यात त्यांचा वैयक्तिक सहभाग आहे. त्यांच्याकडून आपण हे क्रांतिकारी बदल जाणून घेऊयात २९ जानेवारी २०२३ रोजी सायंकाळी पाच वाजता.
सर्वांना सस्नेह निमंत्रण.
तारीख आणि वेळ : रविवार २९ जानेवारी, सायंकाळी ५ वा.
स्थळ : वॉटरमार्क फिल्म क्लब, कोथरूड, पुणे. https://maps.app.goo.gl/Vjn3hwkrmWmQhJ3s9
डॉ ढेरे यांच्या दोन मुलाखती आपल्या बखर कोरोनाची मधे आहेतच
And the Band Played On — Film
And the Band Played On — Film Screening and discussion
A threat no one dared face. A word no one wanted to speak. A fight for many, fought by few.
एड्सने जगभरात आत्तापर्यंत चार कोटींहून अधिक बळी घेतले आहेत. एड्सची महासाथ अमेरिकेत १९८०च्या दशकात सुरू झाली. आजार कशामुळे होत आहे याबद्दल सुरुवातीला माहिती नसल्याने परिस्थिती गोंधळाची होती. त्यातच हा ‘समलैंगिक लोकांचा आजार आहे’ असा (गैर)समज पसरल्यामुळे अमेरिकन सरकार आणि प्रसारमाध्यमांनी त्याकडे दुर्लक्ष केले. वैज्ञानिकांमध्येही सगळे आलबेल नव्हते.
अशा सर्वव्यापी अनास्थेमुळे साथनियंत्रण, रोगसंशोधन, रोगनिवारण वगैरेंमध्ये अक्षम्य विलंब झाला. ही अनास्था, त्यामागील राजकारण, समाजकारण, समलैंगिकांच्या हक्कांसाठीची चळवळ, इत्यादींवर प्रकाश टाकणारा And the Band Played On हा शोधपत्रकार रँडी शिल्ट्स यांनी लिहिलेल्या याच नावाच्या पुस्तकावर आधारित चित्रपट पाहून आपण त्यावर चर्चा करणार आहोत — २६ फेब्रुवारी २०२३ सायंकाळी पाच वाजता.
Trailer: https://youtu.be/PaHUzy-A05U
Whatsapp 9422016044 or 9730200711 for confirmation
Venue: Watermark Film Club, Kothrud
https://maps.app.goo.gl/Vjn3hwkrmWmQhJ3s9
चित्रपटानंतर डॉ. विनय कुलकर्णी भारतातील एड्सविषयक परिस्थितीचा आढावा घेतील.
एन एच टेन
लोकसत्तेतला लेख वाचल्यामुळे, माझा एन एच टेन हा चित्रपट बघायचा राहून गेल्याचे लक्षात आले. फारच चांगला केला आहे हा चित्रपट. अनुष्का शर्माचे काम आवडले.
American Gods
नील गेमन (आडनाव सांभाळून घ्या.) ह्या लेखकाची अमेरिकन गॉड्स नामक कादंबरी पूर्वी वाचली होती - प्रचंड आवडली.
आता त्याचं ऐकपुस्तक ऐकतो आहे- आणि मधेमधे पुस्तकही चाळतो आहे.
एकंदरीत सुंदर प्रकार.
अमेरिकेत आलेले लाखो स्थलांतरीत लोक. जमिनीवरून, जहाजाने, विमानाने प्रवास करून आपलं नशीब आजमावायला लोक इथे आले- सोबत आपापल्या मिथकांना, देवदेवतांना आणि सुष्ट-दुष्ट शक्तींनाही घेउन आले. सांप्रत काळी आधुनिक, तंत्रज्ञानाने जखडलेल्या जमान्यात ह्या देवदेवतांना लोक विसरत चालले आहेत. अतिपुरातन, प्राचीन आणि सर्वसामर्थ्यशाली अशा ह्या शक्तींची समाजावर एकेकाळी हुकूमत होती. पण आज त्यांना लोक विसरून गेलेत.
पण ह्या शक्ती अशा सहजासहजी विस्मरणात जातील का?
जाणून घ्यायचं असेल तर वाचा ..इ.इ.इ.
ह्या पुस्तकावर एक सिरीजही आहे म्हणे, पण अजून पाहिली नाही.
(नेहेमीप्रमाणेच डोक्यात किडा - हे जर भारतात कुणी केलं तर काय मजा येईल! अर्थात लेखक जिवंत राहिला तर. त्यापेक्षा मरणोत्तर तरी प्रसिद्ध करावे- अशी अट घालून कुणीतरी लिहिलं पाहिजे)
==================
भूतकाळातील आस्वल्य.
मालिका पाहिली
मालिका पहिल्या सीझन मध्ये कधीमधी चांगली वाटते तर बऱ्याचदा बोरिंग. दुसरा सीझन तर बघवालाच नाही इतका भंगार निघाला.
एकंदरीत कल्पना चांगली आहे. पण कल्पनेचे नाविन्य संपले की मालिका बघायला बोर होते असे दिसते.
तेच मला गुड omens बाबतीत झाले.
टुरिस्ट ठिकाणी टुरिस्ट म्हणून जाणे हा नवउच्चभ्रूपणा आहे.
Workin' Moms
Workin' Moms नेटफ्लिक्स वर पाहते आहे. दोन सख्ख्या मैत्रिणींच्या मध्यवर्ती पात्रांभोवती गुंफलेली ही वेब सीरीज आहे. अॅन आणि केट या दोघी कायम व्यक्तिरेखा आणि त्यांच्या चार- पाच इतर मैत्रिणी सीरीज मधे ये- जा करतात. नवजात ते टीनएज ह्या रेंज मधे कुठेही बसणारी एक किंवा दोन मुलं ह्या बायकांना आहेत. अॅन आणि केट ह्या दोघी आपापल्या संसारात आई, बायको/पार्टनर/लव्हर, व्यावसायिक/नोकरदार, मुलगी, सून अशा वेगवेगळ्या भूमिका तारांबळ सांभाळत निभावताना दिसतात. अॅन आई आणि डॉक्टर म्हणून केटपेक्षा जास्त अनुभवी, परंतु स्वतःला आणि इतरांना सतत जज करणारी आणि संतापी तर केट फन लव्हिंग, काहीशी अविचारी-उत्स्फूर्त आणि सतत काही ना काही भानगडीत सापडणारी. दोघीजणी प्रापंचिक जबाबदाऱ्या पुऱ्या करता करता करियरमधे यशस्वी होण्यासाठी प्राणपणाने प्रयत्न करत आहेत. त्यांना येणारे भलेबुरे अनुभव आणि दोघींनी एकमेकींची समर्थपणे केलेली पाठराखण ही सीरीजची थीम आहे. भारतीय working moms ना असणारे गिल्ट यांनाही आहेत, पण त्यांचं आयुष्य त्याभोवती फिरत नाही. त्या व्यावसायिक आव्हानं बिनदिक्कत स्वीकारतात. गरज पडेल तेव्हा डे केअर, नवरा, आई , बेबीसिटर, जो कोणी हातात सापडेल त्याच्यावर मुलांना सोपवून करियर मागे धावतात. यश -अपयशाच्या, कौतुक आणि हेटाळणीच्या धनी होतात. इतर लोकांची मतं आणि सल्ले फाट्यावर मारून आपल्या निर्णयांवर ठाम रहातात मग भले ते चुकीचे ठरोत! पण परिस्थितीला किंवा कर्माला दोष देत चडफडत बसत नाहीत. पडून- झडून, पुन्हा उठून नव्या उमेदीने संधी शोधतात. भारतीय आयांच्या नशिबी सतत त्याग करायची जी सवय किंवा जबरदस्ती आणि त्यापोटी येणारा त्रागा असतो तो इथे दिसत नाही. त्यामुळे 'आई' एका स्वतंत्र व्यक्तीच्या रूपात गुण- दोषांसकट बघायला मिळते. स्वतःच्या मुलांशी आणि नवऱ्याशी असलेलं त्यांचं नातं ह्या बाबतीत बरीच प्रश्नचिन्ह उरतात परंतु त्या दोघींच्या मनातही ती असतात, त्यामुळे ही दोन्ही पात्रं खरी वाटतात.
एलेफंट व्हिस्परर्स
'एलेफंट व्हिस्परर्स' हा चाळीस मिनिटांचा लघुपट नेटफ्लिक्सवर आहे. या वर्षी त्याला ऑस्कर नामांकन आहे. मुदुमलाईच्या जंगलात अनाथ हत्तींचा सांभाळ करणाऱ्या एका जोडप्याची गोष्ट आहे. जरूर पाहावी अशी आहे.
ता.क. आताच झालेल्या पुरस्कार सोहळ्यात हा चित्रपट ऑस्कर विजेता ठरला आहे.
- चिंतातुर जंतू
"ही जीवांची इतकी गरदी जगात आहे का रास्त |
भरती मूर्खांचीच होत ना?" "एक तूच होसी ज्यास्त" ||
जंगलात अनाथ हत्तींचा सांभाळ करणाऱ्या . . .
जंगलातले 'अनाथ' हत्ती म्हणजे? वन्य हत्ती अनाथ नसतील. इकडे पाळलेले हत्ती कुणी जंगलांत सोडल्यावर त्यांना कळपात घेत नाहीत असे?
(नेटफ्लिक्सवर बघण्याची सोय नसल्यामुळे विचारत आहे.)
तुमच्या प्रश्नाचं उत्तर
तुमच्या प्रश्नाचं उत्तर खरडफळ्यावरचा हत्तीच देऊ शकेल!
-अनामिक
हाहाहा.
आता ते हेलिकॉप्टर विशेषणानंतर तुकारामांचे पुष्पक विमान हत्ती हे नाव घेतील असे वाटते. आणि एक लेख लिहितील.
जंगलातले 'अनाथ' हत्ती
वेगवेगळ्या कारणांमुळे पिले आपल्या कळपापासून दुरावू शकतात. ती जंगलात स्वतःहून टिकाव धरू शकत नाहीत. मुदुमलाई हे अभयारण्य असावे. त्यामुळे अशा हत्तींची जबाबदारी सरकार घेते.
- चिंतातुर जंतू
"ही जीवांची इतकी गरदी जगात आहे का रास्त |
भरती मूर्खांचीच होत ना?" "एक तूच होसी ज्यास्त" ||
हत्तींच्या डॉक्युमेंटरी पाहून
समजते की पिलांना आई,मावश्या,आज्या सर्वजणी मिळून संभाळत असतात. आई मारली जाण्याची शक्यता कमी कारण इथल्या भारतीय हत्तीणींना सुळे नसतात.
तरीही असा काही माहितीपट पाहायला आवडेलच.
एक रशियन सर्कस हत्ती अनाथ होतो कारण खर्च न परवडल्याने मालक त्याला विकून टाकणार असतो. तेव्हा सर्कशीतलीच एक कलाकार मुलगी तो घेऊन भारताच्या प्रवासाला निघते. हत्ती तिकडे असतात तिकडे नेईन हा विचार. त्या प्रवासात काय होते तो सिनेमा मला यूट्यूबवर एकदा सापडला होता. छान आहे. (सिनेमावाले चांगल्या कथेला उगाचच पिळवटतात तसे यात शेवटचा भाग आहे. पण एकूण चित्रण भारी आहे. त्याची यूट्यूबवरची लिंकही याच धाग्याच्या मागच्या पानांवर मी दिली होती हे आठवले.
हत्ती हा प्राणी अजस्त्र,हुशार,इमोशनल असला तरी मला तो बिचाराच वाटतो. घोडा जरा कमी बिचारा आहे. पण माणसाने यांना युद्धांत, लढायांत वापरून (exploit, ) फारच दुखावले आहे.
मोठे कान असणाऱ्या प्राण्यांत गाढवही आहे. पण गाढवाने मोठ्या कानांनी कितीही ऐकले तरी इकडून तिकडे सोडून देण्याच्या स्थितप्रज्ञ वृत्तीने स्वतःला थोडे वाचवले आहे.
(अवांतर
पुढचा जन्म मिळाला तर मी त्यात गाढव होण्याची इच्छा धरून आहे. )
"महाराष्ट्राची हास्यजत्रा" चे
"महाराष्ट्राची हास्यजत्रा" चे काही भाग पाहिले.
कार्यक्रमाचे नाव सार्थ ठरविले आहे त्यातील कलाकारांनी ...
*********
बेगानी शादी में अब्दुल्ला दीवाना |
ऐसे मनमौजीको मुश्कील हैं समझाना | है ना?
केव्हाही,कधीही, कुठलाही भाग पाहता येतो.
आणि करमणूक होते. वेळ चांगला जातो.
मुंबईत लोकल ट्रेनमध्ये बरेच मराठी लोक हेच पाहताना सापडतात. म्हणजे ते मोबाईलवर काय पाहत आहेत हे तिरकी नजर करूनसुद्धा न पाहता दुरूनच कळते. चेहेऱ्यावरचे हावभाव पाहूनच. क्रिकेट मॅच बघताना तसं होत नाही.
‘The Big Short’ (2015) — Film
‘The Big Short’ (2015) — Film Screening and discussion
२००८ साली अमेरिकेतील फायनान्शिअल मार्केट कोसळले, त्याचे पडसाद जगभर जाणवले. अमेरिकेत व मुख्यतः प्रगत देशांमध्ये मंदीची मोठी लाट आली. हे होण्याचे मुख्य कारण होते कच्च्या पायावर दिली गेलेली अतोनात गृहकर्जे. यासाठी अतिशय गुंतागुंतीची फायनान्शिअल इंस्ट्रुमेंट्स वापरण्यात आली होती. काही सजग व हुशार लोकांच्या हे लक्षात आले. त्यामुळे त्यांनी या मॉर्टगेज बॅक्ड सिक्युरिटीज शॉर्ट सेल करायला सुरुवात केली. बघताबघता मार्केट कोसळले. लेहमन ब्रदर्ससारखी अवाढव्य कंपनी दिवाळखोरीत निघाली. बातमी सार्वजनिक होण्याआधीपासूनच्या चित्तथरारक घटनांवर आधारित एक रंजक चित्रपट म्हणजे ‘द बिग शॉर्ट’
Trailer: https://youtu.be/vgqG3ITMv1Q
चित्रपटाचे स्क्रीनिंग २६ मार्च २०२३ रोजी सायंकाळी पाच वाजता.
त्यानंतर अर्थतज्ज्ञ श्री. सुबोध पाठक प्रेक्षकांशी संवाद साधतील. श्री. पाठक यांना बँकिंग आणि फायनान्शिअल व्यवस्थांमधला दीर्घ अनुभव आहे. सध्या ते एका आंतरराष्ट्रीय बँकेत व्हाईस प्रेसिडेंट म्हणून कार्यरत आहेत.
टीप :
१. सध्या सिलिकॉन व्हॅली व क्रेदि स्वीस बँकांना बसलेल्या धक्क्यामुळे पुन्हा एकदा २००८ची आठवण काढली जात आहे.
२.सध्या हिंडेनबर्गमुळे ‘शॉर्ट करणे’ याविषयी बरीच उत्सुकता निर्माण झाली आहे. त्यासाठीही हा चित्रपट बघावा.
Whatsapp 9422016044 or 9730200711 for confirmation
Venue: Watermark Film Club, Kothrud
https://maps.app.goo.gl/Vjn3hwkrmWmQhJ3s9
सर्वांना सस्नेह निमंत्रण !!!