वाचकांचा अभिप्राय - आंबट-गोड

पुढच्या पॉर्न अंकांसाठी?

पेटीतले काही आंबे हमखास खराब निघतात असं निरिक्षण आहे. इथेही तस झालेलं आहे.

शीत परीक्षक या पॉर्न निमीत्ताने मोठ्या प्रमाणावर बघण्यात आले.
शीत (जचिंचं थियरी प्रॅक्टीकल हे या विशेषांकाच शीत आहे अस समजुन बाकी भातावर टीकाकारांकडुन अगोदरच तयार भात्यातुन टीकाबाणांचा वर्षाव झाला) पण संपादकांच्या मनात वेगळीच खिचडी शिजत असावी हमारा लाल किला बासमती राइस है खुशबु फैलेगी ही असा आत्मविश्वास असावा अस वाटत होत पण इथे तर धाकधुक निघाली की.
शीघ्रप्रतिसादन हा नविन विलक्षण शब्द या निमीत्ताने वाचावयास मिळाला जनकाचे जितके कौतुक करावे तितके कमीच.
घासकडवींकडुन इतक्या घाईने हा धागा जो समारोपावर यायला हवा होता तो आताच आला याला काय म्हणावे ?
घमासान पे कीया हुआ शीघ्रखुलासान.
आता हे फार रोचक आहे बाहेरच्याला मिसगाइड करायच तर फक्त जचिंच प्रॅक्टीकल दाखवायच बघा लेको असल काय काय आहे हो या विशेषांकात ते पोप विमानतळावर उतरला त्याला पत्रकारांनी विचारल तो जोक आठवला. आणि ते एक मोठ्या बातमीशेजारी छोट पिल्लु सोडायच. उदा.
मोठी बातमी- भारतात बलात्कारांच प्रमाण १० % नी वाढल एक सर्व्हे
पिलु बातमी- ............. तळेगाव ब्रुद्रुक च्या घटनेत सहभाग आढळला.
जचिंचा बॉम्ब थोडा शेवटी घ्यायला हवा होता असे वाटते. पायरी पायरी ने मनाची तयारी झाली असती.
एकदम विश्वरुप दर्शन दिल्यासारखा प्रकार झाला अनेक अर्जुनांना भोवळ आली.
सहन होत नाही आणि सांगताही येत नाही असल काहीतरी झाल असाव.
इनसेस्ट खरच त्यातही साद अनेकांसाठी डिफीकल्ट टु डायजेस्ट आहे.

वैविध्य खूपच आहे. मला तर सर्वच लेख आवडले. अनेक मुद्दे माहीतच नव्हते, काही लक्षात आलेले नव्हते. अंक खूपच आवडला.

'इमेजेस एवढ्या हेवी का ठेवल्यात? आबांच्या आजच्या लेखातली इमेज ५+ एम्बीची आहे. चित्राचा फोटो काढत असाल तर तो फोटो MS पेंटमधे ओपन करून तीनचारदा सेव्ह अॅज केलं तर साईझ बराच कमी होतो. - एका अनामिक व्यक्तीकडून आलेला प्रतिसाद. या व्यक्तीला नाव सांगायचे नाहीये.

अंक उत्तम आहे.

अंक उत्तम आहे, पण कवितांनी साफ निराशा केली.
केवळ कविता घ्यायच्या म्हणून घेण्याला काहीच अर्थ नाही. समकालीन बझवर्ड्स वापरून केलेल्या सुमार कविता वाचून त्या अनावश्यक आहेत हे जाणवले.
उसंत सखू यांची कविता तर कॉलेजच्या वार्षिकात असतात तसल्या प्रकारचे सुमार विडंबन आहे.
आदूबाळ यांची सेरिज, अंकातील समग्र मेघना भुस्कुटे, फ्रेश धर्मकिर्ती सुमंत, जयदीप चिपलकट्टी यांचा दीर्घ लेख; वाचले आणि बेहद्द आवडले. संवेद यांचा लेख त्यांच्या लैंगिकता या विषेशांकाचे एक्स्टेंशन वाटले. बाकीचं आधी वाचलेलं आणि निरोचक.

सगळेच लेख वाचले नाहीत; पण पॉर्नचे भविष्य आणि तंत्रज्ञान ह्यावर कोणी काही लिहीलेले नाही. शिवाय पॉर्नमुळे नातेसंबंधांवर परिणाम होतो वगैरे मत मांडणार्‍या लेखांच्यासमोर "तो का होऊ नये?" असा प्रश्न विचारणारे लेख नाहीत. जसा समाज आधीच्या प्रगतीमुळे उत्क्रांत होत गेला तसाच ह्या गोष्टींनीही उत्क्रांत होत जाणारच.
आत्ताच बाजारात मानवसदृष बाहुले-बाहुल्या मिळतात. पुढे व्हर्च्युअल रिॲलिटी वगैरेमुळे आपल्या फँटसीज जगण्याचा अनुभव मिळवता येऊ लागेल अशी शक्यता आहे. शिवाय तंत्रज्ञानाच्या प्रगतीमुळे प्रत्यक्ष माणसांना पॉर्न बनवायची वेळ येणार नाही आणि युजरला स्वतःच्या आवडीप्रमाणे व्हर्च्युअल पात्रे बनवता येतील. म्हणजे माणसांचे शोषणही थांबेल आणि कदाचित पूर्ण व्यक्तिस्वातंत्र्याच्या जवळ पोचता येईल. बरेच लोक पाहण्यातल्या/भेटलेल्या व्यक्तींशी निगडित कल्पनाविलास करून हस्तमैथुन करतात. अशा लोकांनी त्या व्यक्तींची व्हर्च्युअल पात्रे करण्याबाबतचे नैतिक घोळ वगैरे होऊ शकतात.
अशा धरतीवरचे आणखी काय बदल होऊ शकतील त्यावर लेख आला असता तर बरं झालं असतं. पॉर्नचा इतिहास व वर्तमान झाला. भविष्याचाही थोडाफार विचार व्हायला हवा होता.

लैंगिकतेचा फार प्रादुर्भाव झाला आहे हल्ली सगळीकडे!
जगदंब जगदंब!!
शिव शिव!!
श्रीराम श्रीराम!!

उत्तम झालाय अंक.मराठीत असा पहिलाच प्रयत्न झाला आहे.उगाच टिका करणे बरोबर नाही.जगदंब,शिव शिव वाचकांचे प्रमाण जास्ती आहे तर लेखकांचे आणि तेही एका ऐसीवर किती असणार?
जसं ग्रामिण कथा लिहिणं चित्तुर पकडण्याइतकं अवघड आहे ( श्रेय : व्यंकटेश माडगुळकर ) तसं अस्सल पॅार्न लिहिणं आणि प्रकट करणंही कठीणच आहे.अंकाची कल्पना धाडसाने उचलून यशस्वी करणं जमलंय आणि लेखही भरपूर आलेत.इंग्रजीतल्या छापील अंकांशी तुलना करणं साफ चुकीचं आहे.तिथे जाहिराती,अंकांची किंमत,खप पाहता भरपूर मोबदला देऊन लेख लिहवून घेतले जातात,फोटो मिळवले जातात.
इथे ऐसीवर अगोदरपासून विनोदी,वैचारिक,थिसिसछाप,खवचट,अध्यात्मिक,मिमिरेमी वगैरे लेखन करणारे प्रसिद्धी पावलेले लेखक पॅार्न विषयातही तितकेच ताकदीचे अन प्रामाणिक लेखन करू शकतील ही अपेक्षा धरणे अवास्तव आहे.काही न लेखक इथे मात्र या विषयातले भूर्ज खलिफा ठरलेत.
एकूण स्तुत्य उपक्रम.

अंकात पॅार्न सापडण्याची अपेक्षा मला तरी नव्हती.कारण दिलंय अगोदर.शब्दांच्या कोलांट्या उड्या मारायच्याच तर पॅार्नविषयक अंक आणि पॅार्न साहित्य अंक असा फरक करता येईल.

सर्व कथा फारच आवडल्या.
लेख माहीतीपूर्ण व वैविध्यपूर्ण वाटले.
मुलाखती प्रांजळ पण मुख्य धारेच्या कडेकडेनी , उत्तरिय सावरत , पायाला पाणी फारसे न लागू देता केलेल्या वाटल्या. कविता मला आवडल्या.
मोंपासा - भाषांतरे एकदम म्हराटी मातीतील वाटली.
जचिंचा साद वाला अ‍ॅटमबॉम्ब फक्त धक्का देऊन गेला नाही तर बघे हवेतच उडवले गेले. ढुंगण सडकुन निघाले

5 तारीख उलटून गेली आहे तेव्हा अंक पूर्ण प्रकाशित झाला असे समजून प्रतिसाद देतो आहे:

अंक एकुणात खूप आवडला. अनेक लेख आजवरच्या ऐसीच्या रुक्ष प्रतिमेला साजेसे नसल्याचे अधिकच आवडले. माहिती आणि वाचनियता यांचा चांगला समन्वय साधलेला आहे. या दृष्टीने भारांक आणि हा अंक हे ऐसीचे उन्हाळी अंक बघता, दिवाळी अंकांपेक्षा ऐसीचे उन्हाळी अंक अधिक वाचनीय, रसभरीत आणि दर्जेदार असतात असे माझे मत होऊ लागले आहे. दिवाळी अंक अधिक कोशोबा असतात.

तुम्ही सुधारणा विचारत आहात म्हणून इथे काही सुधारणा कुठे हवी छाप मते देतोय. ती मते कशी घ्यायची हे ठरवायला संपादक मंडळ सक्षम आहेच:
१. लांबी:
अंक मोठा झाला आहे. काही लेखांना थेट हे अंकात नको म्हणणं सहज शक्य होतं इतके ते ऐसीच्या दर्जाला साजेसे नाहीत. ते का अंतर्भूत झाले संपादकच जाणोत. (थेट नावंच घ्यायची तर मासा यांची तथाकथित कथा, मनाच्या श्लोकांचे (वृत्त, अर्थ सर्वच दृष्टीने) हुकलेले विडंबन, काही कविता). संपादकीय चाळणीला काही भोकं असावीत अर्थात इतर अनेक लेखांमुळे अंक अजिबात कोशोबा झाला नाही याबद्दल संपादकांचे कौतुक आहे.

२. संपादक की संकलक?:
एकुण ६०च्या आसपास धागे असले तरी काहि लेखन भागांत आहे (जसे अदुबाळाची कथा, अदितीचे लेख) शिवाय काही संपादकीय सदरातील लेखन आहे. ते वगळता पन्नास लेखने (धागे) या अंकात आहेत. पैकी तब्बल २५ धागे हे थेट पुर्वप्रकाशित किंवा पुर्वप्रकाशनाचा अनुवाद आहेत. तेव्हा ५०% अंक हा केवळ संकलीत आहे. असे असताना संपादकांनी स्वतःला संपादक म्हणावे का संकलक हा प्रश्न पडला
इथे एक स्पष्ट केले पाहिजे की पुर्वप्रकाशित साहित्य अंकात असु नये असे माझे मत नाही. जर एखाद्या विषयात आधीच काही लिहुन ठेवले असेल तर ते या अंकात परवानगी घेऊन समाविष्ट करणे मला अजिबातच गैर वाटत नाही. पण त्या आधी ते लेखन अंकात असलेल्या गोष्टींपेक्षा खरंच काही वेगळं देतंय का आणि ते किती प्रमाणात असावे याचे काही बंधन (अगदी ठोस नाही पण रेंज तरी) संपादक मंडळाने ठरवावी अशी सुचवणी करतो. ५०% अंक हा आधीच लिहिलेला असणे संपादक मंडळाला योग्य वाटत असल्यास काहीच म्हणायचे नाही (अर्थात हे मतही संपादकीय गाळणीतील भोकं बुजवा याच कडे निर्देश करते)
३. सजावट:
अंकाचे जे डेकोरेशन आणि मुखपृष्ठ आहे ते अंकाशी मिळतेजुळते हवे असे वाटते. यावेळी ते साफ गंडले आहे. अंकातील लेखन त्याची प्रकृती, तो अंक नक्की काय मांडतो आहे हे न बघता मुखपृष्ठ आणि आतील सजावट काहितरी वेगळंच दर्शवतं. अंकात काही का असेना, डेकोरेशन मात्र अस्संच असणारे असं काही ठरलं होतं का? त्यामुळे झालंय काय आतमध्ये साहित्यिक महोत्सव आणि बाहेर डेकोरेशन बड्डेचं असं काहितरी झालंय
४. अश्लील!
पॉर्न अंकात हा आक्षेप कसा काय असु शकतो असे अनेकांचे मत असेलही. पण अंक पॉर्नचा आहे की पॉर्नबद्दलचा आहे यात गडबड झाली असावी असे वाटण्यास वाव आहे. संपादिकाबाई संपादकीयात म्हणाल्याच आहेत की ' जे जे अनावश्यक, ते ते अश्लील' त्या अर्थाने काही लेखनामुळे (मासा यांची कथा, अनेक कविता, तांब्यांचा कथाबाह्य लेख, मुखपृष्ट 'समजावणारे' लेखन) व 'अनावश्यकरीत्या असुंदर-असंस्कृत-निर्लज्ज आहे - ते ते पॉर्न.' या व्याखेनुसारही ('असभ्य' सारखे लेखन, काही कविता) यामुळे अंकाचंच पॉर्निफिकेशन झाल्यासारखे वाटू लागले. त्यामुळे संपादकांचा फोकस हुकला असे माझे मत आहे.
५. प्रतिसाद आवश्यकः
अनेक लेखकांचा आपल्या धाग्यावर प्रतिसाद आवश्यक आहे. त्याशिवाय ऑनलाईन लेख काढण्याचा फायदा काय हे एक. पण त्याहून महत्त्वाचे व्यवस्थापक/संपादकांचा प्रतिसाद येणे अधिक आवश्यक आहे, फेसबुक, कित्येक धाग्यांवर अनेक ऐसीबाह्य वाचकांनी काही प्रश्न विचारले आहेत. त्याला लगोलग व जाहिर उत्तरे देणे हे संपादकीय कर्तव्य आहे. त्याकडे लक्ष देता येईल. शिवाय फेसबुक व ट्विटर या माध्यमांवर धाग्याचा लिंका डकवल्या की झाली जाहिरात हा मागास समज काढणे अत्यंत गरजेचे आहे. ही दोन्ही माध्यमे अधिक कल्पकतेने वापरून कितीतरी अधिक वाचकांपर्यंत पोचणे शक्य आहे. ते होताना दिसत नाही.

अर्थात यातील प्रत्येक मत सापेक्ष आहे याची व्यवस्थित कल्पना आहे. केवळ इथे जाहिर विचारणा केल्यामुळे या सुचना जाहिर देत आहे. त्यामुळे यातील (व इतरही प्रतिसादातील) टिकेकडे किती लक्ष द्यायचं ते संपादक मंडळाने ठरवायचे आहे.

पुन्हा एकदा संपादक मंडळाचे एक (काही लहानमोठ्या उणीवा असलेला का होईना - उणीवा काय असायच्याच) दर्जेदार अंक दिल्याबद्दल मनःपूर्वक आभार! ऐसीला पुढिल अंकांसाठी व वाटाचालीसाठी शुभेच्छा!

(कवितांबाबत काही प्रतिसाद आहेत, त्या अनुषांगाने.)

माझी कृती कविता आहे की नाही याबाबत माझे आग्रही मत नाही. अनुक्रमणिकेतील वर्गीकरणात कुठेतरी ही कृती घालायची म्हणून संकलकांनी "कविता" विभागात घातली त्याबाबत माझी तक्रारही नाही.

प्रयोग म्हणून एक युक्तिवाद मांडण्याकरिता यमकबद्ध कडव्यांतली तंत्रे अतिढोबळपणे राबवलेली आहेत. तंत्राचा असा बटबटीत उपयोग कविता-या-उद्देशाकरिता लिहिलेल्या कृतीत शोभला नसता, पण न-शोभण्याचा हा मुद्दा युक्तिवाद-या-उद्देशाकरिता नि:संदर्भ आहे.

कविंनी मनावर घेऊ नये.मुळात काव्य सुचणे अवघड.लेखसुद्धा कठीणच.

पोर्न विशेषांक खूपच छान आहे. सदस्यत्व घेण्यास प्रवृत्त झालो त्यातले काही उत्कृष्ट वैचारिक लेख वाचून. असेच आणखी चांगले वाचायला मिळो वेगवेगळ्या विषयांवर पुढेही.

जेवढा अंक वाचणे शक्य झाले त्यामध्ये उत्पल यांचा लेख आणि आदूबाळ यांची कथा हा अंकातील सर्वोत्कृष्ट भाग वाटला. अजूनही काही लेख वाचणे बाकी आहे. कवितांची नावे वाचून त्या ऑप्शनला टाकल्या आहेत.

त्या त्या लेखनाखाली मतप्रदर्शन करण्याचा प्रयत्न करीन. समग्र अंकाबद्दल इथे जे मतप्रदर्शन झालं आहे, त्याला उद्देशून - बर्‍या-वाईट सगळ्या प्रकारच्या अभिप्रायांबद्दल आभार.

सगळ्या प्रकारच्या आक्षेपांना उत्तर देणं शक्य नाही, ते आवश्यकही नाही. प्रयोग असतात. काही यशस्वी होतात, काही फसतात. फसणार्‍या प्रयोगांचंही प्रयोग म्हणून एक मूल्य असतं. काळाच्या ओघात असले फसलेले प्रयोग टिकून राहत नाहीत. फोलपटाप्रमाणे वाहून जातात आणि ते योग्यच आहे. पण प्रयोगाला जागा करून दिल्यामुळे परंपरेच्या साखळीला एक नवा दुवा मिळण्याची मात्र शक्यता निर्माण होते, जे त्याचं खरंखुरं काम. असं काम या अंकाच्या प्रयोगानं करावं, तसं करताना चश्मिष्ट होऊ नये, मिश्किल आणि सखोल दोन्ही असावं, असा प्रामाणिक प्रयत्न होता, इतकंच नोंदणं उचित.

पुनश्च आभार.

चांगले धागे खूपच संख्येने आहेत.

आधी प्रत्येकावर काही सार्थ प्रतिसाद लिहायची योजना होती.

परंतु काहीच न लिहिण्यापेक्षा "चांगला लेख", "+१", "असेच म्हणतो" वगैरे, प्रतिसाद लिहून नोंद करण्याचे काम भागवतो आहे.

राजेश घासकडवी
पुण्य: 2
या चर्चेत सहभागी होणारांना नम्र विनंती. चांगला आहे, वाईट आहे अशा थंब्स अप थंब्स डाउन पद्धतीच्या कॉमेंटपलिकडे अजून काही विशिष्ट प्रतिसाद देता येतील का? म्हणजे

१. तुम्हाला विशेष आवडलेले लेख कुठचे
मेंदू आणि पॉर्न - सुबोध जावडेकर
पॉर्नोग्राफी एक भयानक व्यसन - गोपाळ आजगावकर
कवी बिल्हणकृत 'चौरपञ्चाशिका' - अरविंद कोल्हटकर

२. तुम्हाला विशेष न आवडलेले लेख कुठचे
पु. पु. पिठातली (उर्फ भाषाभीरूची गोष्ट) - सतीश तांबे
पॉर्न, मी आणि समाज - आनंद करंदीकर

३. अंकात अजून काय आलेलं आवडलं असतं
पोर्न आणि जातवाद वंशवाद

४. कुठच्या गोष्टी अंकात नसत्या तरी चाललं असतं
मुखपृष्ठाविषयी - चिंतातुर जंतू

५. रंगसंगती, चित्रं आणि मुखपृष्ठ यांबद्दल मत काय आहे
XXX

६. एकंदरीत सादरीकरणाबद्दल काही मतं
अपेक्षाभंग पण यथातथा चांगला
अंक घाईत काढलाय

अशा प्रश्नांची उत्तरं थोडक्यात दिलेली आवडतील.

पंकज भोसले, सतीश तांबे आणि अरविंद कोल्हटकर यांचे लेख/कथा आवडल्या. वाचन चालू आहे.