अलीकडे काय पाहिलंत? - ३२

नेफि वर 'द विण्डसर्स' ही एक मालिका दिसली. पहिले दोन भाग पाहिलेत. जबरी धमाल वाटले. ब्रिटिश राजघराण्याच्या लाइफस्टाइल वर स्पूफ सारखे आहे.

राडा, धुमाकूळ, हैदोस

नोम चॉम्स्कीबद्दलचा 'मॅन्युफॅक्चरिंग कन्सेंट' हा माहितीपट यूट्युबवर पाहिला. एडवर्ड हर्मन व नोम चॉम्स्की लिखित 'मॅन्युफॅक्चरिंग कन्सेंट' ह्या पुस्तकासंदर्भात चॉम्स्कीच्या भाषणांचे, मुलाखतींचे संकलन असे माहितीपटाचे स्वरूप आहे. सत्ताधारी गट हे प्रसारमाध्यमांना हाताशी धरून कन्सेंट तयार करतात असा काहीसा सिद्धांत आहे. अमेरिकन माध्यमांची, विशेषतः न्यूयॉर्क टाईम्सची, कंबोडियातील ख्मेर राजवटीतले अत्याचार व इंडोनेशियाचे ईस्ट तिमोरमधले अत्याचार ह्यांना वेगवेगळी प्रतिक्रिया ह्या उदाहरणाची विशेषत्वाने चर्चा केली आहे. दोन्ही ठिकाणचे अत्याचार साधारण सारख्याच तीव्रतेचे (?) असले तरी इंडोनेशियाला अमेरिकन सरकारचा पाठिंबा असल्याने कंबोडियाच्या तुलनेत ईस्ट तिमोरबद्दल न्यूयॉर्क टाईम्समध्ये खूपच कमी लिहून आले होते. अगदी सगळेच मुद्दे मला पूर्ण समजले नसले तरी माहितीपट एकुणात अत्यंत रोचक वाटला व मूळ पुस्तक वाचण्याची उत्सुकता वाटते आहे.

माहितीपटाच्या मुख्य विषयाशिवाय अजून एक भागही अतिशय रोचक वाटला. फ्रान्समधल्या फॉरिसन नावाच्या प्राध्यापकाने एका पुस्तकात होलोकॉस्ट झालेच नव्हते असे म्हटले. चॉम्स्कीने फॉरिसनला अभिव्यक्तिस्वातंत्र्य म्हणून असे म्हणण्याचा अधिकार असला पाहिजे असे म्हटले. इथे दोन तास पाच मिनिटांपासूनची दहा मिनिटे पहा. ह्या सगळ्या घटनांमुळे चॉम्स्की होलोकॉस्ट डिनायलचे समर्थन करतो असा समज होऊन त्याची फ्रान्समधली प्रतिमा खालावली व तो त्यानंतर अनेक वर्षे फ्रान्समध्ये गेला नाही असे विकिपीडियावर म्हटले आहे. ह्या प्रकरणाबद्दल इथे कोणाला जास्त माहिती आहे का? नक्की काय झाले, बारकावे, त्याबद्दलची मते? अभिव्यक्तिस्वातंत्र्याच्या समर्थनामुळे एखाद्याची फ्रान्समधली प्रतिमा खालावली हे वाचून गंमत वाटली.

धन्यवाद मिहीर . हे इंटरेस्टिंग आहे . बघणे आले हे आता .

धन्यवाद मिहिर सर, आता हे पाहणे आले.

मुक्ती
बांग्लादेश युद्धाच्या अखेरीस जनरल जेकब वि. जनरल नियाझी यांच्यात ज्या वाटाघाटी झाल्या त्याच्यावरचा १७ मिनिटांचा चित्रपट.
कलाकार - मिलिंद सोमण व यशपाल शर्मा.

https://www.youtube.com/watch?v=6bGdIAf2J_k

"आम्ही दोघी" हा दिवंगत मराठी लेखिका गौरी देशपांडे यांच्या "पाऊस आला मोठा" या कथेवर आधारलेला सिनेमा आज पाहिला.

कथेचा पैस तसा लहान आहे. अनेक उपकथानकं असलेली दीर्घकथा अशी ही नव्हे. आधीच सिनेमा बनवण्याकरताचा जीव लहान असलेलं, दोन प्रमुख स्त्रीव्यक्तिरेखांचं कथानक. त्यामुळे यात आणखी एक पात्र आणि पर्यायाने त्या अनुषंगाचं उपकथानक सिनेमात आणण्यात आलं.

प्रिया बापट आणि मुक्ता बर्वे यांची कामं चांगली झालेली आहेत. मात्र काही गमतीजमती झालेल्या आहेत. प्रिया बापट यांना चक्क यत्ता नववी-दहावीतली मुलगी (काही भागापुरती) दाखवलेली आहे. आणि तिथे बर्‍यापैकी प्रकरण गंडलेलं आहे. त्यांचं अजिबात टीनेजर न वाटणं, ते करताना आलेलं अवघडलेपण, जूनपण - प्रचंड रसभंग करणारं.

चित्रपटाच्या एकंदर "मूड" किंवा हाताळणीबद्दल : गौरी देशपांडे यांचा wry humor सिनेमामधे अजिबातच जाणवत नाही. त्यांच्या "आहे हे असं आहे" या कथासंग्रहातल्या बहुतेक कथा साठ-सत्तरच्या दशकात आलेल्या होत्या. जवळजवळ सर्व कथा First person मधल्या आहेत. त्या वेगवेगळ्या असल्या - म्हणजे एका मालिकेतल्या नसल्या - तरी त्या वाचताना निवेदिकेच्या , पर्यायाने नायिकेच्या स्वभावातला , विक्षिप्त वाटेल इतका इतरांपासून असलेला तुटलेपणा आणि आत्मकेंद्रितपणा त्या सर्वांमधे आहे. त्याला सिनेमामधे पुरेसा न्याय दिलेला नाही. The narrator-protagonist in this story-collection is never likable. आपल्या कठोर, विक्षिप्त वाटेल अशा स्वभावाकडे निवेदिका स्वतःच भाष्य करते. प्रिया बापट यांनी साकारलेली "सावी" अशी अलिप्त, तुटक नाही आणि "आपण असे आहोत" असं थंडपणे भाष्य करणारी आणि पर्यायाने आपल्या स्वभावातली विसंगती दर्शवणारी नाही.

प्रिया बापटवर हे लिहिताना अन्याय केल्यासारखं वाटेल पण त्यात त्यांचा दोष कमी आणि दिग्दर्शिकेच्या व्हिजनचा थोडा अधिक.

मुक्ता बर्वेंना अगदीच लहान काम आहे. त्यांचं पात्रच फार depth असणारं नाही.

एकंदर या प्रकरणाचा जीव तसा मुळात लहानच असल्याने हा प्रकल्प महत्त्वाकांक्षी असणं शक्य नव्हतं. त्यांचा प्रयत्न प्रामाणिक पण मूळ लेखिकेच्या मर्माला चिमटीत पकडण्यात अपुरा ठरलेला वाटला.

इथे कुणी मराठी वेब सीरिज वगैरे पाहत असतं का? हे प्रकरण काही पाहण्यालायक आहे का? आयुष्यातली २२:१६ किंवा त्याहून अधिक मिनिटं त्यावर घालवावीत का?

आज मध्यरात्रीपासून अॅमेझा‍नवर पद्मावती उपलब्ध होणार आहे. बघावी का?अभिव्यक्तिस्वातंत्र्यासाठी बघावी की दृष्टिसुखासाठी की आणखी कशासाठी?

नेटफ्लिक्स वर त्यांनी स्वत:च बनवलेली ही डॉक्युसिरीज आहे. जबरी एंगेजिंग आहे. ८० च्या दशकात ओशो रजनीश कम्युन ओरेगॉन मधे आले तेव्हापासून ते तेथून बाहेर पडेपर्यंतच्या घटना, राजकारण वगैरे आहे.

बनवत नाही ना ?
तसे असेल तर मोठी गल्लत होइल असे माझे मत आहे.

विधान भवनात नुकतंच पर्यावरणतज्ज्ञ अतुल देऊळगावकर यांचं भाषण झालं. इथल्या काही जणांना ते रोचक वाटू शकेल -

भाग १ (३० मिनिटे)

भाग २ (२ मिनिटे)

रोचक आहे .अतुल देऊळगावकर तज्ञ् तर आहेतच आणि त्यांना कळकळ आहेच . पण असं वाटतं की या सरकारच्या (राज्य आणि केंद्र ) पर्यावरणविषयक धोरणाच्या बाबतीत जरा जास्त स्पेसिफिक बॅटिंग व जास्त करायला हवी होती. पण झालंय हेही नसे थोडके.

देऊळगावकरांचं बाकी बोलणं ठीकच आहे. पण पर्यावरणाबद्दल करायच्या उपाययोजनेची तुलना "नाझीवादाविरुद्ध चर्चिल व आयसेनहॉवरने केलेल्या" उपाययोजनेशी करतात ते बाकी अंमळ रोचक वाटलं. एकूणच भारत स्पेसिफिक रेफरन्सेस जास्त पाहिजे होते बोलण्यात. नेमके पॉईंटर्स शेवटी आणि घाईघाईत आले ते अगोदरपासून यायला हवे होते. सर्वसाधारण पार्श्वभूमी आणि दोनचारपाच गोऱ्यांची अवतरणे देण्यात पहिली दहा मिनिटे गेली. त्याची काही आवश्यकता नव्हती, ते लगेच गुंडाळता आलं असतं.

शिवाय ऐकणाऱ्यांच्या चेहऱ्यावरचे भावही "आता आणलाय याला तर बोलूदे काय ते" असे दिसताहेत.....

बोर्डावर गावाकडच्या व्होकॅब्युलरीची चर्चा वाचून आठवलं : इथे कुणी 'बबन' पाहिला का? नगर बाजूच्या बोलीतले अनेक शब्द आणि वाक्प्रचार त्यात आहेत. चित्रपट फसलेला आहे, पण सध्या जबरदस्त चाललेला आहे. मराठ्यांमधला पिढीजात माज, त्यांचं चढाओढीचं राजकारण आणि त्यातून गावात होणारा चिखल ह्यात दाखवला आहे. ज्यांना मराठ्यांच्या आजच्या स्थितीमागची कारणं हवी असतील, आणि ज्यांना गावाकडे भाजप का जिंकते हे समजून घ्यायचं असेल त्यांना पाहायलाच हवा असा चित्रपट. त्यातच नगरकडे पोटनिवडणुकीच्या पार्श्वभूमीवर शिवसेनेचे दोन कार्यकर्ते मारले जाण्याची आणि त्यासाठी तीन इतर पक्षांतले आमदार-नामदार-एकमेकांचे-पाहुणे पोलीस कोठडीत असण्याची घटना ताजी असल्यामुळे चित्रपटात दाखवलेलं सगळं आज लोकांची पकड का घेतंय हे आणखी समजत जातं.

'ऑक्टोबर' पाहिला काल. खूप आवडला. विजुअली रिच म्हणता येईल असा आहे. पारिजातकाच्या रूपकाचा वापर आणि चित्रिकरण जमलं आहे. हॉटेल आणि हॉस्पिटल या दोन ठिकाणी घडतो सिनेमा. नक्की काय म्ह्णायचय या दोन टोकांच्या जागांच्या वापरातून ते नाही समजलं. पण सिनेमा नक्की बघावा असा आहे.
---
लेखक आणि दिग्दर्शक जोडी ही विकी डोनरा आणि पिकु फेमची आहे. जुही चतुर्वेदी आणि शुजित सरकार.

हरिशंकर परसाई यांच्या,' निठल्ले की डायरी' या व्यंगसंग्रहावर आधारित नाट्यप्रयोग रविवारी नागपुरात राष्ट्रभाषा भवनाच्या अंगणात खुल्या रंगमंचावर सादर झाला.जबलपुरच्या विवेचना रंगमडलने सादर केलेल्या या अफलातून नाट्यप्रयोगाने रसिकांना जिंकून घेतले.प्रयोग सुरु झाल्यावर थोड्याच वेळात जोरात वारा वाहू लागला ,पालापाचोळा उडू लागला ,माईक मध्ये अधूनमधून खरखर येऊ लागली तरीही कलावंत तन्मयतेने प्रयोग सादर करत होते.एका कलावंताने,'अबे कितना झुठ बोलोगे ,ये देखो तुम्हारे झुठसे ये आंधी ,तुफान चलने लगे है'अशी अॅडिशन घेतल्यावर प्रेक्षक फिदाच झाले.झिरमिर पाउस आणि धूळ,वारे यांची पर्वा ना करता नाट्यरसिक संमोहन झाल्यागत नाटक बघत होते.नाटक संपायला फक्त अर्धा तास शिल्लक असताना पावसाच्या धारा जोरात कोसळू लागल्यावर नाईलाजाने नाटक थांबले. आयोजकांनी त्वरेने तिथल्याच एका लहानशा हॉलमध्ये आशावादी नाट्य रसिक आणि कलावंतांना नेले. सतरंज्या घालून आणि ज्यांना खाली बसणे शक्य नाही त्यांच्यासाठी थोड्या खुर्च्यांची व्यवस्था करून तिथे प्रयोग सुरु करण्यात आला.जराही रसभंग न होता प्रयोग उत्तरोत्तर रंगतच गेला.

निठल्ला म्हणजे रिकामटेकडा माणूस कधी डायरी लिहिल का ? तर हो हरिशंकर परसाईंनी एका निठल्ल्याच्या डायरीतून समाजातल्या दांभिकतेवर उपहासातून कठोर प्रहार केले आहेत.हा आगळावेगळा निठल्ला अधूनमधून काम करत असल्याने बदनाम असतो.आता मी लोकांचं भलं करेन असं तो ठरवतो.'अरे तू स्वतःचं भलं करू शकला नाहीस तर लोकांचं भलं काय करणार' असे टोमणे ऐकत तो कामाला लागतो.शिवशंकरला एका नेत्याचा नातेवाईक असलेल्या जागेवर बदली करून हवी आहे म्हणून तो त्याला मदत करायला जातो.रामभरोसेवर रुग्णालयात उपचार व्हावे म्हणून तो धावतो.तिथे डॉक्टरांचे दोन गटातील हाणामारीत रुग्णाचे प्राण वाचवणे असंभव झाल्याने तो रामभरोसेला रामभरोसेच सोडतो. एका भ्रष्ट कर्मचाऱ्याला वाचवणे, नोकरी सोडून हनुमान कथा नव्याने लिहिणाऱ्या रामसेवकाचे मन वळवणे ,अशा काही घटनांमधून समाजातले ढोंग दिसत जातं आणि हसवतानाच अंतर्मुख करून सोडतं .

नाट्यप्रयोगात ढोलकी आणि हार्मोनियमच्या साथीने मस्त ठेका धरणाऱ्या साध्या सोप्या चालीतले कोरस आणि नृत्यमय हालचाली मन मोहून घेतात.दृष्य बदलण्यासाठी ,'एक दो तीन चार एक' चा ठेका तर कहर आहे.वर्तमान राजकीय ,सामाजिक स्थितीवरचे समयोचित उल्लेख आणि कजरारे गाणं किंवा दबंगचं गाणं वापरणं यामुळे रंजकता वृद्धिंगत होत राहते.उत्तम कलावंतांची टीम, कमीत कमी नेपथ्य यामुळे ऐनवेळी पावसाने गोंधळ घालूनही जणू काही व्यत्यय आलाच नव्हता असा हा प्रयोग अविस्मरणीय रंगला.

मुंबईत रिकामपणात दोन पिक्चर आणि एक नाटक पाहिले
१. स्पिलबर्गचा रेडी प्लेयर वन- ३ डीत पाहिला : बरा आहे. सुखांतक असला तरी थोडा डिस्टोपिअन आहे. बरंच काही लिहिण्यासारखं आहे.

२. हिंदी ब्लैकमेल : टाइम्पास आहे. देल्ली बेल्ली त असलेला अभिनय देवचा वात्रटपणा जरा टेम झाला आहे. सूचक झाला आहे. काही स्टिरिओटाइप्सना अभिनय देवने चांगला धक्का दिला आहे.

३. Love Prufrock हा इलियटच्या The Love Song of J. Alfred Prufrock या कवितेवर आधारित नाटयप्रयोग.शब्द जवळपास नव्हते. फक्त शरीरनाट्य. मूळ कविता मी वाचलेली नसल्याने हा अंधारात मारलेला तीर होता. बूमरॅंग झाला. (याच तिकीटावर उत्तरार्धात दुसरं एक नाटक होतं. पहिल्यातच आम्ही गारद झाल्यामुळे दुसरा प्रयोग पाहण्याचा प्रश्नच आला नाही.)

शशी कपूर यांच्यावर चित्रीत झालेलं हे गाणं. सोबत रफी सायबांचा मिठासभरा आवाज. पडद्यावर शशी कपूर बरोबर ... फरयाल.. गाणं एकदम गोड.
.
.
https://www.youtube.com/watch?v=Vn_jbKfIgTE

मध्यंतरी फार व्हायरल होत असलेले हे व्हिडीओ तुम्ही पाहिलेले असावेत अशी आशा आहे, नक्की पहा.

मराठी बिग बॉस बघत नाही का कुणी इथं? ;)

नवा हिंदी ब्लॅकमेल चित्रपट पाहिला. इरफान खान नसता तर खूपच कंटाळवाणा झाला असता. टाईमपास म्हणून ठीक आहे.

जॉर्डन पीटरसन यांची ही मुलाखत. यात ट्रांन्सजेंडर, स्त्रिया, पुरुष, डावे उजवे असा बराच मसाला आहे. हा व्हीडीओ जानेवारीमधे व्हायरल झाला होता म्हणे.

ऑक्टोबर नावाचा पिळू चित्रपट पाहिला. इवल्याशा कल्पनेचा विस्तार करता करता दमछाक झाली आहे. त्यातच, कशाबद्दल भावनिक व्हावं आणि मैत्री म्हणजे काय, वगैरे बाबींत पटकथा पातळीवरच फार हुकलेला आहे. बाकी वरुण धवन सर्व काळ एक विशिष्ट बेअरिंग घेऊन वावरलेला आहे ते ठीक आहे. महान अभिनय वगैरे काही वाटत नाही.

संडे संध्याकाळ कारणी लावावी म्हणुन थेट्रात गेलो तर ॲवेंजरसाठी झुंडी लोटल्या होत्या. पण मी स्पेशली ऑफीस मधला जिम हाल्पर्टचं पात्र केलेल्या जॉन क्रासिंकी ने दिग्दर्शित केलेला अ क्वाएट प्लेस पहायला गेलो होतो. काही चित्रपट असे असतात की ट्रेलर पाहुन पहायचाच, असं डोक्यात फिट झालेलं असतं, त्यातला हा एक. चित्रपटाने बिलकुल निराश केलं नाही. अप्रतिम सुंदर चित्रपट. अशाच प्रकारच्या ष्टुरी असलेले खुप सिनेमे येउन गेले असले तरी खुपच वेगळा अनुभव; साउंड एफ्फेक्ट्स वर घेतलेली मेहनत जाणवते, विशेषत: कानाने अधु असणार्या मुलीच्या प्रसंगात आवाज पुर्णपणे बंद करणे इत्यागदी... खरं सांगतो, थेट्रात आपल्या आजुबाजुला एवढे आवाज होत असतात ते आपल्याला जाणवत नाहीत, पण हा सिनेमा पाहताना, छोट्यात छोटा आवाज अगदी बाजुच्या सीटवरचा माणुस जागच्या जागी चुळबुळला तरी खुर्चीचा होणारा बारीकसा आवाजही जाणवत होता आणी सिनेमातल्या कॅरेक्टर्स बरोबर आपणही आवाजाला सेंसिटीव्ह झालोय, हे जाणवत होतं... नक्की पहा.

'अ क्वाएट प्लेस'नं फारच निराशा केली. अगदी घड्याळ लावून बसल्यासारखे थोड्या थोड्या वेळानं आवाज होत. मग खलनायक प्राणी येत. कोण मरणार का नाही ह्याचाही हिशेब नीट केलेला. सगळ्यात भयानक म्हणजे अगदी येशूच्या जन्माप्रमाणे नायक-नायिकेच्या बाळाचा जन्म वगैरे. मग सगळ्या जगाचं भवितव्य ह्या एका बाळाच्या सर्व्हायव्हलवर अवलंबून असल्यासारखं. बायका-मुलांना सारखं सारखं धोक्यात घालून तर अगदी बायाबापड्यांनी माहेरच्या साडीगत डोळ्यांना पदर लावून बसावं अशी तजवीज. जगाच्या भवितव्याचं सांगता येत नाही, पण हाच जर अलीकडचा सर्वोत्कृष्ट भयपट असेल, तर एकंदर भयपटांना आता काहीच भवितव्य दिसत नाही. ह्याच्यापेक्षा मी जॉज पुन्हा बघेन.

ऐसी अक्षरे वर नवीन असल्याने आधी याबद्दल काही आसंय का पाहिलं, तर फक्त एक कोणी पाहिलंय का अशी विचारणा.
मी पाहिलं परवा. नाट्य गुंफलंय चांगलं, दोघी कलाकार गातातही उत्तम, पण या संगीत नाटकातलं एकही गाणं मनात रुंजी घालत नाही. ना चाल ना शब्द. शिवाय तुकारामाच्या समोर न दिसणा-या पात्राचे अस्तित्तव आनंद भाटे यांच्या आवाजात योग्य ठिकाणी पेरलंय, ती गाणीही तुलनेने अधिक ओळखीचे शब्द असूनही लक्षात राहात नाहीत.

Blurred Lines: Inside the Art World (2017)
ही अप्रतिम डॉक्युमेंटरी पाहीली. समकालीन कला जगताचा व्यवहार कसा चालतो यावर झोत टाकणारी वेगळीच डॉक्युमेंटरी फार आवडली. यातील अनेक व्यावसायिक बाबी तर नविन आहेतच पण हे कारण दुय्यम झाले
ही डॉक्युमेंटरी अनेक समकालीन आधुनिक कलाकारांचे अप्रतिम असे भन्नाट आर्ट वर्क्स , पेंटींग्ज आणि अफलातुन प्रयोग डॉक्युमेंटरीच्या ओघात जे काय
दाखवते ( अगदी थोड्या सेकंदासाठी झलक इतकीच ) ते इतके सुंदर बघण्यासारखे आहे की निव्वळ नेत्रसुखासाठी या उपभोगासाठी ही डॉक्युमेंटरी एकदा तरी अवश्य बघावी अशी शिफारस करतो.

नॉस्टॅल्जीया हा आन्द्रेइ तारकोव्हस्कीचा सिनेमा दोन वेळा बघितला. हा सिनेमा वा यांचे इतर चित्रपट पाहतांना माझ्यावर जो परीणाम होतो तो साधारण असा
एक माझ्या मनाला जी "गती" एरवी च्या रुटीन ने आलेली असते ती हा वा असे चित्रपट पाहतांना एकदम मंदावु लागते. माझ्यात पेशन्स वाढतो
या सिनेमातील पाण्याचे वेगवेगळ्या अवस्थेतले विविध छ्टा दाखव्णारे चित्रीकरण, यातील एकदम सुक्ष्म सुक्ष्म जाणवणारे साउंड्स जे त्या त्या दृश्याशी व पात्राशी व त्याच्या मनोवस्थेशी कमालीचे एकरुप झालेले व परीणामी आपल्या मेंदुवर परीणाम करणारे, यातील प्रॉफेटीक मॅडमॅन , यातील उदासीनता, पोएट्री इज अनट्रान्स्लेटेबल सारखे अनेक मार्मिक डायलॉग्ज, म्हणजे अनेक अनेक तुकडे व बाबी आवडुन शेवटी सिनेमाने डोक्याचा भुगा केला इतकेच
मी म्हणु शकतो.
एकवार बघावा असा

व्हेनेझुएलातल्या एका स्त्रीची कहाणी

सुमारे साडेतेरा मिनिटांचा चित्रपट. समाजवादाने केलेले अनंत उपकार. बायदवे - हे सगळं आत्ता घडतंय.
.

आम्ही एक मराठी यू ट्यूब चॅनेल सुरू केले आहे. मराठीमध्ये वेगवेगळ्या बैठ्या खेळांबद्दल माहिती सांगणारे व्हिडीओ/वेबसाईट्स जवळपास नाहीतच, म्हणून आम्ही दहा वेगवेगळ्या खेळांची माहिती देणाऱ्या व्हिडीओची मालिका बनवणार आहोत.

या मालिकेतील पहिला व्हिडीओ इथे पहा https://www.youtube.com/watch?v=gKOqhO2-1q8

काही सूचना असतील तर जरूर कळवा. व्हिडीओ आवडल्यास मित्र-मैत्रिणींना पाठवा.

ईमेल - teaandbiscuitproduction@gmail.com

धन्यवाद!

Disclosure: I'm associated with this channel.

https://www.youtube.com/watch?v=stNh_di8OM8

काही ठिकाणी फार मार्मिक अशा टीप्पणी रविश कुमार ने केलेल्या आहेत.
प्रेझेंटशन फार विनोदी आहे हा बोनस

सध्या भारतात काही शहरांत स्कॉटिश दिग्दर्शिका लिन रॅमजीचा 'यू वर नेव्हर रिअली हीअर' लागला आहे. फार चालणार नाही त्यामुळे शक्य असल्यास लवकरात लवकर बघा. गोष्ट तशी नवी नाही - एकाकी, मानसिक आघात झालेला भाडोत्री मारेकरी एका कामगिरीसाठी जातो आणि एका खोल गर्तेत अडकत जातो. ह्या चित्रपटासाठी गेल्या वर्षीच्या कान महोत्सवात जोकिन फीनिक्सला सर्वोत्कृष्ट अभिनेत्याचा आणि रॅमजीला पटकथेचा पुरस्कार मिळाला होता. संवाद जवळपास नाहीत. मोठ्या पडद्यावर पाहण्यासारखा चित्रपट आहे.

अजीज अन्सारीची ही सिरीयल नेटफ्लिक्स वर आहे. पहिला एपिसोड इतका खास नाही. पण नेटाने पाहिलेत तर दुसऱ्या तिसऱ्या भागापासून आवडेल. अमेरिकन डेटिंग लाइफ, इमिग्रण्ट लाइफ वगैरे वर मार्मिक शेरेबाजी आहे.

ॲमेझॉन प्राइम वर गोलायाथ चा दुसरा सीझन आला आहे. त्याचा पहिला एपिसोड तरी इण्टरेस्टिंग आहे. पुढे बघू.

प्राईमवर 'येस मिनिस्टर' ही जुनी ब्रिटिश सिरियल बघत आहे. नोकरशाही आणि राजकारण्यांमधील रस्सीखेच उत्तम दाखवलेली आहे. पहिल्यांदा ब्रिटिश पद्धतीचे उच्चार समजायला कठीण जातं पण एकदा कानांना सवय झाली की मजा येते.

अलबत्या गलबत्या बालनाट्य नवीन संचात पाहिलं. जुन्या संचातलं आठवत नव्हतं.

पण अगदी लहान होऊन पाहण्याचा प्रयत्न करूनही रटाळ, ओढून ताणून विनोद केलेलं, कालानुरूप करायचं म्हणून कायच्या काय अडिशन्स घेतलेलं असं वाटलं.

लेखक मतकरी, दिग्दर्शक चिन्मय मांडलेकर, गाणी अवधूत गुप्ते, चेटकीण: वैभव मांगले असं असूनही फारच कंटाळा आला.

सेटवर पुष्कळ खर्च, पण कपडे मात्र अगदीच कामचलाऊ असंही जाणवलं. तरीही आत्तापर्यंतचे सर्व 53 शोज हाऊसफुल झालेत अशी घोषणा तिथे केली. आश्चर्य आहे. पालक नॉस्टॅल्जीयापोटी मुलांना नेताहेत का ? फक्त वय वर्षे पाचच्या खालची बालकंच जरा हसत खिदळत होती. मोठी मुलं सहन केल्यासारखी चुळबुळत होती. मधेमधे मोबाईल, व्हिडीओगेम्स यावर संवादात कानपिचक्या होत्याच.

मुलांची नाळ दर्जेदार (आपल्या वेळच्या) बालनाट्यविषयाशी तुटू नये असा काही सांस्कृतिक गिल्टोद्भव उद्देश असावा का पालकांच्या गर्दीचा? मुलांचं जग आणि इनोसंस लेव्हल पूर्णपणे बदलली आहे याचं भान नाटकात दिसलं नाही.

बहुचर्चित 'लस्ट स्टोरीज' कुणी पाहिला का?
(सिनेमागृहांत प्रदर्शित न करता थेट 'नेटफ्लिक्स'वर नेण्याने कमी लोकांपर्यंत पोहोचतोय का?)

"काला" या तमिळ सिनेमाबद्दल सोशल मिडियावर असलेली चर्चा पाहिली आणि शक्य झाल्यास हा सिनेमा पहायचा असं ठरवलं.

वर्तमानपत्रं आणि सोशल मिडियावर या सिनेमाबद्दल बरंच वाचलेलं असल्यानेच मुळात सिनेमा पाहायला गेलो होतो. त्यामुळे तिथे आधीच ज्यांची नोंद घेतली आहेत ते मुद्दे मांडणं यात काही विशेष हशील नाही.

भारतीय सिनेमामधे विद्रोह या घटकाचं महत्त्व या निमित्ताने पुन्हा अधोरेखित व्हावं आणि काहीशा परिचित असलेल्या जातीवास्तवाच्या संदर्भातल्या विद्रोहाच्या रसायनाला कसलाही मुलामा न चढवता पडद्यावर आणलं जाणं हे या चित्रपटाचं मला जाणवलेलं श्रेय होय.

विद्रोह हा घटक भारतीय सिनेमाला नवा नाही. १९५० च्या दशकापासूनची अनेक उदाहरणं घेता येतील. मात्र सर्वात ठसठशीतपणे अमिताभ बच्चनची १९७०च्या सुरवातीची कामगिरी आठवणं अपरिहार्य आहे. मला "दीवार" सिनेमा अगदी यत्ता दुसरीतिसरीमधे असताना पाहिल्याचं आठवतं आणि "या सिनेमामधे एकदासुद्धा अमिताभ हसत नाही, हसवत नाही" हे अगदी तेव्हाही अंधुकपणे जाणवल्याचं आठवतंय. शोलेमधे तो मरतो पण विनोद करतो. मुकद्दर का सिकंदर मधे मरतो पण आपल्या मित्रांबरोबर रात्रीबेरात्री मजा करतो. मनात कुठेतरी मेमसाबबद्दलचा कोवळेपणा आहे. "दीवार"मधे मात्र नाही. "दीवार"मधे तो अँग्री यंग मॅन खर्‍या अर्थाने आहे. रागावलेला. "मेराबाप चोर है" हातावर लिहिणार्‍या जगाबद्दलचा विद्रोह गुन्हेगारीत शिरून करणारा.

त्याआधी आणि नंतर आपल्या हिंदी सिनेमाने "अन्यायाविरुद्ध बंड करणारे नायक" या जनरल लेबलखाली बराच माल खपवला आहे. पण दीवारचा अस्सलपणा कुठे नाही.

रजनीकांत या, तमिळ सिनेमातल्या लोकदैवताची प्रतिमा "तळागाळातल्यांचा देव" अशीच. या दैवताची महती अशी की , ७० सालच्या दशकात रजनीकांत जे अतिमानवी चमत्कार वाटावेत असे एकहाती ढिशूमढिशूम चमत्कार करायचा त्याच चमत्कारांचे अगदी एकवीसाव्या शतकामधे चकचकीत सीजीआय-स्पेशल इफेक्टस सकट शंभर दोनशे कोटी गोळा करणारे कित्ते गिरवले जातात. आज सलमान खान जे करून पाचशे कोटी कमावतो किंवा तेलुगु सिनेमामधे जे चित्तचक्षुचमत्कृतीयुक्त पहायला मिळतं त्याची सुरवात मारामारी करता करता हवेत सिगरेट फुंकून बंदुकीच्या गोळीने शिलगावणार्‍या "थलैवा"मुळे झाली हे आपण लक्षांत घ्यायला हवं.

तर या लोकदैवताने अलिकडेच सक्रीय राजकारणात भाग घेण्याची घोषणा केली. "काला"च्या निमित्ताने रजनीकांतने बदललेली कूस, याचा संदर्भ हा आहे हे लक्षांत घेतलं की आता "रोबोट"मधे ऐश्वर्या रायबरोबर चकचकीत डान्स करणारा "रजिनी" आता धारावीत राहाणारा लोकनेता का बनला असावा तेही लक्षांत येतंच.

असो. चित्रपटातल्या आंबेडकर-बुद्ध यांच्या प्रतिमा, बुद्ध विहार, खुद्द धारावीमधे केलेलं चित्रण, तिथले स्थानिक संदर्भ, रजनीकांतच्या एरवीच्या "ओव्हर द टॉप" कामगिरीला वजा करून त्या जागी केलेल्या (रजिनी ष्टांडर्डने!) वास्तववादी चित्रणाची, नाना पाटेकर यांनी रंगवलेल्या (अभ्यंकर आडनावाच्या नेत्याच्या!) उघडुघड शिवसेना-हिंदुत्ववादी विचारसरणीची, अंजली पाटील या मराठी अभिनेत्रीने रंगवलेल्या कडकलक्ष्मी भूमिकेची, हुमा कुरेशी आणि "सेल्वी"ची भूमिका करणार्‍या तमिळ अभिनेत्रीच्या कामाची - आणि यांच्या निमित्ताने, या चित्रपटातल्या स्त्रीवादी कोनाची - आणि त्या सर्वाबरोबर सिनेमा बटबटीत आणि "हिंदुत्वविरोधी" असल्याचीही - चर्चा बरीच झालेली आहे. त्यावर मी नव्याने काही लिहू शकेन असं वाटत नाही.

प्रस्तुत चित्रपटामधे Product placement असावी तशी, विद्रोहाची - मग तो जातीवाचक असो की लिंगाधारित असो - त्या विद्रोहाची चिन्हं ठायीठायी आहेत. विद्रोहाचं सौंदर्यशास्त्र बर्‍यापैकी डिटेलमधे इथे आलेलं आहे. "beauty is only skin deep" असं गमतीशीर विधान इंग्रजीत आहे. हे विधान इथे protest बद्दल लागू करावं का असं मनात सतत येत होतं. जो विद्रोह आहे तो शहरी लँड-माफिया विरोधातला आहे. मग तो जातीसंस्थेविरोधातला कसा? या प्रश्नाचं नेमकं उत्तर किमान मला तरी सापडलं नाही.

द्राविडी अस्मितेच्या नाळेला महाराष्ट्रातल्या विद्रोही परंपरेशी जोडण्याची कल्पकता आणि त्याकरता रजनीकांतच्या, निम्नआर्थिक स्तरातली आणि युवकांमधली लोकप्रियता पणास लावण्याची खेळी म्हणजे हा चित्रपट इतकं साधं माझं त्याबद्दलचं आकलन म्हणता येईल.

पा रंजीत या दिग्दर्शकाचं यश म्हणजे हे रसायन त्याने जमवलं. मुख्य म्हणजे ते जमवताना कधी नव्हे ते द्राविडी आणि आंबेडकरी विचारांचा संगम घडवून आणला. त्याची प्रतीकं मांडताना कुठेही हात आखडला नाही. त्याचं माझ्यापुरतं अपयश म्हणजे "अरे, हा सिनेमा नागराज मंजुळे किंवा अनुराग कश्यपने बनवला असता तर काय लई मज्जा आली असती!" हा विचार वारंवार मनात येणं.

उगाचंच ...
आमचे लाडके . ..

मोदिंवर टीका - श्याम रंगीला यांनी केलेली मोदिंची नक्कल ... झक्कास

इथे वेस अँडरसनचे किती चाहते आहेत? सध्या त्याचा 'आयल ऑफ डॉग्ज' भारतात प्रदर्शित झालेला आहे. फार चालेल असं वाटत नाही, पण वेगळी विनोदबुद्धी आणि दृश्यशैली ह्यासाठी माझ्याकडून शिफारस.

ट्रेलर -

लेथ जोशी अखेर महाराष्ट्रात प्रदर्शित झाला आहे. विविध शहरांत कुठे कधी खेळ आहेत ह्याची माहिती इथे मिळेल. एरवीच्या व्यावसायिक सिनेमापेक्षा वेगळ्या प्रकारचा सिनेमा पाहण्यात रस असेल, तर आवर्जून पाहा.

दिनांक ६ जुलै २०१८ ते १२ जुलै २०१८ या कालावधीत , पुण्याच्या NFAI मधे हा चित्रपट महोत्सव झाला. रिकामटेकडा असल्याने यातील बऱ्याच फिल्मस मी पाहिल्या. मागच्या वर्षीच्या तुलनेने, या वर्षी चांगले म्हणता येतील, असे चित्रपट कमी होते. ढासळलेली कुटुंबव्यवस्था, त्याचा बालमनांवर झालेला परिणाम आणि त्यातून आलेले वैफल्य, हे प्रकार बऱ्याच चित्रपटांत, एक समान धागा वाटले.
विशेष उल्लेखनीय चित्रपटांत, सायप्रसचा 'बॉय ऑन द ब्रिज, इस्टोनियाचा , मॅन हू लुक्स लाईक मी हा बाप-मुलाच्या संबंधावर भाष्य करणारा वाटला. त्याशिवाय, टायगर थिअरी हा झेक चित्रपट , बायकोचा पारंपारिक डॉमिनेशनच्या विरुद्ध बंड करणारा म्हातारा व्हेट डॉक्टर फारच मजेशीर वाटला.
जर्मनीचा हाऊस विदाऊट रुफ, कर्डिश कुटुंबाच्या संघर्षाचा आणि आयएसच्या इराकमधल्या आक्रमणामुळे, तिथल्या लोकांवर झालेल्या परिणामांचा चटका लावून गेला. हंगेरीचा किल्स ऑन द व्हील्स, वास्तव आणि काल्पनिक कथेची बेमालुम सरमिसळ दाखवून गेला.
सर्वात आवडलेला चित्रपट, डेन्मार्कचा, लँड ऑफ माईन, हाच होता. आपण दुसऱ्या महायुद्धावर, दोस्तांच्या बाजूने असलेले अनेक चित्रपट पाहिले आहेत. पण पराभूत जर्मन सैन्यातल्या काही तरुण पोरांविषयी, कणव उत्पन्न करणारी ही फिल्म मन सुन्न करुन गेली. युद्ध संपल्यावर, डेन्मार्कच्या समुद्रकिनाऱ्यावर, जर्मन सैनिकांनी पेरलेले असंख्य भूसुरुंग निकामी करायचे असतात. त्यासाठी, पकडलेल्या जर्मन सैन्यापैकी, अनुभव नसलेल्या अगदी तरुण पोरांना या कामी जुंपण्यात येते. त्यांच्यावर देखरेख करायला जो डॅनिश सार्जंट असतो त्याला, जर्मन सैन्याविषयी टोकाचा तिटकारा असतो. प्रारंभी तो फारच कठोर वागतो. काम संपल्यावर घरी जायला मिळेल, या एकाच आशेवर ती बिचारी मुलं, जीव धोक्यांत घालून हे काम करत असतात. अनेक मुलं(तसे जर्मन सैनिकच) स्फोटांत मरतात. सार्जंटला हळुहळू, या मुलांबद्दल थोडी दया येऊ लागते. शेवटी १८ पैकी केवळ चारच मुले जिवंत रहातात. तो त्यांना परत पाठवायचे ठरवतो. पण वरिष्ठ अधिकारी नकार देतात. नाईलाजाने, तो स्वत: त्या चार मुलांना सीमेलगत सोडून येतो.फिल्मच्या शेवटी दाखवले की हे काम नंतरही चालू राहिले आणि त्या कामासाठी लावलेल्या जर्मन सैनिकांपैकी निम्म्याहून जास्त सैनिक स्फोटांत मेले.
जर्मन सैनिकांनी अनन्वित अत्याचार केले होते, पण एकदा ते हरल्यावर सगळ्या पीडित देशांमधे त्यांच्याविरुद्ध जो बॅकलॅश आला, त्याचे प्रभावी चित्रण या चित्रपटांत केले आहे.