तसा मी... असा मी, आता मी - १
(प्रास्ताविक: काही काळापूर्वी एक जुना मित्र भेटला. तो नि मी पूर्वी बरोबर असताना जसा 'मी' होतो तोच त्याच्या डोळ्यासमोर होता. माझी शारीरिक, मानसिक स्थिती, माझी रहाणी, माझ्या आवडीनिवडी, माझी राजकीय सामाजिक मते इ. बाबत आता मी बराच बदलून गेलो आहे याची जाणीव करून देणारी ती भेट होती. मग सहज विचार करू लागलो की हे जे बदल एका व्यक्तीमधे होतात, 'तसा मी' चा 'असा मी' होतो तो नक्की कसा? काय काय घटक यावर परिणाम करतात. यावर आमचे ज्येष्ठ मित्रांशी थोडे बोलणे झाले. त्यांनी याबाबत सरळ धागाच टाकावा असे सुचवले. या निमित्ताने इतरांनाही स्वतःमधे डोकावून पाहण्याची संधी मिळेल नि त्यातून आदानप्रदान होईल ज्यातून काही नवे सापडेल, आपले आपल्यालाच काही अनपेक्षित सापडून जाईल असा आमचा होरा आहे. त्याला अनुसरून लेख लिहायला बसलो तर तो हा असा अस्ताव्यस्त पसरला म्हणून मग एक एक मुद्द्यासाठी वेगळा धागा करतो आहे. एक महत्त्वाचा मुद्दा आवर्जून ध्यानात ठेवायचा तो असा की त्यात व्यक्त केलेली माझी मते महत्त्वाची नाहीत, त्या मतांपर्यंत होणारा प्रवास, ती कारणमीमांसा महत्त्वाची. ज्या घटकाच्या प्रभावाने मी अ या प्रकाराकडून ब प्रकाराकडे सरकलो त्याच घटकाच्या प्रभावाने अन्य कुणी ब कडून अ कसे सरकणेही शक्य आहे. मुद्दा आहे तो घटक ओळखण्याचा, कार्यकारणभाव सापडतो का ते पाहण्याचा; तुमचे मत बरोबर की माझे हे ठरवण्याचा नाही. अर्थात त्यावर ज्यांना चर्चा करायची त्याने करावी, माझा उद्देश तो नसल्याने त्यात भाग घेण्याचे बंधन माझ्यावर नाही हे ध्यानात ठेवलेले बरे.)
कॅसेट्स नि कॅसेट प्लेअर या गोष्टी सर्वसामान्यांच्या जेमतेम आटोक्यात आल्या होत्या तेव्हाची गोष्ट आहे. नुकताच घरी कॅसेट प्लेअर आला होता. शास्त्रापुरत्या एकदोन लताबाईंच्या मराठी कॅसेट्स, त्यावेळी लै म्हजी लैच पापिलवार झालेल्या अनुप जलोटाच्या एक दोन कॅसेट्स, एकावर एक फ्री मिळत असल्याने गजल-कव्वालीच्या दोन कॅसेट्स नि या सार्यांच्या जोडीला हव्याच म्हणून एक दोन हिंदुस्तानी शास्त्रीय संगीताच्या कॅसेट्स घरात आल्या होत्या. शिकवण्या नि पेपर तपासणे यातून दोन पैसे मिळवून मी ही त्यावेळचा माझा फेवरिट असलेल्या (ही आवडही पुढे किशोरदा नावाच्या वादळाने पालापाचोळ्यासारखी उडवून दिली, पण ते पुन्हा केव्हातरी) मुकेशच्या तीन-चार कॅसेट्स आणल्या होत्या. कधीमधी सटीसहामासी कधीतरी वडिल शास्त्रीय संगीताची कॅसेट वाजवीत. ते यँ यँ यँ गाणं प्रचंड डोक्यात जाई. यात प्रत्यक्ष त्या गाण्याची तिडीक किती नि ते गाणे चालू झाले की त्या कॅसेट-प्लेअरवर आपल्याला हवे ते वाजवता येत नाही हा वैताग किती ते सांगणे अवघड आहे. पण एक नक्की की तो 'आऽ ऊऽ' प्रकार लैच वैतागवाणा असतो याबाबत मात्र माझं मत एकदम ठाम झालं होतं.
पुढे विद्यापीठात शिकत असताना श्याम नावाच्या एका सहाध्यायी मित्राने जगजितसिंग यांच्या गजल नि नज्म असलेली कॅसेट गॅदरिंगमधे कुठल्याशा कार्यक्रमासाठी आणली होती. सहज कुतूहल म्हणून ते काय आहे याची मी चौकशी केली. त्यावर त्याने गजल म्हणजे काय, नज़्म म्हणजे काय याचे थोड्यात बौद्धिक घेतले. वर तुला ऐकायची असेल तर घेऊन जा अशी खुल्ली आफरही दिली. मग आता एवढं म्हणतोय तर ऐकावी म्हणून घरी आणली. मग एक दोन दिवस त्याची पारायणे झाली. एकुलत्या एका टेपवर मी कब्जा करून बसल्याने घरी बरीच बोलणीही खाल्ली. आता या आवडण्यात जगजितचा धीरगंभीर आवाज, मूळ काव्य नि संगीत या तीनही गोष्टींचा परिणाम किती हे मोजणे अर्थातच शक्य नव्हते. पण हे प्रकरण आपण आणखी ऐकायला हवे म्हणून खूणगाठ बांधून ठेवली. दोन दिवसांनी श्यामला गाठले नि त्याला याबाबत आणखी बोलता केला. त्यातले कुठले गाणे मला खास आवडले ते ही त्याला सांगितले. त्यावर तो हसून म्हणाला 'अरे तो तर ललत आहे.' आता हे नवे काय प्रकरण म्हणून पुन्हा त्याच्या डोक्यावर बसलो. मग त्यातून ललत हा शास्त्रीय संगीतातील एक राग आहे त्याच्या सुरावटीच्या आधारे ती गजलची चाल कशी बांधली जाऊ शकते वगैरे पत्ता लागला. मग श्यामकडून, अन्य एक दोन मित्रांकडून एक दोन शास्त्रीय संगीताच्या कॅसेट्स आणून वाजवून पाहिल्या. ऐकताना छातीत गंमत येते याचा अनुभव येऊ लागला. तिथून तो प्रवास सुरू होत श्याम नि मग आणखी एक मित्र ओंकार यांच्या मदतीने रात्रंदिन आम्हा संगीताचे ध्यान' पर्यंत केव्हा पोहोचला ते समजलं देखील नाही.
मी हिंदुस्तानी शास्त्रीय संगीत आवडीने ऐकायला लागून एखाद-दोन वर्षे झाली असावीत. अशा समान आवडीनिवडी असणारे मित्र जसे एकमेकांना आवर्जून एखादी शिफारस करत असतात - काही आपल्यापुरते ठेवणारे, इतरांना ते सापडू नये असा विचार करणारे, अशी धडपड करणारे वगळून - तसे एका मित्राने - अजय नांदगावकरने - 'उस्ताद रशीद खान यांना लाईव ऐकण्याची संधी आहे बघ' असा निरोप पाठवला. त्यापूर्वी रशीद खान यांचे काहीच मी ऐकले नव्हते. गरवारे कॉलेजच्या सभागृहात ही मैफल असल्याने तिकिट कमी त्यामुळे तुटपुंज्या फेलोशिपवर भागवणार्या मला ते परवड्णारे होते. अतिशय उत्सुकतेने नि अपेक्षेने त्या मैफलीला जाऊन बसलो. तेव्हा लय तालाचे हिशोब जेमेतेम जाणवू लागले होते (आजही परिस्थिती याहून काही बरी आहे असं वाटण्याचं काही कारण नाही). तेव्हा त्या काळात लयतालाशी घट्ट इमान राखून असणार्या अन्य एका गायकीचा प्रभाव असणे अपरिहार्य होते. तेव्हा अपेक्षेला या पूर्वग्रहाचे आवरण असणारच होते. मैफल सुरु झाली नि पाचच मिनिटात लक्षात आले की हे काही खरं नाही. ताल नि लय एकदम विसंगत भासू लागली. तुटक तुट्क येणार्या स्वराकृती नि आपल्याच धुंदीत वाट तुडवत जाणारा तबला यांचा मे़ळ काही लागेना. अर्ध्या एक तासातच अस्वस्थता शिगेला पोहोचली. शेवटी मध्यांतराला बाहेर पडलो ते थेट घरीच गेलो. त्यापूर्वी बाहेर भेट घडलेल्या अजयच्या 'काय मस्त माणूस आहे, काय तयारी आहे ना?' या प्रश्नावर त्याला यथेच्छ फैलावर घेतले होते. त्याने 'तू तो बच्चा है जी' असे स्माईल देऊन बोळवण केली.
एखादे वर्ष उलटले नि इतर काही गायकांच्या एचएमवीने काढलेल्या 'Maestro's Choice' मालिकेतील कॅसेट खरेदी करताना शेजारीच उस्ताद रशीद खान यांचीही कॅसेट दिसली. त्यावर अजयने दिलेले 'तू तो बच्चा है' स्माईल आठवले. मग म्हटलं 'चला उस्तादजींना सेकंड चान्स देऊन तर पाहू'. एव्हाना आर्थिक परिस्थिती बर्यापैकी सुधारल्याने एका कॅसेटचा भुर्दंड फार नव्हता. तेव्हा ती ही कॅसेट विकत घेतली. कसे कोण जाणे पण घरी आल्यावर प्रथम तीच लावून पाहिली. आणि हर हर महादेव... त्या माणसाने मलाच फैलावर घेतला. 'पीऽऽऽऽर न जानी' या बंदिशीचा तो जीवघेणा उठाव प्रचंड अस्वस्थ करून गेला. मग केवळ वाजवून, तपासून लगेच ठेवून देऊ म्हणून लावलेली ती कॅसेट पूर्ण ऐकली. त्या मालकंसाने डोक्यात घरच केले. दुसर्या बाजूचा सरस्वतीदेखील जिवाला चांगलाच त्रास देऊ लागला.
पुढचे किमान तीन महिने या एकाच कॅसेट्सची अनेक पारायणे झाली. मालकंस रात्रीचा राग वगैरे नियम शिंक्यावर ठेवून सकाळी उठल्या उठल्या 'पीऽऽऽऽर न जानी' चा धुमाकूळ सुरू होई. वाजवून वाजवून कॅसेट खराब झाली. दुसरी आणून ती देखील बराच काळ माझ्या 'टॉप टेन' च्या यादीत स्थान राखून होती, ती अगदी कॅसेट्स नि सीडीज् चा जमाना संपून एम्पी३ आणि आयपॅडचा जमाना सुरु होईपर्यंत! त्यानंतर कधीमधी शास्त्रीय संगीत ऐकणारा मी एकदम अट्टल 'संगीतबाज' होऊन गेलो. यात त्या 'पीऽऽऽऽर न जानी'चा बराच वाटा आहेच. त्यानंतर उस्तादजींनी आमच्या कॅसेट नि सीडीजच्या जथ्यात ठाण मांडलं. आजकालच्या झटपट जमान्यात करमणुकीसाठी विकसित झालेल्या तोळामासा प्रकृतीच्या, संमिश्र नि लोकानुनयी रागांच्या भाऊगर्दीत ज्यांना बेसिक किंवा मूळ राग म्हणतात ते ऐकायचे ते उस्तादजींकडूनच ही खूणगाठही बांधली गेली.
प्रथमच उपस्थिती लावलेली ती मैफलच फसलेली होती की तेव्हा माझीच ऐकायची तयारी पुरेशी झालेली नव्हती हा प्रश्न अनुत्तरितच राहिला. अर्थात आज त्याचे उत्तर शोधण्याने फार काही फरक पडेल असेही नाही. पण एक प्रश्न मात्र हमखास अस्वस्थ करून जातो. 'लेट मी गिव हिम ए सेकंड चान्स' असा विचार मी केला नसता तर...
तर असे दोन चार दोस्त नि दुसरी संधी देण्याचा शहाणपणा या दोन कारणाने आमची वाट बदलली नि सूरश्रेष्ठांच्या पायी येऊन विसावली.
(क्रमशः)
प्रतिक्रिया
लेख
लेख आवडला. प्रत्येकाचा समजून घेण्याचा प्रवास साधारण या प्रकृतीचाच असेल असं वाटतं. तुमची आठवण लख्ख आहे. नेमकं कधी काय घडलं, नेमका कशाचा उलगडा कधी झाला, नेमकी खूणगाठ कधी बसली याचा ताळेबंद अजूनही चोख आहे याचे कौतुक वाटते. असो. कुतुहलाने पुढच्या भागांची वाट पहातो.
नो आयडियाज् बट इन थिंग्ज.
वहाणा
'मिसळपाव'वर तुम्ही 'वहाणा' नावाचा एक धागा काढला होता, त्याची आठवण करुन देतो.
उसके दुष्मन है बहुत, आदमी अच्छा होगा
खरंतर
जे वळण निर्णायक असतं, दिशा बदलून टाकणारं असतं ते लक्षात राहतंच. त्यासाठी खास काही करायची गरज पडते असं नाही.
I think therefore you are wrong!
-Ramata De-scare-de
अनाईस् निन्
'अनाईस् निन्'चे एक वाक्य आठवले -
Each friend represents a world in us, a world not born until they arrive, and it is only by this meeting that a new world is born.
मात्र यातला 'मित्र'विशेष एखादी व्यक्तीच असायला हवी असे नाही. आपल्याला एखादी जोरदार किक् बसायला निमित्त होणारी कुठलीही गोष्ट आयुष्यात फरक करून जाते.
कोल्ह्यावलोकन
आम्ही कसले सिंह? (बाय दी वे, दिवसातले वीस तास झोपून राहातो तो वनराज? आपल्या माद्यांनी आणलेली शिकार खाऊन, जांभया देत, सिंहिणींना गर्भार करत आयुष्य काढतो तो जंगलचा राजा? या पुरुषी आदर्शांचा धिक्कार वगैरे.. असो!)आम्ही तर कोल्हे- तरस. त्यामुळे आमचे मागे वळून पाहाणे हेही तसेच असणार पण 'म्हणोन काय इतरें, पाहोचि नये?' तर प्रस्तुत लेखातले असे मागे बघणे आवडले.
हातात पहिले पुस्तक कधी आले ते आठवत नाही. पण मे महिन्याच्या सुट्टीत पुढच्या वर्षाची पुस्तके निम्म्या किंमतीला विकत घेतल्यानंतर त्यातले मराठीचे पुस्तक वाचून काढायचे हे ठरल्यासारखे होते. शाळेतला प्रवास हा 'चांदोबा', 'किशोर' ('शेतकरी' ही!) असा झाल्यानंतर सुहास शिरवळकर, गुरुनाथ नाईक, बाबुराव अर्नाळकर, एस.एम. काशीकर, चंद्रकांत काकोडकर, बाबा कदम असा घाईघाईत झाला. द. स. काकडे यासारखे काहीतरी नाव असलेल्या आणि शाळकरी वयातल्या मनाला सुखद वगैरे गुदगुल्या करणार्रे चावट लेखन करणार्या लेखकानेही काही काळ भुरळ घातली होती. फडके-खांडेकर, अगदी अत्रेही कधी फारसे आवडले नाहीत. यानंतरचा नैसर्गिक टप्पा असतो तो पु.लं, व.पु.काळे , दळवी, माडगूळकर, मिरासदार यांचा. यातले मिरासदार (काही कथा वगळता) आणि वपु( शून्य कथा वगळता) यांची साथ सुदैवाने सुटली. आण्णा आणि तात्या अजूनही बरोबर आहेत. शशी भागवत आणि नारायण धारप यांच्याबरोबर एक मोठे अफेअर झाले. भागवत अकालीच गेले आणि धारपांची पुनरावृत्ती सुरु झाली. तरीही हे दोघे अधूनमधून डोके वर काढतात. 'कवितांना- ज्यांनी आयुष्यभर साथ दिली' अशी सुनीताबाई देशपांडेंची एक प्रस्तावना आहे. त्या कविता बाकी कॉलेजमधल्या वासरुप्रेमाला नकार देऊन एखाद्या इंजिनिअरशी लग्न करणार्या प्रेयसीसारख्या दुर्लभच राहिल्या. मिलिंद बोकील, आशा बगे, शं.ना.नवरे आले आणि गेले. मग कधीतरी 'गुरुनाथ आबाजी' नावाचे ('निळे, सुगंधी धुके')प्रकरण आयुष्यात आले आणि 'प्रिये, तू भेटल्यानंतर मला मी आतापर्यंत कसा काय जगत होतो याचे नवल वाटले' म्हणणार्या त्या कवीप्रमाणे (कृष्णाकाठच्या कुंडलसारखे) आयुष्य 'पहिले उरले नाही'.
उसके दुष्मन है बहुत, आदमी अच्छा होगा
इतक्या थोडक्यात?
दिस इज अजिबात नॉट गुड बाबा.
I think therefore you are wrong!
-Ramata De-scare-de
धीर धरा
धीर धरी, धीर धरी. धीर धरा तुम्ही खीर करते साबुदाण्याची.
उसके दुष्मन है बहुत, आदमी अच्छा होगा
_/\_ वाचतेय.
_/\_ वाचतेय.
लेख आवडला
हे खूपच पटलं. अनेक कलानुभवांसाठी हे खरं आहे असं जाणवतं. गाणं असो सिनेमा असो कि पुस्तकं असो. कलानुभव आपल्यात बदल करतात बर्याचदा. पण कधीकधी आपल्यात झालेल्या बदलांमुळे, वयातील बदल असो किंवा विचारातील, आधी न आवडलेला एखादा कलाविष्कार नंतर, दुसर्या संधी मध्ये खूप आनंद देऊन जातो.
आधी रोटी खाएंगे, इंदिरा को जिताएंगे !
+१
आधी फार आवडलेल्या कलाकृती(!) पुढे आवडल्या नाहीत तर त्या का आवडल्या नाहीत याचा विचार करतानाही बरंच काही शिकता येतं.
लेखाच्या शेवटी क्रमशः पाहून आनंद झाला.
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
स्त्री
आयुष्यात विशेषत्वाने ज्या स्त्रिया आवडत किंवा निदान ज्यांच्यावर क्रश होता अशातल्या काही नंतर तितक्या आवडत्या राहिल्या नाहित ह्याचा विचार करतानाही बरंच काही शिकता येतं
--मनोबा
.
संगति जयाच्या खेळलो मी सदाहि | हाकेस तो आता ओ देत नाही
.
memories....often the marks people leave are scars
कलाकृतीमुळे मनुष्यावर होणारा
कलाकृतीमुळे मनुष्यावर होणारा परिणाम आणि आयुष्या येणाऱ्या इतर व्यक्तींमुळे माणसावर होणारा परिणाम यांच्यात काही फरक असतो का, असला तर काय?
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
आयला! हा विषय वाचून उत्सुकता
आयला! हा विषय वाचून उत्सुकता प्रचंड चाळवली. काहीतरी सखोल (म्हणजे डिट्टेलवार) येऊ द्यात भाऊ!
तपशील
फर्स्ट हॅण्ड नाही पण सेकण्ड हॅण्ड अनुभव इथे आहे :-
http://www.aisiakshare.com/node/1563
.
बाकीचं कधी फुरसतीत पाहू.
--मनोबा
.
संगति जयाच्या खेळलो मी सदाहि | हाकेस तो आता ओ देत नाही
.
memories....often the marks people leave are scars
जी थीम अभिप्रेत आहे तिच्याशी
जी थीम अभिप्रेत आहे तिच्याशी विसंगत असल्याने हा किस्सा बाद समजावा.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
धागा भरकटतो आहे.
धागा भरकटतो आहे.
--मनोबा
.
संगति जयाच्या खेळलो मी सदाहि | हाकेस तो आता ओ देत नाही
.
memories....often the marks people leave are scars
असेच म्हणतो. त्यातही नेहमी
असेच म्हणतो. त्यातही नेहमी इतरांना हे लिहा अन ते लिहा, डीटेल्ड लिहा, इ.इ. म्हणून उचकावणार्या मनोबाने हे केलंच पाहिजे.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
+१
नेहमी इतरांना हे लिहा अन ते लिहा, डीटेल्ड लिहा, इ.इ. म्हणून उचकावणार्या मनोबाने हे केलंच पाहिजे.>> बॅट्याला अनुमोदन.
I think therefore you are wrong!
-Ramata De-scare-de
ड्वाळे पाणावले
स्वतःचे काहीच खास स्थान नाही व प्रभाव नाही असे समजणार्या मनोबाला इतका भाव मिळत असलेला पाहून ड्वाळे पाणावले.
आम्ही तर no entity होतो ना.
.
.
बादवे, धागा भरकटत आहे.
--मनोबा
.
संगति जयाच्या खेळलो मी सदाहि | हाकेस तो आता ओ देत नाही
.
memories....often the marks people leave are scars
बघा म्हणजे "तसा मी... आता मी"
बघा म्हणजे "तसा मी... आता मी" तुम्हाला नेमके लागु व्हावे.
-अनामिक
धागा
वइनोदाने का असेना पण धागा भरकटतो आहे.
--मनोबा
.
संगति जयाच्या खेळलो मी सदाहि | हाकेस तो आता ओ देत नाही
.
memories....often the marks people leave are scars
नाय रे बाबा
This comment has been moved here.
--मनोबा
.
संगति जयाच्या खेळलो मी सदाहि | हाकेस तो आता ओ देत नाही
.
memories....often the marks people leave are scars
हांगाश्शी
आयुष्यात विशेषत्वाने ज्या स्त्रिया आवडत किंवा निदान ज्यांच्यावर क्रश होता अशातल्या काही नंतर तितक्या आवडत्या राहिल्या नाहित ह्याचा विचार करतानाही बरंच काही शिकता येतं>> मला वाटलंच होतं माझ्या अनुभवापलिकडचे काही अनुभव इतरांकडून वाचायला मिळणार असं. लगे रहो. आन्दो मनोबा, डिट्टेलवार लिवा.
I think therefore you are wrong!
-Ramata De-scare-de
यावरुन आठवलं. हजबंड्स सिक्रेट
यावरुन आठवलं. हजबंड्स सिक्रेट पुस्तकात चाळीशीतली आई आपल्या १२वर्षाच्या मुलीसोबत चाललेली असते. रस्त्यावरच कोणीतरी शिट्टी मारतं. आधी तिला वाटत आपल्यासाठीच मारलीय. मग लक्षात येत की शरीराला नुकतीच गोलाई येणारी मुलगी चेहरा लाल करुन, गाल फुगवुन भरभर चालतेय :-). मग ती विचार करायला लागते 'एक काळ असा होता की हे सगळ खूप मिळायच, म्हणुन नकोस वाटायच. पण परवा पावसात, मागुन स्ट्रीट लाईट येत असताना, स्कर्ट घालुन पळतपळत रस्ता ओलांडत होतो आणि ट्रक ड्रायव्हरने कोल्हाशिट्टी मारली, तरी आपल्याला केवढा आनंद झाला. मिडलाईफ/मेनोपॉज :-('.
शंका (अवांतर)
कोल्हाशिट्टी, की लांडगाशिट्टी?
हम्म . यापुढे लक्षात ठेवायचा
हम्म :-). यापुढे लक्षात ठेवायचा प्रयत्न करेन.
शेवटचा १ हा आकडा बघुन व शेवटी
शेवटचा १ हा आकडा बघुन व शेवटी क्रमशः बघुनही सुखावलो!
ज्या कुठल्या मित्राने तुम्हाला हे अवलोकन करायला उचकवलं तो आता कित्येक जणांचे दुवे घेणार आहे
मस्तच..
फक्त इतक्या तपशीलात गोष्टी आठवणं आणि स्वतःकडे असं तटस्थपणे बघणं जमणं कठीण असल्याने दाद लेखनासोबत याही गोष्टींना आहे!
- ऋ
-------
लव्ह अॅड लेट लव्ह!
गंभीर
पूर्वी मी गंभीर ,पोक्त , शांत वगैरे वगैरे होतो.
जसेजसे वय व अनुभव वाढत गेला तसतसा मी थिल्लर, उथळ व बालिश बनत गेलो.
मराठी संस्थळांची व टवाळ मित्रांची ह्याकामी बहुमोल मदत झाली.
--मनोबा
.
संगति जयाच्या खेळलो मी सदाहि | हाकेस तो आता ओ देत नाही
.
memories....often the marks people leave are scars
कधी कधी वाटतं की दर सहा
कधी कधी वाटतं की दर सहा महिन्याला आपल्या आवडीनिवडी, विचार, कल यांचा एक सर्व्हे नोंदवून आपण गेल्या काही वर्षांत, दशकांत कसे बदलत गेलो यांचा एक आलेख बघायला मजा येईल. आपण सिंहावलोकन करताना मागचीच काही वर्षं स्पष्टपणे दिसतात. कधी अनेक वर्षांपूर्वीचं अंधूक काहीतरी आठवतं आणि वाटतं, अरे, आपण असे होतो तर... कधी बदल चांगले असतात. कधी ते चांगले नसतात. मग वाटतं की ही घसरण सुरू झाली ती तेव्हाच जाणवली असती तर कदाचित थांबवण्यासाठी प्रयत्न करता आले असते.
वाचतोय.. लगेहाथ रावसाहेबही
वाचतोय..
लगेहाथ रावसाहेबही लिहिते व्हायची चिन्हे दिसत आहेत त्यामुळे उत्सुकता लागून राहिली आहे.
बिपिन कार्यकर्ते
दायरा
शिप ऑफ थिसिअस मधे एक पात्र म्हणतं "भावनाओंका एक पुरा दायरा है, उसे महसुस करना जरुरी है"*, तद्वत हि यात्रा त्याच वाटेवरची असावी.
*(तपशीलात चु.भ.दे.घे.)
"नाय रे बाबा. असं एकदम विषय
This comment has been moved here.
बिपिन कार्यकर्ते
'लेट मी गिव हिम ए सेकंड
'लेट मी गिव हिम ए सेकंड चान्स' असा विचार मी केला नसता तर...
*
दुसर्या कुणा शास्त्रीय गायकास फर्स्ट चान्स दिला असता.
हिंदुस्थानी शास्त्रीय संगीत ऐकायला आवडणे ही बेसिक टेण्डन्सी आहे. तिथपर्यंत प्रवास आपोआप होतो. दरम्यान लागणार्या खाचखळग्या, उचंवट्या डोंगरांमुळे नदी वळणे घेत जाते पण शेवटी सहसा समुद्रापर्यंत पोहोचतेच, तसे काहिसे ते आहे.
>असे, मला, वाटते.
-: आमचे येथे नट्स क्रॅक करून मिळतील :-
अगदी असाच नाही, पण माझ्या
अगदी असाच नाही, पण माझ्या शास्त्रीय संगीत ऐकण्याची सुरुवात अशीच पं. जसराज (तेच ते 'ओम नमो भगवते...' वाले) प्रभृती गायकांपासून झाली. साधारण नववी-दहावीत वगैरे असेन मी त्यावेळी. त्यावेळी जसराज, संजीव अभ्यंकर, रशीद खान वगैरे मंडळी म्हणजे शास्त्रीय संगीतातली देव वाटायची. त्याच उत्साहात शास्त्रीय संगीत शिकायला लागलो त्याला अजून ४-५ वर्षं जावी लागली. मित्रांचा (प्रत्यक्ष/आंजावरील) प्रभाव वगैरे नसला तरी एकमेकांसोबत झालेल्या चर्चेतून नवनवीन ऐकायला मिळत गेलं. ग्वाल्हेर घराण्याची गायकी शिकत असल्याने त्यातले दिग्गज ऐकले आणि एके दिवशी जुन्या एम्पीथ्र्या आणि क्यासेटा चाळताना लक्षात आलं की आपण प. जसराज, रशीद खान पासून ते डी व्ही पलुसकर, अभिषेकी, मन्सूर, यशवंतबुवा जोशी, उल्हास कशाळकर, मुकुल शिवपुत्र वगैरे पर्यंत येताना आवडीनिवडींचे साचे पूर्णपणे बदलले आहेत. असो.
अवांतर - बादवे रशीद खान हा माझ्या मते क्यासेटवरच ऐकायला चांगला वाटणारा गायक आहे. प्रत्यक्ष ते मैफिलीत रशीदखानी दळण पेशन्सची परीक्षा पाहतं. कितीही तयारी असली तरी अतिशय बेशिस्त गाणं. दळणाचा आक्षेप बर्याच अंशी पं. जसराज यांनाही लागू होतो. अर्थात हे पूर्णपणे माझे वैयक्तिक मत आहे.