दखल
#ऐसीअक्षरे #दिवाळी२०२३
दिवाळी अंक पाहिलात का?
दिनवैशिष्ट्य
२३ एप्रिल
जन्मदिवस : चित्रकार जे.एम.डब्ल्यू. टर्नर (१७७५), पुंजसिद्धांताचा जनक, नोबेलविजेता माक्स प्लान्क (१८५८), समाजसुधारक पंडिता रमाबाई (१८५७), समाजसुधारक विठ्ठल रामजी शिंदे (१८७३), संगीतकार सेर्गेई प्रोकोफिएव्ह (१८९१), सुएझ कालवा प्रश्न सोडवणारा कनेडीयन पंतप्रधान लेस्टर पीअर्सन (१८९७), आंतरराष्ट्रीय व्यापार आणि भांडवलप्रवाहावर संशोधन करणारा नोबेलविजेता बर्थिल ओहलिन (१८९९), गायिका अन्नपूर्णादेवी (१९२७), अभिनेत्री शर्ली टेंपल (१९२८), गायक-संगीतकार रॉय ऑर्बिसन (१९३६), पार्श्वगायिका एस. जानकी (१९३९), दिग्दर्शक मायकल मूर (१९५४), अभिनेता मनोज बाजपेयी (१९६९), टेनिसपटू दानियेला हांतुखोवा (१९८३), अभिनेता देव पटेल (१९९०)
मृत्युदिवस : नाटककार विल्यम शेक्सपिअर (१६१६), कवी विल्यम वर्डस्वर्थ (१८५०), गायक उस्ताद बडे गुलाम अली खाँ (१९६८), सिनेदिग्दर्शक सत्यजित राय (१९९२), गायिका शमशाद बेगम (२०१३)
---
जागतिक ग्रंथ दिन
जागतिक प्रताधिकार दिवस
संयुक्त राष्ट्रांचा इंग्रजी भाषा दिन
१९२७ : 'बालदिना'ची सुट्टी साजरी करणारा टर्की हा पहिला देश ठरला.
१९४२ : हिटलरपासून सुटका मिळवण्यासाठी अमेरिकेत स्थायिक झालेला ज्यूवंशी लेखक श्टेफान झ्वाईग आणि त्याची पत्नी यांनी आत्महत्या केली (२२ किंवा २३ एप्रिल). वाढती असहिष्णुता, वर्चस्ववाद आणि नाझी विचार यांमुळे मानवजातीच्या भविष्याविषयी सर्व आशा संपुष्टात आल्यामुळे त्यांनी आत्महत्या केली. "I think it better to conclude in good time and in erect bearing a life in which intellectual labour meant the purest joy and personal freedom the highest good on Earth"
१९६७ : अंतराळवीर व्लादिमिर कोमारोव्ह याला घेऊन रश्याचे अंतराळयान सोयुझ-१ अंतराळात.
१९७१ : रझाकार आणि पाकिस्तानी सैन्याने तत्कालीन पूर्व पाकिस्तान (आता बांग्लादेश) मध्ये ३००० हिंदूंची कत्तल केली.
१९८४ : एड्स होण्यामागे कारणीभूत असणाऱ्या एच.आय.व्ही. विषाणूचा शोध.
१९९३ : मतदान करून एरित्रियनांनी इथिओपियापासून स्वातंत्र्याचा कौल दिला.
२००५ : 'यूट्यूब'चा सहनिर्माता जावेद करीम याने पहिला व्हिडीओ यूट्यूबवर चढवला.
दिवाळी अंक २०२३
आवागमन (navigation)
सध्या कोण कोण आलेले आहे?
There is currently 1 user online.
- तिरशिंगराव
प्रतिक्रिया
सलाम आणि आदरांजली!
सतारवादनातील फारसे काही समजत नसले तरी आवडते जरूर. त्यांची शेवटची कंसर्ट त्यांच्या मुलीसोबत जुगलबंदी केली असे ट्वीट वाचले.
ट्वीटरवरचीच एकाची The music just died ही प्रतिक्रीया बोलकी आहे.
या भारतरत्नास सलाम आणि आदरांजली!
- ऋ
-------
लव्ह अॅड लेट लव्ह!
लीजंड
रविशंकर यांना श्रद्धांजली. एक महान जादुगार!
प्रेक्षणीय प्रेक्षक
रवीशङ्कर भारताबाहेर प्रसिद्ध होत असताना परदेशी लोकाञ्च्या ते सङ्गीत ऐकतानाच्या प्रतिक्रिया फार मनोवेधक वाटल्या.
उदा. ही चित्रफीत (साल १९६७, तबल्यावर अल्लारखाँ साथीला आहेत.) केवळ ऐकण्यासाठीच नव्हे तर पाहण्यासाठीही रञ्जक आहे. विशेषतः १६ मि. नन्तर लय अधिकाधिक दृत होत जाते आणि कळस गाठला जातो त्यावेळच्या प्रेक्षकाञ्च्या प्रतिक्रिया. सङ्गीत माणसाला कसे नखशिखान्त बहरून टाकू शकते याचे एक उदाहरण.
चित्रफीतीबद्द्ल आभार.
द्रुतलय आणि जुगलबंदी नेहेमीप्रमाणेच आनंद देऊन गेली. पं. रवीशंकरांनी संगीतबद्ध केलेली मीराबाईंची भजने माझ्या आवडत्या रचनांपैकी आहेत. कमीतकमी वाद्यमेळ वापरून, भारतीय संगीताशी निष्ठा ठेऊन संगीतबद्ध केलेल्या रचनांची एक झलक https://www.youtube.com/watch?v=54U2uR9WeUs इथे पाहता येईल.
एक प्रख्यात सतार आज शांत
एक प्रख्यात सतार आज शांत झाली. रेस्टिन्पीस पंडितजी, ईश्वर तुमच्या आत्म्याला शांती देवो.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
भावपूर्ण श्रद्धांजली.
सतारवादनास स्वतःच्या कर्तृत्त्वाने एका विशिष्ट उंचीवर नेऊन ठेवणार्या संगीतातील या महान कलाकारास भावपूर्ण श्रद्धांजली.
रविशंकर यांच्या सतारीने माझे कित्येक दिवस मंत्रमुग्ध केलेले होते. त्यांच्या सतारवादनाची नशा मनावर अशी हळूवार पसरत जाते की त्या सुरावटींमधून बाहेर मोठ्या अनिच्छेनेच यावे लागते.
सतार : भारतीय वाद्य संगीत
देश -विदेशात , भारतीय शास्त्रीय संगीत गायना इतकेच भारतीय वाद्य संगीत प्रचलित करण्यात पंडितजींचा सिंहाचा वाटा होता. संतूर , बासरी , पखवाज , सरोद , वीणा हया वाद्यांचा आणि गायनाचा परदेशात प्रसार होण्यातही पंडितजींच्या सतारीचे योगदान मोठे आहे.
त्यांनी दिलेले पार्श्व संगीत हा ही एक अनमोल ठेवा आहे.
पंडितजी ना सद्गती लाभो ही प्रार्थना !
प्रयोगशील कलावंत
भारतीय सतारीला जागतिक पातळीवर सन्मान मिळवून देणारा प्रयोगशील कलावंत गेला. मागच्या पिढीतील अनेक अनमोल रत्ने हरपली.
किशोरकुमार गेला तेव्हा अचानक आपण मोठे झाल्याचे जाणवले होते. आता भीमसेन जोशी गेले, रविशंकर गेले हे ऐकता ऐकता वय होत असल्याचे जाणवत आहे.
रविशंकरांच्या 'इन्साईड द क्रेमलीन'या ब्रेमेन म्युझिकच्या कॅसेटने तरूण वयात वेड लावले होते.अजूनही अधूनमधून ती क्यॅसेट ऐकतो. त्यातली 'विट्ठला..' ही रविशंकरांची हाक आताही कानात गुंजते आहे.
त्यातला शांतीमंत्रही - आता शांत झाला.
अरेरे!
अरेरे!
बिपिन कार्यकर्ते
रविशंकरांची 'ली'ला
परवाच बोलण्यात आले की फारा वर्षांपूर्वी धोधो पावसात रवीशंकर आणि झाकीर हुसेन यांची जुगलबंदी ऐकताना वाटले होते की हे मानवी कुवतीच्या बाहेरचे आहे. 'हॅन्ड ऑफ गॉड' म्हणतात तो हाच असावा. अट्टल नास्तिकांनाही तसे वाटावे हेच या थोर लोकांचे यश. त्यामुळे शब्दांसाठी भीक मागूनच म्हणावेसे वाटते:
Farewell, sir.
It was good to be alive with you around.
We am sure wherever you are, you will create a small, sun-filled garden around you. And a small bird will come, and sing, not specially for you, but only for you.
अवांतरः श्रद्धांज'लि' की 'ली'?
उसके दुष्मन है बहुत, आदमी अच्छा होगा
अग्रलेख / लेख / बातमी
आजचे आदरांजली वाहणारे अग्रलेख / लेखः
अग्रलेख:
लोकसत्त्ता
म.टा.
दिव्य मराठी
लेखः
BBC
TOI
DNA ने रवीशंकर यांना वाहिलेले लेख/आठवणींनी भरलेले आणि भारलेले पान
डॉन वृत्तपत्रातील बातमी
- ऋ
-------
लव्ह अॅड लेट लव्ह!
श्रद्धांजली
श्रद्धांजली.
सतारीचा उल्लेख झाला की पंडित रविशंकर हे नाव सर्वप्रथम मनात यायचं, इतकं त्यांचं नातं घट्ट जुळलं होतं. संगीताला त्यांनी दिलेली देणगी त्यांच्या स्वरांच्या आणि शिष्यांच्या रूपाने टिकून राहो.