मनातले छोटेमोठे प्रश्न किंवा विचार - भाग ७१

Oh shoot I again put my foot in my mouth. टिकलु जी what is about your posts that entice almost foolish responses on my part :(

पुण्य, श्रेणी, इत्यादी गोष्टींची माहिती ह्या धाग्यांवर मिळेल : श्रेणीसंकल्पनेची माहिती, प्रतिसादांची श्रेणी, धाग्यांना तारे देण्याची सुविधा आणि इतर सुधारणा

अन्य माहितीची देवाणघेवाण - ऐसी हे अपौरुषेय संस्थळ आहे.

कास्टिंग काउच म्हणजे काय? खरा अभिप्रेत अर्थ काय आणि दुसरा काय?

माझ्या एका मित्राला मुलभुत प्रश्न पडला आहे, कोणी उत्तर देऊ शकेल का? ( हा मित्र नेहमीचा प्रश्न फेम मित्र नाहीये ). तर प्रश्न असा की,

साड्यांना खिसे का नसतात?

ह्या मुळ प्रश्नावर मी काही ठीगळे लावली आहेत

१. पुर्वी कधी साड्यांना खिसे लावायचा प्रयत्न झाला होता का? असल्यास तो फेल का झाला? कोणी केला होता.
२. जर साडीला खिसे / खिसा लावायचा ठरला तर कुठे लावणे सर्वात सोईचे पडेल ( त्या साडी नेसणार्‍या स्त्रीला )
३. ह्या स्त्रीयांच्या डीस्क्रीमिनेशेन मागे एमएसपी आहेत का?
४. स्त्रीवादी संघटनांचे ह्या बाबतीत काही मत आहे का? असल्यास काय?

खिसा कसा मिरवणार? पर्स मिरवता येते, दर महिन्याला त्यासाठी मॅालमध्ये जाता येतं.( आणखी एक पर्स आणण्यासाठी)

साडीला खिसा का नाही हा प्रश्न वदतोव्याघात स्वरूपाचा आहे. साडी हे मुळातच न शिवलेलं, गुंडाळायचं वस्त्र आहे. कपड्यांचा इतिहास मला माहीत नाही, पण भारतात अनेक ठिकाणी पूर्वी केवळ गुंडाळायची वस्त्रंच वापरली जात. पुरुषांसाठी धोतर आणि उपरणं हीही न शिवलेल्या, गुंडाळण्याच्या कपड्यांची उदाहरणं. ज्या वस्त्रात शिवणकामाला फाटाच दिलेला आहे, त्यात खिसा काय शिवणार? पुरुषांच्या धोतरालाही खिसा नसायचा. पुरुषांनी शर्ट, पॅंटसारखे अंगानुसार शिवलेले कपडे वापरायला आधी सुरुवात केली. स्त्रियांनी तसे कपडे शिवायला नंतर सुरुवात केली. तोपर्यंत पुरुष बाहेरची कामं करणार, त्यांना खिशाची गरज पडणार हे ठरून गेलं होतं बहुधा. किंवा कदाचित शर्ट हा प्रकार आयात झाला त्याबरोबर त्याचा खिसाही आपोआप आयात झाला असेल.

हिलरी क्लिंटनच्या निमित्ताने खिशांबद्दल लिहिलेला हा लेख हल्लीच वाचनात आला.

फॅबइंडिया तयार सलवारी विकतात, त्यांना एक खिसा असतो. (निदान साताठ वर्षांपूर्वी अशा सलवारी ते विकत असत.) अशी एक सलवार आणल्यावर मी सगळ्याच सलवारींना दोन्ही बाजूंना खिसे शिववून घ्यायला सुरुवात केली. शिंपी ह्या प्रकाराबद्दल किरकिर करायचा. "हवं तर शिलाई जास्त घ्या, पण मला दोन खिसे हवेतच", असं म्हटल्यावर तोंड वाकडं केलं पण नाईलाजाने खिसे शिवले. ह्या खिशांमध्ये मोठे स्मार्टफोन, वॉलेट आणि किल्ली अशा महत्त्वाच्या गोष्टी सहज मावतात. माझ्या अशा सलवारी बघून इतर काही मैत्रिणींनीही सलवारींना खिसे शिवून घ्यायला सुरुवात केली.

कधी तयार पंजाबी ड्रेस विकत घेतले तेव्हा त्याच्या बाह्या जोडलेल्या नव्हत्या. हवं तर बाह्या जोडा किंवा स्लीव्हलेस वापरा. असे बहुतेकसे तयार ड्रेसेस मला बारीक करून घ्यावे लागतात. एका दुकानात म्हटलं, "त्या बाह्या मला खिशासारख्या जोडून द्या." त्या दुकानदाराने माझ्याशी त्यावरून वाद घातला. शेवटी मी त्याला म्हटलं, "तुमचा हेअरबँड किती वाईट दिसतो हे मी तुम्हाला सांगणार नाही; त्या बदल्यात माझ्या कपड्यांचे खिसे वाईट दिसतात हे तुम्ही मला सांगायचं नाही." तरीही त्याने खिसा अशा गचाळ पद्धतीने जोडला की नंतर दुसऱ्या शिंप्याला पैसे देऊन मी ते खिसे काढून घेतले. आणखी एका शिंप्यानेही शिवून घेतलेल्या ड्रेसच्या कुडत्याला खिसे वाईट पद्धतीने शिवले होते; तो ड्रेस मी एकदाही घातला नाही. पैसे फुकट!

ह्या पुरुषांना काय करायचंय, मी कसेही कपडे घालेन आणि खिशातही काहीही-कोणीही घालून फिरेन. विनोदाचा भाग वगळता, बदल केलेला सहज पचनी पडतो असं नाही; भले तो बदल कोणी स्वतःच्या कपड्यांत का करून घेईनात!

आता कपडे विकत घेताना, भले त्या घरात घालायच्या शॉर्ट्स का असेनात, खिसे आहेत हे बघूनच विकत घेते. जीन्स घेताना लो-वेस्ट घेत नाही कारण त्यांचे खिसे आखूड असतात आणि आताचे फोन आकाराने मोठे असतात^१. एका लो-वेस्ट जीन्समधून दोनदा फोन पाडून झाल्यावर ती जीन्सही बाद करून टाकली. खिसे असणाऱ्या व्यायामाच्या ट्राउजरी शोधणं महाकर्मकठीण आहे^२. हा अमेरिकन-भांडवलशाही-चंगळवादी डाव वाटतो. धावायला जाताना फोन खिशात ठेवायचा नाही, फोन हाताला अडकवण्यासाठी निराळा पट्टा विकत घ्यायचा!

१. दुसरे, तिसरे अर्थ काढणाऱ्यांना आमंत्रण.
२. म्हणून मला ट्रेडमिल आवडते. फोनच काय, टॅबलेट किंवा टीव्ही बघत धावता येतं.

बायकांच्या कपड्यांना खिसे नसतात कारण चाळे करायला त्यांना पुरुषांसारखी, खिशात हात घालायची गरज नसते. पदर किंवा ओढणी पुरतात. (एलिमेंटरी वॉटसन!)

कपड्यांना खिसे जोडणं हा प्रकारच मुळात पुरुषी आहे. खिशात वस्तू ठेवल्या की आकार मोठा दिसतो. जरी बेडकी फुगली तरीही ती बैलासारखी झाली, गायीसारखी नाही. फुगायची, मोठा आकार दाखवण्याची हौस पुरुषी आहे.

खिसेकापू आणि शिंपी - हे सगळे पुरुषच असतात - ह्यांचं खिसे हे कारस्थान आहे. बायका खिसेकापू असतात का? नाही. कारण बायकांच्या कपड्यांना खिसे नसतात. पुरुष खिसेकापूंची सोय म्हणून पुरुषांच्या कपड्यांना खिसे असतात. हे पुरुष खिसेकापू बायकांच्या डब्यात शिरू शकत नाहीत. त्यामुळे बायकांच्या कपड्यांना खिसे असण्यात व्यवस्थेचा फायदा नाही. जोपर्यंत बायका स्वतःचे कपडे स्वतः शिवत नाहीत, तोवर हे असंच राहणार. त्यामुळे बायकांच्या कपड्यांना खिसे का नसतात, हा बायकांना पुन्हा घरकामात डांबण्याचा दुष्ट डाव आहे. बायांनो, स्वतःचे कपडे अजिबात स्वतः शिवू नका; हा पुरुषी कावा आहे.

खिसेपुराण वाचले. बायकांना वेगळे खिसे हवेतच कशाला? नवर्‍यांचे खिसे त्यांचेच की. हवे तेव्हा/तसे कापताही येतात.
पण कल्जी क्रू नये. आता लेंगारूपी तयार नऊवारी पातळांना खिसे असू शकतात.
बाय द वे, निर्‍यांचं केळं या वस्त्रभागाचा उपयोग कोणे एके काळी सुनालेकींना चोरट्या वस्तू लपवण्यासाठी होत असे. एखादा लाडू, चारदोन पैसे, आवळा, चिंचा, बाळ आंब्यांसारखी छोटी फळे वगैरे. एखादी सत्यंकाकू चहासाखरेची भुकटीसुद्धा दुसर्‍या घरच्या पोळ्या लाटता लाटता बांधून घेऊ शके.

आज कॅनेडीअन गीझ पाण्यात पोहताना पहात होते. खूप म्हणजे जवळजवळ ९५% गीझ नी स्थलांतर केले आहे. पण हे काही चुकार, आळशी की वृद्ध किंवा अपंग गीझ अजुनही उत्तरेकडच्या थंडीत बसले आहेत.
मला प्रश्न पडला की - हे पक्षी स्थलांतर करतात म्हणजे त्यांना थंडी तर वाजते पण मग ते थंड पाण्यात २४ तास डुंबतात कसे? थंडी तेव्हा कशी नाही लागत?

माझ्या एका मित्राच्या वतिने त्याने सद्य परीस्थितीवर स्वताच पाडलेली ही बोधकथा

-----
एक राजा आपल्या कुत्र्यासोबत होडीतून जात होता. कुत्रा याआधी कधी होडीत न बसल्याने त्याला हे सगळं नवीन होत. त्यामुळे तो अस्वस्थ होऊन उड्या मारू लागला भुंकू लागला. त्याचा सहप्रवाशांना त्रास तर होऊ लागलाच पण होडी चालणारा नावाडी ही हैराण झाला.

होडीत अशीच परिस्थिती राहीली तर नाव पलटू शकते. स्वत: कुत्रा तर बूडेल पण बरोबर सगळ्याना घेऊन बुडेल. राजाच्या लक्षात ही गोष्ट आली. तो ही कुत्र्याला शांत करण्याचा प्रयत्न करू लागला.

पण कुत्रा तो कुत्रा. तो पहिल्यापेक्षा जास्त गडबड करू लागला. हे पाहून एक हुशार प्रवासी पुढे आला आणि राजाला विनम्रपणे म्हणाला "महाराज, मला जर परवानगी दिली तर मी या कुत्र्याला गरीब मांजर बनवतो."

राजाने होकार देताच त्या प्रवाश्याने तीन चार प्रवाशांच्या मदतीने कुत्र्याला उचलले आणि पाण्यात फेकून दिले. कुत्र्याच्या काना तोंडात पाणी शिरू लागले श्वास घेणे मुश्किल झाले.

शेवटी जिवाच्या आकांतने नावेचा आधार घेऊन तरंगू लागला. त्याला नावेची गरज लक्षात आली. थोड्या वेळात त्याला ओढून नावेवर घेतले आणि कुत्रा गपचुप एका कोपर्‍यात जाऊन बसला.

त्याने हे वर्तन पाहून राजा आश्चर्यचकीत झाला व म्हणाला " पहा. आधी किती त्रास देत होता आणि आता भित्र्या मांजरासारखा चुपचाप बसलाय."

प्रवाशी हसून म्हणाला " महाराज, जोपर्यंत स्वतःला त्रास होत नाही तोपर्यंत दुसऱ्याच्या त्रासाची कल्पना येत नाही. त्याला जेव्हा पाण्यात फेकले तेव्हा कुत्र्याला स्वतःच्या जिवाची काळजी वाटू लागली आणि नावेची गरजही लक्षात आली."

*भारतात राहून भारतालाच त्रास देणाऱ्या सर्व कुत्र्यांना समर्पित*

-------

पण आपल्या देशातल्या चावर्‍या कुत्र्यांना पाकिस्तानी भाकर्‍याच जास्त गोड लागतात.

नवरात्रीचे दहा रंग हे फक्त कपड्यांपुरते मर्यादित ठेवायचे हा प्रकार मला अतिशय बोगस वाटतो. त्याऐवजी दहा दिवसांचे दहा स्वतंत्र सोशल मिडीया मूड्स असले पाहिजेत.

१. गोग्गोड, छबकडी, आनंदी, बालिश बडबड
२. सगळ्यांना नावं ठेवत सुटणं.
३. कंटाळा
४. फक्त इमोटीकॉन वापरूनच बोलणं.
५. विचारवंतांसारख्या, स्वतःलाही न कळणाऱ्या भाषेत बोलणं (जीएप्रेमींनी जीएंची भाषा वापरावी. त्यासाठी स्वतंत्र दिवस मिळणार नाही.)
६. खवचटपणा
७. दिसेल त्याला +१, लाईक किंवा लव्ह, हाहाहा, सॅड, इ. करत सुटणं.
८. राष्ट्रभक्ती
९. ट्रोलिंग
१०. असंबद्ध बोलण्यासाठी दसराच पाहिजे. तसली बडबड वर्षभर चालते; पण दसऱ्याला सीमोल्लंघन करायचं असतं. म्हणून दसऱ्याच्या दिवशी, आपण असंबद्ध बडबड करतो, हे मान्य करावं आणि चेंडू सीमापार धाडून द्यावा.

असं नाव माझ्या शाळेच्या खिडकीतून दिसणार्‍या एका घराला दिलेलं दिसायचं.
मी माझ्या सुट्टीत गावी जातो तेव्हा दर वर्षागणिक मला दिसलेले बदल नोंदवत आहे.
साधारणतः २००० च्या आसपास माझ्या घरासमोर शेतं होती. एका फटक्यासरशी गावाजवळची ती जागा एन. ए. झाली, आणि तिथं कलाल नावाचे एक विस्तारित मुस्लीम कुटुंब आपले चार बंगले उभे करू लागले.
हळू हळू त्यांच्या आजुबाजुने इतर सुखवस्तु मुस्लीम कुटुंबे घरं बांधु लागली. ही घरं इतरांच्या मानाने अधिक ऐश्वर्यपूर्ण आहेत. ती मुस्लीम वस्ती बर्‍यापैकी सधन आणि आधीच्या पिढीपेक्षा शिकलेली आहेत. तिथे नव्यानेच बंगले बांधलेले दोन कुटुंबिय हे काही वर्षांपूर्वी आमचे भाडेकरू होते. ते अतिशय सौहार्दाने राहत आणि सचोटीने त्यांचे व्यवसाय करत. पाचवेळा तर सोडाच महिन्यातून एकदाही त्यांना नमाज वगैरे पढताना मी पाहिले नव्हते. भाषा मुख्यत्वे धारवाडी आणि मराठी.
परंतु आता तिथे सारं बदललंय. अक्सा मशीद नावाची एक मशीद उभी राहिली आहे. बाहेरून दोनतीन धर्मगुरू येऊन तिथे बौद्धिक घेत आहेत. बरेचसे लोक दाढी वाढवून घोट्याच्यावर लेंगे घालून वावरत आहेत. इतरांच्यात त्यांचे मिसळणे शून्यवत झाले आहे. त्यांच्या मुस्लीम अस्मिता फुलल्या आहेत. आमच्या चांगल्या परिचयाची कुटुंबे अंतर ठेऊन वागतात. गावातील सुफी ग्रामदैवतावर यांनी बहिष्कार टाकलेला आहे.
पैसा आल्यानंतर ही मुस्लीम कुटुंबे मूलतत्त्वांकडे ओढली जाताहेतच पण ती भवतालात स्वतःला मिसळायला तयार नाहीत हे चिंताजनक वाटतं. पूर्वी मोहरम इत्यांदींमधे उत्साह दिसे तिथे आता इर्ष्या दिसते. यामागे त्यांच्यात असुर्क्षितता आहे असं वाटत नाही कारण गावात कोणत्याही प्रकारचे धार्मिक तणाव नव्हते. बहुतांश मुस्लीम लोहारकाम, दारूविक्री बेकरी अशा व्यवसायांत होते आणि आत्यंतिक हलाखीत नसत.

आपल्या अवयवांना काहीएक मेमरी(स्मृती) असते असे वाचलेले होते. अनुभवलेले आहे. परत एकदा अनुभव आला - पासवर्ड आठवेपर्यंत आधीच हात त्या अक्षरावरती जाऊन थांबलेला असतो :)
ग्रोपिंग नंतर शरीराच्या "ग्रोपड" भागाने नंतर अनेकानेक दिवस्/वर्षे केलेला आक्रोश मी विसरु शकत नाही. (याविषयी अधिक बोलायची मला इच्छाही नाही. तेव्हा प्रश्न विचारु नयेत) फक्त मुद्दा प्रुव्ह करण्यासाठी दिलेली पण सत्य उदाहरणे आहेत.

ही प्रतिक्रिया इथे हलवली आहे.