इकडचं-तिकडचं

१) गाई,म्हैशी रवंथ करताना मिथेन वायू निर्माण होतो असे काही संशोधक म्हणत आहेत .
हल्ली paid संशोधक आणि प्रामाणिक हाडाचे संशोधक असे दोन प्रकार करावेच लागतात.
कारण paid संशोधक अस्तित्वात आहेत..
गाई म्हशी पाळणाऱ्या लोकांना कर लावला योग्य केले.

२) शहर सर्वात जास्त पाणी प्रदूषण,वायू प्रदूषण, ध्वनी प्रदुषण करतात त्या मुळे शहरात राहणाऱ्या प्रत्येक व्यक्ती वर प्रदूषण कर लावलाच पाहिजे.
३) गाड्या,विमान ,रॉकेट वायू प्रदूषण ,ध्वनी प्रदुषण करतात त्या मुळे त्यांच्यावर पण प्रदूषण कर लागलाच पाहिजे.
३) कंडक्टर निर्माण करणारे,विविध रसायन तयार करणारे,वीज निर्मिती करणारे,औषध निर्माण करणारे .
प्रचंड प्रमाणात.
वायू प्रदूषण,जल प्रदूषण करतात .
त्यांच्या वर पण प्रदूषण कर लावलाच पाहिजे.
४)माणूस ऑक्सिजन घेतो co 2 हवेत सोडतो .
म्हणजे कार्बन चे प्रमाण माणसामुळे हवेत वाढते .
त्या मुळे प्रती माणूस प्रदूषण कर पण देशांवर लागू झाला पाहिजे

कर लावून गायींच्या ढेकरा कमी होतात ? की त्यातील मिथेन कमी होतो? की गायीच कमी होतात की मिथेनचे हरितगृह गुण कमी होतात?

किंवा त्या करातून हवेत काही फवारणी केल्यास मिथेन नष्ट होतो का?

की फक्त दूध महाग होते?

आणखी एक अचंबित करणारी बातमी. भारतात दक्षिणेत प्रजननाचा दर मोठ्या प्रमाणात घसरला आहे. वास्तविक ज्या प्रदेशात आणि ज्या समाजामुळे हे शक्य झालं आहे, त्यांना पाठीवर थाप देऊन, शक्य असल्यास कर सवलती देऊन कौतूक केलं पाहिजे. पण इथे चंद्राबाबू नायडू वेगळाच सूर आळवत आहेत आणि मला ते चिंताजनक वाटते.

वाढती लोकसंख्या ही सदासर्वकाळ समस्याजनकच असते, किंवा घटता जननदर हा नेहमी चांगलाच असतो, ही समजूत बरोबर नाही. अतिवाढत्या लोकसंख्येचे जसे दुष्परिणाम असतात, तसेच अतिघटत्या लोकसंख्येचेसुद्धा असू शकतात.

'दो या तीन बस' किंवा 'हम दो, हमारे दो' हे (भारताकरिता) १९७०च्या दशकात योग्यच होते. (नव्हे, तेव्हा ते अत्यावश्यक होते.) याचा अर्थ आजही ते योग्य असेलच, असे नाही.

जननदर जर replacement rateपेक्षा खाली जाऊ लागला, तर त्याच्या वेगळ्या समस्या असतात. (काही उत्तर युरोपीय देशांना त्या आज भेडसावीत आहेत.) यात (विशेषेकरून वाढत्या आयुर्मानाबरोबर) समाजातील वृद्धांचे प्रमाण वाढत जाते, तर तरुणांचे प्रमाण कमी होत जाते. परिणामी, वाढत्या वृद्धसंख्येला अधिकाधिक सामाजिक सेवा तर लागत जातात, परंतु, त्यांना offset करायला, workforceमधील कार्यक्षम सदस्यांची (विशेषेकरून तरुणांची) संख्या घटल्याने, समाजाची एकंदरीत उत्पादकता कमी होत जाते. मग एक तर वृद्धांना तरी योग्य वेळी निवृत्त होता येत नाही (नि म्हातारपणी काम करावे लागते), किंवा workforceमध्ये बाहेरून तरुण आयात करावे लागतात. (Immigration.)

सांगण्याचा मतलब, घटती लोकसंख्या ही एका मर्यादेपलिकडे चांगली असतेच, असे नाही, तर उलट हानिकारकसुद्धा असू शकते.

(किंबहुना, 'दॉइशऽवेलऽ'च्या आपण उद्धृत केलेल्या आर्टिकलातच हे सर्व अतिशय चांगल्या पद्धतीने समजावून सांगितलेले आहे, असे लक्षात आले.)

आता, आंध्रप्रदेशातील प्रत्यक्ष परिस्थिती (ground situation) नक्की काय आहे, याबद्दल मला कल्पना नाही. कदाचित चंद्राबाबू नायडूंना ती माझ्याहून अधिक चांगली माहीत असू शकेल, असा कयास बांधायला जागा आहे. मात्र, आजमितीस आंध्रप्रदेशातले (झालेच तर तेलंगणातलेसुद्धा) तेलुगू लोक नोकरीनिमित्ताने जेथे जगभर जात आहेत (ते ठीकच आहे; जमत असेल, तर तो त्यांचा अधिकार आहे.), त्याबरोबर आंध्रप्रदेशात बाहेरून लोक आणावे लागू नयेत, या दृष्टीने जर त्यांनी ते विधान केलेले असेल, तर त्यात गैर असे मला काहीच वाटत नाही.

(हं, अर्थात, 'आंध्रप्रदेशातील "त्या" लोकांचा (पक्षी: मुसलमानांचा) प्रजननदर वाढतो आहे, त्याच्यावर मात करायला "आपला" प्रजननदर वाढविला पाहिजे' असले काही जर त्यांचे लॉजिक असते, तर ते अर्थातच गर्हणीय असते. परंतु, तसे काही दिसले नाही. आंध्रप्रदेशातील लोकांनी धर्मनिरपेक्षत: जननदर वाढविण्यास त्यांना काही प्रत्यवाय आहे, असे (निदान वरकरणी तरी) आढळले नाही. असो.)

५ ट्रिलीअन इकॉनॉमीची पर्यावरणीय किंमत काय याचा विचार करायची क्षमता कुणामध्येच नाहीये. हा खरा दूर्दैवाचा भाग आहे.

माझ्या मुला बरोबर ह्या विषयावर चर्चा केली तेव्हा त्याने स्पष्ट सांगितले आम्हाला जो काही त्रास सहन करावा लागत आहे तो तुमच्या पिढी मुळे.

मला माझे बालपण आठवले १९७१ जन्म.
प्राथमिक शिक्षण हसत खेळत ना पालकांचे दडपण न शिक्षकांचे.
न खासगी क्लास ,न टक्केवारी चे दडपण .
मस्त बालपण गेले .
ना हवा प्रदूषण,ना, कस असलेले दूध , कस असलेला आहार.
सामाजिक स्थिती अगदी योग्य.

आमच्या काळात जन्म झालेली सर्व पिढी.
कोण संशोधक ,कोण मोठे ऑफिसर,कोण विविध विषयातील तज्ञ,कोण अतिशय उत्तम डॉक्टर झाले.
अगदी कसलेले राजकारणी पण झाले .
बालपण फालतु मध्ये दडपण मध्ये आता जे आहे ते त्या वेळी नव्हते पण दर्जा आता पेक्षा खूप उच्च.

जग विनाश कडे जात आहे.

लहान मुलांचे बालपण चिरडले जात आहे , .
सर्व सर्व काही दिसत असून आमची पिढी खट्टा कडे जाणारे हत्ती च निघाले.
आणि पुढच्या पिढी चे भवित्व नष्ट करून टाकले.

परमेंट नोकरी ची मजा आम्ही घेतली.
स्थिर आयुष्याची मजा आम्ही घेतली.
उत्तम पर्यावरण ,सकस आहार ह्याची मजा आम्ही घेतली.
बालपण आम्ही वीणा टेन्शन फक्त खेळण्यात काढले.
कोणत्याही स्पर्धा शी आमचा संबंध आला नाही.
फालतु मार्क न ची टक्केवारी आम्हाला माहित पण नव्हती.
पण आज ची पिढी ल आपल्या पिढी ने अनंत संकटात टाकले आहे.
आणि ह्याची जाणीव पण खूप लोकांना नाही.
आता २ वर्षापासून शिक्षणाच्या नावाखाली अत्याचार करून पण .
होणारे डॉक्टर ,इंजिनीयर लो दर्जा चे आहेत,संशोधक तर निर्माण च होत नाहीत.
मी आजारी पडलो तर डॉक्टर शोधतो तो फक्त वयस्कर

"होणारे डॉक्टर ,इंजिनीयर लो दर्जा चे आहेत,संशोधक तर निर्माण च होत नाहीत."

वेगळा विचार करायला, कल्पकतेला भारतीय संस्कृती उत्तेजन देत नाही. नाहीतर आपण पण पेटंटचा डॊंगर निर्माण एव्हाना केला असता.

चर्पटपञ्जरिका" या प्रसिद्ध स्तोत्राची गोष्ट प्रत्येक धर्मप्रेमी हिंदूला माहित असेल. गंगेच्या काठावर उतारवयात व्याकरणसूत्रांची घोकंपट्टी करणार्‍या एका वृद्धाला शंकराचार्य सल्ला देतात "भज गोविंदं भज गोविंदं मूढमते प्राप्ते संनिहिते मरणे न हि न हि रक्षति डुकृञ करणे" एकेकाळी मला हे संपूर्ण स्तोत्र तोंडपाठ होतं. मरण जवळ आलेलं असताना ही घोकंपट्टी काय करत बसला आहेस असं शंकराचार्य त्या व्यक्तीला विचारतात आणि "गोविंदाला भज" असा सल्ला देतात. अचानक ते आठवलं ते एका बातमीच्या निमित्ताने.
दक्षिण कोरीयामध्ये एक ९३ वर्षीय़ व्यक्तीने पी०एच०डीसाठी आपली नोंदणी केल्याचे वृत्त वाचले. https://www.straitstimes.com/asia/east-asia/man-93-on-quest-to-become-s…?
हे वृत्त वाचून माझ्या मनात आश्चर्य, असूया अशा अनेक भावना जागा झाल्या. या बातमीच्या अनुषंगाने अधिक शोध घेतला तेव्हा आयुष्याच्या उत्तरकालात अनेकजणांनी पी०एच०डी मिळवली असल्याचे कळले. आतापर्यंतचे रेकॉर्ड जर्मनीमध्ये एका १०२ वर्षाच्या वृद्धेचे आहे.
आता मला एक प्रश्न पडला की गोविंदाला भजायचे सोडून या सर्वांनी पी०एच०डी० च्या गाईडला भजायचा उद्योग का बरे का केला असावा?
सध्या तरी मला तार्किक असे एकच उत्तर दिसते - पेटंट इकॉनॉमी पी०एच०डी० करायला प्रवृत्त करते तर टेंपल इकॉनॉमी "भज गोविंदं भज गोविंदं..." करायला सांगते.
टेंपल संस्कृतीला पेटंट संस्कृतीची बरोबरी करणे कदापिही शक्य नाही.

अल्बर्ट नंतर कोणी संशोधक निर्माण झाल्याचे कोणाला माहित नाही .
ज्यांना माहिती आहे त्यांनी पाच संशोधकांची नाव सांगावीत.
लोकांना तर माहीत नाहीत.

Covid वरती लस कोणत्या संशोधक नी शोधली?
कोणाला माहित आहे.
हल्ली कंपन्या शोधाचे श्रेय घेतात आणि आपल्या फायद्याचेच फक्त संशोधन करतात.
९९.९९ टक्के मिळवणारे कुठे जातात.

त्याची कुवत वार्षिक मिळणाऱ्या पॅकेजेस मध्ये असते तीन करोड च वार्षिक वेतन बस .
मारिया curie ह्यांना किती च वार्षिक पॅकेज होते .
त्यांनी खूप मोठा शोध लावला हित.
महान संशोधक न्यूटन sir न पासून अल्बर्ट sir न पर्यंत जे काही संशोधक होते .
त्यांना वार्षिक किती वेतन होते.
त्यांनी बुद्धी विकली नाही.
व्यापक जनहितासाठी बुद्धी व वापर केला.
म्हणून आपण आज सर्व भौतिक सुख भोगत आहे.

आता कंपन्या संशोधक खरेदी करतात.
आणि त्यांची नाव पण प्रसिद्ध करत नाहीत.
व्यापक जनहित हा विषय व बाद आहे.

आणि तुम्ही पर्यावरण वाचवण्याचा गोष्टी करत आहात.
कोणाला वेळ नाही अशा विषयात