दखल
#ऐसीअक्षरे #दिवाळी२०२३
दिवाळी अंक पाहिलात का?
दिनवैशिष्ट्य
७ मे
जन्मदिवस : अर्थतज्ज्ञ व इतिहासकार डेव्हिड ह्यूम (१७११), कवी रॉबर्ट ब्राऊनिंग (१८१२), संगीतकार योहानस ब्राह्मस (१८३३), संगीतकार चायकॉव्हस्की (१८४०), चित्रकार कास्पर डेव्हिड फ्रीडरिक (१८४०), शिक्षणतज्ज्ञ, नोबेलविजेते लेखक व चित्रकार रविंद्रनाथ टागोर (१८६१), कायदेपंडित आणि प्राच्यविद्या संशोधक भारतरत्न पां. वा. काणे (१८८०), अभिनेता गॅरी कूपर (१९०१), ज्ञानपीठ पुरस्कारविजेते साहित्यिक पन्नालाल पटेल (१९१२), अभिनेता, दिग्दर्शक व लेखक आत्माराम भेंडे (१९२३), लेखिका व पटकथाकार रूथ प्रावर झाबवाला (१९२७)
मृत्युदिवस : आदिवासींना जंगलात जाण्याचा हक्क मिळण्यासाठी लढणारा क्रांतिकारक अल्लुरी सीता राम राजू (१९२४), समाजसुधारक शिवाजीराव पटवर्धन (१९८६), धृपदगायक नासीर झहीरुद्दीन डागर (१९९४), लोकसंस्कृती, लोकसाहित्याच्या संशोधिका, विचारस्वातंत्र्याच्या पुरस्कर्त्या लेखिका दुर्गा भागवत (२००२), सीसीडी शोधणाऱ्यांपैकी एक, नोबेलविजेता विलार्ड बॉयल (२०११)
--
एड्समुळे अनाथ झालेल्यांचा जागतिक दिवस
१८२४ : बेथोव्हनच्या नवव्या सिंफनीचे पहिले सादरीकरण
१८७८ : पुण्यात पहिले मराठी ग्रंथकारांचे संमेलन (आताचे साहित्य संमेलन) भरविण्यात आले
१८९५ : अलेक्झांडर पोपॉफने प्राथमिक रेडिओ रिसीव्हर वापरून रेडिओ संदेशवहनाचा प्रयोग यशस्वी केला
१८९९ : रँड वधाच्या प्रकरणी फितुरी करणार्या द्रविड बंधूंना ठार मारणाऱ्या वासुदेव चाफेकर यांना फाशी
१९०७ : मुंबईमध्ये विजेवर चालणारी पहिली ट्राम सुरु झाली
१९४५ : जर्मनीची दोस्त राष्ट्रांसमोर बिनशर्त शरणागती. युरोपमधील युद्ध समाप्त - युरोप विजय दिन
१९५२ : जेफ्री डमर याने आधुनिक संगणनाचा आधार असलेल्या 'इंटिग्रेटेड सर्किट्स'ची संकल्पना प्रकाशित केली
१९५४ - १९५५पासून सर्व विषयांसाठी मराठी माध्यम आणण्याचा ठराव पुणे विद्यापीठाच्या विधिसभेत एकमताने मंजूर करण्यात आला
१९७३ : अरुणाचल प्रदेशची राजधानी इटानगरचा पायाभरणी समारंभ
१९७८ : एव्हरेस्टची पहिली ऑक्सिजनरहित मोहीम यशस्वी
१९८० : जागतिक आरोग्य संघटनेने देवी रोगाचे उच्चाटन झाल्याचे जाहीर केले
१९९२ : अंतराळवाहक 'एन्डेव्हर'च्या पहिल्या मिशनला प्रारंभ
१९९४ : नेल्सन मंडेला दक्षिण आफ्रिकेच्या राष्ट्राध्यक्षपदी
दिवाळी अंक २०२३
आवागमन (navigation)
सध्या कोण कोण आलेले आहे?
सध्या 0 सदस्य आलेले आहेत.
प्रतिक्रिया
सलाम आणि आदरांजली!
सतारवादनातील फारसे काही समजत नसले तरी आवडते जरूर. त्यांची शेवटची कंसर्ट त्यांच्या मुलीसोबत जुगलबंदी केली असे ट्वीट वाचले.
ट्वीटरवरचीच एकाची The music just died ही प्रतिक्रीया बोलकी आहे.
या भारतरत्नास सलाम आणि आदरांजली!
- ऋ
-------
लव्ह अॅड लेट लव्ह!
लीजंड
रविशंकर यांना श्रद्धांजली. एक महान जादुगार!
प्रेक्षणीय प्रेक्षक
रवीशङ्कर भारताबाहेर प्रसिद्ध होत असताना परदेशी लोकाञ्च्या ते सङ्गीत ऐकतानाच्या प्रतिक्रिया फार मनोवेधक वाटल्या.
उदा. ही चित्रफीत (साल १९६७, तबल्यावर अल्लारखाँ साथीला आहेत.) केवळ ऐकण्यासाठीच नव्हे तर पाहण्यासाठीही रञ्जक आहे. विशेषतः १६ मि. नन्तर लय अधिकाधिक दृत होत जाते आणि कळस गाठला जातो त्यावेळच्या प्रेक्षकाञ्च्या प्रतिक्रिया. सङ्गीत माणसाला कसे नखशिखान्त बहरून टाकू शकते याचे एक उदाहरण.
चित्रफीतीबद्द्ल आभार.
द्रुतलय आणि जुगलबंदी नेहेमीप्रमाणेच आनंद देऊन गेली. पं. रवीशंकरांनी संगीतबद्ध केलेली मीराबाईंची भजने माझ्या आवडत्या रचनांपैकी आहेत. कमीतकमी वाद्यमेळ वापरून, भारतीय संगीताशी निष्ठा ठेऊन संगीतबद्ध केलेल्या रचनांची एक झलक https://www.youtube.com/watch?v=54U2uR9WeUs इथे पाहता येईल.
एक प्रख्यात सतार आज शांत
एक प्रख्यात सतार आज शांत झाली. रेस्टिन्पीस पंडितजी, ईश्वर तुमच्या आत्म्याला शांती देवो.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
भावपूर्ण श्रद्धांजली.
सतारवादनास स्वतःच्या कर्तृत्त्वाने एका विशिष्ट उंचीवर नेऊन ठेवणार्या संगीतातील या महान कलाकारास भावपूर्ण श्रद्धांजली.
रविशंकर यांच्या सतारीने माझे कित्येक दिवस मंत्रमुग्ध केलेले होते. त्यांच्या सतारवादनाची नशा मनावर अशी हळूवार पसरत जाते की त्या सुरावटींमधून बाहेर मोठ्या अनिच्छेनेच यावे लागते.
सतार : भारतीय वाद्य संगीत
देश -विदेशात , भारतीय शास्त्रीय संगीत गायना इतकेच भारतीय वाद्य संगीत प्रचलित करण्यात पंडितजींचा सिंहाचा वाटा होता. संतूर , बासरी , पखवाज , सरोद , वीणा हया वाद्यांचा आणि गायनाचा परदेशात प्रसार होण्यातही पंडितजींच्या सतारीचे योगदान मोठे आहे.
त्यांनी दिलेले पार्श्व संगीत हा ही एक अनमोल ठेवा आहे.
पंडितजी ना सद्गती लाभो ही प्रार्थना !
प्रयोगशील कलावंत
भारतीय सतारीला जागतिक पातळीवर सन्मान मिळवून देणारा प्रयोगशील कलावंत गेला. मागच्या पिढीतील अनेक अनमोल रत्ने हरपली.
किशोरकुमार गेला तेव्हा अचानक आपण मोठे झाल्याचे जाणवले होते. आता भीमसेन जोशी गेले, रविशंकर गेले हे ऐकता ऐकता वय होत असल्याचे जाणवत आहे.
रविशंकरांच्या 'इन्साईड द क्रेमलीन'या ब्रेमेन म्युझिकच्या कॅसेटने तरूण वयात वेड लावले होते.अजूनही अधूनमधून ती क्यॅसेट ऐकतो. त्यातली 'विट्ठला..' ही रविशंकरांची हाक आताही कानात गुंजते आहे.
त्यातला शांतीमंत्रही - आता शांत झाला.
अरेरे!
अरेरे!
बिपिन कार्यकर्ते
रविशंकरांची 'ली'ला
परवाच बोलण्यात आले की फारा वर्षांपूर्वी धोधो पावसात रवीशंकर आणि झाकीर हुसेन यांची जुगलबंदी ऐकताना वाटले होते की हे मानवी कुवतीच्या बाहेरचे आहे. 'हॅन्ड ऑफ गॉड' म्हणतात तो हाच असावा. अट्टल नास्तिकांनाही तसे वाटावे हेच या थोर लोकांचे यश. त्यामुळे शब्दांसाठी भीक मागूनच म्हणावेसे वाटते:
Farewell, sir.
It was good to be alive with you around.
We am sure wherever you are, you will create a small, sun-filled garden around you. And a small bird will come, and sing, not specially for you, but only for you.
अवांतरः श्रद्धांज'लि' की 'ली'?
उसके दुष्मन है बहुत, आदमी अच्छा होगा
अग्रलेख / लेख / बातमी
आजचे आदरांजली वाहणारे अग्रलेख / लेखः
अग्रलेख:
लोकसत्त्ता
म.टा.
दिव्य मराठी
लेखः
BBC
TOI
DNA ने रवीशंकर यांना वाहिलेले लेख/आठवणींनी भरलेले आणि भारलेले पान
डॉन वृत्तपत्रातील बातमी
- ऋ
-------
लव्ह अॅड लेट लव्ह!
श्रद्धांजली
श्रद्धांजली.
सतारीचा उल्लेख झाला की पंडित रविशंकर हे नाव सर्वप्रथम मनात यायचं, इतकं त्यांचं नातं घट्ट जुळलं होतं. संगीताला त्यांनी दिलेली देणगी त्यांच्या स्वरांच्या आणि शिष्यांच्या रूपाने टिकून राहो.