विज्ञान

सांख्यिकी किंवा स्टॅटिस्टिक्स हा विषय विज्ञानाचा एक भाग आणि विज्ञान, समाजशास्त्रं अशा विषयांचा अभ्यास करण्याचं एक तंत्र आहे. शाळेत आपण सरासरी, टक्केवारी अशा संकल्पना शिकतो. म्हटलं तर कोणत्याही दोन आकड्यांची सरासरी काढता येते. तरीही आजचं तापमान २४ अंश सेल्सियस आणि आजच्या दिवसात मी सव्वा लिटर पाणी प्यायलं, यातले दोन आकडे, २४ आणि १.२५ यांची सरासरी काढली जात नाही. मुद्दा असा की वेगवेगळ्या आकड्यांचा आपसांत संबंध कसा लावायचा यासाठी निरनिराळे नियम वापरले जातात. जे आकडे गोळा केले जातात त्याबद्दल काही प्राथमिक अंदाज, माहिती असणं आवश्यक आहे.

बुध हा ग्रह या क्षणाला सुर्यावरून जात आहे. त्याचा टिपलेला एक क्षण खाली देत आहे. नीट दिसावा या करता फोटोवर संस्कार करून तीन वेगवेगळे फोटो दाखवत आहे.

गरज ही शोधाची जननी आहे, हे आपणाला माहीत आहेच.

नैसर्गिक शेती हा शब्दप्रयोग अलिकडे बराच ऐकण्यात-वाचण्यात येतो. ही नेमकी काय भानगड आहे, आणि त्यातल्या तज्ञ म्हणवणाऱ्या लोकांनीही त्यात कसे वैचारिक गोंधळ घालून ठेवले आहेत, त्यावर थोडा प्रकाश टाकण्याचा या टिपणांमधून प्रयत्न करते आहे. या मालिकेतील माहिती ही बव्हंशी माझे वडील डॉ. आनंद कर्वे यांनी गेल्या साठेक वर्षांत केलेल्या कामावर आधारित आहे.
...

गेल्या आठवडयात जागतिक आरोग्य दिनाच्या निमित्ताने सदर लेख, आरोग्यविषयक ‘अ‍ॅप’ला भूलणा-या आणि त्यावर विसंबून आरोग्यविषयक निर्णय तज्ज्ञांच्या सल्ल्याशिवाय घेणा-या टेक्नोप्रेमी ग्राहकांसाठी..

नैसर्गिक शेती हा शब्दप्रयोग अलिकडे बराच ऐकण्यात-वाचण्यात येतो. ही नेमकी काय भानगड आहे, आणि त्यातल्या तज्ञ म्हणवणाऱ्या लोकांनीही त्यात कसे
वैचारिक गोंधळ घालून ठेवले आहेत, त्यावर थोडा प्रकाश टाकण्याचा या टिपणांमधून प्रयत्न करते आहे. या मालिकेतील माहिती ही बव्हंशी माझे वडील डॉ. आनंद कर्वे यांनी गेल्या साठेक वर्षांत केलेल्या कामावर आधारित आहे. कार्यबाहुल्यामुळे जेव्हा वेळ होईल तेव्हा छोट्या छोट्या टिपणांमधून विषय पुढे पुढे नेत राहीन.
...

नैसर्गिक शेती हा शब्दप्रयोग अलिकडे बराच ऐकण्यात-वाचण्यात येतो. ही नेमकी काय भानगड आहे, आणि त्यातल्या तज्ञ म्हणवणाऱ्या लोकांनीही त्यात कसे वैचारिक गोंधळ घालून ठेवले आहेत, त्यावर थोडा प्रकाश टाकण्याचा या टिपणांमधून प्रयत्न करते आहे. या मालिकेतील माहिती ही बव्हंशी माझे वडील डॉ. आनंद कर्वे यांनी गेल्या साठेक वर्षांत केलेल्या कामावर आधारित आहे. कार्यबाहुल्यामुळे जेव्हा वेळ होईल तेव्हा छोट्या छोट्या टिपणांमधून विषय पुढे पुढे नेत राहीन.
...

नैसर्गिक शेती हा शब्दप्रयोग अलिकडे बराच ऐकण्यात-वाचण्यात येतो. ही नेमकी काय भानगड आहे, आणि त्यातल्या तज्ञ म्हणवणाऱ्या लोकांनीही त्यात कसे वैचारिक गोंधळ घालून ठेवले आहेत, त्यावर थोडा प्रकाश टाकण्याचा या टिपणांमधून प्रयत्न करते आहे. या मालिकेतील माहिती ही बव्हंशी माझे वडील डॉ. आनंद कर्वे यांनी गेल्या साठेक वर्षांत केलेल्या कामावर आधारित आहे. कार्यबाहुल्यामुळे जेव्हा वेळ होईल तेव्हा छोट्या छोट्या टिपणांमधून विषय पुढे पुढे नेत राहीन.
...

काही वर्षांपूर्वी बायसेप-२ या प्रयोगाने गुरुत्वीय लहरी शोधल्या अशी बातमी आली. गुरुत्वीय लहरींचं महत्त्व बरंच जास्त आहे. गुरुत्वीय लहरी म्हणजे आईनस्टाईनचा सापेक्षता सिद्धांत योग्य असण्याचा आणखी एक मोठा पुरावा. दुर्दैवाने ते संशोधन संशोधकांनी मागे घेतलं. (तेव्हा लिहिलेल्या लेखाचा दुवा.) पण आता पुन्हा या संशोधनात, वेगळ्या प्रकाराने मोजमाप करून यश मिळाल्याचं दिसत आहे.

आपण सुरुवातीपासूनच सुरुवात करू.

गुरुत्वीय लहरी म्हणजे काय?

नैसर्गिक शेती हा शब्दप्रयोग अलिकडे बराच ऐकण्यात-वाचण्यात येतो. ही नेमकी काय भानगड आहे, आणि त्यातल्या तज्ञ म्हणवणाऱ्या लोकांनीही त्यात कसे वैचारिक गोंधळ घालून ठेवले आहेत, त्यावर थोडा प्रकाश टाकण्याचा या टिपणांमधून प्रयत्न करते आहे. या मालिकेतील माहिती ही बव्हंशी माझे वडील डॉ. आनंद कर्वे यांनी गेल्या साठेक वर्षांत केलेल्या कामावर आधारित आहे. कार्यबाहुल्यामुळे जेव्हा वेळ होईल तेव्हा छोट्या छोट्या टिपणांमधून विषय पुढे पुढे नेत राहीन.
....