विज्ञान

मुख्य बातमीआधी काही संज्ञांचं स्पष्टीकरणः

वॉशिंग्टन् डीसी मधील 'यू.एस्.बोटॅनिक् गार्डन्' मध्ये आज एक फूल फुलते आहे.
ते फूल म्हणजे 'टायटन् अ‍ॅरम्'. आपण त्यास 'शवफूल' म्हणूयात.

हे अवाढव्य जांभळे-हिरवे-पिवळे फूल १० फुटांपर्यंत उंच होऊ शकते. याच्या उमलण्याचा / बहराचा काळ निश्चित नाही. कधी वर्षांनी तर कधी दशकांनी ते उमलते. उमललेल्या स्थितीत २४ ते ४८ तास राहिल्यावर ते झटकन मिटते. निरीक्षकांच्या मते डीसी मधील ते फूल पूर्ण फुलण्याचा आज दिवस आहे (२२ जुलै - ईस्टर्न् टाईम्).

कधी ढगफुटी होते. नदीला पूर येतो. पाण्याचा महाप्रचंड लोंढा घोंघावतो. आणि आपल्या वाटेत येणाऱ्या हजारो लोकांना वाहवून नेतो. काही काळ प्रलय होतो, आणि नंतर पुन्हा पूर्ववत प्रवाह सुरू होतो. पाण्याचे लोंढे डोळ्याला दिसतात. त्यांचा आवेग जाणवतो. रौद्र रूपाची भीती वाटते. ढगफुटी - पाण्याचा प्रवाह - गेलेले जीव ही साखळी स्वच्छपणे मांडता येते. तीवर कोणी शंका घेऊ शकत नाही. कधी कधी मात्र विचारांची ढगफुटी होताना दिसते. आणि त्यांच्या प्रवाहात लाखो जीव वाहून जातात. अठराव्या शतकाच्या अंतकाळात जी विचारधारा उगवली तिने असेच अनेक बळी घेतले. आता तो प्रवाह पुन्हा पूर्ववत झालेला आहे.

सूर्य हा आपल्या सगळ्यात जवळचा तारा. सूर्याला अनेक प्राचीन संस्कृतींमधे देवाचे रूप दिलेले आहे; आणि सर्वांनाच आपले अस्तित्त्व सूर्यामुळे आहे याची जाणीव होती. सूर्याच्या शास्त्रीय दृष्टीकोनातून अभ्यासालाही बराच मोठा इतिहास आहे. या लेखमालेतून हा इतिहास न पहाता सूर्याची थोडक्यात माहिती देण्याचा मी प्रयत्न करणार आहे.

हा फोटो आहे सूर्याच्या "शांत" पृष्ठभागाचा. सूर्याचा "शांत" पृष्ठभाग असा रवाळ का दिसतो, "अशांत" पृष्ठभाग कसा दिसतो, याचे कारण अर्थातच सूर्याच्या आतल्या भागात ज्या घडामोडी चालतात ते आहे. ही कारणे समजून घेण्यासाठी सूर्याच्या अंतर्भागाची माहिती करून घेऊ.